معروف ترین غذاهای محلی ایران
با معروف‌ترین غذاهای محلی ایران، یکی از سه مکتب خوراک جهانی آشنا شوید و یک روز لذت‌بخش را در میان انواع طعم‌های لذیذ و وسوسه‌کننده سپری کنید.
کشور ایران در کنار چین و روم، یکی از سه مکتب خوراک جهانی است و به جرئت می‌توان، آن را به‌عنوان بهترین مقصد گردشگری غذایی و شکم گردی معرفی کرد. غذاهای محلی ایران از شمال گرفته تا جنوب و از غرب گرفته شرق، آن‌قدر متنوع هستند که جمع‌آوری آن‌ها به یک دایره‌المعارف چند هزار صفحه‌ای نیاز دارد. ایران در زمان امپراتوری پارس با کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق و همچنین افغانستان، پاکستان، کشورهای عربی و ترکیه همسایه بود. این موضوع علاوه بر قرار گرفتن ایران در مسیر تجارت جاده ابریشم و داشتن روابط نزدیک با اروپا، خاور دور و آفریقا کاملا گویای این است که چرا دامنه غذاهای بومی این کشور تا این حد گسترده است.
این روزها مزه کردن غذاهای محلی هر منطقه در سفر، بخشی جدانشدنی از یک تجربه کامل گردشگری به شمار می‌آید و گردشگران علاقه‌مند به غذا حداقل یک یا چند وعده را در رستوران‌های محلی غذا می‌خورند تا با آشنایی بیشتر با فرهنگ غذایی هر شهر، سفری لذت‌بخش‌تر برای خود رقم بزنند. کشور ایران دارای ۳۱ استان است که هر یک، ده‌ها غذای محلی و اصیل مخصوص به خودشان را دارند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با مشهورترین غذاهای لذیذ محلی ایرانی و طرز تهیه آن‌ها از کوفته تبریزی گرفته تا دیزی سنگی، آش رشته، قورمه سبزی و انواع کباب‌ها آشنا کنیم.
معروف ترین غذاهای محلی ایران به تفکیک استان‌ها:
آذربایجان شرقی | آذربایجان غربی | اردبیل | اصفهان | البرز | ایلام | بوشهر | تهران | چهار محال و بختیاری | خراسان جنوبی | خراسان رضوی | خراسان شمالی | خوزستان | زنجان | سمنان | سیستان و بلوچستان | فارس | قزوین | قم | کردستان | کرمان | کرمانشاه | کهگیلویه و بویر احمد | گلستان | گیلان | لرستان | مازندران | مرکزی | هرمزگان | همدان | یزد
۳۱. غذاهای محلی استان آذربایجان شرقی
تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی در زمان اتابکان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، قراقویونلوها، آق‌قویونلوها و صفویان، پایتخت سیاسی ایران بوده است و با وجود جاذبه‌های تاریخی فراوان، هر سال، گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را به‌سمت خود می‌کشاند؛ اما تنها جاذبه‌های گردشگری این شهر نیستند که قدمت و تاریخ تبریز را برای ما بازگو می‌کنند؛ غذاهای محلی و سنتی تبریزی، علاوه بر نشان دادن فرهنگ این منطقه به ما، به‌قدری لذیذ هستند که هر سلیقه‌ای را راضی خواهند کرد.
غذاهای سنتی استان آذربایجان شرقی با ظاهری وسوسه‌کننده و عطر و بویی بی‌نظیر، آن‌قدر متنوع هستند که ممکن است در رستوران‌های محلی و در انتخاب غذا دچار مشکل شوید؛ اما مطمئن باشید که تمام گزینه‌های منو، خوشمزه هستند و شما از انتخاب آن‌ها پشیمان نخواهید شد. لیست غذاهای آذری از انواع آش و کوفته گرفته تا خورش و کوکو معروف تبریز ادامه دارد. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای تبریز و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
کوفته تبریزی
کوفته از غذاهای مشهور قدیمی و پرطرفدار است که برای طبخ آن از انواع سبزی‌های معطر و گوشت قرمز استفاده می‌شود. کوفته‌ها بر پایه مواد تشکیل‌دهنده خود به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. کوفته با وجود مواد مغذی، دارای ارزش غذایی بالایی است. یکی از مهم‌ترین نکات برای پخت این غذای لذیذ، این است که کوفته باید شکل گرد خود را از دست ندهد و مزه واقعی خود را حفظ کند.
کوفته تبریزی به احتمال زیاد، مشهورترین نسخه کوفته در سراسر ایران است که با گوشت چرخ‌کرده، لپه و سبزیجات مخصوص درست شده و با موادی چون پیاز داغ، آلو، زرشک، گردو و تخم‌مرغ پر می‌شود. کوفته تبریزی در نهایت در سسی متشکل از رب گوجه‌فرنگی، آب و زعفران می‌پزد و همراه با نان و سبزی‌خوردن، ماست، دوغ و انواع ترشی سرو می‌شود. شما می‌توانید در مقاله جامع کجارو با انواع کوفته‌ها در ایران و طرز تهیه کوفته تبریزی آشنا شوید و آن را در خانه درست کنید تا از طعم یک کوفته خوشمزه و مجلسی لذت ببرید.
دلمه برگ مو (یپراخ دلماسی)
دلمه برگ مو از غذاهای پرطرفدار و خوشمزه ایرانی است که معمولا در فصل بهار پخته می‌شود؛ زیرا بهترین برگ‌های مو را می‌توان در این فصل پیدا کرد؛ هرچند خیلی از افراد آن را فریز می‌کنند تا در سایر فصول سال هم بتوانند این غذای بی‌نهایت لذیذ را در سر سفره‌های خود داشته باشند. دلمه برگ مو یکی از مدل‌های مختلف دلمه است که برای تهیه آن از مواد مختلفی چون برگ مو (انگور)، برنج، لپه، گوشت چرخ‌کرده (اختیاری)، سبزیجات معطر و ادویه استفاده می‌شود. طرز تهیه دلمه برگ مو قدری وقت‌گیر است؛ چراکه علاوه بر آماده‌کردن مواد اولیه، پیچیدن برگ مو نیز کمی زمان‌بر است؛ گرچه این غذا به‌قدری خوش‌عطروبو و دلچسب است که هر کسی را برای تهیه آن وسوسه می‌کند.
دلمه برگ مو تبریز (یپراخ دلماسی) جزو قدیمی‌ترین پیش غذاها و غذاهای مجلسی است که کاملا گیاهی است و گوشت چرخ‌کرده در آن به کار نمی‌رود؛ اما برای اینکه مجلسی‌تر شود، در تهیه آن از «تورتا» استفاده می‌کنند که از «ساری یاغ» (روغن زرد) به دست می‌آید. به این ترتیب که با حرارت‌دادن کره محلی مرغوب، دوغ آن از روغن جدا و سرخ می‌شود. در انتهای کار، ساری یاغ را صاف و تورتا را از کره جدا می‌کنند. با مراجعه به مقاله دلمه برگ مو در مجموعه غذاهای محلی کجارو، می‌توانید با طرز تهیه انواع دلمه برگ مو و همچنین دلمه برگ مو (یپراخ دلماسی) آشنا شوید و آن‌ها را در منزل درست کنید.
خورش هویج
خورش هویج، یکی از انواع خورش‌های لذیذ ایرانی است که اصالت آن به شهر تبریز برمیگردد. این خورش را معمولا با نام‌های خورش هویج ترکی و خورش هویج تبریزی نیز می‌شناسند. خورش هویج، انتخابی ایدئال برای افرادی است که به‌دنبال طعمی منحصربهفرد و متفاوت برای مهمانی خود هستند. طعم خورش هویج برخلاف تصور بسیاری از افراد شیرین نیست. در واقع، حضور آلو باعث می‌شود تا این خورش، طعمی ملس و خوشمزه داشته باشد.
خورشت هویج معمولا در شهر تبریز با زردک که شباهت بسیاری به هویج دارد، طبخ می‌شود، اما به‌دلیل در دسترس نبودن زردک در بسیاری از شهرها، هویج جایگزین این ماده غذایی در این خورش شده است. از دیگر مواد تشکیل‌دهنده خورش هویج، یکی از انواع خورش تبریزی می‌توان به گوشت خورشتی، پیاز، آلو و زعفران اشاره کرد. این خورش را می‌توان با گوشت‌های سفید مانند گوشت مرغ یا گوشت بوقلمون نیز طبخ کرد. در ضمن، گیاهخواران هم می‌توانند نسخه گیاهی خورش هویج را درست کنند و از طعم آن، لذت ببرند.
۳۰. غذاهای محلی استان آذربایجان غربی
استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران، یکی از زیباترین شهرهای ایران است که با وجود بناهای تاریخی، آبوهوای مدیترانه‌ای و غذاهای محلی متنوع، مقصدی بی٬نظیر برای گردشگری غذایی به شمار می‌آید.
گوزلمه
گوزلمه یکی از غذاهای محلی ارومیه است که با سیر، تخم‌مرغ، ماست، روغن و نمک درست می‌شود. «گوزلمه» در زبان ارومیه‌ای به‌معنای «منتظر نباش» یا «صبر نکن» است و دلیل نام‌گذاری این غذا این است که تهیه گوزلمه به زمان بسیاری نیاز ندارد و بسیار ساده است. گوزلمه یک فست فود ایرانی به شمار می‌آید و شما می‌توانید آن را با کمی تزیین، به پیش‌غذایی مجلسی نیز تبدیل کنید. این غذای لذیذ معمولا با نان خشک به‌عنوان صبحانه، عصرانه یا شامی سبک سرو می‌شود.
مواد لازم برای دو نفر
- یک و نیم لیوان ماست چکیده
- ۲ عدد تخم‌مرغ
- ۲ تا ۴ حبه سیر پوست کنده و له شده
- روغن یا کره حیوانی به مقدار لازم
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
- نان خشک به مقدار لازم
- یک لیوان آب
طرز تهیه گوزلمه
روغن حیوانی یا کره را در یک تابه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس سیر له شده را با زردچوبه در تابه تفت دهید تا کمی طلایی شود. در ادامه تخم‌مرغ‌ها را روی سیر سرخ شده بشکنید و آن‌ها را هم بزنید تا تخم‌مرغ بپزد و ببندد. ماست و آب را در یک قابلمه بریزید و آن‌ها را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید. در این مرحله، ماست و آب را مرتب هم بزنید تا ماست نبرد و گلوله گلوله نشود.
صبر کنید تا ماست کمی رقیق و در آب حل شود؛ سپس مخلوط تخم‌مرغ و سیر را به‌همراه نمک و فلفل در قابلمه بریزید. گوزلمه را پس از چند دقیقه در کاسه بکشید و در آن، نان خشک تیلیت کنید.
نکات مهم برای تهیه گوزلمه
- شما می‌توانید گوزلمه را با کمی سبزی خشک و معطر تزیین کنید.
- اگر مشکل چربی و کلسترول ندارید از روغن حیوانی زردرنگ استفاده کنید تا رنگ و لعاب بهتری به غذای شما دهد.
- برخی افراد، گوزلمه را به روش دیگری طبخ می‌کنند. آن‌ها در ابتدا تخم‌مرغ را نیمرو می‌کنند. سپس ماست، سیر له شده و نمک را به تخم‌مرغ می‌افزایند و آن‌ها را روی حرارت ملایم گاز کمی هم می‌زنند تا ماست، آبکی نشود.
ارومیه خورش
ارومیه خورش یا اورمیه خورش، یکی از خورش‌های سنتی ارومیه‌ای است که شباهت بسیاری به خوراک لوبیا چیتی دارد. این غذای لذیذ معمولا با بادمجان و سیب‌زمینی سرخ کرده و به‌همراه برنج سرو می‌شود. گوشت خورشتی، لوبیا چیتی، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، زعفران، غوره، نمک و فلفل از مواد تشکیل‌دهنده ارومیه خورش هستند.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۴۰۰ گرم گوشت خورشتی
- ۲ پیمانه لوبیا چیتی
- ۲ عدد بادمجان پوست کنده، حلقه‌ای خرد شده و سرخ شده
- یک عدد پیاز پوست کنده و نگینی خرد شده
- ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- ۲ عدد سیب‌زمینی پوست کنده، خلالی خرد شده و سرخ کرده
- نصف پیمانه غوره
- یک قاشق چای‌خوری زعفران
- روغن به مقدار لازم
- نمک، زردچوبه و فلفل به مقدار لازم
طرز تهیه ارومیه خورش
لوبیا چیتی را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ لوبیا گرفته شود و زودتر بپزد. مقداری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. در ادامه گوشت، زردچوبه و فلفل را به پیازهای سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را با هم تفت دهید تا رنگ گوشت‌ها تغییر کند.
لوبیا چیتی را آبکش کنید و در قابلمه بریزید. لوبیا را برای چند دقیقه با گوشت و پیاز تفت دهید. سپس پنج لیوان آب جوش را به مواد داخل قابلمه اضافه کنید، درب قابلمه را ببندید و شعله گاز را کم کنید تا گوشت و لوبیا بپزند. در همین حین، رب گوجه‌فرنگی را به‌همراه کمی روغن در یک تابه تفت دهید تا بوی خامی رب از بین برود و رنگ آن باز شود. سپس زعفران دم‌کرده، نمک و فلفل را به رب بیفزایید و مواد را خوب مخلوط کنید. پس از یک دقیقه، غوره را در تابه بریزید و آن‌ها را نیز تفت دهید.
پس از پخت کامل گوشت و لوبیا، مخلوط رب گوجه‌فرنگی و غوره را به خورش اضافه کنید و اجازه دهید تا خورش جا بیفتد. ارومیه خورش را در ظرف سرو بکشید و با بادمجان و سیب‌زمینی سرخ شده تزیین کنید. این خورش خوشمزه را به‌همراه پلوی زعفرانی سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه ارومیه خورش
- اگر احساس کردید که ترشی خورش شما کافی نیست، کمی آبغوره یا گرد غوره به خورش بیفزایید.
- اگر فراموش کردید که لوبیا چیتی را از قبل خیس کنید، حتما دو بار آن را در بجوشانید و آب لوبیا را دور بریزید.
- برای سرخ کردن بادمجان‌ها حتما آن‌ها را برای نیم ساعت در آب و نمک خیس کنید تا سیاهی و تلخی آن‌ها گرفته شود. سپس آن‌ها را بشویید، خشک کنید و سرخ کنید.
- شما می‌توانید همراه با رب، چند عدد گوجه‌فرنگی را نیز سرخ کنید و در خورش بریزید.
سوپ بلغور ارومیه (یارما شورباسی)
یارما شورباسی، یکی از غذاهای لذیذ و محلی آذربایجان غربی و شهر ارومیه است که معنای نام آن در زبان ترکی، «سوپ بلغور» است. این غذای مشهور به‌دلیل داشتن بلغور گندم، ارزش غذایی و فیبر بسیار بالایی دارد و فوق‌العاده مقوی است. از جمله خواص سوپ بلغور ارومیه می‌توان به محافظت از پوست، هضم آسان، تقویت سیستم گوارشی و پیشگیری از سرطان اشاره کرد.
مواد لازم برای پنج نفر
- ۵ تا ۶ پیمانه آب
- یک پیمانه بلغور گندم
- یک پیمانه لوبیا قرمز پخته شده
- یک پیمانه نخود پخته شده
- یک عدد پیاز پوست کنده و نگینی خرد شده
- یک عدد سیب‌زمینی متوسط پوست کنده و نگینی خرد شده
- یک عدد فلفل دلمه‌ای سبز نگینی خرد شده
- یک عدد گوجه‌فرنگی نگینی خرد شده
- یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- یک عدد فلفل سبز تند خرد شده
- نمک، فلفل، زردچوبه به مقدار لازم
- یک قاشق غذاخوری مرزه خشک
- روغن به مقدار لازم
- سبزی خوردن، نان تازه و دوغ برای سرو
طرز تهیه یارما شورباسی
بلغور گندم را از نیم ساعت قبل خیس کنید. مقداری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. در ادامه نمک، فلفل و زردچوبه را به پیازهای سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را خوب مخلوط کنید و تفت دهید.
در مرحله بعد، گوجه‌فرنگی نگینی خرد شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها را برای چند دقیقه با پیاز داغ، سرخ کنید و تفت دهید. سپس بلغور را آبکش کنید و آن را به‌همراه دو پیمانه آب جوش در قابلمه بریزید و درب آن را ببندید تا بلغورها روی حرارت ملایم گاز بپزند. پس از پخت بلغور، سیب‌زمینی نگینی خرد شده، فلفل دلمه‌ای و فلفل سبز تند خرد شده را به‌همراه دو پیمانه آب جوش در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا سوپ شما روی حرارت ملایم گاز بپزد و جا بیفتد. هم زدن مداوم سوپ بلغور را فراموش نکنید؛ زیرا بلغور به سرعت ته می‌گیرد.
پس از پخت کامل سیب‌زمینی‌ها، لوبیا و نخود پخته را به‌همراه رب گوجه‌فرنگی سرخ شده و مرزه خشک در سوپ بریزید و صبر کنید تا سوپ برای ۱۰ دقیقه دیگر بپزد و جا بیفتد. اگر احساس کردید که آب سوپ شما کم است، کمی آب جوش در مرحله افزودن حبوبات به سوپ اضافه کنید. یارما شورباسی را به‌همراه سبزی خوردن، نان تازه و دوغ سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه یارما شورباسی
- با ریختن آب جوش زیاد سوپ را شل و آبکی نکنید.
- برخی افراد از مخلوط تره، گشنیز، جعفری و اسفناج نیز در این آش استفاده می‌کنند.
- شما می‌توانید برای ترش مزه کردن این آش یا سوپ از کمی آبغوره نیز استفاده کنید.
- برای تهیه این آش ترکی بهتر است از روغن حیوانی یا کره محلی استفاده کنید.
۲۹. غذاهای محلی استان اردبیل
اردبیل با آب‌و‌هوایی سرد و کوهستانی در شمال غرب ایران، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران است. غذاهای محلی این منطقه با توجه به آب‌و‌هوا، بیشتر شامل انواع آش‌ها می‌شوند؛ البته غذاهای سنتی بسیاری از جمله سوتی پلو، پیچاق قیمه و غیره و همچنین انواع ترشی‌های محلی و انواع سالادها از جمله سالاد فلفل سبز نیز در این استان تهیه می‌شوند.
آش دوغ
آش دوغ که در زبان ترکی با نام‌های «آیران آشی» و «دوغا» و در زبان کردی با نام «دوکلیو» شناخته می‌شود، یکی از غذاهای محلی و قدیمی ایرانی است که در استان اردبیل و منطقه آذربایجان و در استان‌های دیگر ایران از جمله کردستان و کرمانشاه، اصفهان، کاشان، استان فارس، همدان، چهارمحال و بختیاری و قزوین با طرز تهیه‌های مختلف درست می‌شود و از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است.
از مواد اولیه آش دوغ می‌توان به انواع حبوبات مانند نخود و لوبیا، سبزی‌های مختلف، تره و انواع سبزی‌های کوهی و محلی اشاره کرد. این آش در نهایت با دوغ مزه‌دار شده و سرو می‌شود. آش دوغ را می‌توان به‌صورت گیاهی یا همراه با کوفته قلقلی گوشت چرخ‌کرده یا گوشت ریش ریش شده به‌عنوان یک میان‌وعده و پیش‌غذا یا حتی در وعده ناهار سرو کرد. آش دوغ، به‌دلیل دارا بودن کلسیم و ویتامین، گزینه‌ای مناسب برای وعده افطار در ماه مبارک رمضان نیز به شمار می‌آید و در برخی نقاط ایران، این آش را در مراسم‌های نذری می‌پزند.
آش دوغ از آن دسته آش‌هایی است که کافی است فقط یک‌بار آن را امتحان کنید تا عاشق آن شوید؛ به‌خصوص اگر به طعم ترشی در غذا علاقه داشته باشید. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با طرز تهیه آش دوغ اردبیلی، نکات طلایی پخت آش دوغ و انواع آن در ایران آشنا کنیم تا بتوانید یک آش دوغ خوشمزه در خانه درست کنید و از طعم آن در کنار اعضای خانواده لذت ببرید.
پیچاق قیمه (خورش بادام)
خورش قیمه، غذایی محبوب در میان ایرانیان است و درمناطق مختلف کشور، دستور پخت‌های متنوعی برای طبخ آن وجود دارد. قیمه پیچاق اردبیل، یکی از انواع این خورش متفاوت و بسیار لذیذ است که با تخم‌مرغ، خلال بادام، برگ مو، زعفران، کره محلی و ادویه خورشتی درست می‌شود. برای ترش کردن قیمه پیچاق به‌جای لیمو عمانی از آب لیمو یا آبغوره استفاده می‌شود. پیچاق در زبان آذری به معنی چاقو است.
پیچاق قیمه را می‌توان به‌عنوان ناهار یا شام و همچنین برای سحری و افطاری سرو کرد. برخی افراد برای تهیه این خورش، تخم‌مرغ را روی خورش می‌شکنند و اجازه می‌دهند تا تخم‌مرغ در خود خورش بپزد؛ در حالی که برخی تخم‌مرغ را جداگانه نیمرو می‌کنند و آن را در هنگام سرو، روی خورش پیچاق قیمه می‌ریزند. پیچاق قیمه مانند دیگر نسخه‌های خورش قیمه، همراه با برنج سرو می‌شود و معمولا آن را با پیاز داغ تزیین می‌کنند. با مراجعه به مقاله انواع خورش قیمه در مجموعه غذاهای محلی کجارو، می‌توانید با طرز تهیه انواع این خورش و همچنین پیچاق قیمه (خورش بادام) آشنا شوید و آن‌ها را در منزل درست کنید.
شیر پلو (سوتی پلو)
سوتی پلو یا شیر پلو، یکی از پلوهای محلی اردبیلی است که معمولا در شب عید نوروز و چهارشنبه سوری به‌همراه ماهی دودی، گوشت، خرما و کشمش سرو می‌شود. «سوت» در زبان ترکی به‌معنای شیر است. برای تهیه این پلوی مخصوص کافی است به‌جای آب از شیر استفاده کنید.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۴ پیمانه برنج
- ۴ پیمانه شیر
- نمک و زعفران دم‌کرده به مقدار لازم
- کره یا روغن حیوانی به مقدار لازم
- خلال پسته و کشمش برای تزیین
طرز تهیه شیر پلو
برنج را از یک تا دو ساعت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن را خالی کنید و برنج را به‌همراه شیر، زعفران و کمی نمک در قابلمه بریزید و قابلمه را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید. توجه داشته باشید که در این مرحله نباید درب قابلمه را ببندید؛ زیرا شیر سر می‌رود. پس از جوشیدن شیر، کره را در قابلمه بریزید و صبر کنید تا شیر، کاملا جذب برنج شود. سپس شعله گاز را کم کنید، درب قابلمه را با دم‌کنی بپوشانید و صبر کنید تا سوتی پلو برای ۲۰ دقیقه دم بکشد. این غذای خوشمزه را با خلال پسته و کشمش تزیین کنید. نوش جان!
نکات مهم برای تهیه شیر پلو
- در برخی طرز تهیه‌ها به‌جای زعفران از زردچوبه استفاده می‌شود.
- سوتی پلو به‌شکل سفید و بدون استفاده از زعفران یا زردچوبه نیز تهیه می‌شود.
- شما می‌توانید برای تزیین سوتی پلو، کشمش و خرما را در روغن یا کره به‌همراه دارچین تفت دهید و آن‌ها را در انتها روی برنج بریزید.
- شیر پلو معمولا با ماهی دودی سرو می‌شود. برای تهیه ماهی دودی، آن را در زمان دم کشیدن، روی برنج قرار دهید تا برنج شما عطر دودی نیز به خود بگیرد.
- برای سرو سوتی پلو با گوشت، کافی است گوشت چرخ‌کرده را با نمک، فلفل، زردچوبه و پیاز رنده شده ورز دهید و به‌شکل کوفته قلقلی دربیاورید. سپس آن‌ها را سرخ کنید و همراه با سوتی پلو سرو کنید.
- سوتی پلو با خورش‌هایی شیرینی چون خورش هویج یا فسنجان نیز سرو می‌شود.
- مقدار شیر باید دو بند انگشت بالاتر از برنج باشد.
- شیر پلو نباید بیشتر از ۲۰ دقیقه دم بکشد؛ زیرا ته‌دیگ آن زود تیره می‌شود و می‌سوزد.
- برخی افراد برای طعم‌دار کردن شیر پلو از دارچین، هل و گلاب هم استفاده می‌کنند که کاملا سلیقه‌ای است.
۲۸. غذاهای محلی استان اصفهان
غذاهای معروف اصفهانی طیف وسیعی از غذاهای معروف و کمتر شناخته‌شده را در بر می‌گیرند که اغلب به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ غذاهایی که پخته و کوبیده می‌شوند و غذاهای شل، آبدار و آش‌مانند. در واقع، غذاهای اصفهان معمولا از ترکیب حبوبات و گوشت تشکیل می‌شوند که به‌صورت له‌شده درمی‌آیند و با نان تازه و سبزی خوردن سرو می‌شوند. در این میان غذاهای گرمی شبیه به سوپ و آش نیز وجود دارند که باز هم گوشت نقش پررنگ و مهمی در آن‌ها ایفا می‌کند.
از معروف‌ترین غذاهای اصفهان می‌توان به خورش ماست و بریان اشاره کرد که گل سرسبد غذاهای سنتی این منطقه هستند. به‌طور کلی، رژیم غذایی مردم اصفهان با گوشت عجین شده است که برای علاقه‌مندان به گوشت، به‌خصوص گوشت قرمز، یک مزیت بزرگ به حساب می‌آید. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای اصفهان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
بریان
بریان یا بریون که اغلب با نام بریانی در ایران شناخته می‌شود، یکی از مشهورترین غذاهای سنتی اصفهان به شمار می‌آید. این غذا از جایگاه خاصی در میراث غذایی این استان برخوردار است و طعم بسیار لذیذی دارد. بهترین نوع بریان با گوشت گوسفند تازه تهیه می‌شود؛ اما امروزه این غذا را با گوشت مرغ نیز طبخ می‌کنند. آوازه و شهرت بریان، محدود به استان اصفهان و ایران نیست؛ این غذای سنتی بسیار لذیذ اصفهانی از شهرت جهانی برخوردار است. رستوران‌های مخصوصی به نام بریانی در استان اصفهان، این غذای لذیذ را به شما ارائه می‌کنند.
بریان، غذایی چرب، مقوی، پرخاصیت و خوش‌طعم است که با استفاده از گوشت گوسفند چرخ‌کرده، نعنا، پیاز، زعفران و دارچین درست می‌شود و معمولا همراه با جگر سفید پخته چرخ‌شده و نان سنگک به سر میز آورده می‌شود. طبخ این غذا کمی مشکل است اما طعم خارق‌العاده آن، قطعا ارزش زحمتی که می‌کشید را خواهد داشت.
با قدم گذاشتن در یکی از بریانی های اصفهان در کوچه‌های تاریخی شهر، عطر و طعم گوشت تازه گوسفند سرخ‌شده شما را مدهوش خواهد کرد. بریانی با تزیین خلال پسته، خلال بادام و زرشکی که با زعفران، لعاب خاصی به خود گرفته‌اند، به راستی غذایی چشم‌نواز است. نان سنگک خانگی چرب زیر بریانی، یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های خوردن این غذا به شمار می‌آید. در ادامه با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو، با طرز تهیه بریان اصفهان آشنا شوید و با تهیه آن در منزل، تجربه‌ای جدید از مزه کردن غذاهای محلی را کسب کنید.
خورش ماست
خورش ماست از خوراکی‌های بسیار لذیذ و خوشمزه اصفهانی به شمار می‌رود که خیلی از مردم به‌خاطر اسم خورش که روی آن قرار دارد، تصور می‌کنند که این غذا مشابه سایر خورش‌ها باید با برنج میل شود؛ اما خورش ماست در کنار غذای اصلی و در بشقاب‌هایی جداگانه، پای ثابت مهمانی‌های مجلل و بزرگ همچون جشن عروسی است. با این وجود، طعم لذیذ و متفاوت آن باعث شده است که راه خود را به هر سفره‌ای باز کند. این خورش خوش‌طعم که حاوی گوشت گردن گوسفند، ماست چکیده، زعفران و شکر است و معمولا با خلال پسته و زعفران تزیین می‌شود، به‌عنوان پیش‌غذا، دسر یا کنار غذا به‌صورت سرد سرو می‌شود و از این نظر هیچ شباهتی به خورش‌های ایرانی ندارد.
یکی از ویژگی‌های اصلی این خوراکی محلی، طعم شیرین آن است و از همین رو بیشتر برای دسر مصرف می‌شود. علاوه بر این، لذت صرف یک کاسه خورش ماست به سرد بودن آن برمیگردد که بخشی از آن به وجود ماست چکیده در این پیش‌غذا مربوط می‌شود؛ اما این همه ماجرا نیست، شما با خورشی کشدار درست مثل حلیم بادمجان مواجه خواهید شد که لذت خوردن آن را دوچندان می‌کند. غذاخوری‌های حاشیه زنده‌رود، خیابان‌های اطراف میدان نقش جهان، هتل‌های اصفهان و غیره از گزینه‌های پیش روی شما برای چشیدن بهترین خورش ماست عمرتان هستند که نباید از آن غافل شوید. خورش ماست از آن امضاهای اصیل اصفهانی است که خود به‌تنهایی دلیل خوبی برای سفر به خطه از کشورمان محسوب می‌شود. برای آشنایی با طرز تهیه این پیش‌غذا یا دسر لذیذ با ما همراه شوید.
کباب زردک
کباب زردک یا کباب مشتی، یکی از انواع کباب‌های سنتی استان اصفهان است که با گوشت چرخ‌کرده، پیاز، زردک، آرد نخودچی و ادویه‌جات درست می‌شود. این کباب، در واقع یک نوع شامی فوق‌العاده خوش‌طعم و خوش‌خوراک است که بدون شک، شما را عاشق خود خواهد کرد. زردک یا هویج ایرانی، یک گیاه بسیار مفید و با طعم شیرین است که با وجود فسفر، پتاسیم، منگنز، روی و آهن، خواص بی‌شماری از جمله تقویت سیستم ایمنی بدن، کمک به کاهش وزن و بهبود هضم غذا دارد.
کباب زردک با یک نوع چاشنی مخصوص درست می‌شود که می‌تواند یک شهد ساده یا ترکیب سرکه و شیره انگور باشد. این کباب با طعمی ترش و شیرین معمولا با نان یا برنج سرو می‌شود و تجربه‌ای متفاوت از یک شامی را به شما ارائه می‌دهد. کباب زردک به آسانی و در کمتر از یک ساعت در خانه آماده می‌شود و می‌توان آن را به‌عنوان غذای اصلی، پیش‌غذا، غذای پیک نیک یا یک میان‌وعده خوشمزه سرو کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با طرز تهیه کباب زردک و نکات طلایی پخت آن آشنا کنیم.
۲۷. غذاهای محلی استان البرز
استان البرز، سی و یکمین استان ایران و پنجمین شهر ایران از نظر جمعیت است. این استان از نظر اقلیمی دارای تنوع بسیاری است؛ به‌طوری که از اقلیم بیابانی در قسمت‌های جنوبی آغاز و تا اقلیم‌های نیمه مرطوب و مرطوب در قسمت‌های شمالی ادامه پیدا می‌کند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با مشهورترین غذاهای محلی استان البرز آشنا کنیم.
خورش عدس طالقان (مرجو خورش)
خورش عدس سبز، یکی از لذیذترین و مقوی‌ترین خورش‌های ایرانی است که اصالت آن به شهر طالقان در استان البرز برمیگردد؛ البته این خورش در استان گیلان و مازندران نیز با کمی تفاوت در طرز تهیه درست می‌شود. این خورش، دستور پخت ساده‌ای دارد و می‌تواند به‌عنوان یک وعده غذایی کامل به‌همراه نان یا برنج در رژیم غذایی شما قرار بگیرد. خورش عدس یا مرجو خورش را می‌توان با گوشت یا به‌صورت کاملا گیاهی طبخ کرد.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۳۰۰ گرم گوشت گوسفند
- یک لیوان عدس
- ۲ عدد پیاز پوست کنده و نگینی یا خلالی خرد شده
- یک عدد سیب‌زمینی پوست کنده و نگینی خرد شده
- ۱۰ عدد آلو بخارا
- یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- آبغوره به مقدار دلخواه
- نمک و فلفل به مقدار لازم
- دارچین و زردچوبه به مقدار لازم
- روغن به مقدار لازم
- ۲ قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده
- یک قاشق غذاخوری پیاز داغ و چند پر جعفری تازه برای تزیین
طرز تهیه خورش عدس طالقان
عدس را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نغخ عدس گرفته شود و زودتر بپزد. آلوها را نیز از چند ساعت قبل در مقداری آب خیس کنید. مقداری روغن در یک تابه گود بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس سیب‌زمینی‌های نگینی خرد شده را در تابه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا حسابی طلایی و ترد شوند. سیب‌زمینی‌های سرخ شده را از تابه بیرون بیاورید و روی دستمال مخصوص آشپزخانه قرار دهید تا روغن اضافه آن‌ها گرفته شود.
پیازهای نگینی یا خلالی خرد شده را در همان تابه بریزید و سرخ کنید تا طلایی و سبک شوند. سپس زردچوبه را به پیاز داغ بیفزایید و تفت دهید تا بوی ادویه بلند شود. در ادامه گوشت مکعبی خرد شده را در تابه بریزید و شعله گاز را کم کنید تا گوشت‌ها با پیاز و زردچوبه تفت بخورند و رنگ آن‌ها تغییر کند. فلفل و دارچین را به‌همراه رب گوجه‌فرنگی به گوشت‌ها بیفزایید و مواد را تفت دهید تا رنگ رب باز شود و طعم خامی آن گرفته شود. پس از گذشت حدود سه دقیقه، در تابه آب جوش بریزید و درب آن را ببندید تا گوشت به‌خوبی بپزد.
پس از گذشت نیم ساعت، سیب‌زمینی‌های سرخ شده، عدس و آلوی آبکش شده را در تابه بریزید. آبغوره، نمک و زعفران دم‌کرده را پس از حدود ۹۰ دقیقه در خورش بریزید و غذا را پس از ۱۵ دقیقه سرو کنید. خورش عدس را در ظرف سرو بکشید و روی آن را با پیاز داغ و چند پر جعفری تازه تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه خورش عدس طالقان
- شما می‌توانید خورش عدس را به‌جای گوشت گوسفندی با مرغ نیز درست کنید.
- برای تهیه نسخه گیاهی این خورش، گوشت را حذف کنید.
- به‌جای آبغوره می‌توان از آب لیمو هم استفاده کرد.
- برخی افراد به‌جای آب از آب قلم برای پخت این خورش استفاده می‌کنند تا غذایی مقوی‌تر و خوش‌طعم‌تر داشته باشند.
- طرز تهیه مرجو خورش گیلانی و مازندرانی نیز مشابه مرجو خورش طالقان است؛ با این تفاوت که در آن‌ها از گردوی خرد شده و سبزی معطر نیز استفاده می‌شود. این مواد در مراحل پایانی پخت به خورش اضافه می‌شوند.
- به‌جای رب گوجه‌فرنگی می‌توان از رب انار یا کشک نیز استفاده کرد.
- در برخی طرز تهیه‌ها به‌جای پیاز از سیر استفاده می‌شود.
خوراک لوبیا پیله
خوراک لوبیا پیله، یکی از غذاهای محلی و فصلی استان البرز است که در تابستان طبخ می‌شود. این غذا در گذشته در ظرفی تیره به نام (tiareh) ریخته می‌شد و پس از پخت نان در تنور قرار می‌گرفت. لوبیا پیله، در واقع همان لوبیا چیتی تازه همراه با غلاف است.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۵۰۰ گرم لوبیا پیله (لوبیا چیتی تازه همراه با غلاف)
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و نگینی خرد شده
- ۲۵۰ گرم گوشت گوسفند
- ۲ عدد سیب‌زمینی متوسط پوست کنده و نگینی خرد شده
- ۲ عدد گوجه‌فرنگی
- ۲ قاشق غذاخوری روغن
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
- آب لیمو یا لیمو ترش تازه به مقدار لازم
طرز تهیه خوراک لوبیا پیله
مقداری روغن در یک تابه گود بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس سیب‌زمینی‌ها و پیازهای نگینی خرد شده را در تابه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا حسابی طلایی و ترد شوند. در ادامه، گوشت خرد شده، زردچوبه و فلفل را در تابه بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا آب گوشت خشک شود و رنگ آن تغییر کند. لوبیا را در مرحله بعد در تابه بریزید و برای یک دقیقه تفت دهید. سپس گوجه‌فرنگی خرد شده را به مواد داخل تابه بیفزایید و تفت دادن را برای یک دقیقه دیگر ادامه دهید. دو لیوان آب جوش در تابه بریزید و درب تابه را ببندید تا لوبیا و گوشت به‌طور کامل بپزند.
یوان آش
یوان آش، یکی از آش‌های سنتی و مقوی استان البرز است که با برنج، عدس، سبزی آش، شلغم، گوشت چرخ‌کرده، نمک، فلفل و زردچوبه درست می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده، خلالی خرد شده و سرخ شده
- نصف پیمانه برنج
- یک پیمانه عدس
- ۵۰۰ گرم سبزی آش
- ۲ عدد شلغم
- ۵۰۰ گرم گوشت چرخ‌کرده مخلوط گوسفندی و گوساله
- ۲۵۰ گرم پیاز پوست کنده و رنده شده
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه یوان آش
عدس را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نغخ عدس گرفته شود و زودتر بپزد. برنج را نیز از چند ساعت قبل در مقداری آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن‌ها را خالی کنید و برنج و عدس را با یک لیتر آب تازه در قابلمه بریزید و آن‌ها را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا با هم بپزند. پس از پخت برنج و عدس، سبزی خرد شده، پیاز داغ و شلغم را در قابلمه بریزید تا با هم بپزند. در همین حین، گوشت چرخ‌کرده، پیاز رنده شده، نمک، فلفل و زردچوبه را در یک کاسه مخلوط کنید و ورز دهید. سپس آن‌ها را به‌شکل کوفته قلقلی دربیاورید و در آش حال در جوش بریزید. آش شما پس از پخت گوشت حاضر است.
نکات مهم برای تهیه یوان آش
- روی یوان آش را با پیاز داغ، نعنا داغ و کشک تزیین کنید.
- به‌جای سبزی آش می‌توان از سبزی کوهی نیز استفاده کرد.
- برخی افراد از سیر داغ هم در این آش استفاده می‌کنند.
- علاوه بر عدس، می‌توانید نخود و لوبیا هم در آش بریزید.
۲۶. غذاهای محلی استان ایلام
استان ایلام در غرب ایران با موقعیتی کوهستانی و دارا بودن مناطق جنگلی و مراتع، دارای تنوع غذایی بالایی است که در میان آن‌ها می‌توان به خورش تره کوهی، کشکینه، تُرخینه، برنج و گوشت معروف دهلران، نژی آوا، جوجگ آو، ماش آو، کشک دو، قله ماسوا، کپه، جِِگِروَز، گوجه‌پونه، مَکش، کوفته سیرابی، آبگوشت بامیه، پیچگ، بوله وله، قارچگ، پاقازه، سختی، بابایاری (عَدَساو)، پِرشگِه، ماسوا و… اشاره کرد.
آش ترخینه
آش ترخینه، یکی از مشهورترین غذاهای ایلامی است؛ آشی مقوی که درمان سرماخوردگی است. غذاهای محلی ایلام از طعم و مزه فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند و مردم این استان در مناسبت‌ها و فصول مختلف، غذاهای متنوعی می‌پزند. ترخینه، یکی از غذاهایی است که در فصل زمستان و به‌دلیل شیوع سرماخوردگی طبخ و خورده می‌شود. البته ترخینه را به‌عنوان غذای محلی دیگر استان‌های غربی کشور از جمله کرمانشاه، لرستان و کردستان نیز می‌شناسند.
آش مغذی ترخینه، متشکل از ترخینه جامد، حبوباتی چون عدس، لوبیا و نخود، سبزیجات معطر، پیاز، فلفل و زردچوبه است. ترخینه جامد به دو طریق تهیه می‌شود و از مواد تشکیل‌دهنده آن می‌توان به یک نوع سبزی محلی به نام شلم، گوجه‌فرنگی، آب انار، ترخون، نعنا، پیاز، فلفل، زردچوبه، مایه خمیر، گندم، دوغ و پونه کوهی اشاره کرد، البته به‌دلیل در دسترس نبودن برخی از مواد لازم آش ترخینه در فصل زمستان، مردم ایلام از یک ماه قبل از شروع سرما، شروع به تهیه این مواد کرده و در زمستان، این غذای محلی و مقوی و مفید را درست می‌کنند. به همین علت مدت زمان کمی برای طبخ آن مورد نیاز است.
شما می‌توانید ترخینه جامد را در خانه تهیه کرده یا به‌صورت آماده از عطاری‌ها خریداری کنید، البته باید در نظر داشته باشید که درست کردن ترخینه جامد، حدود هفت روز زمان می‌برد. با ما همراه باشید و با طبخ این آش ایلامی مقوی از سرماخوردگی و آنفلونزا دوری کنید.
شِله امیری
شله امیری، یکی از غذاهای محلی خوشمزه ایلام است که با ترکیب ماش، برنج محلی (برنج عنبربو)، پیاز، روغن محلی، نمک و فلفل درست می‌شود. این غذا به‌دلیل استفاده از ماش، دارای فیبر زیاد و طبعی گرم است و به‌عنوان دارویی برای درمان سرماخوردگی شناخته می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- نصف لیوان ماش
- نصف لیوان برنج
- یک عدد پیاز پوست کنده و خرد شده
- ۲ قاشق غذاخوری روغن
- نمک، فلفل سیاه و زردچوبه به مقدار لازم
- آب به مقدار لازم
- ۲ قاشق غذاخوری پودر نعنا خشک
- ۲ قاشق غذاخوری پیاز داغ برای تزیین
طرز تهیه شله امیری
ماش را پس از پاک کردن و شستن، به‌همراه آب تازه در قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا ماش‌ها خوب بپزند. سپس شعله گاز را خاموش کنید و صبر کنید تا ماش‌ها سرد شوند. پس از خنک شدن ماش، آن‌ها را چنگ بزنید تا تفاله‌های ماش (پوست ماش) جدا شود. پوست ماش را دور بریزید.
برنج را از یک ساعت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن را خالی کنید و برنج را به‌همراه نمک در قابلمه ماش (و آب ماش) بریزید. قابلمه را روی حرارت متوسط قرار دهید تا برنج بپزد و نرم شود. در همین حین، پیاز خرد شده را در یک تابه در روغن تفت دهید تا خوب طلایی و سرخ شود. سپس به آن نمک، فلفل و زردچوبه بیفزایید. پیاز سرخ شده را به برنج در حال پخت بیفزایید و اجازه دهید تا غذا برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه جا بیفتد. توجه داشته باشید که شله امیری نباید زیاد سفت شود. در آخر غذا را در ظرف سرو بکشید و روی آن را پیاز داغ و نعنا داغ تزیین کنید.
قله ماسوا
قله ماسوا، یکی از غذاهای محلی ایلام است که با آش ماسوا تفاوت بسیاری دارد. این غذا که در واقع همان کله پاچه است، با کشک سرو می‌شود و بسیار مقوی و سیرکننده است.
مواد لازم
- یک عدد کله به‌همراه ۴ عدد پاچه
- ۴ عدد پیاز پوست کنده
- ۴ تا ۵ حبه سیر پوست کنده و رنده شده
- یک و نیم پیمانه نخود نیم‌کوب شده
- ۲ قاشق غذاخوری برنج نیم‌دانه
- زردچوبه، فلفل سیاه و نمک به مقدار لازم
- یک شیشه بزرگ کشک
- ۲ قاشق غذاخوری نعنا خشک
طرز تهیه قله ماسوا
کله و پاچه را به‌خوبی تمیز کنید. سپس آن‌ها را به‌همراه نخود نیم‌کوب شده و آب در یک قابلمه بریزید. قابلمه را روی شعله متوسط گاز قرار دهید تا آب به جوش آید؛ سپس کف روی کله پاچه را با قاشق جمع کنید و دور بریزید. در ادامه سه عدد پیاز چهار قاچ شده و زردچوبه را در قابلمه بریزید و کله پاچه را برای یک ساعت بپزید تا نیم‌پز شود. سپس نمک، کشک و برنج نیم‌دانه شسته شده را به کله پاچه بیفزایید و اجازه دهید تا غذا برای سه تا چهار ساعت، روی شعله ملایم گاز با درب بسته بپزد.
در همین حین، یک عدد پیاز را خلالی کرد کنید و در تابه با زردچوبه و فلفل تفت دهید تا طلایی شود. سپس سیر را در تابه بریزید و تفت دادن را برای یک دقیقه دیگر ادامه دهید. در نهایت نعنا خشک را به آن‌ها اضافه کنید و آن‌ها را برای ۳۰ ثانیه دیگر تفت دهید. این مخلوط را پس از پخت کامل کله پاچه در قابلمه بریزید و غذا را برای ۱۰ تا ۲۰ دقیقه دیگر بپزید تا طعم مواد به خورد هم برود. غذا را در ظرف سرو کنید و از طعم آن لذت ببرید.
نکات مهم برای تهیه قله ماسوا
- توجه داشته باشید که نعنا نباید زیاد سرخ شود؛ زیرا طعم غذا را تلخ می‌کند.
۲۵. غذاهای محلی استان بوشهر
استان بوشهر، یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایران در جنبو کشور است که با وجود جاذبه‌های فراوان از سواحل زیبا، روستاهای گردشگری و بازارهای تجاری گرفته تا انواع غذاهای محلی، هر سال میزبان گردشگران و مسافران بسیاری است. از مشهورترین غذاهای بوشهری می‌توان به قلیه ماهی، قلیه میگو، قیمه بوشهری، شکر پلو، رنگینک، یتیمک بوشهری، دمی لخ لاخ، نان قراپیچ، حلوای انگشت پیچ و نان گرده، نان تیری و بسیاری از غذاهای دیگر اشاره کرد.
بیشتر غذاهای محلی استان بوشهربه دلیل مجاورت با خلیج فارس از محصولات دریایی درست می‌شومد و میگو و ماهی، بخش اصلی غذاهای مردم این استان را تشکیل می‌دهند. علاوه بر محصولات دریایی، استان بوشهر، سرزمین نخلستان‌های سرسبز است و بخش بسیاری از خرمای کشور در این استان تولید می‌شود؛ به همین دلیل، استفاده از خرما در غذاها، دسرها و شیرینی‌های استان بوشهر بسیار رایج است.
قلیه ماهی
قلیه ماهی از معروف‌ترین غذاهای جنوبی ایران است که در استان‌های بوشهر، خوزستان، هرمزگان و جنوب بلوچستان درست می‌شود. طرز تهیه این غذا بسیار ساده و سریع است و به‌علاوه به مواد اولیه بسیاری احتیاج ندارد. قلیه ماهی جنوبی با سبزی قلیه (گشنیز و شنبلیله)، ماهی جنوبی، تمر هندی و ادویه‌جات تهیه می‌شود. مردم هر منطقه در جنوب کشور از یک نوع ماهی خاص برای تهیه قلیه ماهی استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال در بندرعباس از ماهی شیر یا زبیدی، در اهواز از میش ماهی و هامور و در بندر گناوه از ماهی سرخو یا همار استفاده می‌کنند. یکی از مشهورترین قلیه ماهی‌ها در بوشهر طبخ می‌شود که به آن «قلیه مُی» می‌گویند.
دمپخت ماهی بوشهری (لخ لاخ)
دمپخت ماهی بوشهری، دمی لخ لخ یا در زبان محلی ماهی «می‌یَدُم»، یکی از لذیذترین غذاهای بوشهری است که با ماهی، برنج، سبزی (گشنیز، شنبلیله و شوید)، سیر، پیاز، تمر هندی و ادویه‌جات درست می‌شود. نام این غذا از کلمه عربی «لخلخه» به‌معنای «بوی خوش» گرفته شده است. این خوراک با نام‌های متفاوت در برخی دیگر از شهرهای جنوبی و هرمزگان نیز طبخ می‌شود؛ اما مشهورترین نام آن، دمی لخ لخ یا لخلاخ بوشهری است. این غذا با دو دستور پخت متفاوت درست می‌شود که تفاوت عمده آن‌ها در استفاده از لیمو عمانی یا تمر هندی است.
مواد لازم برای چهار تا ۶ نفر
- ۴ پیمانه برنج
- ۳ تکه فیله ماهی شیر متوسط
- ۱۵۰ گرم گشنیز ریز خرد شده
- ۱۰۰ گرم شوید یا شبت خرد شده
- یک قاشق غذاخوری شنبلیه ریز خرد شده
- یک لیوان تمر هندی حل شده در آب
- یک عدد پیاز بزرگ پوست کنده و خرد شده
- ۵ حبه سیر پوست کنده و ریز خرد شده
- ۲ لیوان آب
- زعفران دم‌کرده و آب لیمو به مقدار لازم
- نمک، زردچوبه و فلفل قرمز به مقدار لازم
طرز تهیه لخ لخ بوشهری
برنج را از چند ساعت قبل خیس کنید. فیله ماهی را با نمک، فلفل و مقداری زردچوبه، مقداری زعفران دم‌کرده و کمی آب لیمو مخلوط کنید و برای نیم ساعت در یخچال قرار دهید تا ماهی طعم‌دار شود و بوی زهم آن گرفته شود. پیاز ریز خرد شده را در کمی روغن در یک قابلمه تفت دهید تا طلایی و سبک شود. سپس سیر ریز خرد شده را به پیازها اضافه کنید و آن را برای چند ثانیه کمی تفت دهید. زردچوبه و سبزی‌های ریز خرد شده را به مخلوط پیاز و سیر اضافه کنید.
در ادامه آب تمبر هندی، نمک و فلفل را به مواد داخل قابلمه اضافه کنید و خوب هم بزنید تا با هم مخلوط شوند. ماهی‌های مزه‌دار شده را روی مواد داخل قابلمه بچینید و دو لیوان آب به خوراک بیفزایید. درب قابلمه را ببندید تا ماهی‌ها برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه نیم‌پز شوند. ماهی‌ها را از داخل آب دربیاورید و کنار بگذارید.
آب برنج را دور بریزید و برنج را به بقیه مواد داخل قابلمه اضافه کنید و هم بزنید. توجه داشته باشید که در این مرحله آب باید فقط روی برنج را بپوشاند و بیشتر نباشد؛ زیرا در غیر این صورت، برنج شما نرم و شل می‌شود. پس اگر آب داخل قابلمه خیلی زیاد بود، مقداری از آن را بردارید و اگر آب کم بود کمی آب جوش به قابلمه اضافه کنید. درب قابلمه را بگذارید و اجازه دهید تا برنج کمی بپزد و آب آن کشیده شود. در این حین، هر پنج دقیقه یک بار برنج را از دیواره قابلمه به‌سمت بالا جمع کنید تا به‌شکل گنبد دربیاید. پس از تبخیر کامل آب، ماهی‌ها را روی برنج بچینید و روی درب قابلمه دم‌کنی بگذارید. لخ لخ بوشهری را روی حرارات ملایم گاز دم کنید.
نکات مهم برای تهیه لخ لخ بوشهری
- برای تهیه لخ لخ بوشهری، بهتر است برای هر نفر، حدود ۲۰۰ گرم از ماهی شیر یا قباد، هامور یا سنگسر سفید استفاده شود.
گمنه بوشهری
گمنه بوشهری، یکی از غذاهای محلی استان خوزستان است که طرز تهیه ساده و سریعی دارد. این غذای مقوی و سرشار از مواد مغذی با بلغور گندم، پیاز و ادویه درست می‌شود. گمنه یا «للک» در گویش بوشهری، جایگزینی برای پلو است و می‌توان آن را با انواع خورش‌های جنوبی سرو کرد.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۲ پیمانه بلغور ریز دانه گندم
- ۲ عدد پیاز پوست کنده و خلالی خرد شده
- ۲ پیمانه آب
- روغن به مقدار لازم
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه گمنه بوشهری
در ابتدا بلغور را پاک کنید و کمی آب روی آن بپاشید تا مرطوب شود. سپس بلغورها را در یک تابه بریزید و آن را روی شعله ملایم گاز قرار دهید تا بوداده شود. توجه داشته باشید که در این مرحله شعله گاز نباید زیاد باشد؛ زیرا بلغورها به سرعت می‌سوزند. بلغورهای بوداده را کنار بگذارید. پیازهای خلالی خرد شده را در مقداری روغن در یک قابلمه تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. سپس نمک، فلفل سیاه و زردچوبه را به پیازها بیفزایید و خوب با هم مخلوط کنید و تفت دهید.
آب را به مواد داخل قابلمه اضافه کنید و اجازه دهید تا به جوش آید. سپس بلغورهای تفت داده شده را در قابلمه بریزید و آن‌ها با یک قاشق چوبی، به‌صورت دورانی هم بزنید تا زمانی که آب آن کم شود. در این مرحله، روی درب قابلمه دم‌کنی بگذارید و اجازه دهید تا گمنه بوشهری برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی شعله ملایم گاز دم بکشد. مراقب باشید که ته‌دیگ گمنه نسوزد و برشته دربیاید.
نکات مهم برای تهیه گمنه بوشهری
- برخی افراد برای طعم بهتر گمنه بوشهری، به‌جای آب از استاک یا آب مرغ استفاده می‌کنند. در این صورت ادویه را حذف کنید، زیرا استاک مرغ، خود دارای ادویه است.
- برای اینکه گمنه بوشهری شما شفته نشود و به اصطلاح دان دربیاید، کمی میزان آب یا آب مرغ آن را از مقدار گفته شده در دستور پخت بیشتر کنید. سپس در محله پخت غذا، پس از جذب آب یا آب مرغ، شعله گاز را خاموش کنید و درب قابلمه را برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ببندید. در ادامه، قابلمه را دوباره روی شعله بگذارید و اجازه دهید تا دم بکشد.
- شما می‌توانید به‌جای روغن مایع از روغن حیوانی استفاده کنید تا عطر و طعم گمنه بهتر شود.
- گمنه بوشهری را معمولا با ماهی سرخ شده یا قلیه ماهی سرو می‌کنند.
۲۴. غذاهای محلی استان تهران
تهران، پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر ایران است و قدمت آن به دوران نوسنگی برمیگردد. این شهر قدیمی از زمان حکومت قاجار تا به امروز، پایتخت سیاسی و اقتصادی کشور بوده است و به همین دلیل، در طول سال‌ها افراد بسیاری با فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف به آن مهاجرت کردهاند. شاید درست به همین علت نتوان غذاهای محلی تهران را مانند دیگر استان‌ها به تفکیک نام برد.
غذاهای تهران از جمله دمپختک، سرگنجشکی، اشکنه و بعضی از خورش‌ها با طعم و مزه لذیذ خود شما را به سفری در زمان دعوت می‌کنند؛ پس در سفر به تهران، حتما این غذاهای ساده و لذیذ را امتحان کنید. برخی از این غذاها شناخته شده نیستند؛ در حالی که برخی دیگر کماکان در خانه‌های تهرانی‌ها طبخ می‌شوند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای تهران و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
خورش قیمه
خورش قیمه، غذایی پرطرفدار در میان ایرانیان است و در مناطق مختلف کشور، با دستور پخت‌های متنوعی طبخ می‌شود. از مواد تشکیل‌دهنده این خورش سنتی که یکی از غذاهای اصیل تهرانی نیز به شمار می‌آید، می‌توان به گوشت قرمز، رب گوجه‌فرنگی، پیاز سرخ‌شده، لپه و لیمو عمانی اشاره کرد. بهترین نوع گوشتی که می‌توان برای طبخ قیمه استفاده کرد، مغز ران گوساله یا گوشت سردست گوسفندی است؛ البته برای طبخ قیمه از گوشت مرغ نیز می‌توان استفاده کرد. قیمه همراه با برنج ساده یا رشته پلو و با سیب‌زمینی و گاهی بادمجان سرخ کرده سرو می‌شود. برخی افراد دارچین، زعفران، هل و گلاب را نیز برای خوش‌عطر و طعم کردن این خورش به آن اضافه می‌کنند.
قدمت خورش قیمه به‌درستی مشخص نیست. واژه قیمه در فرهنگ دهخدا، یک کلمه ترکی و به‌معنای «گوشت تکه شده» است. وجه تسمیه خورش قیمه این است که در گذشته گوشت خورش قیمه را به‌قدری ریز می‌کردند که به آن «قیمه موری» یا «قیمه مورچه» می‌گفتند. ژان شاردن، جهانگرد فرانسوی که در دوره صفوی به ایران سفر کرده بود، در سفرنامه خود به قیمه اشاره کرده است. نادر میرزا قاجار، یکی از نویسندگان و تاریخ‌نگاران نامدار دوره قاجار نیز قدمت خورش قیمه را مربوط به دوره ساسانی می‌داند و این غذا را شاهنشاه خورشت می‌خواند. جالب است بدانید که خورش قیمه از حدود ۸۰ تا ۹۰ سال پیش، به‌عنوان یک غذای نذری در میان ایرانیان شناخته می‌شود.
خورش قیمه انواع بی‌نظیری دارد که در میان آن‌ها می‌توان به قیمه ریزه اصفهانی، قیمه پیچاق اردبیلی، قیمه نخود یزدی، قیمه نثار قزوینی، قیمه بادمجان، قیمه به، قیمه به و آلو، قیمه کدو، قیمه سیب درختی لری، قیمه هویج تبریزی، قیمه ماسوله و قیمه بوشهری اشاره کرد. برای آشنایی با انواع خورش قیمه در ایران می‌توانید به مقاله‌های غذای محلی کجارو مراجعه کنید.
مواد لازم برای ۶ نفر
- ۳۰۰ گرم گوشت گوسفند یا گوساله
- ۱۰۰ گرم لپه خام
- یک عدد پیاز بزرگ پوست کنده و ریز خرد شده
- یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- ۳ عدد گوجه‌فرنگی
- ۳ عدد لیمو عمانی
- نمک، فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه به مقدار لازم
- زعفران دم‌کرده به مقدار دلخواه
- یک قاشق غذاخوری گلاب (اختیاری)
- نصف قاشق چای‌خوری دارچین (اختیاری)
- روغن به مقدار لازم
- سیب‌زمینی سرخ کرده یا بادمجان سرخ کرده به مقدار لازم
- برنج زعفرانی برای سرو
طرز تهیه خورش قیمه
لپه‌ها را از دو تا سه ساعت قبل خیس کنید و چند بار آب آن را تعویض کنید تا نفخ لپه گرفته شود. مقداری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس پیازهای ریز خرد شده را در روغن بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا کاملا سبک و طلایی شوند. در ادامه رب گوجه‌فرنگی و زردچوبه را به پیازهای سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را تفت دهید تا بوی خامی زردچوبه و رب گرفته شود و رنگ رب نیز باز شود. فلفل سیاه و فلفل قرمز را به مواد سرخ شده داخل قابلمه اضافه کنید و مواد را خوب هم بزنید و تفت دهید.
گوشت خرد شده را در قابلمه بریزید و آن را کمی تفت دهید تا تغییر رنگ دهد. سپس آب لپه را خالی کنید و آن را در قابلمه بریزید و همراه با بقیه مواد تفت دهید. پس از چند دقیقه تفت دادن، سه تا چهار پیمانه آب جوش را در قابلمه بریزید، درب قابلمه را ببندید، شعله گاز را کم کنید و اجازه دهید تا گوشت و لپه برای یک ساعت بپزند. پس از گذشت این مدت، لیمو عمانی‌ها را با چنگال سوراخ کنید و در خورش بیندازید. درب قابلمه را ببندید و خورش را برای یک ساعت دیگر بپزید تا به روغن افتاده و جا بیفتد.
پس از یک ساعت، لیموعمانی‌ها را از خورش بیرون بیاورید و زعفران، نمک و دارچین را به خورش اضافه کنید. خورش قیمه را برای ۲۰ دقیقه دیگر روی شعله ملایم گاز بپزید. در انتها یک قاشق غذاخوری گلاب یا نصف قاشق چای‌خوری گل محمدی را در قابلمه بریزید و پس از چند دقیقه، خورش قیمه را در ظرف سرو بکشید. خورش قیمه را با سیب‌زمینی سرخ کرده یا بادمجان سرخ کرده تزیین کنید و همراه با برنج زعفرانی به سر سفره بیاورید.
نکات مهم برای تهیه خورش قیمه
- دارچین، رنگ خورش را تیره می‌کند؛ پس اگر دوست دارید خورش قیمه شما روشن باشد، دارچین را حذف کنید.
- برخی افراد، کمی زنجفیل تازه یا نصف قاشق چای‌خوری زنجفیل را در خورش قیمه می‌ریزند تا غذا طعم و تندی خوبی به خود بگیرد.
- به‌جای گلاب می‌توان از گل محمدی استفاده کرد.
- در طبخ خورش قیمه زعفرانی مجلسی از لیمو عمانی رنگ روشن استفاده کنید تا خورش شما ظاهر بهتری پیدا کند.
- گوشت‌های قیمه را ریز خرد کنید.
- بهتر است خورش قیمه را با گوشت گوسفندی بپزید که بافتی نرم و چرب دارد.
- افزودن یک قلم گوسفند به‌همراه گوشت به خروش، طعم بی٬نظیری به غذای شما می‌دهد.
- در صورت امکان به‌جای آب از آب گوشت استفاده کنید تا خورش قیمه زعفرانی مجلسی شما لذیذتر شود.
- برخی افراد در انتهای پخت، مقدار بسیاری پیاز داغ در خورش می‌ریزند تا طعم خورش را بهتر کنند.
- خورش قیمه باید روی شعله ملایم طبخ شود.
- در انتهای پخت، حتما لیمو عمانی‌ها را دربیاورید تا طعم غذای شما را تلخ نکنند.
- شما می‌توانید در ۱۰ دقیقه آخر پخت، یک یا دو عدد هل را به خورش اضافه کنید تا عطر بهتری به غذا بدهد.
خورش قورمه سبزی
خورش قورمه یا قورمه سبزی، یکی از غذاهای ملی کشور ایران است که در میان ایرانیان، طرفداران بسیاری دارد. این خورش لذیذ مانند خورش قیمه در نقاط مختلف کشور با طرز تهیه‌های متنوعی درست می‌شود و از انواع آن می‌توان به قورمه سبزی بوشهری، قورما شورباسی آذری، قورمه سبزی دامغانی، قورمه سبزی گیلکی، قورمه سبزی شیرازی و آبگوشت قورمه سبزی اشاره کرد.
قورمه سبزی یا خورش سبزی با سبزی قورمه (تره، جعفری، شنبلیله، گشنیز، اسفناج یا برگ چغندر)، لوبیا (قرمز، چیتی، چشم بلبلی)، پیاز و گوشت قرمز درست شده و معمولا با برنج سرو می‌شود. این خورش سنتی را با نمک، فلفل و لیمو عمانی مزه‌دار می‌کنند. طبخ قورمه سبزی به زمان بسیاری نیاز دارد؛ زیرا با پخت طولانی، خورش جا افتاده‌تر و خوشمزه‌تر می‌شود. جالب است بدانید که روز اول آذرماه را به نام روز جهانی قورمه سبزی نام‌گذاری کردهاند.
قدمت خورش قورمه سبزی به ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ سال قبل برمیگردد؛ زمانی که آریایی‌ها روشی جدید برای نگهداری از گوشت در تمام فصول سال را به وجود آوردند. آن‌ها گوشت را به‌اندازه‌های کوچک خرد می‌کردند و سپس آن را می‌پختند. آن‌ها یک کیسه با استفاده از شکم گوسفند که دارای چربی فراوان است تهیه می‌کردند تا گوشت پخته‌شده را در درون آن بریزند. زمانی که گوشت خشک می‌شد، روی آن، یک لایه چربی می‌بست و مانند کنسرو از ورود میکروب و انواع باکتری‌ها به درون گوشت جلوگیری می‌کرد. با این روش، گوشت‌های قورمه چند ماه در داخل مشک یا کوزه باقی می‌ماندند و طراوت و تازگی خود را از دست می‌دادند؛ به همین دلیل، سبزی‌های متنوع و خوشبو به گوشت‌های قورمه اضافه می‌شد تا غذایی لذیذ و دلچسب به دست آید. برای آشنایی بیشتر با انواع خورش قورمه سبزی در ایران به مجموعه غذاهای محلی کجارو سر بزنید.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۳۰۰ گرم گوشت گوسفند
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و ریز خرد شده
- ۱۰۰ گرم لوبیا چیتی یا لوبیا قرمز
- ۲۵۰ گرم تره و اسفناج (هرکدام ۱۲۵ گرم)
- ۱۵۰ گرم گشنیز و جعفری (هرکدام ۷۵ گرم)
- ۵۰ گرم شنبلیله
- ۳ عدد لیمو عمانی
- نمک، فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه به مقدار لازم
- ۲ پارچ آب
- روغن به مقدار لازم
طرز تهیه خورش قورمه سبزی
لوبیا را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ آن گرفته شود. مقداری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس پیاز ریز خرد شده را در قابلمه بریزید و آن را تفت دهید تا سبک و طلایی شود. در ادامه گوشت خرد شده، فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه را به پیاز سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را خوب تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند. آب لوبیای خیس خورده را خالی کنید و آن را به‌همراه دو پارچ آب در قابلمه بریزید. شعله گاز را زیاد کنید تا آب به جوش آید. سپس شعله گاز را کم کنید و درب قابلمه را ببندید تا گوشت و حبوبات بپزند.
گشنیز و جعفری خرد شده و تفت داده شده را پس از یک ساعت پخت گوشت و حبوبات در قابلمه بریزید. تره، اسفناج و شنبلیله تفت داده شده را نیز به‌همراه لیمو عمانی در یک ساعت پایانی پخت خورش در قابلمه بریزید تا یک خورش قورمه سبزی مجلسی داشته باشید. سعی کنید که لیمو عمانی را قبل از ریختن در خورش در آب جوش بجوشانید تا تلخی آن گرفته شود. نمک را در نیم ساعت پایانی به خورش اضافه کنید و طعم آن را بچشید تا در صورت نیاز به آن نمک یا فلفل بیشتری بزنید.
خورش قورمه سبزی باید حدود چهار تا پنج ساعت بپزد تا جا افتاده شود و به روغن بیفتد. خورش قورمه سبزی را در ظرف سرو بکشید و همراه با برنج، ماست و خیار، سالاد شیرازی و انواع ترشی سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه خورش قورمه سبزی
- برخی افراد علاوه بر نمک، زردچوبه، فلفل سیاه و فلفل قرمز در خورش، مقدار کمی تخم شنبلیله هم می‌ریزند؛ اما مراقب باشید که در مصرف این ادویه زیاده‌روی نکنید تا خورش شما تلخ نشود. شما همچنین می‌توانید مقدار کمی سبزی شنبلیله خشک را جداگانه کمی تفت دهید و در پایان پخت در خورش بریزید تا طعم بی٬نظیری به آن بدهد و باعث به روغن افتادن خورش شود.
- برای خوشمزه‌تر شدن خورش قورمه سبزی، این خورش را با گوشت گوسفند و قلم گوسفند درست کنید. البته برای تهیه این خورش می‌توان از گوشت گوساله، مرغ، بوقلمون یا حتی قارچ نیز استفاده کرد.
- لیمو عمانی را با چنگال سوراخ کنید و آن را برای ۱۰ دقیقه در آب جوش بگذارید تا تلخی آن گرفته شود.
- از لیمو عمانی سیاه برای تهیه خورش قورمه سبزی استفاده کنید.
- برخی افراد از گرد لیمو عمانی برای مزه‌دار کردن خورش استفاده می‌کنند.
نکات مربوط به سبزی قورمه سبزی
- شما می‌توانید تمام ترکیب سبزی قورمه را از ابتدا با هم تفت دهید و آن را با گوشت و حبوبات در قابلمه بریزید.
- نسبت دقیق سبزی را رعایت کنید و بیش از حد در سبزی شنبلیله نریزید؛ زیرا خورش شما را تلخ می‌کند.
- سبزی قورمه سبزی را زیاد سرخ نکنید که سیاه شود؛ زیرا در این صورت سبزی در خورش خشک می‌شود و می‌شکند.
- سبزی قورمه سبزی را کاملا ریز و ساطوری خرد کنید تا یک خورش جا افتاده داشته باشید.
- برای تهیه یک قورمه سبزی جا افتاده می‌توانید یک بار سبزی را خوب سرخ کنید و سپس آن را با گوشت تفت دهید.
آش رشته
آش رشته بوی ایران را می‌دهد، بوی سفره‌های افطار و دورهمی‌های خانوادگی در خانه‌های مادربزرگ و پدربزرگ‌ها. آش رشته یک خاطره مشترک است از کودکی تک تک ما و کمتر کسی پیدا می‌شود که عاشق طعم آن نباشد. آش رشته یکی از اصیل‌ترین آش‌های ایرانی است که از سال‌های بسیار دور طبخ می‌شده است. این آش پرطرفدار و بسیار لذیذ با انواع حبوبات (نخود، لوبیا چیتی، عدس، ماش، لوبیا قرمز)، سبزی آش (اسفناج، تره، جعفری، گشنیز)، سیر، رشته آشی، پیاز، روغن، نمک و زردچوبه درست می‌شود.
آش رشته با تزیینی از کشک، نعنا داغ، سیر داغ و پیاز داغ، یکی از بهترین آش‌های ایرانی است که برخی اصل و نسب آن را به شهر تهران نسبت می‌دهند. آش رشته غذایی کامل و مغذی است که هر کسی می‌تواند در هر سنی و با هر شرایط سلامتی از آن لذت ببرد. این آش خوشمزه را می‌توان در موقعیت‌های خاص و به‌عنوان غذایی مجلسی در سفره‌های مهمانی سرو کرد. تهیه آش رشته در صورت آماده بودن حبوبات به زمان بسیاری نیاز ندارد؛ پس اگر تاکنون این آش را در خانه درست نکرده‌اید، با مراجعه به‌طرز تهیه آش رشته در مجموعه غذاهای محلی کجارو، خودتان را به یک آش رشته خوشمزه و خانگی دعوت کنید.
۲۳. غذاهای محلی استان چهار محال و بختیاری
استان چهارمحال و بختیاری با اقلیمی خارق‌العاده و طبیعتی سرسبز، انواع میوه و سبزی، غلات و دام را در اختیار مردمان خود قرار می‌دهد تا آن‌ها بتوانند غذاهایی رنگارنگ و خوشمزه را با این مواد غذایی تازه تهیه کنند.
کباب بختیاری
کباب بختیاری، یکی از کباب‌های لذیذ و مشهور ایرانی است که خاستگاه آن به استان چهارمحال و بختیاری و لرستان برمیگردد؛ البته این نوع کباب امروزه در سراسر ایران و جهان طبخ می‌شود و از طرفداران بسیاری برخوردار است. برای تهیه کباب بختیاری به راسته گوسفندی و سینه مرغ یا فیله ماهی نیاز دارید. البته کباب بختیاری اصیل با گوشت بره و دنبه بره به‌صورت یکی در میان در سیخ درست می‌شود و طعمی منحصربهفرد دارد.
مواد لازم برای چهار نفر
- حدود ۳۰۰ گرم فیله گوسفند یا گوساله
- حدود ۳۰۰ گرم سینه مرغ بدون استخوان
- یک عدد پیاز بزرگ پوست کنده و رنده ریز شده
- یک عدد فلفل دلمه سبز
- یک عدد لیمو ترش تازه
- یک قاشق سوپ‌خوری زعفران دم‌کرده
- ۵۰ گرم کره
- ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون
- نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
- ۲ قاشق غذاخوری سس سویا
- برنج یا نان برای سرو
- گوجه‌فرنگی کبابی و ریحان تازه برای سرو
طرز تهیه کباب بختیاری
فیله گوشت و مرغ را بشویید و آن‌ها را پس از خشک شدن روی تخته برش بزنید. سپس با استفاده از بیفتک یا گوشتکوب به‌آرامی گوشت و مرغ را بکوبید تا نرم شوند. در ادامه گوشت و مرغ را در ظرف‌های جداگانه قرار دهید. پیاز رنده شده را دو ظرف مرغ و گوشت بریزید. سپس سس سویا، روغن زیتون و فلفل را به گوشت و مقداری روغن زیتون، نمک، فلفل، فلفل دلمه و زعفران دم‌کرده را به مرغ بیفزایید و آن‌ها را برای چند ساعت در یخچال قرار دهید تا خوب مزه‌دار شوند. نیم ساعت قبل از پخت کباب، مقداری آب لیمو ترش تازه و نمک به گوشت و مرغ‌ها اضافه کنید.
برای به سیخ کشیدن مواد باید از دو تکه گوشت و دو تکه مرغ در کنار هم استفاده کنید. با دقت مواد گوشتی را به‌ترتیب به سیخ بکشید تا تمام شوند. سپس با استفاده از گوشتکوب یا بیفتک به‌آرامی روی گوشت و مرغ‌ها بکوبید تا مرز بین گوشت‌ها از بین برود و به هم نزدیک‌تر شوند. کباب‌ها را روی منقل آماده قرار دهید و در زمان پخت، برای جلوگیری از خشک شدن کباب، چند بار با استفاده از برس، آن‌ها را به ترکیب کره آب شده و زعفران آغشته کنید. برای درآوردن کباب‌ها از سیخ از یک تکه نان کمک بگیرید. سپس آن‌ها را با ریحان و گوجه‌فرنگی تزیین کنید. کباب بختیاری را با برنج زعفرانی یا نان تازه سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه کباب بختیاری
- برای تهیه کباب بختیاری در تابه، آن‌ها را در سیخ چوبی سیخ کنید. برای این کار بهتر است گوشت و مرغ را به تکه‌های کوچک‌تر برش بزنید. مقداری روغن در تابه بریزید و اجازه دهید تا روی شعله متوسط گاز داغ شود. سپس سیخ‌های چوبی را در تابه بچینید تا یک طرف آن‌ها روی شعله ملایم گاز بپزد. سیخ‌ها را برگردانید تا سمت دیگر کباب‌ها آماده شود. کباب بختیاری تابه‌ای را با انواع سبزیجات بخارپز یا گریل شده سرو کنید.
- گوشت را از ابتدا با نمک مزه‌دار نکنید تا سفت نشود.
- سرو گوجه کبابی و سبزیجات کبابی یا گریل شده در کنار این غذا، آن را مجلسی‌تر می‌کند.
- برای تهیه یک کباب بختیاری اصیل، کافی است یک تکه گوشت بره و یک تکه دنبه را یکی در میان سیخ کنید.
شوربای قیمه ریزه (شله قیمه)
شوربای قیمه ریزه، یک غذای مقوی و لذیذ بختیاری است که با برنج، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، سبزی آش و نعنا خشک درست می‌شود. این آش سنتی، غذایی فوق‌العاده برای درمان سرماخوردگی به شمار می‌آید. شوربای قیمه ریزه حاوی ویتامین‌های A، B، C، E، D و کربوهیدرات، سدیم، پتاسیم، پروتئین، کلسیم، آهن، اسیدفولیک، منیزیم، منگنز، کولین، سلنیوم، روی، گوگرد، سولفور و فیبر است و از جمله فواید آن می‌توان به تقویت عمومی، افزایش سطح انرژی و عضلانی شدن بدن، استحکام استخوان و دندان، جلوگیری از آرتروز و پوکی استخوان، رفع کم‌خونی، تقویت، طراوت و جوان‌سازی پوست و مو و تقویت سیستم قلبی عروقی اشاره کرد.
مواد لازم برای سه نفر
- ۲۰۰ گرم گوشت چرخ‌کرده
- نصف پیمانه برنج
- ۳۵۰ گرم سبزی آش (تره، اسفناج، جعفری و کمی ترخون)
- ۲ عدد پیاز متوسط پوست کنده
- یک قاشق سوپ‌خوری نعنا خشک
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه شوربای قیمه ریزه
یکی از پیازها را خلالی خرد کنید و آن را در روغن تفت دهید تا طلایی و سبک شود. سپس به آن زردچوبه بزنید و تفت دادن را ادامه دهید تا بوی زردچوبه بلند شود. برنج از قبل خیس خورده را به‌همراه آب به پیاز سرخ شده اضافه کنید و صبر کنید تا برنج بپزد و لعاب بیندازد. در همین حین، گوشت چرخ‌کرده با یک عدد پیاز رنده شده، نمک، فلفل و زردچوبه مخلوط کنید و ورز دهید. سپس از مایه گوشتی، کوفته ریزه درست کنید و آن‌ها را به‌همراه سبزی خرد شده در آش بریزید. آش را برای حدود ۴۰ دقیقه دیگر بپزید تا جا بیفتد. سپس آن را در ظرف سرو بکشید و روی آن را با نعنا داغ تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه شوربای قیمه ریزه
- به‌عنوان چاشنی می‌توانید از آب لیمو یا ماست استفاده کنید.
گردو پلو شهر کردی
شهرکرد، یکی از مناطق اصلی کشت گردو در ایران است. اهالی این شهر نیز با گردو غذایی خوشمزه به نام گردو پلو را طبخ می‌کنند که با مرغ، گوشت یا به‌صورت گیاهی نیز سرو می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۳ پیمانه برنج
- ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم گوشت گوسفندی
- ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم مغز گردو
- ۲ عدد پیاز متوسط پوست کنده
- زرشک به مقدار لازم
- کره یا روغن به مقدار لازم
- زعفران دم‌کرده غلیظ به مقدار لازم
- نمک، زردچوبه و فلفل‌سیاه به مقدار لازم
- یک عدد هل
طرز تهیه گردو پلو شهر کردی
برای تهیه گردو پلو با گوشت، گردوها را درشت خرد کنید و آن‌ها را برای یک ساعت در آب خیس کنید تا پوست روی آن‌ها به‌راحتی جدا شود. گوشت رشته‌ای خرد شده را با فلفل سیاه و زعفران مخلوط کنید و برای چند ساعت کنار بگذارید تا مزه‌دار شود. یک عدد پیاز را ریز خرد کنید و در یک قابلمه روی حرارت متوسط تفت دهید تا آب آن بخار شود. سپس کمی روغن در قابلمه بریزید و پیاز را برای یک تا دو دقیقه تفت دهید تا نرم و سبک شود. در ادامه گوشت مزه‌دار شده را به پیاز سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را خوب با هم تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند. دو لیوان آب جوش در قابلمه بریزید و درب آن را ببندید تا گوشت روی حررات ملایم گاز بپزد.
برنج را از یک تا دو ساعت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن را خالی کنید و در یک قابلمه آب جوش بریزید تا برنج روی حرارت متوسط رو به زیاد برای هفت تا ۱۰ دقیقه بپزد و مغز دانه‌های آن نرم شود. برنج را آبکش کنید. پیاز دوم را نگینی خرد کنید و با کمی روغن در یک تابه بریزید تا کمی تفت بخورد. سپس زردچوبه و نمک را به آن بیفزایید و مواد را خوب با هم تفت دهید تا بوی ادویه بلند شود. گردوهای خیس خورده را به مواد داخل تابه اضافه کنید و تفت دادن را برای یک تا دو دقیقه ادامه دهید. سپس زرشک از قبل خیس خورده را در تابه بریزید و مواد را با هم سرخ کنید. در نهایت، گوشت پخته شده را در تابه بریزید و هل و زعفران باقی‌مانده را به آن‌ها اضافه کنید. شعله گاز را پس از چند دقیقه خاموش کنید.
ته‌دیگ مورد نظر خود را در قابلمه بچینید و سپس برنج و مواد گوشتی را به‌صورت لایه لایه در قابلمه بریزید. در ابتدا شعله گاز را زیاد کنید تا بخار کند؛ سپس حرارت را ملایم کنید و دم‌کنی بگذارید تا گردو پلو برای نیم ساعت دم بکشد.
نکات مهم برای تهیه گردو پلو شهر کردی
- شما می‌توانید برنج را جدا دم کنید و در نهایت مخلوط گوشت و گردو را با زعفران و زرشک روی آن بریزید.
- برای تهیه گردو پلو با مرغ، در ابتدا یک قطعه ۲۵۰ گرمی مرغ تکه‌ای (سینه یا ران) را با پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه و زعفران سرخ کنید و آن را کنار بگذارید. سپس گردوها را کمی تفت دهید تا نرم شوند. در ادامه یک عدد پیاز خرد شده را به گردوها بیفزایید و آن‌ها را خوب تفت دهید تا پیازها طلایی شوند. مرغ سرخ شده را به‌همراه دو قاشق غذاخوری رب انار و اندکی آب به گردو و پیاز سرخ شده اضافه کنید و مواد را برای یک تا دو دقیقه دیگر بپزید. سپس این مخلوط را به‌صورت لایه لایه با برنج دم کنید. برای تزیین گردو پلو با مرغ نیز می‌توانید زرشک را با کمی شکر، نمک و اندکی آب لیمو تفت دهید و مقداری گردوی درشت خرد شده با دست را به آن اضافه کنید.
۲۲. غذاهای محلی استان خراسان جنوبی
خراسان جنوبی در بخش جنوبی خراسان در شرق ایران، با قدمتی طولانی دارای غذاهای محلی بسیاری است که به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما در سفر به این منطقه، آن‌ها را مزه کنید.
بلغور پلو
بلغور پلو، یکی از انواع غذاهای ساده و گیاهی ایرانی است که می‌توان آن را به سرعت در خانه آماده کرد. این غذا که شباهت بسیاری به استانبولی دارد، با بلغور گندم، پیاز، روغن، آب، زردچوبه، نمک، فلفل و گاهی گوجه‌فرنگی، رب گوجه‌فرنگی یا هر دو درست می‌شود. اصالت این غذای خوشمزه و بسیار مقوی را به استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند نسبت می‌دهند؛ اما بلغور پلو را در شهرهای دیگر ایران مانند گناباد، طبس، اردبیل و همچنین کشور ترکیه نیز با مواد اولیه مختلفی طبخ می‌کنند.
بلغور در زبان فارسی به‌معنای «هر چیز در هم شکسته و در هم کوفته» است و به‌طور خاص به گندم یا جوی پخته شده و خشک شده‌ای اشاره دارد که با آسیاب، نیم‌کوب شده باشد. جالب است بدانید که مردم در گذشته، تنها دو یا سه بار در طول سال، برنج می‌خوردند و قوت غالب آن‌ها، بلغور گندم یا جو بوده است. آن‌ها برای نگهداری طولانی مدت از این غلات، آن‌ها را پوست می‌گرفتند و با آب یا شیر می‌پختند. سپس آن‌ها را خشک می‌کردند و در هاون می‌کوبیدند. پس از این فرآوری سنتی و به اصطلاح بلغور شدن، آن‌ها می‌توانستند جو و گندم را بدون کپک زدن یا رطوبت گرفتن، برای مدت زمان طولانی نگهداری کنند و در مواقع لازم، با آن آش یا پلو درست کنند.
دمی بلغور ساده، جایگزین مناسبی برای برنج است و می‌توان آن را با انواع خورش و غذاهای گوشتی نیز سرو کرد. طبع گندم، برخلاف برنج، گرم است و به‌دلیل وجود فیبر بالا، شما را برای مدت زمان طولانی سیر نگه می‌دارد. البته باید بدانید که بلغور پلو در برخی مناطق از ترکیب برنج و بلغور گندم درست می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با طرز تهیه بلغور پلو، طرز تهیه پلو با بلغور گندم و انواع آن آشنا کنیم. در برخی شهرها بلغور پلو را با گوشت یا مرغ سرو می‌کنند تا تبدیل به غذایی مقوی‌تر و سیرکننده‌تر شود.
کشک سالاری
کشک سالاری، یکی از غذاهای محلی مردم بیرجند در استان خراسان جنوبی است که نباید به‌هیچ‌وجه تجربه مزه کردن آن را در سفر به این منطقه از دست داد. طرز تهیه این غذا کمی مشکل و زمان‌بر است؛ اما مطمئن باشید که طعم نهایی این غذا ارزش زحمتی که می‌کشید را خواهد داشت. آرد، ماست، زردچوبه، سیاه دانه، سیر، روغن، نمک، زعفران، گردو، فلفل سیاه، دارچین، آب، گوشت خورشتی وپیاز از مواد تشکیل‌دهنده این غذا هستند که معمولا به‌صورت تیلیت یا با نان مصرف می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
مواد لازم برای تهیه خمیر
- ۳ پیمانه آرد
- یک پیمانه ماست
- یک قاشق چای‌خوری زردچوبه
- ۲ قاشق چای‌خوری سیاه دانه
- ۲ حبه سیر پوست کنده
- ۲ قاشق سوپ‌خوری روغن
- ۲ قاشق سوپ‌خوری خمیر
- نمک، فلفل سیاه و دارچین به مقدار لازم
- نصف قاشق چای‌خوری زعفران سابیده
- ۶ عدد گردو
- آب به مقدار لازم
- ۳۰۰ گرم گوشت خورشتی
- یک عدد پیاز پوست کنده
- نصف پیمانه لپه
- ۲ قاشق سوپ‌خوری روغن
- نمک به مقدار لازم
- نصف قاشق چای‌خوری زعفران سابیده
طرز تهیه کشک سالاری
برای تهیه خمیر، ماست را در یک کاسه بزرگ بریزید و زردچوبه و سیاه دانه را به آن اضافه کنید و هم بزنید. سپس آرد را کم‌کم در کاسه بریزید و مواد را مخلوط کنید تا خمیری به دست بیاورید که به دست نچسبد. روی خمیر را بپوشانید و اجازه دهید تا در دمای اتاق برای دو ساعت استراحت کند. خمیر را پس از گذشت این زمان به تکه‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و روی یک پارچه تمیز بچینید. خمیر باید برای دو روز، زیر نور آفتاب و در هوای خشک قرار بگیرد. پس از این مدن زمان، خمیر را با دست به‌شکل پودر دربیاورید و صبر کنید تا پودر هم کاملا خشک شود. پودر خمیر را پس از خشک شدن کامل، آسیاب کنید تا آرد کشک سالاری به دست آید.
برای تهیه گوشت قورمه، گوشت خورشتی را با دو لیوان آب در قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا آب به جوش آید. سپس کف روی گوشت را با قاشق جمع کنید و دور بریزید. در ادامه یک عدد پیاز درسته، لپه از قبل خیس شده و روغن را در قابلمه بریزید و صبر کنید تا گوشت و لپه روی حرارت ملایم گاز به‌آرامی بپزند. در نهایت، پس از پخت گوشت و لپه، زعفران سابیده را با یک قاشق غذاخوری آب جوش مخلوط کنید و به‌همراه نمک در قابلمه بریزید.
برای آماده‌سازی کشک سالاری، سیر رنده شده را در کمی روغن در یک قابلمه تفت دهید تا طلایی شود. سپس یک چهارم پیمانه آب جوش روی آن بریزید و صبر کنید تا سیر بپزد و آب هم تبخیر شود. در ادامه آرد آماده شده را به سیر داغ بیفزایید و آن‌ها را با هم تفت دهید. نمک، گوشت قورمه پخته شده، لپه، زعفران، گردوی پودر شده و آب را نیز در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا این مخلوط بجوشد و غلیظ شود. در هنگام سرو، روی کشک سالاری دارچین و فلفل سیاه بریزید.
نکات مهم برای تهیه کشک سالاری
- اگر از گوشت برای تهیه کشک سالاری استفاده نمی‌کنید، در پایان یک عدد تخم‌مرغ هم‌زده را در غذا بریزید و آن را پس از چند دقیقه سرو کنید.
- اگر تهیه آرد برای شما مشکل است، از آرد معمولی استفاده کنید. در این صورت بهتر است کشک سالاری را با کمی آبغوره سرو کنید.
قوروت بادمجان
قوروت بادمجان یکی از غذاهای محلی و لذیذ استان خراسان و بیرجند است که برعکس بلغور پلو، طرز تهیه مشکلی دارد؛ زیرا برای آماده‌سازی آن باید کشک را سابید. قوروت بادمجان با کشک بیرجندی معروف به قروت درست می‌شود که در صورت عدم دسترسی به آن، باید خودتان آن را در خانه تهیه کنید. قوروت، در واقع نوعی فرآورده لبنی است که اهالی بیرجند از آن به‌عنوان یکی از غذاهای محلی و مقوی استفاده می‌کنند. قوروت در ابتدا به‌صورت جامد یا پودر تهیه می‌شود؛ سپس آن را در آب حل می‌کنند تا عصاره بنفشی به دست آید. این عصاره در ادامه دو بار جوشانده یا به‌صورت سرد مصرف می‌شود. قوروت برای ضدعفونی کردن دستگاه گوارش بسیار مفید است.
برای خوردن قوروت بادمجان، مقداری نان خشک را در ظرف تیلیت می‌کنند و آن را به‌همراه بادمجان سرخ شده میل می‌کنند. این غذا طعمی بی٬نظیر دارد و با وجود کلسیم، آهن و فسفر فراوان، برای استحکام و رشد استخوان و همچنین پیشگیری از کم‌خونی بسیار مفید است. گردو، کشک بیرجندی، پیاز و روغن حیوانی از مواد اصلی تشکیل‌دهنده قوروت هستند که در نهایت با دارچین و نعنا داغ تزیین می‌شود.
مواد لازم برای سه نفر
- ۵۰۰ گرم کشک بیرجندی معروف به قوروت
- ۲ عدد بادمجان پوست کنده، خرد شده و سرخ شده
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده
- ۲ قاشق غذاخوری روغن حیوانی
- ۱۰ تا ۱۵ عدد گردو
- یک قاشق مرباخوری نعنا داغ
- نمک، فلفل سیاه و دارچین به مقدار لازم
طرز تهیه قوروت بادمجان
کشک‌ها را به‌همراه کمی آب در یک ظرف بریزید تا خیس بخورند. در همین حین، گردوها را با سنگ گرد و مخصوص یا آسیاب پودر کنید تا گردوها به روغن بیفتند. پودر گردوی به روغن افتاده را با کشک خیس خورده مخلوط کنید و آن‌ها را بسابید. سابیدن باید آن‌قدر ادامه پیدا کند تا کشک‌ها از همدیگر جدا شوند. در این مرحله به کشک‌ها آب اضافه کنید تا ذرات جداشده از کشک‌ها در آب حل شوند.
آب قوروت‌آلود را در یک ظرف جداگانه بریزید. عمل سابیدن و افزودن آب را چند بار تکرار کنید تا غلظت آب قوروت‌آلود به غلظت دلخواه شما برسد. پیازهای خرد شده را در یک تابه با روغن حیوانی سرخ کنید تا طلایی و سبک شوند. سپس محلول قوروت را به‌همراه نمک و فلفل به پیاز داغ بیفزایید و غذا را برای چند دقیقه روی شعله ملایم گاز قرار دهید تا گرم شود؛ اما به جوش نیفتد. روی قوورت بادمجان را با بادمجان سرخ شده، نعنا داغ و دارچین تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه قوروت بادمجان
- اگر دوست دارید طعم غذای شما ترش باشد، قوروت را کمی بیشتر بجوشانید.
- قوروت را می‌توان به‌عنوان ناهار یا پیش‌غذا سرو کرد.
- این غذا را به‌همراه سبزی خوردن میل کنید.
۲۱. غذاهای محلی استان خراسان رضوی
هر گردشگری که به مشهد سفر می‌کند، پس از زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) و بازدید از جاذبه‌های گردشگری مشهد، باید سری به غذاهای محلی این منطقه بزند تا از این طریق با آداب و رسوم غنی مردم بومی آشنا شود و از طرفی با خردن یک وعده غذای محلی خوشمزه، خاطره‌ای شیرین برای خود بسازد. در کنار انواع غذاهای ایرانی که در رستوران‌های مشهد سرو می‌شوند، غذاهای بومی بسیاری از قبیل کوکو شیرین، حلیم عدس، شله، ساطری پلو و دیگچه وجود دارند که برای یک بار هم که شده باید طعم لذیذ آن‌ها را بچشید. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای مشهد و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
شله مشهدی
شله مشهدی، آشی پرملات و خوشمزه است که طبخ آن به تجربه و دقت و زمان بسیاری احتیاج دارد. این غذای مقوی اغلب در ماه محرم به‌عنوان نذری پخته می‌شود و خوشمزه‌ترین نوع آن را می‌توانید در حوالی حرم امام رضا (ع) نوش جان کنید. از روزگاران قدیم رسم بر این بوده است که گوسفندی را جلوی پای دسته‌های عزاداری ذبح کرده و سپس از گوشت آن برای تهیه شله استفاده می‌کردند. این آش لذیذ از ترکیب گوشت، حبوبات، برنج، بلغور گندم و ادویه تشکیل می‌شود.
شیشلیک مشهدی
شیشلیک از غذاهای مخصوص مشهد به حساب می‌آید که از واژه‌ای ترکی گرفته شده است. در زبان ترکی قفقازی، «شیش» به معنی سیخ است و «لیک» به گوشت‌های درون سیخ گفته می‌شود. نحوه طبخ شیشلیک با دیگر کباب‌ها قدری تفاوت دارد و در اغلب رستوران‌ها بهترین کباب شیشلیک با دنده گوسفند با استخوان و روی حرارت مستقیم آتش تهیه می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- یک کیلوگرم گوشت دنده گوسفندی با استخوان
- ۲ عدد پیاز بزرگ پوست کنده و خلالی خرد شده
- ۲ قاشق غذاخوری ماست (اختیاری)
- نمک، فلفل سیاه و زعفران دم‌کرده به میزان لازم
طرز تهیه شیشلیک
گوشت دنده را به تکه‌های کوچک برش بزنید؛ به‌طوری که هر تکه دارای دو دنده باشد. فلفل سیاه و زعفران دم‌کرده را به گوشت اضافه کرده و خوب مخلوط کنید تا به خورد گوشت بروند. در ادامه پیازهایی که خلالی ریز کرده‌اید، به گوشت اضافه کنید. حالا می‌توانید ماست را به گوشت بیفزایید. در برخی دستورهای شیشلیک کبابی از آبلیمو تازه، آب انار، دارچین و میخک نیز استفاده می‌کنند که به سلیقه افراد برمیگردد.
روی گوشت‌ها را بپوشانید و آن‌ها را حداقل برای پنج تا ۶ ساعت در یخچال بگذارید. پس از گذشت این زمان گوشت‌ها را روی تخته کار قرار دهید و گوشت دنده را با بیفتک‌کوب بکوبید. حالا سیخ را از وسط دو استخوان دنده رد کنید و بعد گوشت‌ها را روی حرارت ملایم آتش کباب کنید. حین پخت دنده‌ها می‌توانید کره، آبلیمو و زعفران دم‌کرده را باهم مخلوط کنید و با قلمو روی کباب بمالید تا خوش‌عطروبو شود.
ساطری پلو
ساطری‌پلو در بخش‌های مختلفی از خراسان رضوی طبخ می‌شود؛ البته پخت این غذا در استان‌های خراسان جنوبی و شمالی نیز رایج است. ساطری پلو، یک غذای کامل است و می‌توان آن را به‌عنوان ناهار یا شام سرو کرد. این پلوی خوشمزه با برنج، هویج، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، کشمش پلویی، زعفران و روغن درست می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۳ پیمانه برنج
- ۲۵۰ گرم گوشت چرخ‌کرده
- ۴ عدد هویج متوسط پوست کنده و خلالی خرد شده
- یک عدد پیاز بزرگ پوست کنده و رنده ریز شده
- ۳ قاشق غذاخوری کشمش پلویی
- ۲ قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده
- نمک و فلفل سیاه، روغن و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه ساطری پلو
ابتدا پیاز را رنده ریز کنید، آب آن را بگیرید و همراه با زردچوبه، نمک و فلفل به گوشت چرخ‌کرده اضافه کنید و خوب ورز دهید. در صورت تمایل می‌توانید یک قاشق غذاخوری جعفری ساطوری به آن بزنید و بعد این مخلوط را برای یک ساعت در یخچال استراحت دهید. سپس از آن‌ها به‌اندازه یک گردوی کوچک بردارید و گوشت قلقلی درست کنید. گوشت‌های قلقلی را در روغن سرخ کرده و بعد آن‌ها را از تابه خارج کنید و کنار بگذارید. کشمش را در مقداری آب گرم خیس کنید تا نرم شود. سپس آن‌ها را در روغن تفت دهید و کمی زعفران در آن بریزید. هویج‌ها را به‌صورت خلالی خرد کنید و در کمی روغن تفت دهید. کمی نمک و زعفران دم‌کرده به آن اضافه کنید تا خوشرنگ شود. این مواد (کشمش، گوشت قلقلی و هویج) را با هم مخلوط کنید.
برنج را آبکش کنید و کف قابلمه یک کفگیر از برنج بریزید؛ سپس روی آن مقداری کشمش، گوشت قلقلی و هویج بدهید و به همین ترتیب لایه لایه پیش بروید و آن را دم کنید.
۲۰. غذاهای محلی استان خراسان شمالی
قوم‌های مختلفی از جمله مردمان فارس، ترک، ترکمن و تات در استان خراسان شمالی زندگی می‌کنند و به همین دلیل غذاهای محلی این استان از تنوع بالایی برخوردار هستند. غذاهای محلی استان خراسان شمالی با آداب، رسوم و فرهنگ خاصی تهیه می‌شوند و معمولا به‌دلیل استفاده از سبزی‌های کوهی، عطر و طعم فوق‌العاده‌ای دارند.
اشکنه
اشکنه، یکی از غذاهای اصیل، لذیذ و بدون گوشت ایرانی است که معمولا همراه با نان سرو می‌شود. از مواد اولیه این غذای سوپ مانند، می‌توان به روغن، پیاز، سبزیجات (شنبلیله یا مرزه خشک)، آرد گندم، نمک، زردچوبه و ادویه‌های دیگر اشاره کرد. اشکنه، پیش‌غذایی است که به سرعت و به‌سادگی در آشپزخانه طبخ می‌شود و شما می‌توانید انواع آن را برای مهمانی‌های خانوادگی و دورهمی‌های دوستانه درست کنید.
اشکنه در شهرهای مختلف ایران با توجه به فرهنگ آن منطقه و نوع سبزیجاتی که در آن ناحیه وجود دارد، به‌شکل‌های مختلفی طبخ می‌شود، اما روغن، آب و پیاز، اجزای اصلی تشکیل‌دهنده تمام انواع اشکنه هستند. اشکنه را با نام روغن‌آب یا سوپ نیز می‌شناسند، اما باید بدانید که اشکنه با سوپ، کاملا متفاوت است. شواهد تاریخی نشان می‌دهند که این غذا در ابتدا در نواحی خراسان، به‌ویژه در شب‌های سرد و زمستانی بجنورد پخته می‌شده است؛ البته این غذا در حال حاضر در خراسان شمالی، جنوبی و رضوی نیز طبخ می‌شود. در ادامه با مراجعه به مقاله انواع اشکنه در مجموعه غذاهای محلی کجارو، با انواع این غذا در ایران آشنا شوید و غذایی ساده و مقوی در خانه طبخ کنید.
قابلی پلو بجنورد
قابلی، یکی از غذاهای پلویی محلی شهر بجنورد و استان خراسان شمالی است که بیشتر در فصل سرما خورده می‌شود. پیشینه این غذا به شهر کابل و غذاهای افغانستان برمیگردد و نام اصلی آن «کابلی پلو» است که در گذر زمان به «قابلی پلو» تغییر نام داده است. گوشت چرخ‌کرده به‌شکل کوفته ریزه، خرما هسته گرفته، رشته پلویی، لوبیا چیتی، برنج، رب، پیاز داغ و ادویه از مواد تشکیل‌دهنده قابلی پلو هستند. این غذای لذیذ در شهرهای دیگر از جمله تبریز با کمی تفاوت در مواد اولیه نیز طبخ می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۳ لیوان برنج
- یک لیوان لوبيا چيتی
- ۳۵۰ گرم گوشت چرخ‌کرده
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و رنده شده
- ۸ عدد خرمای بدون هسته
- کدو حلوایی برای ته‌دیگ
- رشته پلویی به مقدار لازم
- یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- یک قاشق غذاخوری پیاز داغ
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه قابلی پلو بجنورد
برنج را از چند ساغت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن را خالی کنید و در یک قابلمه آب جوش بریزید تا برنج برای هفت تا ۱۰ دقیقه روی حرارت زیاد گاز بپزد و مغز دانه‌های آن نرم شود. در دقیقه آخر، رشته پلویی را در آب بریزید و با برنج مخلوط کنید. سپس برنج و رشته را آبکش کنید. گوشت چرخ‌کرده را با پیاز رنده شده، نمک، فلفل و زردچوبه در یک کاسه ورز دهید. سپس از این مایه گوشتی، کوفته ریزه درست کنید. کوفته ریزه‌ها را در روغن در یک تابه تفت دهید. سپس آن‌ها را کنار بگذارید.
لوبیا چیتی را از چند ساعت قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ آن گرفته شود. سپس آن را به‌همراه پیاز داغ و زردچوبه و آب در قابلمه بریزید تا بپزد. پس از پخت کامل لوبیا چیتی، رب تفت داده شده را به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا آب لوبیا چیتی کاملا تبخیر شود. کف قابلمه کمی روغن بریزید و کدو حلوایی ورقه ورقه شده را به‌عنوان ته‌دیگر در قابلمه بچینید. سپس برنج و رشته پلویی، لوبیا چیتی پخته، خرماهای بدون هسته و کوفته ریزه‌های سرخ شده را به‌صورت لایه لایه در قابلمه بریزید و قابلی پلو را برای حدود یک ساعت روی شعله ملایم گاز دم کنید.
نکات مهم برای تهیه قابلی پلو بجنورد
- برخی افراد این غذا را با گوشت قورمه می‌پزند.
- شما می‌توانید قابلی پلو را به‌صورت کته نیز درست کنید.
- به‌جای خرما از کشمش هم می‌توان استفاده کرد.
- در برخی طرز تهیه‌ها در قابلی پلو از هویج هم استفاده می‌شود.
آش یارمه
آش یارمه یا آش جریش، یکی از غذاهای محلی بجنورد است که با یک نوع سبزی کوهی به نام «چریش» (cherish) درست می‌شود. این سبزی در فصل بهار در کوه‌های زاگرس می‌روید. این آش را می‌توان با اسفناج نیز درست کرد. برای تهیه آش یارمه علاوه بر سبزی به بلغور گندم، نخود، لوبیا سفید، پیاز داغ، سیر داغ و آرد نیز نیاز دارید. آش یارمه معمولا با سیر داغ، پیاز داغ و نعنا داغ تزیین شده و به‌همراه دوغ ترش محلی سرو می‌شود.
مواد لازم برای چهار تا ۶ نفر
- ۲ لیوان بلغور گندم
- یک لیوان نخود
- یک لیوان لوبیا سفید
- یک کیلوگرم جریش یا اسفناج خرد شده
- ۲ عدد پیاز پوست کنده
- یک بوته سیر پوست کنده و رنده شده
- نمک و فلفل به مقدار لازم
- دوغ ترش محلی به مقدار لازم
- نعنا خشک به مقدار لازم
- ۲ قاشق غذاخوری آرد
طرز تهیه آش یارمه
بلغور گندم را بشویید و از ۱۰ ساعت قبل خیس کنید. سپس آب آن‌ها را خالی کنید و به‌همراه آب تازه در یک قابلمه بریزید. بلغور گندم را برای پنج تا ۶ ساعت روی حرارت ملایم گاز بپزید تا لعاب بیندازد و باز شود. حبوبات را نیز به‌صورت جداگانه از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید تا نفخ حبوبات گرفته شود. حبوبات را نیز جداگانه در یک قابلمه با آب بپزید و زمانی که احساس کردید نرم شدند، آن‌ها را در قابلمه بلغور گندم بریزید.
پس از پخت حبوبات و بلغورها، سبزی خرد شده را در آش بریزید. در این مرحله اگر احساس کردید که آب آش کم است، کمی آب جوش در آش بریزید. در حین پخت سبزی، پیازهای خلالی خرد شده را در روغن با نمک، فلفل و زردچوبه سرخ کنید تا طلایی و سرخ شوند. سپس نیمی از پیاز داغ را در آش بریزید. سبر را نیز سرخ کنید و نیمی از آن را در آش بریزید. در انتها آرد را با نصف لیوان آب حل کنید و در آش بریزید تا آش غلیظ شود. پس از پخت آش، آن را در ظرف سرو بکشید و روی آن را با پیاز داغ، سیر داغ و نعنا داغ تزیین کنید. این آش معمولا با دوغ ترش سرو می‌شود.
نکات مهم برای تهیه آش یارمه
- آش را گاهی هم بزنید تا ته نگیرد.
- به‌جای بلغور گندم از گندم پوست کنده یا ترکیب یک لیوان بلغور گندم و یک لیوان گندم پوست کنده هم می‌توانید استفاده کنید.
- به‌جای لوبیا سفید می‌توان از لوبیا قرمز هم استفاده کرد.
- اگر احساس کردید که آش شما غلظت کافی را دارد، آرد را از طرز تهیه حذف کنید.
- برخی افراد در این آش، جعفری هم می‌ریزند.
۱۹. غذاهای محلی استان خوزستان
تنوع قومیتی بالا در استان خوزستان باعث شده است که علاوه بر وجود آداب و رسوم و فرهنگ خاص در هر منطقه، تنوع غذایی نیز در رژیم مردم بومی وجود داشته باشد. غذاهای خوزستانی معمولا تند و پرادویه هستند و گل سرسبد غذاهای آن را غذاهای دریایی نظیر قلیه ماهی و قلیه میگو تشکیل می‌دهند که به شیوه‌های مختلف مانند کبابی یا همراه با پلو طبخ و سرو می‌شوند.
نمی‌توان از غذاهای جنوبی گفت و حرفی از سمبوسه و فلافل معروف خوزستان نزد که در اکثر شهرهای جنوب کشور طرفدار دارد و غذاهای تند و اشتهاآوری هستند که طعم واقعی آن‌ها را می‌توانید در خوزستان بچشید. علاوه بر این، ردپای غذاهای تند هندی و عربی نیز در گوشه و کنار مناطق مختلف خوزستان به چشم می‌خورد که خوردن هر یک از آن‌ها لذتی دوچندان را نصیبتان می‌کند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان خوزستان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
خورش بامیه
خورش بامیه اصالتا به شهرهای جنوب کشور تعلق دارد و علاوه بر طعم لذیذش، بسیار پرخاصیت است و از همین رو در اکثر شهرهای ایران نیز تهیه می‌شود. در خورش بامیه اهوازی از سیب‌زمینی استفاده می‌شود که شاید مهم‌ترین تفاوت آن با سایر خورش‌های بامیه باشد. خورشت بامیه مواد اولیه ساده‌ای دارد و برای هر نوع سلیقه و رژیم غذایی مناسب است. علاوه بر گوشت گوسفند، گوساله و مرغ و بوقلمون می‌توانید با حذف گوشت، غذایی کاملا گیاهی داشته باشید. مواد تشکیل‌دهنده این غذا مشابه خورش بادمجان است و نکته مهم در تهیه این غذا، بریدن ته بامیه به شکلی است که مایع لزج آن خارج نشود.
خورشت بامیه یک غذای اصلی است که در کنار چلو یا کته، سبزی خوردن، سالاد و ترشی سرو می‌شود. این غذای فوق‌العاده مغذی برای وعده ناهار و شام در دورهمی‌های خانوادگی مناسب است.
خرما پلو
خرما پلو یکی از غذای اصیل و مقوی اهوازی است که می‌توان آن را برای وعده سحر یا افطار در ماه مبارک رمضان سرو کرد. خرما پلو، یک غذای مجلسی و فوق‌العاده لذیذ برای سرو در مهمانی‌ها نیز است که با مواد مختلفی درست می‌شود. این غذا را می‌توان با گوشت چرخ‌کرده یا گوشت مرغ، خرما، برنج، کره، زعفران و ادویه درست کرده و با کشمش پلویی، زرشک، پیاز داغ، خلال پسته و بادام تزیین کرد.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۲۰۰ گرم خرما
- ۵۰۰ گرم سینه مرغ
- ۴ یا ۵ پیمانه برنج
- روغن و کره به مقدار لازم
- زعفران دم‌کرده به مقدار لازم
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
- کشمش پلویی، زرشک، پیاز داغ، خلال پسته و بادام برای تزیین
طرز تهیه خرما پلو
در ابتدا خرماها را از وسط و بدون متلاشی کردن، برش بزنید و هسته آن‌ها را دربیاورید. سپس کره را در یک تابه متوسط گرم کنید و خرماها را در آن تفت دهید تا پوست آن‌ها براق شود. خرماهای سرخ شده را گنار بگذارید. برنج را از چند ساعت قبل در آب ولرم و نمک خیس کنید. آب برنج را خالی کنید و برنج را در یک قابلمه آب جوش بریزید. پس از نرم شدن مغز دانه‌های برنج، آن را آبکش کنید. ته قابلمه، نه دیگ سیب‌زمینی بگذارید و برنج را روی آن بریزید تا روی شعله ملایم گاز با دم‌کنی، دم بکشد.
در همین حین، سینه مرغ را به قطعات هم‌اندازه برش بزنید. یک تابه را روی حرارت بگذارید و پس از داغ شدن در آن روغن بریزید تا گرم شود. سپس تکه‌های مرغ را با مقدار مناسبی نمک، فلفل، زردچوبه و زعفران در تابه بریزید و خوب تفت دهید تا مرغ‌ها طعم بگیرند و سرخ شوند. اگر می‌خواهید از ران مرغ برای تهیه این غذا استفاده کنید، آن‌ها را با ادویه‌جات بپزید یا سرخ کنید. پس از سرخ شدن تکه‌های مرغ، شعله گاز را کم کنید و درب تابه را بگذارید تا مرغ برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزید. برای سرو، برنج را در دیس بکشید. سپس روی آن را با مرغ، خرمای تفت داده شده، کشمش و زرشک سرخ شده، خلال پسته و خلال بادام و پیاز داغ تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه خرما پلو
- از خرماهای درشت و سفت یا از خرماهای زردرنگ برای تهیه این غذا استفاده کنید.
- شما می‌توانید برنج را به‌جای آب با شیر خیس کنید. سپس آن را با شیر، کره و کمی گلاب را بپزید تا غذایی با عطر فوق‌العاده داشته باشید.
- برخی افراد خرما پلو را به‌جای برنج ساده با رشته پلو سرو می‌کنند.
- شما می‌توانید مرغ را با پیاز خلالی شده بپزید تا طعم بهتری پیدا کند.
فلافل اهوازی
فلافل اهوازی، یکی از غذاهای جنوبی و عربی مشهوری است که در سراسر کشور، تهیه و سرو می‌شود. فلافل اصل، متشکل از نخود و مقدار بسیاری ادویه‌های تند است. فلافل خوزستانی با روش‌های مختلفی تهیه می‌شود و آن را با نان، گوجه‌فرنگی، خیارشور و انواع ترشی سرو می‌کنند.
مواد لازم برای سه نفر
- ۲۵۰ گرم نخود
- یک عدد پیاز بزرگ پوست کنده و رنده شده
- ۳ حبه سیر پوست کنده و رنده شده
- یک قاشق مرباخوری رب گوجه‌فرنگی
- یک عدد سیب‌زمینی کوچک
- ۲ قاشق چای‌خوری ادویه کاری
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
- کاهو، گوجه‌فرنگی، خیار شور و سس مخصوص فلافل اهوازی یا سس انبه برای سرو
طرز تهیه فلافل اهوازی
نخود ها را برای ۱۲ ساعت یا از شب قبل در آب خیس کنید و هر چند ساعت یک بار آب آن را عوض کنید تا نفخ آن‌ها گرفته شود. سپس آب آن‌ها را خالی کنید و در چرخ گوشت بریزید تا چرخ شوند. توجه داشته باشید که نخودهای چرخ شده بهتر است کمی زبر باشند. سیب‌زمینی را نیز با کمی نمک و آب، آب‌پز کنید و پس از نیم ساعت، پوست آن را بکنید و رنده ریز کنید.
نخود چرخ شده، سیب‌زمینی رنده شده و سیر و پیاز رنده شده را در یک کاسه بریزید و خوب با هم مخلوط کنید و ورز دهید. رب گوجه‌فرنگی، نمک، زردچوبه و فلفل را به خمیر فلافل اضافه کنید و خوب هم بزنید. کمی از مواد فلافل را بردارید و آن را با دست، کاتر برش یا فلافل‌زن، شکل دهید. روغن را در یک تابه روی حرارت متوسط گاز گرم کنید. سپس فلافل‌ها را در روغن داغ سرخ کنید. هر سمت فلافل‌ها باید برای سه تا چهار دقیقه سرخ شود تا به رنگ طلایی دربیاید. فلافل‌ها ی سرخ شده را روی دستمال مخصوص آشپزخانه قرار دهید تا روغن اضافه آن‌ها کشیده شود. فلافل را با کاهو، گوجه‌فرنگی، خیار شور و سس مخصوص فلافل اهوازی یا سس انبه سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه فلافل اهوازی
- افزودن رب گوجه‌فرنگی به فلافل اهوازی، آن را خوش‌رنگ‌تر می‌کند؛ البته شما می‌توانید آن را حذف کنید یا از یک عدد گوجه‌فرنگی تازه رنده شده در تهیه فلافل استفاده کنید.
- برخی افراد از مقداری نعنا خشک و زیره سیاه برای خوشمزه‌تر کردن مواد فلافل استفاده می‌کنند.
- در زمان چرخ کردن نخود، توجه داشته باشید که اندازه نخودها باید کمی بزرگ‌تر از دانه‌های شکر باشد.
- برای رفع نفخ نخود می‌توانید نخودها را چند بار بجوشانید و آب نخود پخته را دور بریزید.
۱۸. غذاهای محلی استان زنجان
غذاهای محلی زنجان به‌حدی متنوع و لذیذ هستند که خود یکی از دلایل سفر گردشگران به این منطقه از کشور محسوب می‌شوند. بی‌شک یکی از بهترین بخش‌های سفر به زنجان، چشیدن طعم دلچسب غذاهای اصیل و سنتی مناطق مختلف آن است؛ غذاهای خوش‌عطر و بویی که منبع انرژی و دارویی طبیعی برای بدن هستند و طعم و عطر آن‌ها خاطره سفر را برایتان به‌یادماندنی‌تر می‌کند.
از خوشمزه‌ترین غذاهای محلی استان زنجان می‌توان به جغور بغور، خورش آلوچه و مرغ، پیازو، آش ترش، شش انداز، کوفته برنجی، کله جوش، آش بلغور و... اشاره کرد که بین گردشگران و مسافران محبوبیت بسیاری دارند. مهم‌ترین ویژگی غذاهای زنجان، مقوی‌بودن و کالری بالای آن‌ها است. در واقع، از آنجایی که زنجان یک منطقه سردسیر حساب می‌شود، مردم برای تقویت بدن خود در سرمای استخوان‌سوز زمستان به‌سراغ غذاهای پرکالری و طبیعی می‌روند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان زنجان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
جغور بغور
زنجانی‌ها برای تهیه جغور بغور (جیغیر بیغیر) از دل و جگر و قلوه گوسفند همراه با غوره، پیاز، گوجه‌فرنگی و ادویه استفاده می‌کنند. شاید جالب باشد که بدانید این خوراک در زنجان به‌عنوان صبحانه میل می‌شود و در سفر به این منطقه خواهید دید که دکه‌ها و رستوران‌های بسیاری در طول صبح، جغور بغور داغ را در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. پایه این غذا را موادی مانند دل، قلوه و جگر گوسفند تشکیل می‌دهد که همراه با ادویه‌جات مختلف و سبزیجانی مثل پیاز، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی ترکیب می‌شوند وطعمی لذیذ را خلق می‌کنند. این غذا بعد از پخت، همراه با نان سرو می‌شود.
شش انداز زنجانی
شش انداز از جمله غذاهای زنجانی است که مردم برای شب چهارشنبه سوری تدارک می‌بینند. این خوراکی بسیار مقوی از ترکیب خرما، گردو، کشمش، پیاز، تخم‌مرغ و شیره انگور تشکیل می‌شود و به خاگینه خرما شباهت دارد. این غذا اغلب در فصل سرد تهیه می‌شود؛ زیرا مواد اولیه آن طبع گرمی دارند و از کالری بالایی برخوردار هستند و از همین رو انرژی بدن را افزایش می‌دهند.
مواد لازم
- نصف پیمانه خرما بدون هسته
- یک پیمانه گردو خوردشده
- یک پیمانه کشمش پلویی
- یک عدد پیاز کوچک پوست کنده و خرد شده
- ۴ عدد تخم‌مرغ
- یک قاشق چای‌خوری دارچین
- یک چهارم پیمانه کره
- نصف قاشق غذاخوری روغن مایع
- نمک و فلفل به مقدار لازم
طرز تهیه شش انداز
ابتدا پیاز را در کمی روغن تفت دهید و کنار بگذارید. کره و روغن مایع را در تابه بریزید و خرمای بدون هسته را به آن اضافه کنید و اجازه دهید نرم شود؛ اما حواستان باشد که باید دائم هم بزنید که خرما نسوزد. در ادامه نوبت به افزودن گردو خوردشده می‌رسد. در ظرف را بگذارید و صبر کنید با شعله ملایم کمی نرم شوند. حالا پیاز سرخ‌شده و کشمش پلویی و دارچین را به ترکیب خرما و گردو اضافه و خوب مخلوط کنید. در آخر کار باید تخم‌مرغ را اضافه کنید و آن را هم نزنید. در این غذا برای هر نفر یک تخم‌مرغ استفاده می‌کنند. در برخی دستورهای آشپزی، پس از پخت تخم‌مرغ، یک پیمانه شیره انگور و سرکه نیز به مواد اضافه می‌شود. مردم زنجان این خورش را با نان یا برنج سرو می‌کنند.
پیازو
پیازو از قدیمی‌ترین غذاهای زنجان است که ظاهری شبیه به اشکنه یا آش دارد و در گذشته بیشتر برای شام مصرف می‌شد. ماده اصلی پیازو، تورتا است؛ کفی که هنگام جوشاندن روغن زرد، از روی آن می‌گیرند و در زبان آذری به آن «ساری یاغ» می‌گویند.
مواد لازم
- یک پیمانه عدس
- یک پیمانه آلوچه و برگه زردآلو
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و خرد شده
- ۲ قاشق غذاخوری گردو آسیاب شده یا آرد گندم
- یک پیمانه گوجه‌فرنگی یا ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- روغن حیوانی، نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه پیازو
پیاز خرد شده را در روغن کمی سرخ کنید و سپس گردو آسیاب شده یا آرد گندم را اضافه کنید و کمی تفت دهید. در ادامه رب یا گوجه‌فرنگی خرد شده، نمک، فلفل و زردچوبه را اضافه کنید و وقتی بوی خامی آن‌ها گرفته شد، عدسی را که از قبل خیس کرده بودید، همراه با آب کافی به مواد اضافه کنید و اجازه دهید که عدس روی حرارت ملایم کاملا بپزد. در اواخر پخت، آلوچه و برگه‌های زردآلو که از قبل در آب گرم خیسانده بودید، به خوراک اضافه کنید تا بپزد و ترشی آن‌ها به خورد غذا برود. برخی افراد در این غذا از گوشت قلقلی و لپه استفاده می‌کنند.
۱۷. غذاهای محلی استان سمنان
استان سمنان به‌دلیل قرارگیری در منطقه جغرافیایی ویژه با اقلیم بیابانی و نیمه بیابانی و همچنین به‌دلیل وضعیت آب و خاک، از موقعیت کشاورزی مطلوبی برخوردار نیست. گندم، جو، سیب‌زمینی، یونجه، چغندر، شبدر و پسته به‌عنوان محصولات کشاورزی این خطه از کشور شناخته می‌شوند. با این وجود می‌توان تنوع جالب و شگفت‌انگیزی از غذاها و خوراک‌های سنتی و محلی را در برنامه‌ی غذایی خانواده‌های این منطقه از ایران مشاهده کرد.
رژیم غذایی سنتی استان سمنان، به‌دلیل حضور غذاهای متنوع و لذیذ و استفاده از مواد غذایی بومی و محلی، ارزش غذایی مطلوبی دارد. غذاهایی همچون سبزی پلو دامغانی، خورش هویج و پسته، خلال پلو، ته‌چین گرمسار، چرتمه پلو، تاک پلو، ته‌چین کشمش و لپه سمنان، ته‌چین شهمیرزاد، مانی پلو، چلوگوشت و... تنها بخشی از این خوراک‌های بومی و سنتی این استان را تشکیل می‌دهند.
چرتمه
چرتمه، یکی از خورش های محلی استان سمنان است که با استفاده از اعضای درونی بدن گوسفند از جمله دنبه و جگر سیاه پخته می‌شود. از دیگر مواد تشکیل‌دهنده این غذای متفاوت، چرب و پرکالری می‌توان به سیر، ماست، نمک و ادویه‌های مخصوص اشاره کرد. چرتمه در واقع، یک خورش بومی و سنتی است که معمولا همراه با برنج خورده می‌شود و به آن چرتمه پلو می‌گویند. طبخ این غذا به زمان کمی نیاز دارد و شما می‌توانید به‌راحتی آن را در خانه درست کنید و یک مهمانی مجلسی و متفاوت با آن به راه بیندازید. در ادامه با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو، این غذای محلی خوش‌طعم و متفاوت را در خانه درست کنید.
ته‌چین گوشت گرمسار
ته‌چین، یکی از غذاهای اصیل و محبوب ایرانی است که در هر گوشه‌ای از ایران با طرز تهیه‌های مختلف تهیه می‌شود؛ البته بیشترین تنوع ته‌چین در استان سمنان دیده می‌شود که در میان آن‌ها می‌توان به ته‌چین گوشت گرمسار، ته‌چین شهمیرزادی و ته‌چین اسفناج شاهرودی اشاره کرد. ته‌چین کلاسیک با برنج، انواع گوشت (مرغ، گوشت گوسفندی یا گاو)، ماست، تخم مرغ و زعفران فراوان درست می‌شود و به خاطر ظاهر و فرم زیبایش، یک غذای رسمی و مناسب برای مهمانی‌های مجلسی به حساب می‌آید. این غذا در واقع از دو بخش تشکیل می‌شود: یک بخش ضخیم ته دیگ زعفرانی متشکل از گوشت یا مرغ و پلوی سفید که روی ته دیگ ریخته می‌شود و در هنگام سرو، زیر ته دیگ یا کنار آن قرار می‌گیرد. برای آشنایی با انواع ته‌چین در ایران، می‌توانید به مجموعه غذاهای محلی کجارو سر بزنید.
ته‌چین گوشت گرمساری، یکی از قدیمی‌ترین غذاهای اعیانی مناطق مرکزی ایران است؛ غذایی چرب، پرکالری و البته گران که گرمساری‌ها به آن ته‌چین می‌گویند. این غذا معمولا در مهمانی‌های مهم، مجالس عروسی، ایام محرم و ماه رمضان در گرمسار سرو می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده این نسخه از ته‌چین، برنج، گوشت بره، پیاز، کشمش، زعفران، گرد لیمو، فلفل، نمک و روغن هستند. جالب است بدانید که در ایام محرم برای طبخ ته‌چین گوشت گرمساری، گوسفند را به‌صورت درسته در پارچه توری می‌پیچند و لای برنج در دیگ می‌گذارند تا مغزپخت شود. در ادامه با ما همراه باشید تا این ته‌چین خوشمزه گرمساری را در خانه درست کنید.
مانی پلو دامغانی
مانی پلو از غذاهای محلی شهر دامغان در استان سمنان است که برای تهیه آن از لپه، رشته پلویی، زرشک و کشمش استفاده می‌شود. گاهی اوقات نیز گوشت قیمه‌ای یا قلقلی سرخ‌شده با پیاز نیز در کنار آن قرار می‌گیرد که ترکیب فوق‌العاده لذیذی را به وجود می‌آورد. علاوه بر لپه و کشمش در مانی پلو می‌توانید از خلال پرتقال، بادام و پسته نیز استفاده کنید.
مانی پلو با نام‌های دیگری همچون نثار پلو، کشمش پلو، نگین پلو، خلال پلو، قیمه پلو و غیره در اراک، بندرعباس، دزفول و... طبخ می‌شود. این غذا بیشتر مناسب کسانی است که طرفدار غذاهای شیرین هستند؛ زیرا کشمش پای اصلی آن است.
مواد لازم برای ۶ نفر
- ۳ پیمانه برنج
- ۳۰۰ گرم گوشت خورشتی (گوسفند یا گوساله)
- یک پیمانه لپه
- یک عدد پیاز پوست کنده و خلالی خرد شده
- ۱۰۰ گرم زرشک
- ۲۰۰ گرم کشمش پلویی
- ۲۰۰ گرم رشته پلویی
- یک چهارم پیمانه زعفران دم‌کرده
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه مانی پلو
پیاز خلالی خرد شده را در مقداری روغن تفت دهید. وقتی پیاز طلایی شد، گوشت خورشتی، مقداری زردچوبه، نمک و فلفل را در غذا بریزید و روی شعله متوسط هم بزنید تا رنگ گوشت تغییر کند. در این مرحله دو پیمانه آب روی گوشت بریزید و در تابه را بگذارید تا بپزد. لپه‌ای را که از سه ساعت قبل خیسانده‌اید، همراه با دو پیمانه آب و قدری نمک بپزید. برنج را از چند ساعت قبل با آب و نمک خیس کنید و بعد آن را به روش آبکشی بپزید. فقط یادتان باشد، قبل از آبکشی برنج، رشته پلویی و لپه پخته را به آن اضافه کنید. بعد از اینکه مواد دو تا سه دقیقه روی حرارت ماند، آن‌ها را آبکش کنید.
مقداری روغن کف قابلمه بریزید و ته‌دیگ دلخواهتان را در ته آن بگذارید. سپس برنج مخلوط را روی آن بریزید و بگذارید دم بکشد. در این فاصله، کشمش و زرشک را جداگانه با کمی روغن یا کره تفت دهید. مقداری از برنج آماده را با زعفران مخلوط کنید و هنگام کشیدن غذا، آن را همراه زرشک و کشمش لابه‌لای برنج بدهید. در آخر روی پلو را با مخلوط گوشت و پیاز داغ، کشمش و زرشک و برنج زعفرانی تزیین کنید. مانی پلو با ته‌دیگ و ماست یا سالاد حسابی می‌چسبد.
۱۶. غذاهای محلی استان سیستان و بلوچستان
مردم سیستان و بلوچستان به‌واسطه فرهنگ غنی قومی محلی خود سال‌های سال است که غذایشان را از طریق منابع زراعی و دامی تهیه می‌کنند و این موضوع منجر به‌شکل‌گیری انواع غذاهای ارگانیک، سالم و مقوی نظیر کشک زرد و لندو شده است. علاوه بر این، برخی مردم بومی غذای خود را در ظروف مسی و با استفاده از روغن حیوانی آماده کرده و در نهایت در كاسه‌های سفالی همراه نان سنتی سرو می‌کنند که این فرایند علاوه بر نقش علمی و سلامت مواد، لذت صرف یک وعده غذای مقوی را برای هر کسی به ارمغان می‌آورد. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان سیستان و بلوچستان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
تباهگ
تباهگ یکی از لذیذترین و قدیمی‌ترین غذاهای محلی استان سیستان و بلوچستان است که در خارج از این استان و کشورهای همجوار عربی خلیج فارس نیز به‌عنوان یک سوغاتی باارزش، شناخته می‌شود. تباهگ در واقع، یک روش نگهداری از گوشت است که پس از آماده شدن، از آن یک خوراک لذیذ یا پلو بلوچی درست می‌کنند. تباهگ، از گوشت گوسفند یا بز ورقه‌شده، نمک، فلفل و پودر انار درست می‌شود و طعمی فوق‌العاده دلچسب دارد. تباهگ خشک‌شده را می‌توان بدون استفاده از هیچ وسایل سرمایشی، برای چند ماه و حتی یک سال در منزل نگهداری و استفاده کرد.
به‌طور معمول، پس از به جوش آمدن گوشت تباهگ، به آن برنج اضافه می‌کنند تا به‌صورت یک پلو خوشمزه و مقوی بلوچی دربیاید. مردم سیستان و بلوچستان، به‌خصوص منطقه مکران، پلو بلوچی تهیه‌شده با تباهگ را در روزهای سرد سال و به‌خصوص در ماه رمضان به‌عنوان سحری می‌خورند. تباهگ، شباهت بسیاری به غذای «گوشت لَند» در هرات و غرب افغانستان و «گوشت قاق» یا گوشت خشک در کابل دارد. برای آشنایی با طرز تهیه تباهگ به مجموعه غذاهای محلی کجارو سر بزنید.
کراهی
کارائی، کارایی، کرایی یا کراهی، یک نوع کاری سنتی پاکستانی، هندی و بلوچی با سس غلیظ بر پایه گوجه‌فرنگی است که در یک تابه گود و ضخیم به همین نام درست می‌شود. برای تهیه این کاری لذیذ و پرادویه از گوشت (گوشت بره، گوسفند، گوساله، میگو، ماهی یا مرغ)، زنجبیل، سیر، گوجه‌فرنگی، ادویه‌های مختلف از جمله تخم گشنیز، گرام ماسالا، نمک، زیره، پودر چیلی قرمز، زردچوبه و فلفل سیاه و گاهی پیاز استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که کرائی، دو نسخه گیاهی هم دارد که با نام کارائی پنیر و کارائی سبزیجات شناخته می‌شوند.
کراهی معمولا با نان سیر یا نان روغنی، نان روتی هندی، چاپاتی، پیتا یا برنج در کنار سالاد، چاشنی هندی رایتا (متشکل از ماست، نعنا، سیر و خیار) و سبزی خوردن سرو می‌شود. طعم این غذا به‌دلیل استفاده از انواع ادویه، بسیار لذیذ و هیجان‌انگیز است. طرز تهیه کراهی مرغ در سیستان و بلوچستان و چابهار، مشابه نسخه این غذا در هند و پاکستان است. در ادامه در مجموعه غذاهای محلی کجارو با طرز تهیه کراهی بلوچی و انواع دیگر این غذا آشنا شوید.
پلو بریانی
بریانی یا بیریانی (Biryani)، یکی از غذاهای لذیذ و پرادویه پلویی است که خاستگاه آن را به شمال هند نسبت می‌دهند؛ البته پلو بریانی، علاوه بر هند در قسمت‌هایی از پاکستان، افغانستان، ایران و عراق هم با طرز تهیه‌ای تقریبا مشابه طبخ می‌شود. پلو بریانی در استان‌های جنوبی کشور مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خوزستان از محبوبیت بسیاری برخوردار است و یکی از غذاهای مجلسی به شمار می‌آید که در مجالس عروسی یا عزا سرو می‌شود.
پلو بریانی، همان طور که از نام آن پیدا است از ترکیب پلو و مایه بریانی درست می‌شود. مایه بریانی معمولا متشکل از گوشت (مرغ، گوشت گوسفند یا گوساله، میگو، ماهی، بز، شتر و غیره)، ماست، سبزیجات، سیر، پیاز، زنجبیل و ترکیب متنوعی از ادویه‌های معطر از جمله میخک، جوز هندی، فلفل، زردچوبه، پاپریکا، تخم گشنیز، زیره، هل، دارچین و غیره است. پلو بریانی، یک نسخه کاملا گیاهی هم دارد که بدون گوشت و با سبزیجات مختلف مانند سیب‌زمینی، هویج، قارچ و غیره درست می‌شود و گیاهخواران عزیز می‌توانند از طعم آن لذت ببرند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با طرز تهیه بریانی پلو و انواع آن و همچنین ترکیب ادویه بریانی بلوچی آشنا کنیم.
۱۵. غذاهای محلی استان فارس
پوشش گیاهی استان فارس را درختان جنگلی، گیاهان دارویی و صنعتی تشکیل می‌دهد. بادام کوهی، بلوط، شیرین بیان، گل گاو زبان، کتیرا و آنغوزه از مهم‌ترین محصولات بومی این استان به شمار می‌آیند. طبق آماری که مسئولان گردشگری و غذایی استان فارس اعلام کردهاند، بیش از ۲۵۰ نوع غذای محلی و بومی در این استان شناسایی شده است که ریشه در فرهنگ، اقلیم و نوع زندگی مردم این سرزمین دارد.
غذاهایی مانند آش آلوک، پلو اسفندی، دوپیازه، کته شیرازی، شیرین پلو، کلم پلو شیرازی، کوفته گشنیز شیرازی، لالک بادمجان، آش بنک (آخورک)، دمپختک عدس کلم، آش آبغوره، کوفته سبزی شیرازی، کوفته هلو شیرازی، آش انار شیراز، شوله مجکی، دمپختک کازرونی و لورک و ریچال، تنها بخشی از این غذاهای بومی و سنتی را تشکیل می‌دهند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای شیراز و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
کلم‌پلو شیرازی
کلم‌پلو، غذایی محبوب در میان ایرانیان است که به روش‌های مختلفی در سراسر ایران طبخ می‌شود؛ اما اصالت آن به شهر شیراز برمیگردد. کلم‌پلوی شیرازی، معمولا از کلم، برنج، سبزی‌های و ادویه‌های مختلف تشکیل می‌شود. کلم استفاده‌شده در کلم‌پلوی شیرازی، کلم قمری است که برخی آن را با نام کلم سنگ یا قنبید می‌شناسند.
کلم‌پلوی شیرازی، برخلاف کلم پلوی تهرانی که از کلم برگ، رب گوجه‌فرنگی و گوشت چرخ‌کرده تشکیل می‌شود، یک پلوی کاملا سبز به‌همراه خلال‌های کلم قمری است. طعم اصلی این غذا، در مرحله اول از ترخون و سپس از کلم قمری به وجود می‌آید. ترکیب سبزی‌های کلم‌پلوی شیرازی، منحصربهفرد است و هیچ شباهتی به پلوهای سبزی‌دار کلاسیک از جمله باقالی پلو، سبزی پلو و شوید پلو ندارد.
هویج‌پلو شیرازی
هویج‌پلو، یکی از غذاهای محبوب شیرازی‌ها است که برخی افراد، آن را با خورش هویج منطقه آذربایجان اشتباه می‌گیرند. هویج پلوی شیرازی با هویج، شکر، گوشت چرخ‌کرده (مرغ یا کوفته قلقلی)، برنج، زعفران، پیاز، دارچین و نمک درست می‌شود و طعمی شیرین دارد.
مواد لازم برای پنج نفر
- ۵ پیمانه برنج ایرانی
- یک عدد پیاز بزرگ پوست کنده و خلالی خرد شده
- یک عدد سینه مرغ متوسط کامل مکعبی خرد شده
- ۵ عدد هویج متوسط پوست کنده و درشت رنده شده
- ۵۰ گرم کره یا بیشتر
- دو سوم پیمانه خلال پسته و بادام
- ۲ قاشق غذاخوری خلال نارنج
- ۵ قاشق غذاخوری شکر
- یک لیوان آب
- نصف پیمانه زرشک یا کشمش
- نمک، فلفل، زردچوبه و دارچین به مقدار لازم
- ۳ قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده
طرز تهیه هویج‌پلو با مرغ
پیازهای خلالی خرد شده را کمی با کره و روغن تفت دهید تا سبک و کاراملی شوند. سه قاشق غذاخوری از پیاز داغ را کنار بگذارید. سپس تکه‌های مرغ را در تابه بریزید و همراه با پیازها تفت دهید تا رنگ مرغ تغییر کند. در ادامه نمک، فلفل، زردچوبه و دارچین را به مرغ اضافه کنید و کمی دیگر تفت دهید تا بوی ادویه‌ها دربیاید. یک لیوان آب در تابه بریزید و درب تابه را ببندید تا مرغ بپزد. پس از پخت مرغ، یک قاشق غذاخوری زعفران در تابه بریزید. در همین حین، هویج‌های رنده شده را در مقداری کره آب شده در تابه روی حرارت ملایم گاز تفت دهید تا سبک شوند.
پنج قاشق غذاخوری شکر را به هویج‌ها اضافه کنید و هم بزنید. در ادامه پیاز داغ و خلال نارنج را در تابه بریزید و برای یک دقیقه با هویج‌ها تفت دهید. شعله گاز را خاموش کنید. برنج را از چند ساعت قبل با آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن را خالی کنید و برنج را در یک قابلمه آب جوش بریزید. برنج را کمی دان آبکش کنید. در کف قابلمه، ته‌دیگ مورد نظر خود را بچینید و به‌صورت لایه لایه، برنج و مخلوط هویج، خلال نارنج و پیاز داغ را در قابلمه بریزید. در پایان، کمی کره روی برنج بریزید و اجازه دهید تا هویج‌پلو برای ۴۵ دقیقه روی شعله ملایم گاز با دم‌کنی، دم بکشد.
زرشک را از یک ربع قبل در آب خیس کنید. سپس آن را با یک قاشق چای‌خوری شکر و روغن تفت دهید. خلال پسته و بادام را به زرشک سرخ شده در تابه بیفزایید و برای چند ثانیه تفت دهید. سپس این مخلوط را برای تزیین کنار بگذارید. پس از دم کشیدن هویج‌پلو، یک کفگیر از برنج را با مخلوط زرشک، خلال بادام و خلال پسته و دو قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده مخلوط کنید و برای تزیین روی غذا در دیس بریزید. مرغ پخته شده را روی هویج‌پلو بچینید و آن را با انواع ترشی یا سالاد شیرازی سرو کنید.
نکته‌های مهم برای تهیه هویج‌پلو
- شما می‌توانید مرغ را ریش ریش کنید و در کمی کره تفت هید. سپس در زمان سرو، آن را روی هویج‌پلو بریزید.
- به‌جای سینه، از ران مرغ هم می‌توانید استفاده کنید.
- هویج‌پلو شیرازی مجلسی را می‌توان به‌جای مرغ با گوشت قلقلی یا حتی بوقلمون هم درست کرد. برای درست کردن هویج‌پلو با گوشت قلقلی، گوشت چرخ‌کرده را با پیاز رنده شده و ادویه‌های دلخواه مخلوط کرده و از آن کوفته قلقلی درست کنید. سپس آن‌ها را سرخ کنید و در زمان سرو، روی هویج‌پلو بریزید.
- طرز تهیه هویج‌پلو زعفرانی مجلسی با مرغ نیز به این صورت است که مرغ پخته را همراه با برنج، دم کنید.
- هویج‌پلو را روی شعله ملایم بپزید؛ زیرا در غیر این صورت، شیره شکر، ته‌دیگ شما را می‌سوزاند.
- اگر هویج‌ها را خلالی خرد می‌کنید، در هنگام تفت، درب تابه را ببندید تا هویج‌ها بپزند. سعی کنید هویج‌ها را رنده کنید.
- طرز تهیه هویج‌پلو با مرغ و کشمش هم به همین ترتیب است.
- طرز تهیه هویج‌پلو شیرازی ساده هم بسیار ساده است؛ با این تفاوت که مرغ یا گوشت از آن حذف می‌شود.
آش سبزی
آش سبزی، یکی از آش‌های محلی و سنتی شیراز است که در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده است. این آش در طباخی‌های شيراز به‌عنوان صبحانه تهيه می‌شود؛ ضمن اینکه از نذری‌های معروف ایام ماه محرم و صفر و ماه مبارک رمضان است. این آش از گوشت گوسفندی، حبوبات فراوان و دو نوع سبزی‌های تشکیل می‌شود و از همین نظر شباهت بسیاری به آش شله‌قلمکار دارد.
اهالی شیراز معتقد هستند كه خوشمزگی اين آش به پخت آن با گوشت فراوان در دیگ‌های بزرگ است که اغلب در طباخی‌ها و هنگام پخت نذری، از شب تا صبح می‌پزد و همین روند طولانی پخت، طعمی فوق‌العاده به آن می‌دهد. آش سبزی شیرازی بسیار مغذی و مقوی است و از بهترین گزینه‌ها برای یک وعده صبحانه حسابی در روزهای سرد زمستانی به حساب می‌آید. آش سبزی به‌دلیل داشتن ویتامین‌های A ،C ،E و منگنز، خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و در نتیجه از بدن در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند. این آش خوشمزه به تقویت حافظه کمک می‌کند، در افزایش عضله‌سازی و قدرت بدنی تاثیر دارد و برای فعالیت سیستم عصبی مفید است.
۱۴. غذاهای محلی استان قزوین
استان قزوین، یکی از قدیمی‌ترین استان‌های مرکزی کشور است که قدمت و ریشه آن به دوره ساسانی برمیگردد. این استان به‌دلیل احاطه شدن توسط رشته کوه‌های البرز مرکزی از موقعیت جغرافیایی و آبوهوای منحصربه‌فردی برخوردار است و همین موضوع، علاوه بر تاریخ کهن این شهر، تاثیری بی‌نظیر روی غذاهای محلی قزوین گذاشته است.
بیشتر غذاهای قزوینی، طعمی شیرین و ملس دارند و با حبوبات، گوشت، انواع مغزهای خوراکی و خلال‌ها و ادویه‌های خوش‌عطر محلی درست می‌شوند. این استان در طبخ شیرینی نیز در کشور، حرف اول را می‌زند و با وجود انواع شیرینی از جمله شیرینی پادرازی، باقلوای پیچ، باقلوای پرچمی یا لوزی، نان نازک یا نازک پسته‌ای، نان چرخی، نان نخودی یا شیرینی نخودی، نان برنجی، شیرینی اتابکی یا شیرینی ولیعهدی و نان قندی، یکی از بهترین مقاصد گردشگری برای علاقه‌مندان به شیرینی به شمار می‌آید. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای قزوین و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
قیمه نثار
قیمه نثار، یکی از غذاهای مشهور و محلی استان قزوین است که با تکه‌های گوشت راسته گوسفندی یا گاوی، پیاز داغ، خلال بادام، خلال پسته، خلال پوست پرتقال و زرشک درست می‌شود و برای سرو، آن را روی برنج می‌ریزند. این غذای خوشمزه برخلاف نام آن، شباهت بسیاری به خورش قیمه سنتی ندارد و در تهیه آن از لپه یا حبوبات دیگری استفاده نمیشود. قیمه نثار، بیشتر شبیه به مرصع پلو و آجیل پلو است و مجلسی‌ترین غذای استان قزوین به شمار می‌آید.
قیمه نثار در استان قزوین در مجالس عروسی، نذری روزهای عاشورا و تاسوعا و شب سال تحویل سرو می‌شود و طعم و مزه‌ای بی‌نهایت لذیذ دارد. برای طبخ این غذای بسیار لذیذ و خوش‌عطر که در گویش عامیانه به غلط «قیمه نساء» خوانده می‌شود، به یک ادویه مخصوص قیمه نثار احتیاج دارید که می‌توانید نوع مرغوب آن را در قزوین خریداری کرده یا در منزل درست کنید. «قیمه نثار» از دو واژه مجزا تشکیل شده است که «قیمه» به‌معنای خورشتی است که با گوشت خردکرده تهیه می‌کنند و نثار، به‌معنای آنچه در عروسی برای حاضران نثار می‌شود.
قیمه نثار را به‌جرئت می‌توان به‌عنوان یکی از زیباترین غذاهای محلی ایران معرفی کرد. این غذای خوشرنگ و لعاب با انواع خلال‌های بادام، پسته و پرتقال در کنار زرشک و برنج زعفرانی، ترکیبی بی‌نهایت زیبا از رنگ‌های سبز، سفید، زرد، نارنجی و قرمز را در برابر چشمان شما به نمایش می‌گذارد. برای تهیه این غذای مجلسی و خوشمزه کافی است به مجموعه غذاهای محلی کجارو سر بزنید.
شیرین پلو قزوینی
شیرین پلو یا نثار پلو، یکی از لذیذترین و مجلسی‌ترین غذاهای سنتی استان قزوین است که طبخ و سرو آن در گذشته بسیار رایج و مرسوم بوده است. جالب است بدانید که در گذشته در مهمانی‌های مجلل و رسمی، شیرین پلو، اولین انتخاب و قیمه نثار، دومین انتخاب بود. این پلوی خوشمزه قزوینی‌ها معمولا با مرغ یا گوشت قرمز طبخ می‌شود.
شیرین پلو، ترکیبی بی‌نظیر از برنج، خلال پرتقال شیرین شده، شربت قوام آمده، خلال بادام، خلال پسته، زعفران ساییده شده، زرشک، گلاب و کره است و طعمی شیرین و بسیار خوشمزه‌دارد. اگر از طرفداران قیمه نثار هستید، حتما شیرین پلو قزوینی را امتحان کنید و مطمئن باشید که بی‌درنگ، عاشق آن خواهید شد.
مواد لازم برای ۶ نفر
- ۴ پیمانه برنج
- ۳ عدد پیاز بزرگ پوست کنده و خرد کرده
- روغن مخصوص سرخ کردنی به مقدار لازم
- ۶۰۰ گرم گوشت قیمه‌ای خرد کرده
- نمک و فلفل به مقدار لازم
- یک قاشق چای‌خوری زردچوبه
- یک قاشق چای‌خوری زعفران دم‌کرده غلیظ
- ۵۰ گرم زرشک
- ۱۵۰ گرم خلال بادام
- ۱۵۰ گرم خلال پسته ۱۵۰ گرم
- ۱۵۰ گرم خلال نارنج تلخی گرفته
- یک پیمانه شیره (مخلوط شکر و آب)
- ۲ قاشق غذاخوری گلاب
- کره به مقدار لازم
طرز تهیه شیرین پلو قزوینی
برنج را از دو تا سه ساعت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن را خالی کنید و برنج را در یک قابلمه آب جوش بریزید. برنج را برای هفت تا ۱۰ دقیقه روی حرارت متوسط رو به زیاد گاز بجوشانید تا مغز دانه‌های آن نرم شوند. سپس برنج را آبکش کنید. مقداری روغن در یک تابه گود بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا داغ شود. سپس پیازهای خرد شده را در تابه بریزید و تفت دهید تا کمی سبک و شیشه‌ای شوند. در ادامه زردچوبه را در تابه بریزید و تفت دادن را برای یک دقیقه دیگر ادامه دهید تا بوی ادویه دربیاید.
تکه‌های گوشت را به پیاز سرخ شده بیفزایید و آن‌ها را با هم تفت دهید تا گوشت، تغییر رنگ دهد. سپس فلفل و ادویه دلخواه خود را در تابه بریزید و مواد را با هم تفت دهید. حدود دو پیمانه آب جوش در تابه بریزید و درب آن را ببندید تا گوشت، روی حرارت ملایم گاز بپزد. پس از پخت کامل گوشت، نمک و نصف قاشق چای‌خوری زعفران را در تابه بریزید و اجازه دهید تا آب گوشت، کاملا کشیده شود.
خلال بادام و پسته را از قبل بشویید و در گلاب خیس کنید. دو قاشق سوپ‌خوری روغن را در یک تابه دیگر بریزید و زرشک‌ها را روی حرارت ملایم گاز، کمی تفت دهید. سپس خلال بادام و پسته از قبل شسته شده را به زرشک‌ها بیفزایید و آن‌ها را برای ۳۰ ثانیه تفت دهید. خلال پرتقال یا نارنج تلخی گرفته را نیز به‌همراه زعفران به زرشک بیفزایید و آن‌ها را پس از یک دقیقه از روی حرارت بردارید. نصف مخلوط زرشک را به گوشت‌ها بیفزایید و بقیه آن را برای تزیین کنار بگذارید.
ته‌دیگ مورد نظر خود را در یک قابلمه بچینید و برنج آبکش کرده و مخلوط گوشت و زرشک را به‌صورت لایه لایه در قابلمه بریزید تا مواد تمام شوند. یک پیمانه شهد را روی برنج بریزید، درب قابلمه را با دم‌کنی ببندید و اجازه دهید تا شیرین پلو دم بکشد. این پلوی خوشمزه را در دیس بکشید و روی آن را با کره آب کرده و بقیه مخلوط زرشک و خلال‌ها تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه شیرین پلو قزوینی
- شما می‌توانید شیرین پلو را با مرغ نیز درست کنید.
- برخی افراد، خلال‌ها را در شهد میجوشانند تا کاملا شیرین شوند. سپس آن‌ها را در شیرین پلو می‌ریزند.
کوکو شیرین
کوکوی شیرین یکی از غذاهای اصیل و قدیمی استان قزوین است که در دیگر مناطق ایران از جمله مشهد، اصفهان و تبریز نیز درست می‌شود. کوکوی شیرین، پای ثابت مجالس و مهمانی‌ها است و به‌صورت سرد یا گرم برای پیش‌غذا یا دسر سرو می‌شود. مواد اولیه و طرز تهیه این کوکو به کوکوی سیب‌زمینی شباهت دارد؛ با این تفاوت که کوکو شیرین، پس از طبخ در شهدی شیرین غوطه‌ور می‌شود. کوکو شیرین را می‌توان در فر یا روی گاز طبخ کرد.
کوکو شیرین با سیب‌زمینی آب‌پز شده، تخم‌مرغ، ماست، هل سابیده شده، زعفران و گاهی اوقات آرد درست می‌شود و برای تزیین آن از زرشک، خلال بادام و پسته استفاده می‌کنند. شربت کوکو شیرین قزوینی نیز متشکل از آب، شکر، گلاب، زعفران و هل است. این کوکوی خوشمزه از نظر ظاهر و طعم تاحدودی شبیه به کیک شربتی مخصوص قزوین است؛ اما در اصل یکی از مخلفات معروف در کنار غذای سنتی شیرین پلو به شمار می‌آید. در ادامه با ما همراه شوید و طرز تهیه کوکو شیرین قزوینی و دیگر انواع این دسر خوشمزه را در مجموعه غذاهای محلی کجارو بخوانید.
۱۳. غذاهای محلی استان قم
استان قم با قدمتی از بیش از هفت هزار سال قبل، یکی از استان‌های کویری و مرکزی ایران است. با وجود اینکه بیشتر افراد به استان قم تنها به‌عنوان یک مقصد زیارتی نگاه می‌کنند؛ اما باید بدانید که قم با وجود جاذبه‌های گردشگری و طبیعی و همچنین غذاهای سنتی فراوان، مقصدی جذاب برای سفر گردشگری نیز به شمار می‌آید. در فهرست غذاهای سنتی این منطقه، انواع آبگوشت، آش، اشکنه و دیگر غذاها مانند دمپختک، کوفته قمی و غیره دیده می‌شود.
آبگوشت قنبید
قنبید از کلمه قمنبید به‌معنای نبات قم، گرفته شده است. آبگوشت قنبید نیز یکی از غذاهای سنتی و محبوب استان قم است که دستور تهیه و طعم آن با دیگر آبگوشت‌های ایرانی تفاوت دارد. جالب است بدانید که اهالی قم به‌دلیل شوری آب این شهر و خاصیت کلم قمری در دفع املاح مضر از کلیه‌های بدن در بیشتر غذاهای خود از این ماده غذایی استفاده می‌کنند. آبگوشت قنبید با ترکیب نخود، لوبیا سفید، سیب‌زمینی، قنبید، لیمو عمانی، گوجه‌فرنگی، گوشت، پیاز، نمک و زردچوبه طبخ شده و با سبزی‌خوردن، پیاز، ماست یا انواع ترشی سرو می‌شود. نحوه طبخ سنتی این آبگوشت در فهرست میراث ناملموس استان قم به ثبت رسیده است.
مواد لازم برای چهار نفر
- یک عدد پیاز پوست کنده و خرد شده
- ۲ عدد کلم قمری درشت (قنبید)
- ۲۰۰ گرم لوبیا سفید
- ۱۰۰ گرم گندم پوست کنده
- ۵۰۰ گرم گوشت گوسفندی
- یک قاشق سوپ‌خوری پودر لیمو عمانی
- ۲ قاشق سوپ‌خوری رب گوجه‌فرنگی
- زردچوبه، ادویه کاری و نمک به مقدار لازم
- روغن به مقدار لازم
طرز تهیه آبگوشت قنبید
لوبیا سفید و گندم را از ۱۲ ساعت قبل در آب خیس کنید. پیاز خرد شده را با مقداری روغن در یک قابلمه تفت دهید تا خوب طلایی و سرخ شود. سپس ادویه و رب گوجه‌فرنگی را در قابلمه بریزید و آن‌ها را به‌همراه پیاز تفت دهید تا بوی خامی آن‌ها گرفته شود. آب لوبیا سفید و گندم را خالی کنید و آن‌ها را به‌همراه گوشت خرد شده و کلم قمری خرد شده در قابلمه بریزید. مواد را با هم مخلوط کنید و سپس آب جوش را در قابلمه بریزید. درب قابلمه را ببندید تا آبگوشت روی حرارت ملایم گاز به‌آرامی بپزد. نمک و پودر لیمو عمانی را در اواخر پخت به آبگوشت اضافه کنید. آبگوشت را پس از ۱۰ دقیقه سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه آبگوشت قنبید
- لوبیا سفید و گندم را حتما از قبل خیس کنید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید تا نفخ آن‌ها معده شما را اذیت نکند.
- گوشت سردست گوسفند بهترین انتخاب برای تهیه این آبگوشت است.
- کلم قمری را می‌توان پس از نیم‌پز شدن مواد آبگوشت در غذا ریخت.
- اگر لیمو عمانی را زودتر در آبگوشت بریزید، مانع پخت بهتر و کامل گوشت و کلم می‌شود.
- آب آبگوشت را به‌صورت تیلیت سرو کنید.
دمپختک قمی
دمپختک یا دم‌پختی یکی از غذاهای سنتی استان قم است که با سالاد شیرازی، ترشی لیته یا ترشی مخلوط و ماست با سبزی‌خوردن سرو می‌شود؛ البته گاهی اوقات مردم استان قم، با طبخ نیمروی زرده طلایی و قرار دادن آن روی دمپختک، طعم و ظاهر بی‌نظیری به آن می‌بخشند. برای تهیه این غذای فوق‌العاده لذیذ و راحت به برنج، لپه باقالای زرد، زعفران دم‌کرده، پیاز، زردچوبه، نمک، کره، روغن و فلفل نیاز دارید.
مواد لازم برای دو نفر
- یک پیمانه لپه باقالای زرد
- ۲ پیمانه برنج
- نصف پیمانه زعفران دم‌کرده
- یک عدد پیاز پوست کنده و رنده ریز شده
- آب، زردچوبه، روغن و نمک به مقدار لازم
- ۵۰ گرم کره
طرز تهیه دمپختک قمی
برنج را از یک تا دو ساعت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. لپه باقلا را نیز برای ۱۰ دقیقه با آب و کمی نمک بپزید. در همین حین، پیاز ریز رنده شده را با زردچوبه در یک تابه در کمی روغن تفت دهید تا حسابی طلایی و سرخ شود. لپه باقلا را آبکش کنید و آن را به‌همراه برنج از قبل خیس خورده، پیاز سرخ شده، روغن، نمک و کره در یک قابلمه بریزید. به‌اندازه یک بند انگشت آب روی برنج بریزید و قابلمه را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا آب به جوش آید. سپس زعفران را به دمپختک اضافه کنید. پس از تمام شدن آب برنج، شعله گاز را کم کنید و دم‌کنی بگذارید تا دمپختک برای ۳۰ تا ۳۵ دقیقه دم بکشد.
کوفته قمی
کوفته، یکی از غذاهای محبوب و مشهور ایرانی است که در هر شهری با مواد اولیه مختلفی تهیه و طبخ می‌شود. کوفته قمی نیز یکی از انواع کوفته است که با برنج پخته، سبزی کوکویی تازه، شوید، ترخون خشک، شنبلیله خرد شده، نخود فرنگی یا باقلای سبز، گوشت چرخ‌کرده (ترجیحا بدون چربی)، پیاز، روغن، رب گوجه‌فرنگی، آبغوره، سیر و ادویه درست می‌شود و طعم ترشی دارد.
مواد لازم برای دو نفر
- یک چهارم پیمانه سبزی کوکویی تازه
- یک چهارم پیمانه شوید
- یک چهارم پیمانه ترخون خشک
- یک چهارم پیمانه شنبلیله خرد شده
- یک کنسرو نخود فرنگی یا باقلای سبز
- ۱۰۰ گرم گوشت چرخ‌کرده بدون چربی
- ۳ عدد پیاز پوست کنده
- یک قاشق غذا خوری رب گوجه‌فرنگی یا آب گوجه‌فرنگی
- روغن سرخ کردنی به مقدار لازم
- سه چهارم شیشه آبغوره یا آب نارنج
- ۲ حبه سیر پوست کنده و له شده
- ادویه (پودر گشنیز، پودر زیره، رازیانه، هل، نمک، فلفل سیاه و سرخ و دارچین): از هرکدام یک قاشق مرباخوری
طرز تهیه کوفته قمی
برنج، گوشت، سبزی تازه و خشک (به غیر از شنبلیله)، ادویه‌ها (به غیر از هل)، نخود فرنگی، یک عدد پیاز رنده شده و سیر له شده را با هم در یک کاسه مخلوط کنید و خوب ورز دهید. سپس از آن‌ها گلوله‌هایی به‌اندازه گردو درست کنید و آن‌ها در یک قابلمه بچینید. دو عدد پیاز باقی‌مانده را نگینی خرد کنید و آن‌ها را در یک تابه با روغن تفت دهید. سپس رب گوجه‌فرنگی، شنبلیله، هل و آبغوره را به پیاز داغ بیفزایید و آن‌ها را خوب با هم مخلوط کنید تا سس کوفته آماده شود.
سس کوفته را روی کوفته‌ها بریزید و قابلمه را روی حرارت ملایم گاز قرار دهید تا کوفته‌ها برای ۲۰ دقیقه بپزند. پس از خنک شدن کوفته‌ها، آن‌ها را در ظرف سرو بچینید و روی آن‌ها را با جعفری تازه تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه کوفته قمی
- توجه داشته باشید که اگر کوفته‌ها را به‌صورت گرم در ظرف بکشید، له خواهند شد.
۱۲. غذاهای محلی استان کردستان
استان کردستان در حوزه غذاهای محلی، بسیار غنی است و این موضوع به شیوه معیشتی مردم برمیگردد که مبتنى بر دامداری، زراعت، باغداری و زنبورداری است. در نتیجه مردم این خطه از کشور از گیاهان طبیعى خوراکى مانند قارچ، کرفس، کنگر و ریواس به‌صورت تازه و خشک نهایت استفاده را می‌برند.
در میان غذاهای مختلف کردستان شاید بتوان آش‌ها را متنوع‌ترین غذاهای محلی این استان دانست که اغلب از مواد بسیار ساده و در دسترس خانوارها نظیر دوغ، کشک یا گیاهان کوهی تهیه می‌شوند. طبخ این آش‌های لذیذ و سالم معمولا در فصل زمستان رواج دارد که برای سلامتی و بهبود سرماخوردگی موثر هستند. علاوه بر این، وجود مواد طبیعی و گیاهی نظیر نان محلی و کره، تخم‌مرغ محلی، شیر، عسل و... این غذاها را خوشمزه‌تر و سالم‌تر می‌کنند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان کردستان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
کلانه
کلانه یا «که لانه»، یک نان محلی و خوشمزه است که از ۳۰۰ سال قبل تاکنون پخت می‌شود. اصالت این نان به شهرهای کردنشین کردستان و کرمانشاه برمیگردد. کلانه که به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین فست فودهای دنیا شهرت دارد، با نام «پیتزای کردی» نیز شناخته می‌شود. نان کلانه در کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان، آذربایجان و ترکیه نیز با روش طبخی مشابه نان کلانه ایرانه، درست می‌شود؛ اما نام‌های متفاوتی دارد. به‌طور مثال، به این نان در کشور افغانستان، «بولانی»، در ترکیه، «گزلمه» و در آذربایجان، «سبزله گوتاب» می‌گویند.
آرد، آب یا شیر، نمک، کره محلی یا روغن کرمانشاهی، زعفران و پیچک محلی و تره کوهی يا «كنیوال» (گیاهان خودرو بهاره کوهی)، تره یا پیازچه از مواد تشکیل‌دهنده این نان سنتی هستند. پیچک و کینوال، عمر کوتاهی در حدود ۴۵ روز دارند و تنها در فصل بهار پیدا می‌شوند؛ به همین دلیل، نان کلانه در دیگر مواقع سال با تره یا پیازچه درست می‌شود. پیچک، گیاهی با برگ‌های بلند با انتهای سفیدرنگ است و طعمی تند و تیز دارد.
نان کلانه را می‌توان به‌عنوان میان‌وعده، عصرانه یا پیش‌غذا همراه با دوغ و ماست محلی سرو کرد. این نان خوشمزه و کاملا گیاهی، همچنین می‌تواند به‌عنوان وعده غذای اصلی در رژیم گیاهخواران نیز قرار بگیرد. نوع محلی نان کلانه معمولا در تنور یا روی ساج گلی یا سنگی درست می‌شود؛ اما شما می‌توانید آن را روی گاز یا در فر نیز درست کنید.
خورش ریواس
خورش ریواس، از غذاهای بهاری استان کردستان است. در واقع این گیاه در منطقه کوهستانی کردستان به‌وفور به چشم می‌خورد و بهترین فرصت برای تهیه خورشی ترش و لذیذ به حساب می‌آید. ریواس اثر دارویی و درمانی بسیاری دارد که از آن جمله می‌توان به رفع تشنگی و تب، تقویت بینایی، تسکین ناراحتی‌های عصبی و کم‌خوابی، افزایش سطح انرژی بدن، خاصیت ضدسرطانی و غیره اشاره کرد.
مواد لازم برای ۶ نفر
- ۵۰۰ گرم گوشت گوسفندی
- ۵۰۰ گرم ریواس
- ۱۰۰ گرم جعفری
- ۱۰۰ گرم نعنا
- ۲ عدد پیاز پوست کنده و خرد شده
- زردچوبه، نمک و فلفل به مقدار لازم
طرز تهیه خورش ریواس
گوشت خورشتی را همراه با کمی دارچین و فلفل و زردچوبه در مقداری روغن سرخ کنید و سپس آب روی آن بریزید تا گوشت بپزد. پیاز خردشده را در ظرفی دیگر در روغن تفت دهید و وقتی طلایی شد، نعنا و جعفری که ساطوری کرده‌اید، به آن اضافه کنید. سپس ریواس را پوست بگیرید و آن را به ابعاد مکعبی برش بزنید و به مخلوط سبزی و پیاز داغ بیفزایید تا تفت مختصری بخورد. زردچوبه، نمک و فلفل را در خورش بریزید. زمانی که گوشت پخت، این مخلوط را به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا با حرارت کم جوش بیاید و جا بیفتد. این خورش به‌خاطر طعم ترش ریواس، ترش‌مزه است.
آش پرپوله
آش پرپوله از غذاهای محلی کردستان محسوب می‌شود که در فصل سرما و مخصوصا زمان سرماخوردگی پرطرفدار است. در گذشته خمیر این آش را به‌صورت دستی درست می‌کردند؛ اما امروزه رشته‌‌های آماده آشی جایگزین آن شده است.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۳۰۰ گرم عدس
- رشته آشی به میزان لازم
- ۲ عدد پیاز متوسط پوست کنده و خلالی خرد شده
- ۲ قاشق غذاخوری مرزه خشک
- روغن محلی یا کره، نمک و فلفل قرمز به میزان لازم
طرز تهیه آش پرپوله
پیازهای خلالی خرد شده را در مقداری روغن محلی یا کره تفت دهید. وقتی پیازها طلایی شدند، نمک و ادویه را اضافه کنید. عدس را بشویید و به‌صورت جداگانه با مقداری آب بپزید. سپس پیاز داغ و مرزه را به عدس پخته بیفزایید. عدس، پیاز داغ و مرزه که کمی با هم جوش خوردند، رشته آشی را اضافه کنید و اجازه دهید تا آش با حرارت ملایم جا بیفتد. در صورت تمایل می‌توانید از آب گوشت یا آب قلم نیز استفاده کنید که طعم و مزه بسیار خوشمزه‌تری به آش می‌دهد.
۱۱. غذاهای محلی استان کرمان
کرمان، یکی از پنج شهر تاریخی ایران در جنوب شرقی کشور است که با شرایط اقلیمی و کویری، یکی از بهترین مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌آید. تجربه آرامش و سکوت کویر در کنار جاذبه‌های تاریخی و طبیعی کرمان، سفری به‌یادماندنی را در ذهن شما رقم خواهند زد که بدون شک این تجربه، بدون امتحان کردن غذاهای محلی و بومی تکیمل نخواهد شد.
غذاهای محلی استان کرمان بسیار متنوع و خوشمزه هستند و در میان آن‌ها می‌توان به انواع خورش، آش، آبگوشت، پلو و خورش اشاره کرد. زیره، یکی از مشهورترین ادویه‌های استان کرمان است که در طبخ بسیاری از غذاهای محلی کرمان به کار می‌رود. همان طور که می‌دانید، مرغوب‌ترین و باکیفیتترین زیره در ایران در استان کرمان به‌صورت خودرو رشد می‌کند و دلیل استفاده زیاد از این ادویه در غذای محلی کرمانی ها نیز همین است. کشک، یکی دیگر از مواد غذایی محبوب در استان کرمان است که در بسیاری از آش‌ها به کار گرفته می‌شود. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان کرمان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
آبگوشت بز قورمه
بز قورمه، یکی از غذاهای سنتی کرمان است که در گذشته با گوشت بزغاله با بافتی بسیار لطیف و خوشمزه درست می‌شده است و به همین دلیل، نام این غذا را بزقرمه (قرمه بزغاله) گذاشتند؛ اگرچه در حال حاضر این غذا بیشتر با گوشت گوسفندی تهیه می‌شود. در زمان‌های دور که افراد به یخچال دسترسی نداشتند، برای نگهداری گوشت، آن را قورمه می‌کردند؛ فرایند سختی که همچنان در میان مردم روستا‌ها و عشایر استان کرمان از جمله شهر بابک جایگاه خاصی دارد. آن‌ها برای قورمه کردن گوشت، بزغاله را در اواسط پاییز ذبح می‌کردند و سپس پوست آن را به‌صورت خیکی می‌کندند تا از آن مشک درست کنند. لاشه بز در ادامه تمیز شده و از جایی مانند سقف راهرو یا دالان آویزان می‌شد تا برای یک شب به‌اصلاح لاشه ببندد. سپس قبل از طلوع آفتاب، لاشه را به‌اندازه قیمه‌ای درمی‌آوردند.
عشایر استان کرمان در ادامه گوشت را می‌پختند؛ گوشت و استخوان و چربی را همراه با کمی نمک و آب در قابلمه‌ای می‌ریختند و روی آتش روشن می‌گذاشتند تا چربی آب شود. به این کار به‌اصطلاح، «اوغونی شدن» قرمه می‌گویند. در این مرحله یک نان محلی را در ظرف می‌انداختند تا این چربی لذیذ به خرد نان برود. سپس صبر می‌کردند تا آب موجود در ظرف روی حرارت آتش به‌طور کامل بخار شود و گوشت به روغن بیفتد. پس از پخت گوشت و تمام‌شدن آب قابلمه، قرمه آماده می‌شد که برای نگهداری از آن، قرمه‌ها را در شکمبه تمیز بز یا گوسفند می‌ریختند، در آن را محکم می‌بستند و در محلی خنک قرار می‌دادند تا در فصل زمستان نوش جان کنند.
بزقرمه در شهرهای رفسنجان، شهر بابک، ماهان و کرمان طرفداران بسیاری دارد و برای افرادی که بومی کرمان نیستند، شاید شبیه گوشت کوبیده‌ای به نظر برسد که با کشک و نعنا داغ تزیین شده است. این غذا را با گوشت سردست و ماهیچه پرچربی بزغاله یا گوسفند، پیاز، کشک، سیر کوبیده، سیرداغ، نخود نیم‌کوب و زعفران می‌پزند و معمولا آن را به دو صورت سرو می‌کنند: آبگوشت بز قورمه و خورش بز قورمه. آبگوشت بزقورمه آبدار است و با نان محلی سرو می‌شود؛ در حالی که خورش بز قورمه بسیار کم آب و غلیظ است و آن را با برنج کته می‌خورند. در ادامه طرز تهیه بز قورمه را در مجموعه غذاهای محلی کجارو مشاهده کنید.
زیره پلو
زیره پلو یا پلو زیره یکی از مقوی‌ترین و لذیذترین غذاهای محلی کرمان است که با زیره سیاه یا مخلوط زیره سیاه و سبز درست می‌شود. زیره پلو جزو غذاهای محلی مازندران نیز به حساب می‌آید؛ با این تفاوت که در تهیه آن از دارچين، زيره، فلفل و شنبليله و کشمش استفاده می‌شود.
با توجه به طبیعت گرم زیره و طبع سرد برنج، زیره پلو طبع متعادلی دارد و به همین دلیل، غذایی مناسب فصل پاییز و زمستان است. زیره پلو را می‌توان با مرغ، تکه‌های گوشت، گوشت چرخ‌کرده و گوشت قلقلی درست کرد؛ البته باید بدانید که این غذا به‌طور سنتی، غذایی ساده و بدون گوشت است که به‌صورت کاملا گیاهی طبخ می‌شود و گیاهخواران عزیز می‌توانند آن را در رژیم غذایی خود قرار دهند.
آبگوشت منتجنه
آبگوشت کرمانی مطنجنه، متنجنه یا متنجون، یک آبگوشت بسیار خوشمزه و محبوب در استان کرمان است که اصالت آن به رفسنجان برمیگردد. این نوع آبگوشت به‌عنوان نذری در ایام محرم و صفر و به‌خصوص روزهای تاسوعا و عاشورا در هیئت‌های عزاداری کرمان و بم طبخ می‌شود و برخی افراد آن را با نام آبگوشت امام حسینی می‌شناسند.
وقتی نام آبگوشت به میان می‌آید، همه ما به یک مایع گوجه‌ای رنگ با تکه‌های گوشت، نخود، لوبیا و سیب‌زمینی فکر می‌کنیم؛ اما آبگوشتی که در کرمان با آن روبه‌رو می‌شوید، یک غذای متفاوت و با طعمی خاص است. آبگوشت منتجنه، یک آبگوشت ساده سنتی است که با نخود و لوبیا چیتی، گوشت گوسفندی، دنبه، سیب‌زمینی، سبزیجات معطر (شنبلیله، ترخون و جعفری)، برگه میوه‌های خشک (به، هلو و زردآلو)، پیاز، لیمو امانی، گردو و زیره و گاهی خرما درست می‌شود. این غذا با نان سرو می‌شود و طعم بسیار خوبی دارد.
با توجه به تعریف کلمه مطنجنه در لغت نامه دهخدا به نظر می‌رسد که دلیل اصلی نام‌گذاری این آبگوشت به نام مطنجنه، استفاده از گوشت گوسفند برای طبخ آن است و به احتمال زیاد، مقصود اصلی از مطنجنه، همان کلمه آبگوشت است. آبگوشت منتجنه در کرمان به‌دلیل عدم استفاده از رب گوجه‌فرنگی، سبز رنگ است و بهتر است که آن را در دیگ مسی درست کنید. در ادامه طرز تهیه آبگوشت منتجنه را در مجموعه غذاهای محلی کجارو بخوانید.
۱۰. غذاهای محلی استان کرمانشاه
غذاهای محلی و سنتی کرمانشاه با تنوعی بی‌نظیر، یکی از جاذبه‌های گردشگری این استان هستند و بازدیدکنندگان می‌توانند علاوه بر تماشای تاریخ و طبیعت فوق‌العاده منطقه، غذاهایی لذیذ و متفاوت را مزه کنند. دنده کباب، خورش خلال، کوفته ریزه، سیب‌پلو، آش سورانه، آش عباسعلی، ترخینه، دست پیچ، چلو گوشت، خورشت کنگر و کوکوی پاغازه از مشهورترین غذاهای سنتی استان کرمانشاه هستند که به‌هیچ‌وجه نباید تجربه خوردن آن‌ها را در سفر به این منطقه از دست بدهید.
استان کرمانشاه با حدود ۸۰ نوع غذا و خوراک، ۱۱ نوع نان، ۲۰ نوع شیرینی و میان وعده‌هایی لذیذ، منطقه‌ای با ظرفیت بسیار بالا در حوزه خوراک به شمار می‌رود و جالب است بدانید که سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کرمانشاه به یونسکو پیشنهاد داده است تا کلان‌شهر کرمانشاه را به‌عنوان شهر خلاق خوراک معرفی کند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان کرمانشاه و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
خورش خلال
خورش خلال بادام، یکی از غذاهای سنتی، لذیذ و مجلسی استان کرمانشاه است که برخی آن را به‌عنوان بهترین خورش ایرانی می‌شناسند. این خورش خوشمزه متشکل از گوشت گوسفندی به‌همراه خلال بادام، زرشک سیاه، هل، دارچین، گلاب، زعفران، رب گوجه‌فرنگی و لیمو امانی است. کرمانشاهی‌ها معمولا خورش خلال بادام را در مجالس رسمی همچون عروسی و عزا یا ایام محرم سرو می‌کنند.
گوشت استفاده شده در خورش خلال، گوشت گوسفند یا گوساله است؛ اما در برخی از طرز تهیه‌ها از گوشت سفید مانند گوشت مرغ یا بوقلمون نیز برای تهیه این خورش استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین مواد اولیه خورش خلال بادام کرمانشاهی، روغن حیوانی یا روغن کرمانشاهی است که طعم و عطر بی‌نظیری به این غذا هدیه می‌کند. این خورش مانند دیگر خورش‌های ایرانی با برنج سرو شده و همراه با سبزی خوردن، انواع ترشی و سالاد شیرازی به سر سفره آورده می‌شود.
دنده کباب
دنده کباب یکی از انواع کباب‌های اصیل و لذیذ ایرانی و بسیار شبیه به شیشلیک است که اصالت آن به شهر تاریخی کرمانشاه برمیگردد. دنده کباب با گوشت دنده گوسفند تهیه می‌شود و نسخه اصیل کرمانشاهی آن را با رب گوجه‌فرنگی، زعفران و ادویه‌جات طعم‌دار می‌کنند؛ در حالی که می‌توان این کباب خوشمزه را با انواع سس‌های دیگر نیز مزه‌دار کرد. دنده کباب، یکی از غذاهای مهم و مجلسی شهر کرمانشاه به شمار می‌آید که معمولا در مهمانی‌ها و مجالس مهم سرو می‌شود. تهیه و طبخ دنده کباب و سیخ کردن آن در خانه برخلاف بسیاری از کباب‌ها، نیاز به تبحر و تجربه خاص و رعایت کردن یکسری نکات دارد.
کلیدی‌ترین نکته برای تهیه یک دنده کباب خوشمزه، آبدار و مغزپخت شده، استفاده از حرارت ملایم و صبر و زمان زیاد است. پس اگر قصد دارید یک دنده کباب بی‌نقص در خانه درست کنید، یک روز آزاد را انتخاب کنید تا زمان کافی برای آشپزی در اختیار داشته باشید. دنده کباب را با برنج یا نان تازه، پیاز، نارنج، ماست و انواع سبزیجات به سر سفره بیاورید و مطمئن باشید که همه عاشق این غذا خواهند شد.
هلو کباب
هلو کباب یا کوفته مخصوص کرمانشاهی، یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین غذاهای بومی استان کرمانشاه است که طرفداران بسیاری در این استان و در سراسر کشور دارد. دلیل نام‌گذاری این کوفته به نام هلو کباب مشخص نیست؛ اما به نظر می‌رسد به‌دلیل طعم عالی، لطافت و شاید شکل ظاهری، این کوفته به این نام شهرت یافته است.
روغن کرمانشاهی، گوشت، لپه، روغن، سیب‌زمینی نیم‌پز، تخم‌مرغ، گردو، کشمش، پیاز سرخ شده، آب لیمو، شکر، نمک و رب گوجه‌فرنگی از مواد تشکیل‌دهنده هلو کباب هستند. طبخ این غذا کمی زمان‌بر است؛ اما مطمئن باشید که طعم و مزه نهایی آن، تمام زحمت‌های شما را جبران خواهد کرد.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۲۰۰ گرم لپه از شب قبل خیس شده
- یک عدد پیاز بزرگ پوست کنده
- یک عدد سیب‌زمینی بزرگ نیم‌پز شده و پوست کنده
- یک قاشق غذاخوری شکر
- ۵۰۰ گرم گوشت بدون چربی
- نمک، زردچوبه، فلفل سیاه و دارچین به مقدار لازم
- یک سوم پیمانه گردو
- کشمش به مقدار لازم
- روغن کرمانشاهی یا روغن مایع به مقدار لازم
مواد لازم برای سس کوفته
- ۲ عدد پیاز بزرگ پوست کنده و خلالی خرد شده
- ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- یک قاشق غذاخوری آب لیمو ترش تازه
- یک قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده
- نصف پیمانه آلو بخارا
- نمک، زردچوبه، فلفل سیاه و دارچین به مقدار لازم
طرز تهیه هلو کباب
برای تهیه سس، پیازهای خلالی خرد شده را در روغن تفت دهید تا کارملی شوند. سپس دارچین، زردچوبه، نمک و فلفل سیاه را به پیاز اضافه کنید و یک دقیقه دیگر مواد را تفت دهید تا با هم ترکیب شوند. در ادامه رب گوجه‌فرنگی را اضافه کنید و به‌خوبی تفت دهید تا طعم خامی رب گوجه‌فرنگی گرفته شود. آلو بخارا را به قابلمه اضافه کنید و در حد دو دقیقه تفت دهید تا با دیگر مواد یکدست شود. در ادامه زعفران دم‌کرده را به‌همراه دو پیمانه آب، شکر و آب لیمو ترش اضافه کنید و اجازه دهید تا سس روی حرارت ملایم غلیظ شود.
برای درست کردن کوفته‌ها، لپه‌های از قبل خیس شده را با دو پیمانه آب تازه در قابلمه نیم‌پز کنید. سپس لپه نیم‌پز شده را به‌همراه سیب‌زمینی نیم‌پز، گوشت و پیاز، دو بار چرخ کنید تا با هم یکدست شوند، سپس مقداری نمک، فلفل سیاه و زردچوبه اضافه کنید و مواد را با دست چند دقیقه ورز دهید تا انسجام و چسبندگی لازم را پیدا کنند. از مایه کوفته به‌اندازه یک هلو بردارید و با دست شکل دهید. سپس یک عدد مغز گردو و چند عدد کشمش (و در صورت تمایل آلو بخارا) را در مغز کوفته قرار دهید و آن را ببندید.
کمی روغن کرمانشاهی را در یک تابه مناسب بریزید و آن را روی حرارت قرار دهید تا روغن داغ شود. کوفته‌ها را داخل تابه بچینید و آن‌ها را سرخ کنید. سپس آن‌ها را به‌آرامی در سس قرار دهید. کوفته‌ها را برای یک ساعت در سس، روی شعله ملایم گاز بپزید تا کاملا مغز پخت شوند. در پایان کوفته‌ها را در ظرف مورد نظر بکشید و به‌همراه سس سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه هلو کباب
- آب مورد استفاده برای پخت کوفته‌ها نباید بیش از حد باشد؛ زیرا در غیر این صورت کوفته‌ها از هم باز می‌شوند و ظاهر خود را از دست می‌دهند.
- این کوفته به‌صورت سنتی به‌شکل بیضی پخته می‌شود؛ اما شما می‌توانید آن را به‌شکل دایره‌های کوچک نیز درآورید.
۹. غذاهای محلی استان کهگیلویه و بویر احمد
در سفر به استان کهگیلویه و بویراحمد، چیزی که نظر شما را از ابتدا به خود جلب خواهد کرد، آمیختگی زندگی، فرهنگ و سنت با طبیعت و سفره‌هایی است که مزین به غذاهایی محلی، سنتی و ساده هستند و از سالم‌ترین فرآورده‌های تولیدی تهیه می‌شوند. غذاهای محلی این استان، غذاهای ساده‌ای هستند که در طول سال‌ها در نواحی مختلف، به‌خصوص توسط عشایر استفاده می‌شده‌اند و به‌سادگی در هر شرایطی قابل تهیه هستند.
در استان کهگیلویه و بویر احمد نباید انتظار غذاهای پرچرب و سنگین را داشته باشید؛ زیرا ریشه غذاهای سنتی این منطقه در زندگی عشایری گذشتگان این استان است. غذاهای محلی این استان معمولا با نان محلی سرو می‌شوند و از میان آن‌ها می‌توان به شله ماسی، شله ماشکی، شله بادامی، کله جوشک، شله شیری، پلو یا آش کنگری، نان بلوط و غیره اشاره کرد.
شله ماسی
شله ماسی، شله دووی، شله ماستی یا شله دوغی، یکی از غذاهای ساده و محلی کهگیلویه و بویر احمد است که با برنج، دوغ، پونه و پیاز داغ درست می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۲ پیمانه برنج
- یک و نیم پیمانه دوغ
- پونه به مقدار لازم
- پیاز داغ به مقدار لازم
- کره محلی برای سرو
طرز تهیه شله ماسی
دوغ را در قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا به جوش آید. در این مرحله باید مرتب دوغ را هم بزنید تا نبرد. پس از جوشیدن دوغ، برنج، پیاز داغ و پونه را در قابلمه بریزید و صبر کنید تا برنج بپزد و شله از حالت آبکی دربیاید. شله ماسی را در سینی بریزید و در وسط آن کره محلی قرار دهید. نوش جان!
نان بليط يا بلوط
نان بلیط یا نان بلوطی، قدیمی‌ترین نان محلی کهگیلویه و بویر احمد است. برای تهیه این غذا پوسته سخت بلوط را می‌گیرند و آن را خشک می‌کنند. سپس پوسته نازک بعدی را که به آن جفت می‌گویند، نیز جدا می‌کنند. این پوسته خاصیت درمانی دارد و برای درمان دردهای معده مفید است. جفت، طعم بسیار تلخی دارد.
برای تهیه نان بلوط، جفت جوشانده می‌شود. سپس این عصاره که به آن «کلگ» نیز می‌گویند، برای یک هفته در آب خیس می‌شود تا به‌صورت خمیر دربیاید. این خمیر در مرحله بعدی در سبدهای مخصوصی که از شاخه‌های بادام کوهی می‌سازند، پالایش می‌شود. سپس آن را ورز می‌دهند و با ابزاری به نام «حسوم»، آن را روی ساج پهن می‌کنند. نان بلوط روی آتش درست می‌شود و برای برگرداندن آن نیز از حسوم استفاده می‌شود. نان بلوط، قهوه‌ای رنگ است و مصرف آن، فواید بسیاری برای سلامت دارد.
آش دنگو
آش دنگو، یکی از غذاهای معجزه‌آسا در درمان سرماخوردگی است که با انواع حبوبات مانند عدس، لوبیا چشم بلبلی، ماش، نخود و گندم و گیاهی بومی به نام لیزک درست می‌شود. این آش سنتی منطقه یاسوج بیشتر در فصل زمستان خورده می‌شود. گیاه لیزک به تره شباهت دارد و معمولا به‌صورت خشک یا تازه در تهیه انواع پلوها و آش‌های استان کهگیلویه و بویراحمد به کار گرفته می‌شود.
مواد لازم برای ۶ نفر
- نصف پیمانه عدس
- نصف پیمانه لوبیا چشم بلبلی
- لیزک به‌اندازه دلخواه
- نصف پیمانه ماش
- نصف پیمانه نخود
- نصف پیمانه گندم
- ادویه، زردچوبه، نمک و آب به مقدار لازم
- پیاز داغ برای تزیین
طرز تهیه آش دنگو
حبوبات را به‌صورت جداگانه از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید تا نفخ حبوبات گرفته شود و زودتر بپزند. گندم پوست کنده را نیز از چند ساعت قبل خیس کنید. یک قابلمه بزرگ را تا نیمه آب کنید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا آب به جوش آید. سپس گندم را در قابلمه بریزید و شعله گاز را کم کنید تا گندم بپزد. توجه داشته باشید که زمان پخت گندم از دیگر مواد طولانی‌تر است و به همین علت، پخت آن باید قبل از بقیه مواد آغاز شود. پس از حدود نیم ساعت، نخود را در قابلمه آش بریزید. پس از نیم‌پز شدن نخود و گندم، بقیه حبوبات را به‌همراه لیزک، ادویه، زردچوبه و نمک در آش بریزید و صبر کنید تا همه مواد بپزند و آش شما جا بیفتد. روی آش را با پیاز داغ تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه آش دنگو
- بهتر است از گندم سبوس‌دار برای تهیه این آش استفاده کنید.
- شما می‌توانید حبوبات را جداگانه بپزید تا آش شما زودتر آماده شود.
۸. غذاهای محلی استان گلستان
استان سرسبز گلستان به مرکزیت شهر گرگان، در شمال کشور قرار دارد. وجود قومیت‌های گوناگون و موقعیت جغرافیایی استان گلستان در حاشیه شرقی دریای خزر، فرهنگ و ذائقه غذایی خاصی را در این منطقه خلق کرده است. غذاهای محلی گلستان، بسیار متنوع هستند و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی از سفر به این استان را برای شما به ارمغان خواهند آورد. مرغانه تچین، خورش ساک، ماش پتی خارش، کئی ترشک، چکدرمه، باسترمه، بروک، انواع آش و نان‌های محلی از جمله غذاهایی هستند که می‌توانید در رستوران‌های محلی گلستان مزه کنید و از طعم آن‌ها لذت ببرید. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان گلستان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
چکدرمه
چکدرمه، یک از غذاهای سنتی اقوام ترکمن با قدمتی از هزاران سال قبل است که معمولا در ایام محرم به‌عنوان نذری در بندر ترکمن استان گلستان طبخ می‌شود؛ البته چکدرمه، یکی از غذاهای ثابت بسیاری از مراسم رسمی و عروسی‌ها نیز است. برنج، پیاز، سیب زمینی، انواع گوشت (شتر، بره، گوسفند، گاو، مرغ و ماهی)، رب گوجه‌فرنگی، روغن و هویج از مواد تشکیل‌دهنده این پلوی سنتی با طعمی بی‌نهایت لذیذ هستند. چکدرمه تا حد بسیاری به استانبولی شباهت دارد و معمولا با مخلفات محلی مانند دوغ شتر، ماست و خیار یا ماست و بورانی سرو می‌شود.
ترکمن‌ها یکی از اقوام ترک‌تبار ایران هستند که در حاشیه شرقی دریای خزر در استان گلستان و بخش‌هایی از استان خراسان موسوم به ترکمن صحرا زندگی می‌کنند. چکدرمه، چکدیرمه یا چگدیرمه، مشهورترین غذای بندر ترکمن و آق‌قلا است که به‌طور سنتی در دیگی به نام «قازان» آماده می‌شود. رایج‌ترین نوع چکدرمه در گنبدکاووس و شهرهای ترکمن نشین با گوشت گوسفند درست می‌شود؛ اما چکدرمه دارای انواع دیگری نیز است که می‌توانید آن‌ها را در منزل درست کنید. برای مشاهده طرز تهیه چکدرمه به مجموعه مقاله‌های غذاهای محلی کجارو سر بزنید.
ماش پلو
ماش پلو یا پلو ماش، یکی از غذاهای مشهور و محبوب استان گلستان است که در سراسر ایران نیز طبخ می‌شود. این غذای مقوی و مفید را می‌توان به‌صورت گیاهی و ساده یا با گوشت چرخ‌کرده، ماهی، تکه‌های مرغ و حتی گوشت ماهیچه و گردن درست کرد. ماش، برنج، پیاز، کره، نمک، فلفل و زردچوبه از مواد اصلی تشکیل‌دهنده ماش پلو هستند. برای آشنایی با طرز تهیه انواع ماش پلو به مجموعه غذاهای محلی کجارو سر بزنید.
خورش اسفناج و ماش (ماش پتی خارش)
ماش پتی خارش یا خورش ماش، یکی از غذاهای محلی گیاهی استان گلستان است که روش پخت سنتی آن، ثبت ملی شده است. این خورش لذیذ و متفاوت به‌دلیل وجود اسفناج، کدو تنبل، چغندر قرمز، سیر، آب نارنج و ماش، سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌های مختلف است. خورش ماش در شهرستان گرگان و روستاهای اطراف از جمله روستای زیارت، نومل، کلاجان سادات و قاجار و غیره از محبوبیت بالایی به‌خصوص در فصل بهار و زمستان برخوردار است. این خورش معمولا به‌همراه پلو کته و کوکو سیب‌زمینی سرو می‌شود.
طبخ خورش ماش به‌صورت سنتی بدون روغن صورت می‌گیرد و از مواد اولیه آن می‌توان به ماش، لوبیا چشم بلبلی، گیاهان جنگلی (گوش بز، اسفناج و...)، رب آلوی جنگلی، شکر، سیر، نمک، فلفل و ادويه اشاره کرد. لازم به ذکر است که ماش پتی خارش در برخی نقاط استان گلستان به‌صورت سرد هم سرو می‌شود.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۲ پیمانه ماش
- نصف پیمانه لوبیا چشم بلبلی
- ۱۵۰۰ گرم اسفناج خرد شده
- ۱۵۰ گرم کدو تنبل خرد شده یا ۳ عدد لبوی کوچک
- ۴ حبه سیر پوست کنده، رنده شده و سرخ شده
- یک قاشق سوپ‌خوری رب انار
- یک قاشق سوپ‌خوری آرد سفید
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه خورش اسفناج و ماش
لوبیا را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ لوبیاها گرفته شود. سپس آب لوبیا را خالی کنید، آن را در یک قابلمه آب تازه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا بپزد. ماش را نیز به‌صورت جداگانه در یک قابلمه آب، روی حرارت متوسط گاز بپزید. پس از پخت کامل ماش و کم شدن آب داخل قابلمه، مقداری آب سرد در قابلمه بریزید تا پوست ماش کنده شود و به روی آب بیاید. پوست ماش را با کفگیر از روی آب بردارید و دور بریزید.
اسفناج خرد شده را در قابلمه ماش بریزید و آن را برای چند دقیقه همراه با ماش بپزید. سپس آرد را در کمی آب سرد حل کنید و به‌همراه لوبیای پخته، سیر داغ، نمک، فلفل و زردچوبه به مخلوط اسفناج و ماش بیفزایید. شعله گاز را کم کنید. پس از حدود ۲۰ دقیقه، کدو حلوابی یا لبوی نگینی خرد شده را در خورش بریزید و اجازه دهید تا خورش جا بیفتد. سپس رب انار را در قابلمه بریزید. خورش اسفناج و ماش، پس از چند دقیقه آماده سرو است.
نکات مهم برای تهیه خورش اسفناج و ماش
- به‌جای رب انار از آب نارنج تازه نیز می‌توان استفاده کرد.
- اگر طعم ملس را دوست دارید، یک قاشق شکر را به‌همراه آرد در خورش بریزید.
- اگر به لبو و کدو حلوایی دسترسی دارید، می‌توانید از هر دوی آن‌ها در تهیه این خورش استفاده کنید.
۷. غذاهای محلی استان گیلان
استان گیلان با ۱۷۰ تا ۲۲۰ نوع غذای محلی، از نظر تنوع غذاهای محلی نخستین استان کشور ایران است. انواع خورش، غذاهای گیاهی، کباب، کوکو، آش، دسر و شیرینی در این خطه از کشور عزیزمان، طبخ و تهیه می‌شوند و به‌قدری مشهور و لذیذ هستند که امکان ندارد تاکنون، نام آن‌ها را نشنیده باشید. آبوهوای مساعد و خاک مرغوب گیلان، سبب شده است تا انواع خوراکی‌های طبیعی از جمله صیفی‌جات، میوه‌ها و حبوبات در این منطقه رشد کنند و شاید به همین دلیل است که غذا در این منطقه، تا این حد متنوع است. سیر، بادمجان، گردو، زردچوبه، طعم‌دهنده‌های ترشی مانند رب انار، آب انار و نارنج و سبزی‌های محلی مثل چوچاق و خالواش از مواد اصلی بسیاری از غذاهای محلی گیلانی هستند.
مرغ ترش، اناربیج، باقلاقاتوق، میرزاقاسمی و زیتون پرورده، پنج غذای محلی استان گیلان هستند که نحوه طبخ سنتی آن‌ها به ثبت ملی رسیده است. جالب است بدانید که سن امید به زندگی در گیلان، چند سال بیشتر از میانگین کشوری است و گفته می‌شود که یکی از دلایل این مسئله، مصرف زیاد ماهی در این منطقه است. سازمان یونسکو در سال ۱۳۹۴، رشت را به‌عنوان پایتخت خلاق غذا معرفی کرد و البته با توجه به این حجم از تنوع غذایی، این اتفاق به‌هیچ‌وجه تعجب‌آور نیست. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان گیلان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
میرزا قاسمی
میرزاقاسمی یکی از اصیل‌ترین غذاهای محلی استان گیلان است که با گوجه‌فرنگی، بادمجان کبابی، سیر، ادویه‌جات و تخم‌مرغ درست می‌شود. میرزاقاسمی در گیلان، به‌همراه کته شمالی به‌عنوان غذای اصلی یا پیش‌غذا سرو می‌شود؛ اما در برخی از نقاط کشور، به‌خصوص تهران، این غذا با نان نیز خورده می‌شود.
طرز تهیه میرزاقاسمی بسیار ساده است و شما می‌توانید این غذای بسیار خوشمزه و وسوسه‌انگیز را به آسانی در آشپزخانه برای مهمانی‌های خود تهیه کنید. میرزاقاسمی، به‌دلیل نداشتن گوشت، غذایی ایدئال و مناسب برای گیاهخواران نیز به حساب می‌آید. جالب است بدانید که قدمت میرزاقاسمی به عصر حکومت قاجار در ایران برمیگردد. این غذای لذیذ توسط محمدقاسم خان، والی حاکم رشت در زمان ناصرالدین شاه، ابداع و به نام او، نام‌گذاری شد.
باقلا قاتق
باقلاقاتق، یکی از غذاهای خوشمزه شمالی است که گیلانی‌ها در پخت آن، تبحر خاصی دارند. این غذای خوشمزه و مقوی از باقلای رشتی، شوید و تخم‌مرغ تشکیل می‌شود و معمولا آن را با برنج کته، سیر تازه، ماهی شور و اشپل ماهی سرو می‌کنند. باقلاقاتق یا باقالی قاتوق، یکی از قدیمی‌ترین خورش‌های محلی استان گیلان است که در تمام شهرهای شمالی، به‌خصوص شهرهای استان گیلان، پخته می‌شود. قاتق در زبان محلی به‌معنای خورش و خوراک است و باقلا یا «پاچ باقلا» که به نام باقلای سفید نیز شناخته می‌شود، ماده اصلی تشکیل‌دهنده این غذا است.
باقلی قاتق، یکی از خورش‌هایی است که می‌توان به‌عنوان پیش‌غذا یا همراه غذا در کنار غذاهایی چون ماهی کولی، ماهی شور و غیره نیز سرو کرد. این غذا با عطر و بوی سیر و شوید تازه سرخ‌شده، هوش را از سر شما خواهد برد.
انار بیج
خورش اناربیج، که با نام‌های سنگه خورش، درازاقاتوق، خورش فسنجان گیلانی یا انارآویج نیز شناخته می‌شود، یکی از غذاهای محلی استان گیلان است که با مغز گردوی سابیده شده، سبزی (تره، جعفری، گشنیز، نعنا، خلواش و چوچاق)، گوشت چرخ‌کرده گوساله قلقلی، اردک، مرغابی، بوقلمون یا مرغ، پیاز، رب انار ترش یا آب انار یا آب غوره، زردچوبه و نمک و فلفل درست می‌شود. این خورش شباهت ظاهری بسیاری به خورش فسنجان دارد. خورش اناربیج، یکی از پنج غذای استان گیلان است که به ثبت ملی رسیده است. این غذا در مناسبت‌های مختلف در فصل انار و به‌خصوص برای شب یلدا پخته می‌شود.
خورش اناربیج با ظاهری خوشرنگ و لعاب و عطر و بوی سبزیجات محلی، دقیقا همان غذایی است که برای شب یلدا به آن نیاز دارید؛ پس درنگ نکنید و به آشپزخانه بروید تا یک خورشی لذیذ و زیبا با تزیین دانه‌های انار طبخ کنید.
۶. غذاهای محلی استان لرستان
استان لرستان در غرب کشور با نام سرزمین آبشارها مشهور است و هر سال، گردشگران بسیاری به آن سفر می‌کنند. غذاهای محلی این منطقه از قدمت و تنوع بسیاری برخوردار هستند و بدون شک، شما را عاشق خود خواهند کرد.
خورش قلیه ترش
خورش قلیه ترش یا قلیه لری، یکی از غذاهای اصیل ایرانی و متعلق به استان لرستان است که با گوشت قرمز، پیاز، آب انار یا عصاره تمر هندی، رب انار یا رب گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و ادویه‌جات درست می‌شود؛ البته می‌توان آن را با گوشت مرغ نیز درست کرد. با شنیدن نام این خورش، ممکن است فکر کنید که این غذا ربطی به قلیه ماهی یا قلیه میگوی مشهور جنوب کشور داشته باشد؛ اما باید بدانید که خورش قلیه ترش، یک خورش کاملا متفاوت از غذاهای جنوبی است.
در گذشته و در زمان حکومت صفویان بر ایران، تمام خورش‌ها را قلیه می‌نامیدند که به‌معنای «سرخ کرده» و در زبان عربی به‌معنای «تکه‌های گوشت» است. این نام تا اواخر دوره قاجار با خورش‌های ایرانی گره خورده بود و از آن پس به دلایلی، قلیه جای خود را به واژه خورش داد. هم‌اکنون نیز به غیر از جنوب ایران، در معدود نقاطی از ایران از واژه قلیه استفاده می‌شود. البته این موضوع بدین معنا نیست که شما نمی‌‌توانید در شهرهای مختلف ایران، قلیه‌های محلی را مزه کنید.
در ادامه با همراه باشید تا شما را با طرز تهیه خورش قلیه ترش آشنا کنیم. خورش قلیه ترش، یک غذای مناسب برای سرو در وعده‌های اصلی است. این خورش محلی لری با برنج خورده می‌شود و سالادهای سنتی مانند سالاد فصل، سالاد کنگر و سالاد شیرازی از گزینه‌های فوق‌العاده برای سرو در کنار آن هستند.
خورش سیب درختی
خورش سیب سبز، یکی از خورش‌های کمتر شناخته‌شده استان لرستان است که با گوشت ران گوسفندی، روغن مایع، برگ بو، پیاز، آب، نمک و فلفل، سیب درختی، پیاز داغ، سرکه، شیره انگور یا خرما و نشاسته ذرت درست می‌شود. این خورش به‌قدری خوشمزه است که کافی است فقط یک‌بار آن را امتحان کنید تا عاشق آن شوید. خورش سیب سبز علاوه بر ویتامین‌های گروه B، منیزیم و فسفر دارد و اعصاب را آرام می‌کند.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۴۰۰ گرم گوشت
- یک عدد پیاز متوسط پوست کنده و خرد شده
- ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- یک قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده
- ۴ عدد سیب سبز یا سیب گلاب
- فلفل، زردچوبه، دارچین، نمک و ادویه خورشتی به مقدار لازم
- ۲ قاشق غذاخوری روغن
- ۳ عدد برگ بو
- ۲ قاشق غذاخوری سرکه
- نصف پیمانه شیره انگور یا خرما
- یک قاشق غذاخوری نشاسته ذرت
طرز تهیه خورش سیب درختی
پیاز خرد شده را با یک قاشق غذاخوری روغن در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت متوسط گاز تفت دهید تا سبک و طلایی شود. سپس گوشت خورشتی را به پیاز داغ بیفزایید و آن را تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند. در ادامه زردچوبه، فلفل و ادویه خورشتی را در قابلمه بریزید و مواد را خوب مخلوط کنید و برای چند دقیقه تفت دهید. در مرحله بعد، رب گوجه‌فرنگی را در قابلمه بریزید و آن را سرخ کنید تا رنگ رب باز شود و بوی خامی آن از بین برود. برگ بو را به‌همراه مقدار کافی آب جوش در قابلمه بریزید و درب قابلمه را ببندید تا گوشت روی حرارت ملایم گاز بپزد.
در همین حین، سیب‌های خلالی خرد شده را در بقیه روغن در یک تابه تفت دهید و آن را پس از پخت گوشت، به‌همراه نمک به خورش بیفزایید. سرکه را با شیره انگور یا خرما مخلوط کنید و آن را به‌همراه زعفران در قابلمه بریزید. سیب‌ها برای پخت به ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان نیاز دارند. در دقایق پایانی پخت خورش، نشاسته ذرت را در آب سرد حل کنید و در قابلمه بریزید تا به خورش شما لعاب دهد. خورش سیب را در ظرف بکشید و همراه با برنج سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه خورش سیب درختی
- به‌جای سیب سبز می‌توانید از سیب گلاب هم استفاده کنید.
آش گوشت (زیر برنجی) خرم آباد
آش گوشت، یکی از غذاهای مجلسی شهرستان خرم آباد در استان لرستان است که معمولا برای عروسی‌ها و اعیاد طبخ می‌شود. این غذا برخلاف نام آن، یک آش نیست؛ بلکه یک مدل چلو گوشت است که به آن زیربرنجی نیز می‌گویند. زیر برنجی در سینی بزرگی که به اصطلاح لری به آن مجمع می‌گویند، سرو می‌شود. مجمع به سینی گرد و لب کنگره‌دار از جنس رویی یا استیل گفته می‌شود. معمولا هر مجمع برای سه نفر در نظر گرفته می‌شود و افراد به‌شکل گرد دور سینی جمع می‌شوند و غذا را میل می‌کنند.
نحوه کشیدن زیربرنجی نیز، آداب و رسوم خاصی دارد؛ به این‌گونه که کمی پلو در کف مجمع می‌ریزند، سپس گوشت‌های پخته را در وسط برنج کشیده و روی آن‌را با برنج می‌پوشانند؛ به‌طوری كه گوشت پيدا نباشد. در نهایت نیز یک قطعه پیاز و کمی نمک در سینی می‌گذارند و غذا را با نان می‌پوشانند تا سرد نشود. در دستور پخت این غذا، از گوشت تمامی قسمت‌های گوسفند از جمله ماهیچه، گردن و مغز ران می‌توانید استفاده کنید؛ البته این روزها برای تهیه زیربرنجی معمولا از ماهیچه و مغز ران استفاده می‌شود.
مواد لازم برای ۶ نفر
- ۵ پیمانه برنج
- یک کیلوگرم گوشت گوسفندی
- ۲ عدد پیاز پوست کنده و خرد شده
- یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- زعفران دم‌کرده به مقدار لازم
- ادویه، زردچوبه، فلفل و نمک به مقدار لازم
- روغن به مقدار لازم
طرز تهیه زیر برنجی خرم آباد
پیازهای خرد شده را با کمی روغن در یک قابلمه تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. سپس گوشت را در قابلمه بریزید و آن را به‌همراه پیاز تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند. در مرحله بعد، ادویه، زردچوبه، فلفل و رب گوجه‌فرنگی را به پیاز و گوشت بیفزایید و آن‌ها را خوب مخلوط کنید و تفت دهید تا بوی خامی ادویه و رب گرفته شود. مقداری آب جوش روی گوشت‌ها بریزید و درب قابلمه را ببندید تا گوشت روی حرارت ملایم گاز بپزد. پس از پخت کامل گوشت به آن نمک و زعفران را اضافه کنید.
برنج را از چند ساعت قبل در آب و کمی نمک خیس کنید. سپس آب آن را خالی کنید و در یک قابلمه آب جوش بریزید تا برنج برای هفت تا ۱۰ دقیقه بپزد. برنج را آبکش کرده و در یک قابلمه دم کنید. در نهایت، گوشت پخته شده را با مخلفات در ظرف بکشید و برنج را روی آن بریزید.
نکات مهم برای تهیه زیر برنجی خرم آباد
- توجه داشته باشید که نمک نباید از ابتدا به گوشت اضافه شود؛ زیرا باعث دیرپز شدن گوشت می‌شود.
۵. غذاهای محلی استان مازندران
شهرهای شمالی ایران از جمله مازندران به‌غیر از جاذبه‌های منحصربهفرد، غذاهای بسیار خوشمزه‌ای دارند که فرهنگ این منطقه را به‌خوبی نشان می‌دهند. غذاهای مازندرانی شامل دنیایی از غذاهای سالم و خوشمزه می‌شوند که حتی افراد بیمار مثل کسانی که مبتلا به دیابت و فشار خون هستند، می‌توانند این غذاها را با خیال راحت میل کنند.
استفاده از مواد اولیه تازه و طبیعی نظیر دانه‌های انار جنگلی در رب انار، گردو، شیر، کره، ماست، دوغ و روغن حیوانی باعث شده‌اند که غذاهای سنتی این منطقه، ارگانیک و سالم باشند. مصرف کم نمک، شکر و روغن و استفاده زیاد از سیر و پیاز نیز از جمله ویژگی‌های این غذاها هستند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان مازندران و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
اکبر جوجه
اکبر جوجه، مواد اولیه ساده‌ای دارد که شامل جوجه مرغ، رب انار و کره می‌شود و در کنار آن برنج زعفرانی و سس انار قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نکته درباره این غذا، نحوه طبخ ویژه آن است که نتیجه‌ای منحصربهفرد و فوق‌العاده خلق می‌کند. اولین بار رستورانی به نام اکبر جوجه این غذا را طبخ کرد و از آن زمان این غذای خوشمزه مازندرانی را به اسم اکبر جوجه می‌شناسند. غذای لذیذ و نوستالژیک اکبر جوجه در کنار سس انار، یک لیوان دوغ، ماست، زیتون و دیگر مخلفات شمالی، تجربه سفر به شمال کشور را برایتان تکمیل می‌کند.
خورش ناردون
خورش ناردون، یکی از غذاهای محلی شمالی‌ها و به‌خصوص اهالی شهرهای مختلف مازندران است که برای شب یلدا و همچنین شام عروسی‌های پاییز و زمستان سرو می‌شود. از دیگر نام‌های این غذا می‌توان به «خورش ناردون با مرغ»، «خورش اناردون»، سیر انار، پیاز انار، «کرک انار تیم پهلو»، جوجه ناردونی یا خورشت انار دانه اشاره کرد.
«ناردون» به‌معنای «انار» است و همان طور که از نام خورش اناردون برمی‌آید، دانه انار خشک شده یا تازه، ماده اصلی تشکیل‌دهنده این غذا است. این خورش لذیذ و اصیل مازندرانی با گوشت مرغ، غاز یا اردک، دانه انار، آب انار، رب انار، سیر، پیاز، ادویه‌جات، کره و زعفران درست می‌شود و آن را درست مانند دیگر غذاهای شمالی با برنج کته سرو می‌کنند. این خورش، شباهت بسیاری به انار مسمای گیلانی دارد؛ غذایی که گیلانی‌ها برای رنگارنگ کردن سفره شب یلدای خود از آن استفاده می‌کنند.
اردک شکم پر
اردک شکم‌پر، یکی از غذاهای محلی و اصیل ایرانی است که از سال‌های دور در استان مازندران در کنار غذاهای دیگری چون مرغ شکم‌پر و غاز شکم‌پر خورده می‌شده است. برای طبخ این غذا، معمولا شکم اردک محلی را با سبزی‌های معطر محلی و کوهی از جمله پونه، جعفری، گشنيز، نعنا و سبزی‌های دیگر مثل «اِناريچه»، «اَيِه» و «سِرسِم» و رب انار ترش، پیاز، سیر، گردو، فلفل سیاه، نمک و زردچوبه پر می‌کنند.
مواد اصلی غذاهای شکم‌پر مشخص است؛ اما برای تعیین اندازه آن‌ها این آشپز مازندرانی است که مانند دیگر آشپزها بر طبق تجربه‌های خود تصمیم می‌گیرد. اردک شکم‌پر را مانند دیگر غذاهای لذیذ و خوش‌خوراک شمالی همراه با برنج، سبزی و ترشی سرو می‌کنند. به گفته بسیاری از محلی‌ها و افرادی که این غذا را امتحان کردهاند، اردک شکم‌پر، لذیذترین نسخه شکم‌پر در استان‌های شمالی کشور است. اردک شکم‌پر در استان گیلان نیز طبخ می‌شود و از طرفداران بسیاری برخوردار است؛ اما اصالت این غذا به استان مازندران برمیگردد. مخلفات رنگارنگ و ترش‌مزه اردک شکم‌پر آن‌قدر لذیذ هستند که آب دهانتان را راه خواهند انداخت. پس در سفر به مازندران و در خانه محلی‌ها حتما سراغ این غذای خوشمزه را بگیرید و اگر تاکنون آن را نخورده‌اید، حتما آن را امتحان کنید.
طبخ اردک شکم‌پر به زمان و حوصله بسیاری نیاز دارد؛ اما مطمئن باشید که به‌محض مزه‌کردن آن، متوجه می‌شوید که این غذا ارزش زمانی که برای آن سپری کرده‌اید را داشته است. اردک شکم‌پر، یک غذای بسیار مجلسی و متفاوت است که با حضورش در سفره مهمانی، رنگ متفاوتی به سفره شما خواهد بخشید و همگان را خوشحال خواهد کرد.
۴. غذاهای محلی استان مرکزی
استان مرکزی به‌دلیل حضور کوه‌های مرتفع، نزدیکی با مناطقی همچون دریاچه نمک و کویر میقان، همسایگی با حاشیه‌ی مرکزی ایران و از همه مهم‌تر به‌دلیل قرار گیری در محل اتصال رشته کوه‌های البرز و زاگرس، از آب‌و‌هوایی متنوع برخوردار است که تاثیری شگرف در رویش انواع گیاهان، میوه‌ها و سبزیجات مختلف بومی دارد. به همین علت، تنوع جالب و منحصربه‌فردی در اکثر غذاهای سنتی و بومی استان مرکزی دیده می‌شود که علاوه بر برخورداری از ارزش غذایی بالا، یادآور بسیاری از آیین و رسومی است که در گذشته مرسوم بوده است و متاسفانه امروزه با سرعتی باور نکردنی به‌سمت فراموشی گام برمی‌دارد.
طبق اظهارات کارشناسان تغذیه و سلامتی در این خطه از کشور، بیش از صدها غذای سنتی و بومی از گذشتگان به یادگار مانده است که در میان مشهورترین آن‌ها می‌توان به آبگوشت دودار (دگوله دودار)، آش ترخینه دوغ با شکمبه (آش سیرابی)، آش خیار، کله‌جوش (دوغ گرمه)، آش اشکنه (اوگرمه)، کباب ته تالی، پتله پلو، رشته پلو، آش کشک، خورش فسنجان و کشک، آش شیر (ترخینه شیر)، آش بی بی سه‌شنبه، آبگوشت کشک، آش مصطفی، آش انار، گندله اشاره کرد.
آش بی بی سه‌شنبه
آش بی‌بی سه‌شنبه یکی از آش‌های مشهور و لذیذ در شهر اراک است که بیشتر به‌عنوان نذری پخته می‌شود و بر سر سفره بی‌بی سه‌شنبه قرار می‌گیرد تا نیازمندان را حاجت روا کند. آش بی‌بی سه‌شنبه با سبزی آش، کوفته ریزه، حبوبات (نخود، عدس و لوبیا چشم بلبلی)، رشته آش، نمک، فلفل و ادویه درست می‌شود و تزیینات آن معمولا مانند آش رشته، سیر داغ، پیاز داغ؛ نعنا داغ و کشک است.
سفره بی‌بی سه‌شنبه، سفره‌ای فقیرانه است که وسایل لازم برای آن را از هفت خانه که فردی به نام فاطمه در آن‌ها باشد، تهیه می‌کنند. این سفره معمولا برای گرفتن حاجت‌های مهم نذر می‌شود و برگزاری آن، قانون مشخصی دارد. فردی که نذر سفره بی‌بی سه‌شنبه را می‌کند، باید برای سه سه‌شنبه این سفره را پهن کند؛ به این ترتیب که دو بار قبل از برآورده شدن حاجت و یک بار پس از برآورده شدن آن، سفره باید توسط فردی که نذر کرده است، برپا شود.
طرز تهیه آش بی‌بی سه‌شنبه بسیار شبیه به آش رشته است، با این تفاوت که در آن کوفته ریزه گوشتی می‌ریزند و همین موضوع، این آش را تبدیل به غذایی پرملات، سیرکننده و مقوی می‌کند. درجه سختی طبخ این آش، متوسط است و شما می‌توانید در زمانی حدود سه ساعت آن را در خانه درست کنید.
ته تالی
«ته تالی» یا «تتالی»، یکی از غذاهای محلی استان مرکزی و شهر اراک است که با گوشت چرخ‌کرده، پیاز، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، رب گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، غوره، نمک، فلفل سیاه و زردچوبه درست می‌شود. در توضیح نام‌گذاری این غذا باید به شما بگوییم که «تال» در گویش اراکی به‌معنای «ماهیتابه» است و از آنجا که برای طبخ این غذا، گوشت را ته ماهیتابه می‌گذارند، به آن «ته تالی» می‌گویند. «تال» در واقع، یک نوع ظرف مسی کوتاه، پهن و شبیه به تابه با دیواره بلند و ته گرد بوده است و جالب است بدانید که ته تالی را در گذشته در این ظرف روی آتش درست می‌کردند.
ته تالی، شباهت بسیاری به کباب تابه‌ای و تاس کباب دارد و از آن دسته غذاهایی است که کمتر در رستوران‌ها دیده می‌شود و اراکی‌ها بیشتر آن را در خانه درست می‌کنند. جمله موزون «کوفته، شفته و تتالی، غذای زن‌های اراکی» در اراک بسیار مشهور است و ته تالی به‌همراه کوفته و شفته از جمله غذاهایی هستند که زنان اراکی در خانه می‌پزند. این غذای محلی اراکی به دو صورت آبدار و بدون آب، معمولا همراه با نان یا برنج و سبزی تازه سرو می‌شود. طرز تهیه ته تالی، بسیار ساده است و چاشنی‌های مختلف، طعم بی‌نظیر و متفاوتی را به این غذا اعطا می‌کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با طرز تهیه ته تالی آشنا کنیم.
خورش فسنجان و کشک
خورش فسنجان و کشک، یکی از غذاهای لذیذ و محلی شهر تفرش است که به نام خورش فسوجن کشک نیز شناخته می‌شود. در تهیه این نسخه از فسنجان به‌جای رب انار از ماست یا کشک استفاده می‌شود و به همین دلیل، طعم این فسنجان با هر فسنجانی که تاکنون امتحان کرده‌اید، متفاوت است. خورش فسنجان و کشک با برنج سرو می‌شود.
مواد لازم برای چهار تا ۶ نفر
- ۲ پیمانه کشک
- ۵۰۰ گرم فیله مرغ خرد شده
- ۲۰۰ گرم مغز گردوی ساییده
- یک عدد پیاز پوست کنده و رنده شده
- ۵ حبه سیر پوست کنده و له شده
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
طرز تهیه خورش فسنجان و کشک
مرغ را با پیاز رنده شده، سیر له شده، زردچوبه و فلفل در مقداری روغن در یک قابلمه تفت دهید تا آب پیاز تبخیر شود و رنگ تکه‌های مرغ عوض شود. سپس مغز گردوی پودر شده را در قابلمه بریزید و مواد را با هم مخلوط کنید. یک لیتر آب جوش در قابلمه بریزید و درب آن را ببندید تا خورش روی حرارت ملایم گاز به‌آرامی بپزد. پس از حدود یک ساعت، کشک را در خورش بریزید و صبر کنید تا گردو به روغن بیفتد و گوشت مرغ کاملا بپزد و ریش ریش شود. خورش فسنجان و کشک را در ظرف سرو بکشید و همراه با برنج سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه خورش فسنجان و کشک
- اگر مرغ شما پخت، اما خورش به روغن نیفتاد، مرغ را از غذا دربیاورید تا خورش غلیظ و جا افتاده شود. سپس مرغ را دوباره در خورش بریزید.
۳. غذاهای محلی استان هرمزگان
سفر به شهرهای جنوبی ایران سفری پر از مزه‌های بی‌نظیر است و چشیدن غذاهای محلی در این منطقه، لذت سفر را دوچندان می‌کند. استان هرمزگان به‌دلیل شرایط خاص آب‌و‌هوایی و خصوصیات اقلیمی که دارد، دارای غذاهای متنوع و خوش آب و رنگ است. بسیاری از ادویه‌های این منطقه هندی است و تاثیر بسیاری از غذاهای هندی بر غذاهای محلی این منطقه به وضوح قابل‌مشاهده است. این استان زیبا با شهرهای دیدنی و مردمان خون‌گرمی که دارد، با غذاهای خوش‌طعم و به‌خصوص غذاهای دریایی از ماهی کبابی تا سس‌های مختلف با نان‌های گرم از مهمانان خود پذیرایی می‌کند.
هزاری
پلو هزاری یکی از انواع غذاهای سنتی جنوبی است که اصالت آن به بندرعباس برمیگردد؛ البته هزاری در استان‌های مختلف کشور با مواد و دستورهای متنوعی تهیه می‌شود. برای تهیه این غذا می‌توان از انواع ماهی‌های جنوبی از جمله سالمون، رشکو، سرخو و شیر یا حتی قزل‌آلا استفاده کرد. از دیگر مواد تشکیل‌دهنده هزاری می‌توان به پیاز، برنج، گرد لیمو و ادویه‌جات اشاره کرد.
مواد لازم برای ۶ نفر
- ۷۰۰ گرم ماهی
- یک قاشق مرباخوری گرد لیمو
- یک قاشق مرباخوری فلفل دلمه‌ای قرمز خرد شده
- ۳۵۰ گرم برنج
- ۲ عدد پیاز پوست کنده و خرد شده
طرز تهیه هزاری
برنج را از چند ساعت قبل بشویید و آن را در آب و نمک خیس کنید. ماهی را تمیز کنید و قبل از شستن، به آن مقداری نمک و زردچوبه بزنید و بعد از گذشت ۳۰ دقیقه ماهی را بشویید و به‌صورت فیله‌ای خرد کنید. پیازهای خرد شده را در یک تابه سرخ کنید تا نرم و سبک شوند. سپس فلفل دلمه‌ای خرد شده را به پیازها بیفزایید و آن‌ها را نیز تفت دهید. در ادامه فیله‌های ماهی را در روغن بریزید و کمی سرخ کنید.
نمک، فلفل و زردچوبه را به ماهی سرخ شده اضافه کنید و آن‌ها را با هم تفت دهید. آب برنج خیس خورده را خالی کنید و آن را در یک قابلمه آب جوش بریزید تا مغز دانه‌های آن نرم شود. سپس آن را آبکش کنید. ته‌دیگ مورد نظر خود را با کمی روغن در کف یک قابلمه بچینید. سپس مقداری از برنج آبکش کرده را در قابلمه بریزید و یک لایه از مخلوط ماهی سرخ شده را روی آن قرار دهید. این لایه‌ها را تکرار کنید تا مواد تمام شوند. پس از بخار کردن برنج، شعله گاز را کم کنید و دم‌کنی بگذارید تا هزاری دم بکشد.
نکات مهم برای تهیه هزاری
- برخی افراد در ابتدا ماهی را با سیر خرد شده، زردچوبه، فلفل قرمز، نمک، پودر زنجبیل، روغن زیتون و آب لیمو ترش مخلوط می‌کنند و برای یک ساعت در یخچال قرار می‌دهند تا ماهی کاملا مزه‌دار شود.
پلو عربی
پلو عربی، مجبوس، مچبوس یا مکبوس عربی یک غذای بسیار لذیذ و خوشمزه است که اصالت آن به کشور عربستان برمیگردد. لبنانی‌ها و عربستانی‌ها این غذا را با نام «کبسه» می‌شناسند. پلو عربی، یک غذای مجلسی است که با مرغ، گوشت، میگو و ماهی درست می‌شود. طرز تهیه تمام انواع مجبوس در همه کشورهای عربی یکسان است. این غذا در جنوب ایران و در استان‌های بوشهر، هرمزگان و خوزستان با نام «هواری» مشهور است که اگر با میگو یا ماهی درست شود به آن میگو پلو یا هواری میگو و هواری ماهی می‌گویند.
مواد لازم برای چهار نفر
- ۴۰۰ گرم گوشت گوسفند
- ۳ عدد پیاز متوسط پوست کنده
- ۳ عدد گوجه‌فرنگی پوره شده
- یک لیوان فرانسوی دسته‌دار لپه
- ۲ لیوان فرانسوی دسته‌دار برنج
- ادویه مجبوس پودر شده (ادویه کاری، فلفل قرمز، میخک، هل، دارچین، تخم گشنیز، رازیانه، پودر زنجبیل، زردچوبه) به مقدار دلخواه
- نمک به مقدار لازم
طرز تهیه پلو عربی
برنج را از چند ساعت قبل با آب و نمک خیس کنید. تکه‌های گوشت را با ادویه‌ها و یک عدد پیاز خرد شده در یک کاسه بریزید و با دستانتان گوشت را به این مواد آغشته کنید. سپس روی ظرف را سلفون بکشید و اجازه دهید تا گوشت برای چند ساعت در یخچال مزه‌دار شود. یک عدد پیاز نگینی خرد شده را در روغن تفت دهید تا سبک و طلایی شود. سپس گوشت مزه‌دار شده را با پیازها تفت دهید تا رنگ آن‌ها تغییر کند. در ادامه پوره گوجه‌فرنگی را به آن‌ها بیفزایید و اجازه دهید تا این مخلوط روی حرارت ملایم گاز با هم بپزند و آب گوجه‌فرنگی کاملا کشیده شود.
روی گوشت چند لیوان آب جوش بریزید تا بپزد. توجه داشته باشید که مقدار آب باید به حدی باشد که وقتی گوشت کاملا پخت، آب برای کته کردن برنج هم باقی مانده باشد. در این حین لپه‌ها را نیم‌پز کنید. یک عدد پیاز باقی‌مانده را رنده درشت کنید و در روغن تفت دهید تا طلایی شوند. سپس لپه‌های نیم‌پز شده را با پیاز تفت دهید. در ادامه یک قاشق غذاخوری از ترکیب ادویه‌ها را به این مواد اضافه کنید و کمی تفت دهید تا طعم خامی ادویه گرفته شود.
آب برنج را خالی کنید. تکه‌های گوشت را از قابلمه دربیاورید. سپس برنج را در آب گوشت باقی‌مانده در قابلمه بریزید و برنج را به‌صورت کته دم کنید. در زمان سرو، برنج را ظرف بکشید و روی آن را با لپه تفت داده شده تزیین کنید. تکه‌های گوشت را نیز جداگانه سرخ کنید و روی برنج بچینید.
نکات مهم برای تهیه پلو عربی
- یک روش دیگر طبخ این است که تکه‌های گوشت را از آب گوشت خارج نکنید و برنج را با همان آب گوشت و تکه‌های گوشت و یک عدد لیموعمانی دم کنید.
- در برخی از طرز تهیه‌ها لپه حذف می‌شود و به‌جای آن از کشمش و سیب‌زمینی استفاده می‌شود.
- به‌جای لپه می‌توان از عدس سبز استفاده کنید.
- عرب‌ها معمولا این غذا را با بادام هندی تفت داده شده تزیین می‌کنند.
- شما می‌توانید از رب گوجه‌فرنگی نیز برای خوشرنگ کردن پلو عربی استفاده کنید.
- پلو عربی را می‌توان با مرغ، ماهی و میگو نیز درست کرد.
عنکاس
ماهی مرکب با گوشت سفید و بی‌استخوان، یکی از ماهی‌های کمیاب در ایران است؛ زیرا بیشتر صادر می‌شود. در استان هرمزگان، یک خوراک بسیار خوشمزه با ماهی مرکب درست می‌شود که نام آن عنکاس یا انکاس است.
مواد لازم برای دو نفر
- ۲۵۰ گرم عنکاس
- ۲ عدد پیاز پوست کنده و خلالی خرد شده
- ۳ تا ۴ عدد خرما
- روغن به مقدار لازم
- یک تا ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- نصف قاشق مرباخوری ادویه
- نمک و فلفل به مقدار لازم
- نصف قاشق چای‌خوری زردچوبه
طرز تهیه عنکاس
عنکاس را تمیز کنید و بشویید. سپس آن را به مکعب‌های کوچک برش بزنید و با خرماها در یک قابلمه آب بریزید. عنکاس‌ها را برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بجوشانید تا نرم و خوشرنگ شوند. پیازهای خلالی خرد شده را در روغن تفت دهید تا طلایی و سبک شوند. سپس عنکاس آب‌پز شده و زردچوبه را به پیازها اضافه کنید و برای دو تا سه دقیقه تفت دهید. در ادامه رب گوجه‌فرنگی، نمک، فلفل و ادویه را در تابه بریزید و همه مواد را خوب با هم مخلوط کنید.
یک پیمانه آب در تابه بریزید و اجازه دهید تا به جوش آید. سپس شعله گاز را کم کنید و درب تابه را ببندید تا خوراک برای ۱۵ دقیقه بپزد. برای سرو، عنکاس را در ظرف بکشید و دور آن را با پیاز و تربچه تزیین کنید.
نکات مهم برای تهیه عنکاس
- شما می‌توانید نصف پیمانه فلفل دلمه خرد شده و قارچ تفت داده شده را نیز به این خوراک اضافه کنید.
- برخی افراد نصف پیمانه سبزی ماهی نیز به این خوراک اضافه می‌کنند.
۲. غذاهای محلی استان همدان
همدان، پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، یعنی مادها بوده است و به‌عنوان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران، تاریخچه‌ای چند هزار ساله دارد. این استان با دارا بودن جاذبه‌های تاریخی فراوان، پنجمین شهر فرهنگی و گردشگری کشور به شمار می‌آید و البته غذاهای محلی، از بهترین جاذبه‌های گردشگری آن هستند. بیشتر غذاهای محلی استان همدان را انواع آش و آبگوشت تشکیل می‌دهند؛ زیرا این منطقه دارای اقلیم کوهستانی، تابستان‌های خنک و زمستان‌های سرد و پربارش است و به‌علاوه وجود سبزی‌های کوهی متنوع در دامنه کوه‌ها در طول سال‌ها منجر به خلق انواع آش‌های خوشمزه در این منطقه شده‌اند.
همدان، همچنین به‌عنوان دیار ترشی شناخته می‌شود و وجود ترشی بر سر سفره‌های میهمانی، ضروری است؛ به‌طوری که همدانی‌ها نبود ترشی و مخلفات بر سر سفره را نوعی بی احترامی به مهمان می‌دانند. آبگوشت بزباش، آبگوشت کلم قمری، آش کاچی، کباب سرداشی و آبگوشت یخنی، پنج غذای محلی استان همدان هستند که برای ثبت ملی معرفی شده‌اند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای استان همدان و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
آبگوشت قورمه همدانی
آبگوشت قرمه، قورمه سبزی همدانی یا آبگوشت بزباش، یک غذای بسیار جالب و لذیذ همدانی است که نسخه‌ای منحصربهفرد و متفاوت از خورش محبوب قورمه‌سبزی را به شما ارائه می‌کند. طعم و عطر سبزی قرمه، پیاز داغ و سیب‌زمینی به‌همراه لیمو امانی، غذایی وسوسه‌انگیز و خوشمزه را خلق می‌کند که به‌سختی می‌توان به آن دست رد زد.
مواد لازم برای ۶ نفر
- ۲۵۰ گرم سبزی قورمه
- ۵۰۰ گرم گوشت گوسفند
- یک لیوان لوبیا قرمز
- ۴ عدد لیمو امانی خرد شده و بدون هسته
- ۳ قاشق سوپ‌خوری پیاز داغ عسلی
- ۲ عدد تخم‌مرغ
- ۲ عدد سیب‌زمینی پوست کنده و تکه تکه شده
- ماست ساده و پرچرب به مقدار لازم
- زردچوبه، فلفل و نمک به مقدار لازم
طرز تهیه آبگوشت قرمه همدان
گوشت را به‌همراه استخوان و چربی در یک تابه کمی سرخ کنید. سپس گوشت تفت داده شده را با سبزی تفت داده شده، لوبیا قرمز از قبل خیس شده و پیاز سرخ شده، زردچوبه و فلفل در زودپز بریزید و یک لیوان آب به آن اضافه کنید تا بپزد. نمک، لیمو امانی و سیب‌زمینی تکه تکه شده را پس از حدود یک ساعت و نرم شدن گوشت و لوبیا در زودپز بریزید و اجازه دهید تا آبگوشت روی حرارت ملایم رو به متوسط بپزد و جا بیفتد.
پس از پخت کامل مواد و جوش آخر، دو عدد تخم‌مرغ را در یک کاسه بشکنید و کمی هم بزنید. سپس تخم‌مرغ‌ها را در آبگوشت بریزید تا بپزند. آبگوشت قرمه را با ماست ساده و پرچرب سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه آبگوشت قرمه همدان
- نمک را از ابتدا در آبگوشت نریزید تا گوشت دیرپز نشود.
- شما می‌توانید گوشت را به‌همراه پیاز، سبزی و لوبیا از ابتدا تفت دهید و سپس در زودپز بریزید.
- به‌جای لوبیا قرمز می‌توانید از لوبیا چیتی یا لوبیا سفید هم استفاده کنید.
- حبوبات را حتما از چند ساعت قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ آن گرفته شود.
- شما می‌توانید از لیمو امانی کامل هم استفاده کنید؛ اما در این صورت، آبگوشت شما کمتر ترش می‌شود. برای این کار، حتما لیموها را سوراخ کنید و از قبل در آب قرار دهید.
- به‌جای لیمو امانی می‌توان از گرد لیمو یا گرد غوره و همچنین آب لیمو نیز استفاده کرد.
- برای پخت آبگوشت قورمه‌سبزی از گوشت پرچرب استفاده کنید.
- برخی افراد این آبگوشت را به‌جای لوبیا با لپه می‌پزند.
- شما می‌توانید در انتهای پخت کمی زعفران دم‌کرده یا رب سرخ کرده به آبگوشت اضافه کنید تا رنگی زعفرانی یا قرمز به آن بدهید.
- این غذا معولا گوشت كوبیده ندارد و مواد آن به‌همراه آب آن خورده می‌شود؛ اما می‌توان آن را شبیه آبگوشت ساده نیز سرو کرد.
آش برنج
آش برنج همدان، یکی از غذاهای سنتی، مقوی، سالم و بسیار محبوب این استان است که با وجود برنج، عدس و آب قلم، مواد مغذی و مورد نیاز بدن انسان را تامین می‌کند. خوردن این آش به‌خصوص در فصل زمستان، برای درمان یا جلوگیری از سرماخوردگی بسیار توصیه می‌شود؛ پس به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما این آش را در این روزهای سرد سال در خانه درست کنید. آش برنج، به‌سادگی در بدن هضم می‌شود و به همین دلیل، این آش، یک وعده غذایی مناسب برای کودکان به شمار می‌آید. آش برنج، منبع غنی ویتامین B۱ است و سطح قند خون را تنظیم می‌کند.
آش برنج یا آش گشنیز در همدان به دو روش درست می‌شود. در یکی از این طرز تهیه‌ها، آش برنج با برنج، گشنیز، عدس و آب قلم درست می‌شود؛ در حالی که در نسخه دوم این آش، از کوفته قلقلی گوشت چرخ‌کرده یا گاهی مرغ، عدس، برنج، سبزی آش، پیاز و گاهی سیر استفاده می‌شود. در ادامه هر دو طرز تهیه را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
مواد لازم برای چهار نفر
- یک پیمانه برنج
- ۲۰۰ گرم گشنیز خرد شده
- یک چهارم پیمانه عدس
- ۲ لیوان آب قلم
- نمک به مقدار لازم
- ماست یا آبغوره برای سرو
- نعنا داغ، سیر داغ و پیاز داغ برای تزیین
طرز تهیه آش برنج
برنج را از حدود یک تا دو ساعت قبل، بدون نمک خیس کنید و قلم را هم با کمی نمک به‌صورت جداگانه بپزید. پس از پخت کامل قلم، آب آن را جدا کنید و کنار بگذارید. آب برنج را خالی کنید و آن را همراه با آب قلم در یک قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا چند جوش بزند. سپس عدس از قبل خیس شده، گشنیز خرد شده و مقداری نمک را در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا آش روی حرارت ملایم گاز بپزد و جا بیفتد.
آش برنج پس از حدود یک ساعت پخت، تبدیل به یک آش لعاب‌دار و غلیظ می‌شود. آن را در ظرف سرو بکشید و به آن بسته به ذائقه خود، ماست یا آبغوره اضافه کنید. آش برنج خود را با نعنا داغ، سیر داغ و پیاز داغ تزیین کرده و آن را نوش جان کنید.
کباب سرداشی
کباب سرداشی یکی از غذاهای معروف و قدیمی استان همدان است که در گذشته روی سنگ‌های تنور نانوایی سنگکی طبخ می‌شده است. در زبان ترکی به سنگ «داش» می‌گویند و به همین علت، نام این غذا که روی سنگ‌های داغ پخته می‌شده است را «سرداشی» گذاشته‌اند. کباب سرداشی شباهت بسیاری به کباب تابه‌ای دارد؛ اما در تهیه آن از روغن استفاده نمیشود و در واقع آن را با سیب‌زمینی و آب سبزی‌ها و در تنور یا فر می‌پزند.
برای تهیه کباب سرداشی، گوشت با سیب‌زمینی و پیاز چرخ شده و ورز داده می‌شود و به همین دلیل، برخی این غذا را با کتلت مقایسه می‌کنند؛ اما باید بدانید که کباب سرداشی تخم‌مرغ ندارد و طعم آن با کتلت متفاوت است. کباب سرداشی در همدان همراه با نان سنگک و سبزیجات تنوری شده سرو می‌شود و غذایی بسیار لذیذ و اشتهابرانگیز است.
مواد لازم
- ۷۰۰ گرم گوشت گوسفندی
- ۳ عدد پیاز متوسط پوست کنده
- ۴ عدد سیب‌زمینی پوست کنده
- فلفل سبز (اختیاری)
- نمک، فلفل، زردچوبه، سماق به مقدار لازم
- ۴ عدد گوجه‌فرنگی متوسط ورقه ورقه خرد شده
طرز تهیه کباب سرداشی
نصف سیب‌زمینی‌ها، پیازها و گوشت گوسفندی را در چرخ‌گوشت، چرخ کنید. سپس مواد چرخ‌کرده را خوب با دست ورز دهید و ادویه‌ها را به آن‌ها بیفزایید. این مخلوط را آن‌قدر ورز دهید تا چسبندگی آن‌ها کم شود. مواد گوشتی را روی سینی فر پهن کنید و گوجه فرنگی‌ها و سیب‌زمینی‌های ورقه شده را به‌همراه فلفل‌های سبز حلقه حلقه شده روی آن بچینید. سینی را برای یک تا دو ساعت در طبقه وسط فر از قبل گرم شده در دمای ۱۴۰ درجه سانتی‌گراد قرار دهید تا کباب سرداشی آماده شود.
نکات مهم برای تهیه کباب سرداشی
- شما می‌توانید تابه یا ظرف کباب سرداشی را به نانوایی سنگکی محله خود ببرید و از آن‌ها بخواهید تا آن را برای یک تا دو ساعت در تنور بگذارند. کباب سرداشی تنورپز، طعم فوق‌العاده‌ای دارد.
۱. غذاهای محلی استان یزد
اسم یزد با قطاب و لوز و پشمک گره خورده است؛ سوغاتی‌های خوشمزه‌ای که بخشی از خاطرات ما شده‌اند. با این حال، خوراکی‌های یزدی فقط به این شیرینی‌ها خلاصه نمی‌شوند و از نان لَتیر، نان سوروک و مشتوک که در سفره غذای اهالی این خطه از کشور به چشم می‌خورد تا آش شولی و قیمه نخود معروف، با رژیم غذایی متنوع و بسیار سالمی روبه‌رو خواهید بود که ارزش یک بار امتحان را دارند. شما می‌توانید با مراجعه به مجموعه غذاهای محلی کجارو با لیست کامل غذاهای یزد و طرز تهیه آن‌ها آشنا شوید.
قیمه نخود یزدی
خورش قیمه نخود از غذاهای خوش‌طعم یزدی است که به‌جای لپه، از نخود در آن استفاده می‌شود. این خورش طعمی مشابه آبگوشت دارد که از همین نظر متفاوت است. قیمه نخود یزدی، رنگی زعفرانی دارد و در طرز تهیه آن معمولا رب گوجه‌فرنگی به کار نمی‌رود. این خورش با عطروبوی اشتهابرانگیز و ظاهر متفاوتش، گزینه‌ای عالی برای مجالس و مهمانی‌ها به شمار می‌رود.
آش شولی یزد
آش شولی از معروف‌ترین آش‌های سنتی یزد به حساب می‌آید که پای ثابت سفره شب یلدای یزدی‌ها است. این آش که قدمتش به ۵۰۰ سال قبل می‌رسد، در فهرست آثار غیرمملوس فرهنگی یزد به ثبت رسیده است. از آنجا که آش مذکور شل است، آن را با نام «شولی» می‌شناسند. آش شولی در دو نوع تابستانی و زمستانی تهیه می‌شود که از ماش و شلغم (نوع زمستانه) یا عدس و چغندر (نوع تابستانه)، سبزیجات (اسفناج، شوید و شنبلیله) و آرد تشکیل شده و چاشنی آن معمولا سرکه یا رب انار است.
آش شولی به‌دلیل طبع سردی که دارد، معمولا در شب یلدا، همراه با آجیل و شیرینی یزدی میل می‌شود تا طبع متعادل‌تری پیدا کند. این آش را می‌توانید به‌عنوان پیش‌غذا یا غذای اصلی سرو کنید و از خاصیت آن برای درمان سرماخوردگی و آنفلونزا نهایت استفاده را ببرید.
خورش به آلو
خورش به آلو از غذاهای سنتی یزدی است که با ترکیب آلو و به، مزه ترش و شیرین (ملس) فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند. یزدی‌ها این غذای لذیذ را بیشتر در فصل پاییز طبخ می‌کنند.
مواد لازم برای پنج نفر
- ۵۰۰ گرم گوشت خورشتی
- ۲۰۰ گرم آلو خورشتی
- ۲ عدد پیاز متوسط پوست کنده و خرد شده
- ۱۰۰ گرم لپه
- یک قاشق غذاخوری رب گوجه‌فرنگی
- نصف قاشق مرباخوری زعفران ساییده
- نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
- شکر به مقدار لازم
طرز تهیه خورش به آلو
ابتدا پیازهای خردشده را در کمی روغن تفت دهید تا طلایی شوند. سپس گوشت را همراه ادویه به پیاز داغ بیفزایید و تفت دهید تا گوشت تغییر رنگ دهد. لپه‌ای را که از چند ساعت قبل خیسانده‌اید، به بقیه مواد اضافه کنید و قدری هم بزنید تا لپه تفت مختصری بخورد و خامی آن گرفته شود. بعد از چند دقیقه رب گوجه‌فرنگی را در خورش بریزید و اجازه دهید که رب رنگ باز کند. حالا نوبت به افزودن آب به خورش می‌رسد. وقتی گوشت نیم‌پز شد، آلوهایی که از قبل خیس کرده‌اید، در خورشت بریزید.
به را پوست بگیرید و بعد از جداکردن هسته‌های آن، به را در ابعاد مکعبی متوسط خرد کرده و در روغن سرخ کنید. سپس به سرخ‌شده را همراه زعفران دم‌کرده و شکر به خورشت اضافه کرده و صبر کنید تا غذا جا بیفتد. این خورش خوشمزه را می‌توانید با زرشک پلو سرو کنید.
در صورت تمایل می‌توانید لیمو عمانی نیز در خورشت بریزید که برای این منظور باید با چنگال تعدادی سوراخ در آن ایجاد کنید و برای نیم ساعت در آب جوش قرار دهید تا تلخی آن گرفته شود. به‌جای لیمو عمانی می‌توانید کمی آبلیمو در غذا بریزید.
دیدگاه