طرز تهیه خورش قلیه ترش؛ غذای لذیذ و سنتی لرستان

نگین توکلی
نگین توکلی شنبه، ۲۷ دی ۱۳۹۹ ساعت ۱۴:۰۶
طرز تهیه خورش قلیه ترش؛ غذای لذیذ و سنتی لرستان

با طرز تهیه خورش قلیه ترش، یکی از غذاهای محلی و خوشمزه لرستان آشنا شوید و با طبخ آن در منزل، یک خورش متفاوت و ترش مزه برای مهمانی‌ها سرو کنید.

خورش قلیه ترش یا قلیه لری، یکی از غذاهای اصیل ایرانی و متعلق به استان لرستان است که با گوشت قرمز، پیاز، آب انار یا عصاره تمر هندی، رب انار یا رب گوجه فرنگی، سیب‌زمینی و ادویه‌جات درست می‌شود؛ البته می‌توان آن را با گوشت مرغ نیز درست کرد. با شنیدن نام این خورش، ممکن است فکر کنید که این غذا ربطی به قلیه ماهی یا قلیه میگوی مشهور جنوب کشور داشته باشد؛ اما باید بدانید که خورش قلیه ترش، یک خورش کاملا متفاوت از غذاهای جنوبی است.

در گذشته و در زمان حکومت صفویان بر ایران، تمام خورش‌ها را قلیه می‌نامیدند که به‌معنای «سرخ کرده» و در زبان عربی به‌معنای «تکه‌های گوشت» است. این نام تا اواخر دوره قاجار با خورش‌های ایرانی گره خورده بود و از آن پس به دلایلی، قلیه جای خود را به واژه خورش داد. هم‌اکنون نیز به غیر از جنوب ایران، در معدود نقاطی از ایران از واژه قلیه استفاده می‌شود. البته این موضوع بدین معنا نیست که شما نمی‌‌توانید در شهرهای مختلف ایران، قلیه‌های محلی را مزه کنید. در لغت‌نامه دهخدا در تعریف قلیه آمده است:

قطعه‌هایی از گوشت که سرخ کنند با پیاز و برخی از سبزیجات، طعامی است از گوشت و پیاز و کدو یا اسفناج و بادنجان.

در ادامه با همراه باشید تا شما را با طرز تهیه خورش قلیه ترش آشنا کنیم. خورش قلیه ترش، یک غذای مناسب برای سرو در وعده‌های اصلی است. این خورش محلی لری با برنج خورده می‌شود و سالادهای سنتی مانند سالاد فصل، سالاد کنگر و سالاد شیرازی از گزینه‌های فوق‌العاده برای سرو در کنار آن هستند.

خورش قلیه لری

هرآنچه باید درباره خورش قلیه ترش بدانید:

خورش قلیه ترش و طرز تهیه آن

مواد لازم برای چهار نفر

  • ۵۰۰ گرم گوشت گوسفند
  • یک عدد پیاز متوسط و نگینی خرد شده
  • یک پیمانه آب انار
  • ۲ قاشق سوپ‌خوری رب انار
  • ۳ عدد سیب‌زمینی متوسط پوست کنده
  • نمک، فلفل، زردچوبه و ادویه خورشتی به مقدار لازم
  • ۳ قاشق غذاخوری روغن مایع
  • برنج زعفرانی برای سرو

طرز تهیه خورش قلیه ترش

طرز تهیه خورش قلیه ترش

مرحله اول:

در یک قابلمه کمی روغن بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازهای نگینی خرد شده را در روغن بریزید و آن‌ها را تفت دهید تا نرم و سبک شوند. گوشت خرد شده را به پیازها بیفزایید و با هم تفت دهید تا گوشت تغییر رنگ دهد و پیازها طلایی شوند. در ادامه زردچوبه، فلفل و ادویه خورشتی را در قابلمه بریزید و با گوشت و پیاز مخلوط کنید. تفت دادن را برای چند دقیقه ادامه دهید تا بوی ادویه‌جات دربیاید.

مرحله دوم:

پنج پیمانه آب ترجیحا گرم را در قابلمه بریزید و شعله گاز را زیاد کنید تا به جوش آید. سپس شعله گاز را کم کنید، درب قابلمه را ببندید و اجازه دهید تا گوشت بپزد.

مرحله سوم:

آماده‌سازی سیب‌زمینی: سیب‌زمینی را با پوست در یک قابلمه آب جداگانه بریزید و کمی نمک به آن بیفزایید. سیب‌زمینی‌ها را روی حرارت متوسط گاز بپزید تا نرم شوند. سپس آن‌ها را از آب دربیاورید و اجازه دهید تا خنک شوند. در ادامه پوست آن‌ها را بگیرید و رنده کنید.

مرحله چهارم:

پس از پخت گوشت، سیب‌زمینی رنده شده را در قابلمه خورش بریزید و مواد را خوب با هم مخلوط کنید.

مرحله پنجم:

رب انار را در آب انار در یک کاسه حل کنید و همراه با نمک در قابلمه خورش بریزید. اجازه دهید تا خورش روی شعله کم جا بیفتد و روغن پس بدهد.

مرحله ششم:

خورش قلیه ترش را در کاسه بکشید و همراه با برنج زعفرانی سرو کنید. نوش جان!

نکات مهم برای تهیه خورش قلیه ترش

نکات مهم برای تهیه خورش قلیه ترش

  • پنج پیمانه آب برای پخت این مقدار گوشت کافی است. توجه داشته باشید که آب باید در حدی باشد که روی گوشت را بگیرد و نباید بیشتر باشد.
  • به‌جای آب انار می‌توان از آب زغال اخته نیز استفاده کرد.
  • برخی افراد به‌جای آب انار در خورش قلیه ترش، عصاره تمر هندی می‌ریزند. برای این کار، دو قاشق تمبر هندی را در یک لیوان آب حل کنید و پس از صاف کردن، آن را به گوشت اضافه کنید. فقط توجه داشته باشید که تمر هندی دارای نمک و ترشی است و اگر قبل از پخت گوشت، آن را در خورش بریزید، مانع از پخت گوشت می‌شود.
  • اگر به آب انار، آب زغال اخته یا تمر هندی دسترسی ندارید، برای چاشنی این خورش از آبغوره استفاده کنید.
  • برخی افراد به‌جای رب انار از رب گوجه فرنگی استفاده می‌کنند.
  • بسته به نوع رب انار و استفاده از آب انار، آب زغال اخته، تمر هندی یا آبغوره، رنگ خروش قلیه ترش می‌تواند سیاه، قرمز، طلایی باشد.
  • شما می‌توانید به‌جای رنده کردن، سیب‌زمینی‌ها را نگینی خرد کنید و در خورش بریزید تا ظاهر زیباتری داشته باشد.
  • خورش قلیه ترش به‌صورت کم آب و غلیظ سرو می‌شود.
  • میزان ترشی این غذا به ذائقه شما بستگی دارد؛ اگر طعم ترشی را ترجیح می‌دهید، آب انار ترش بیشتری در آن بریزید و اگر طعم شیرینی را ترجیح می‌دهید، از ترشی آن کم کنید یا کمی شکر، یک قاشق عسل یا چند آلو به آن اضافه کنید. توجه کنید که نوع آلو می‌تواند به ترش یا شیرین‌تر شدن خورش کمک کند.
  • طرز تهیه خورش قلیه ترش لری با مرغ نیز به همین ترتیب است. در ضمن، اگر آن را با مرغ بپزید، خورش شما زودتر آماده خواهد شد.

ترش قلیه و طرز تهیه آن

ترش قلیه

ترش قلیه، یکی از خورش‌های لذیذ و اصیل شرق گیلان است که نام آن، شباهت زیادی به خورش قلیه ترش لری دارد و گاهی با آن، اشتباه گرفته می‌شود. ترش قلیه گیلانی با سبزى معطر (گشنيز و كمى نعنا، برگ چغندر، برگ سير، اسفناج)، باقلا، عدس، لوبیا چیتی، آرد برنج، سبزی معطر خشک، چغندر، آبغوره یا آب نارنج و گوشت گوسفندی درست می‌شود و طعم و مزه‌ای ترش دارد.

مواد لازم برای چهار نفر

  • ۵۰۰ گرم گوشت گوسفند با استخوان
  • یک لیوان باقلا
  • نصف لیوان لوبیا چیتی
  • نصف لیوان عدس
  • یک کیلوگرم سبزى معطر (گشنيز و كمى نعنا، برگ چغندر، برگ سير، اسفناج)
  • یک عدد چغندر پوست کنده و نگینی خرد شده
  • ۳ قاشق غذاخوری آرد برنج
  • ۲ قاشق غذاخوری سبزی معطر خشک
  • آبغوره یا آب نارنج به مقدار لازم
  • نمک، فلفل و زردچوبه به مقدار لازم
  • روغن مایع به مقدار لازم

طرز تهیه ترش قلیه

مرحله اول:

آماده‌سازی حبوبات: باقلا، عدس و لوبیا چیتی را از شب قبل در آب خیس کنید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید تا نفخ آن‌ها گرفته شود.

مرحله دوم:

حبوبات از قبل خیس خورده را با گوشت و آب تازه در قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا نیم‌پز شوند.

مرحله سوم:

چغندر نگینی خرد شده و سبزی‌های خرد شده را در قابلمه خورش بریزید تا همراه با گوشت و حبوبات بپزند.

مرحله چهارم:

پس از پخت سبزی، آب نارنج یا آبغوره، نمک و فلفل را به خورش بیفزایید و آن را مزه کنید تا در صورت لزوم، نمک یا آبغوره بیشتری به خورش بیفزایید.

مرحله پنجم:

آرد برنج را با كمى آب در یک کاسه مخلوط کنید و هم بزنید. سپس آن را به خورش اضافه کنید و با خوب هم بزنید.

مرحله ششم:

سبزی معطر خشک را با کمی روغن در یک تابه سرخ کنید و سپس آن را در قابلمه خورش بریزید. اجازه دهید تا خورش برای ۱۰ دقیقه دیگر با درب بسته روی حرارت ملایم گاز قل بزند.

مرحله هفتم:

ترش قلیه را با پلو کته سرو کنید.

نکات مهم برای تهیه ترش قلیه

  • به‌جای سبزی تازه هم می‌توان از سبزی خشک استفاده کرد.
  • اگر به سبزی معطر و محلی  خالواش، چوچاق و گیجای دسترسی دارید، حتما آن‌ها را در خورش بریزید.
  • برخی افراد سبزی خشک را با دو قاشق برنج آسیاب کرده و آرد برنج را از طرز تهیه حذف می‌کنند.

سفر به لرستان با طعم خورش قلیه ترش

طعم خورش قلیه ترش

غذاهای محلی استان لرستان، مانند مردمان این خطه، ریشه در ظرافت، شجاعت و سادگی دارند؛ ظرافتی برگرفته از هنر غنی این منطقه زیبا، شجاعتی برخاسته از دل مردان و زنان لر و سادگی نشات گرفته از روح پاک آن‌ها. خورش قلیه ترش، یکی از غذاهای لذیذ استان لرستان است که بدون شک، شما را عاشق خود خواهد کرد. در سفر به لرستان و در بازدید از شهر زیبای بروجرد، حتما خود را به یکی از غذاخوری‌های ساده و محلی دعوت کنید تا بتوانید طعم اصیل یک خورش قلیه لری را بچشید.

خورش قلیه ترش اصیل لری مانند خورش فسنجان کمی سیاه رنگ است و طعم ترش آن در کنار بافت لطیف گوشت و سیب‌زمینی، هر سلیقه‌ای را راضی خواهد کرد. پس دست به کار شوید و این بار برای مهمانی، یک خورش محلی لذیذ در خانه درست کنید تا سفره شما را رنگارنگ و زیبا کند.

هوس سفر به لرستان و مزه کردن غذاهای محلی به سرتان زده است؟ پس دست به کار شوید و به آشپزخانه بروید تا خورش قلیه ترش را با دستور پخت ارائه شده در این مقاله درست کنید. با مزه کردن این قلیه محلی لری، می‌توانید سفری به استان دوست‌داشتنی لرستان داشته باشید. اگر موفق به درست کردن این خورش خوشمزه شدید، حتما از آن عکس بگیرید و با تگ‌کردن کجارو در اینستاگرام (mykojaro@)، تصاویر خود را با ما به اشتراک بگذارید. در ضمن در صورت تمایل، تجربیات خود را با ما و دیگر کاربران کجارو در زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید.

مطالب مرتبط:

دیدگاه