راهنمای سفر به خوزستان

خوزستان مهد اولین جوامع بشری بوده و دارای ساختار فرهنگی و تاریخی سرشاری است. آثار باستانی و کاخ‌های خوزستان نشان‌دهنده سیر تکامل بشر در طول زمان است. قدمت این استان به ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز‌می‌گردد؛ استانی که طیف وسیعی از اقوام و فرهنگ‌ها را در خود جای داده است.

اطلاعات ضروری استان خوزستان

بهترین زمان سفر به استان خوزستان

اقامت در استان خوزستان

هزینه‌ های سفر به استان خوزستان

حمل و نقل عمومی در استان خوزستان

رستوران های استان خوزستان

جاهای دیدنی استان خوزستان

اطلاعات ضروری استان خوزستان

فرودگاه‌ها

فرودگاه بین‌المللی آبادان، بین‌المللی اهواز، بهبان، دزفول، گچساران، ماهشهر، مسجد سلیمان (شهید آسیایی)

زبان‌های رایج

فارسی، عربی، بختیاری، کردی، لری    

کد تلفن 

۰۶۱

بهترین زمان سفر به استان خوزستان

نقاط مرکزی و جنوب غربی استان در هفت ماه اول سال گرم و تاحدودی شرجی است، به‌طوری که در اواسط تابستان دما به ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. اما در ۵ ماه آخر سال و نوروز هوا بسیار مناسب است و تنها در اواسط زمستان هوا کمی رو به سردی می‌رود.

اقامت در استان خوزستان

در بیشتر روزهای سال هتل‌ های استان خوزستان جای خالی دارند، البته در نوروز بهتر است حداقل ده تا بیست روز قبل به رزو هتل اقدام کنید. البته باید مصوبه‌های جدید برای قیمت هتل‌ها را در نظر بگیرید. برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌توانید زمان‌هایی که هتل‌ها تخفیف دارند اقدام به رزرو اتاق کنید.

هزینه‌ های سفر به استان خوزستان

هزینه‌های اصلی سفر شخصی عبارت‌اند از خورد و خوراک، حمل‌ونقل، اقامت، بازدید اماکن تاریخی و موزه‌ها که مسافران باید قبل از سفر در نظر بگیرند.

نکته: اگر با وسیله شخصی سفر می‌کنید باید هزینه‌های سوخت و خرابی‌های احتمالی را نیز در نظر بگیرید.

حمل و نقل عمومی در استان خوزستان

اتوبوس‌ها و تاکسی‌های خطی بیشتر شهر اهواز  را پوشش می‌دهند و کمتر نیاز به تاکسی دربست خواهید داشت.

توصیه‌ها برای صرفه‌جویی در هزینه

اگر با استان خوزستان کمتر از ۶۰۰ کیلومتر فاصله دارید، آوردن وسیله نقلیه شخصی بسیار به‌صرفه‌تر است.

امکانات هتل‌های ۵ ستاره و ۳ ستاره تفاوت چندانی نمی‌کند، پس هتل‌های ۳ ستاره را بیشتر جدی بگیرید.

هتل‌های آپارتمانی برای خانواده‌ها هم از نظر اقتصادی و هم از لحاظ محل اقامت به‌صرفه‌تر است.

تورهای مختلفی نیز برای دیدار از خوزستان در هر شهر برگزار می‌شود‌ که هزینه کمتری نسبت به سفر تک نفره یا دو نفره دارد.

رستوران های استان خوزستان

آبادان

رستوران پاکستانی از رستوران های استان خوزستان به شمار می‌آید و قلیه میگو، قلیه ماهی و دال عدس این رستوران نامی است. این رستوران در اول خیابان امام قرار دارد.

در آبادان غذای هتل‌ها از باقی رستوران‌ها بهتر است. 

فست‌فودهای مشهور این شهر عبارت‌اند از پیتزا حکیم در خیابان زند، مزه برگر سروش در خیابان شهرداری و فلافل نسیم در خیابان شهرداری و پاساژ جمهوری

اهواز

رستوران‌ها: رستوران گردان امپراتور، کاکتوس سبز

فست‌فودها:  آترین، پیتزا هات، میلان اینجاس

در اهواز نوعی بستنی وجود دارد که از شیر گاومیش تهیه می‌شود. برای امتحان کردن آن، بستنی کرامت در خیابان زند را پیشنهاد می‌کنیم. آش و صبحانه میدان راه‌آهن، گنجشک کبابی کیانپارس و کبابی‌ علی از بهترین و معروف‌ترین خوراک‌های اهواز هستند. در خیابان کاوه هم سوغات‌های مخصوصی پیدا خواهید کرد؛ مثل انواع و اقسام ادویه‌ها، کلوچه‌ها، خرما و حلوا.

جاهای دیدنی استان خوزستان

اهواز | دزفول | اندیمشک | شوشتر | شوش | آبادان | خرمشهر | بهبهان | هندیجان | شادگان | رامهرمز |‌ ایذه | مسجدسلیمان

اهواز، پایتخت فلافل دنیا

این شهر هرگز به خواب نمی‌رود! اگر علاقه به خرید و گشت وگذار دارید بی‌شک بهترین گزینه است. بازدید از شهر و دیدن پل‌ها جالب خواهد بود؛ مخصوصا قدم زدن در کنار کارون و لذت بردن از مناظر اطراف آن.

کمتر کسی است که خوزستان آمده باشد و به لشکرآباد سر نزده باشد. در این منطقه‌ شلوغ صدها دکه و مغازه‌ فلافلی سلف سرویس وجود دارد. انواع و اقسام سمبوسه‌ها، سالادها و ترشی‌ها و نوعی خوراک کوفته مانند به نام کپه نیز در لشکرآباد پیدا می‌شود. 

کوهساران اهواز و گورستان سنگی

کوهساران اهواز و گورستان سنگی در دهه ۳۰ خورشیدی ساخته شده است. وجود تپه آسیه‌آباد یا بی‌سیم یکی از نشانه‌های شهر باستانی هرمز اردشیر است که شناسایی گوردخمه‌ها، قبرهای تاریخی تپه کوهساران منبع آب هم گستردگی بقایای این شهر دوره ساسانی را اثبات می‌کند.

سرای معین التجار

این بنا مربوط به دوره ناصرالدین شاه است و سال‌ها درب آن به روی بازدیدکنندگان بسته بوده است، اما چند سالی است که اجازه بازدید از آن را داده‌اند. این بنا برای پیشرفت کار تجارت ساخته شد و چون از کارون به دریا راه داشت، تجارت در آن رواج یافته بود. مالک و سازنده آن در کنارش مسجد حمامی نیز احداث می‌کند. سرای معین‌التجار متاسفانه در سال ۱۳۷۴ دچار آتش‌سوزی شد و به بنا آسیب جدی رسید.‌ 

_{عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: نسیم حدادی‌نیا)}

دانشسرای مقدماتی پسران

این دانشسرا که در زمان رضاشاه ساخته شده، امروزه به‌عنوان مدرسه دخترانه حجاب در حال فعالیت است.

ساختمان سه گوش

این بنا که زمانی دانشکده‌ ادبیات و علوم انسانی بوده، اکنون جزو میراث فرهنگی کشور است و به‌دلیل فرسودگی، از سال ۹۳ در حال مرمت و بازسازی است. 

عمارت ماپار

این عمارت در زمان رضاشاه ساخته شده و هم‌اکنون به‌عنوان کارگاه هنرهای سنتی در حال کار است. زیرزمین‌های سنگی، طاق نما و درهای چوبی از مشخصه‌های این بنا است.

_{عکس از گوگل‌مپ (عکاس: مهدی اکبری)}

هتل قو

ساخت هتل قو به پایان دوره قاجاریه برمی‌گردد و بنایی دو طبقه با ساختمان‌های متفرقه از جمله سالن، آشپزخانه و سرایداری است. هم‌اکنون خبرهایی از تبدیل آن به سفره‌خانه به گوش می‌رسد.

_{عکس از فرارو/ایرنا (عکاس: علی معرف)}

بازار عبدالحمید

بازار عبدالحمید قدیمی‌ترین بازار اهواز است که در زمان قاجار ساخته شده و میزبان معاملات خرد و کلان افراد آن زمان بوده است. دو بنای مهم در این بازار وجود دارد؛ کاروانسرای خزعل و خانه دادرس.

پل سفید اهواز

این پل در سال ۱۳۱۵ روی کارون احداث شده و اولین پل معلق خاورمیانه است که پس از گذشت سال‌ها هنوز پا بر جا مانده و به نمادی درخشان تبدیل شده است. البته اهواز پل‌های دیدنی دیگری هم دارد که بازدید از آن‌ها توصیه می‌شود.

دزفول

مسجد جامع دزفول 

مسجد جامع دزفول در اوایل دوره اسلامی، در قرن سوم هجری، ساخته و در قرن هفتم مرمت شده است. معماری این بنا ترکیبی از دوره ساسانی و معماری بومی دزفول و برگرفته از معماری کاخ ایوان کرخه است. معماری کنونی آن نیز به دوره صفویه در سال ۱۰۵۰ برمی‌گردد و از اولین مساجد اسلام است.

شوادون

شوادون به‌معنای «اینجا را شب بدان»، نوعی معماری زیرزمینی است که با دست کنده‌کاری شده است. در این چند سال اخیر متاسفانه بسیاری از این شوادون‌ها از بین رفته‌اند.

مسجد لب خندق

بنای کنونی مسجد لب خندق مربوط به دوره قاجار است که دارای صحنی وسیع، ایوان، شبستان‌هایی با پوشش طاق و گنبد و تزیینات کاشیکاری است.

مسجد میاندره

مسجد میاندره مربوط به دوره صفوی است و در دزفول، محله میاندره واقع شده است. مراسم محرم که در این مسجد برگزار می‌شود بسیار دیدنی است.

پل قدیم (یا پل رومی) و آسیاب‌های آبی دزفول

پل قدیم (ساسانی) دزفول با گذشت ۱۰ قرن از ساخت آن، تا همین چند سال اخیر محل تردد عابرین و خودروهای سواری بود؛ ولی حالا تنها عابرین می‌توانند از آن عبور کنند. این پل به‌وسیله اسیران رومی در دوره ساسانیان ساخته شده است. آسیاب‌های آبی نیز در حدود ۱۵۰۰ سال پیش ساخته شد و در گذشته از آن‌ها به‌عنوان آسیاب‌های آبی و بند آب استفاده می‌شد. البته امروزه چیزی از آن آسیاب‌ها باقی نمانده و آنچه باقی مانده، از دوره صفویه و قاجار است.

بازار قدیم دزفول

بازار قدیم به چهار دسته تقسیم می‌شود؛ بازار آهنگران، بازار بزازان، بازار خرده فروشان، بازار خراطان.

در این بازار همچنین کاروانسرایی قدیمی وجود داشته که جز یکی دو بنای مخروبه چیزی از آن باقی نمانده است.

_{عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: o manfi)}

حمام کرناسیون (موزه مردم شناسی دزفول)

حمام کرناسیون در دوره قاجاریه ساخته شده و به حمام نو یا حمام حاج نصیر نیز معروف است. این حمام در سال ۸۵ به موزه تبدیل شد و آداب، رسوم و مشاغل سنتی دزفول را به نمایش می‌گذارد.

_{عکس از گوگل‌مپ (عکاس: Rezgar)}

حمام میان دره 

این حمام به‌تازگی مرمتش شروع شده و همچون حمام کرناسیون زنانه و مردانه داشته است.

علی کله

علی کله در پایین سد تنظیمی دز، یکی از تفرجگاه‌های ساحلی پرطرفدار خوزستان، قرار دارد و همه ساله عده زیادی را به خود جذب می‌کند. شنا در آب رودخانه ‌تفریحی است که تجربه آن به‌شدت توصیه می‌شود.‌‌

_{عکس از گوگل‌مپ (عکاس: علی عبدل‌زاده)}

مجموعه شاه رکن الدین شامل بقعه، مسجد، مدرسه و حمام 

این مجموعه‌‌ فرهنگی و تاریخی شامل مسجد، مدرسه علمیه و بقعه شاه‌ رکن‌الدین، با نمایی آجری با طاق‌های بلند است.

خانه تیزنو

هشتی کاربندی شده، شوادان و غلام گردش از ویژگی‌های این خانه کهن و دیدنی است. 

_{عکس از محمد آذرکیش}

خانه سوزنگر

خانه سوزنگر یکی از دیدنی‌ترین خانه‌های دوره قاجار است. طاق‌های بلند و درهای چوبی تزيین شده محیطی مناسب را برای آشنایی با فرهنگ آن زمان فراهم کرده است.

 خانه قلمبر

این خانه که به چهار بخش تقسیم می‌شود، دارای چهار راهروی بزرگ است. کف‌پوش این خانه از سنگ مرمر است و همچنین سقف‌های آن با شیشه‌های رنگی تزئین شده است.

اندیمشک

سد و نیروگاه دز و کرخه

سد کرخه یکی از بزرگ‌ترین سدهای خاکی دنیا و بزرگ‌ترین سد خاکی ایران و خاورمیانه است که روی رودخانه کرخه در ۲۲ کیلومتری شمال غربی شهرستان اندیمشک در استان خوزستان ساخته شده‌ است. کرخه با تاجی به طول ۳۰۳۰ متر و ارتفاع ۱۲۷ متر از لحاظ حجم بدنه بزرگترین سد تاریخ ایران است و با حجم مخزنی به میزان ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب، بزرگترین دریاچه مصنوعی ایران را پدید آورده است.

سد دز یک سد بتنی برق‌آبی است که در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی روی رودخانه دز توسط یک کنسرسیوم ایتالیایی در ۲۳ کیلومتری شمال شرقی اندیمشک احداث شد. این سد ۱۲۵۰۰۰ هکتار از اراضی پایین دست را آبیاری می‌کند و نقش مهمی در کنترل سیلاب‌های بالادست دارد. نیروگاه این سد دارای قدرت نصب ۵۲۰ مگاوات است.

شوشتر

کاروانسرای افضل و قندی

این بنای متعلق به دوره قاجار به‌صورت دوره‌ساز بنا شده و قسمتی از آن نوساز است. در این بنا ایوان و طارمه معمول است، زیرزمین آن همکف و نیم طبقه است و در کل بنا از ستون‌های تزیین شده استفاده شده است.

بقعه براء بن مالک

بقعه در شمال شهر و در برابر مخروبه‌های کاخ سلاسل قرار دارد و قدیمی‌ترین مقبره اسلامی در شوشتر است.

_{عکس از وب‌سایت emamzadegan.ir (عکاس: نامشخص)}

سازه‌های آبی شوشتر

سازه های آبی شوشتر از مشهورترین جاهای دیدنی استان خوزستان محسوب می‌شود و مجموعه‌ای است از پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها و کانال‌های بزرگ هدایت آب که با هم کار می‌کنند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ، باستان‌شناس نامدار فرانسوی، از سازه‌های آبی شوشتر به‌عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است. در ادامه نگاهی به اجزای این سازه‌ها می‌اندازیم.

_{عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: درفش کاویانی)}

پل بند شادروان یا قیصر: قدیمی‌ترین پل جهان است. ۴۴ دهانه داشته است که هم‌اکنون ۳۷ دهانه آن وجود دارد و نیمی از آن بازسازی شده است. این پل سالانه تعداد زیادی بازدیدکننده را به خود جذب می‌کند. وصف این پل حتی در شاهنامه نیز آمده است.

پل بند لشکر: دروازه لشکر، یکی از دروازه‌های شوشتر بوده و در کنار این پل بند بنا شده است.‌ داستان ها و خرافات بسیاری در مورد این پل نقل شده است.

پل بند گرگر و نهر گرگر: این پل مسیر رودخانه گرگر را مسدود کرده و با به وجود آوردن اختلاف سطح، آب رودخانه را به کانال‌های انتقال هدایت می‌کند.

پل بند شرابدار: روی نهر رقت بنا شده است.

بند میزان و کلاه فرنگی: بند میزان رودخانه کارون را به دو شاخه شطیط و گرگر تقسیم می‌کند. و از اجزای اساسی سیستم است.

نهر گرگر: نهر گرگر شاخه‌ای دستکاری شده از رود کارون است.

نهرداریون: برای آبیاری مناطق در زمان هخامنشیان ایجاد شده‌ است.

بند ماهی بازان: در حوالی شهر تاریخی دستوا و برای بالا نگه‌داشتن ارتفاع آب ساخته شده است.

بند دختر: در آخرین تنگه کوهستانی رود کارون ساخته شده است.

بند دارا: روی رود گرگر بنا شده و به هخامنشیان باز‌می‌گردد.

بند خاک: از بناهایی  که آب را از نهر داریون به نهر رقت منتقل می‌کند.

مسجد جامع شوشتر

مسجد جامع شوشتر را وجود کتیبه‌های سنگی با خطوط کوفی، نستعلیق و ثلث منحصربه‌فرد کرده است. بسیاری از قسمت‌های قدیمی بنا از بین رفته و مقداری نیز از بازسازی در طول زمان به‌جامانده است.

موزه مردم شناسی شوشتر(خانه مستوفی)

شامل دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی است که در خانه مستوفی قرار دارد. قسمت باستان‌شناسی شامل اشیائی از دوره عیلامی، هخامنشی اشکانی، ساسانی و دوره اسلامی است. دیگر قسمت شامل جلوه های زندگی سنتی مردم شوشتر و فنون و حرف قدیمی شوشتر است.

قلعه سلاسل

قلعه سلاسل شوشتر دژی عظیم است که دارای حیاط‌ها، سربازخانه‌ها، طویله‌ها، حمام‌ها، شبستان‌ها، برج‌ها، آشپزخانه، حوض‌های بزرگ، حصار و خندق بوده‌است.

_{عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Sina9985)}

مادام ژان دیولافوآ باستان شناس فرانسوی در باره قلعه می‌گوید:

قلعه سلاسل اقامتگاه رسمی والی خوزستان است، و در روی کوهی که مانند فلات کوچکی است قرار دارد. در پای این کوه هم یکی از شاخه‌های کارون که شطیط نام دارد عبور می‌کند، و ساختمان‌ها و استحکاماتی که از عهد ساسانیان باقی مانده‌اند آن را از طرف شهر قابل دفاع می‌سازند.

شوش

موزه شوش

موزه شوش از اشیائی حفاظت می‌کند که در کاوش‌هایی که روی چغازنبیل و آپادانا صورت گرفت، کشف شده‌اند. اشیائی دارد که دیدن آن‌ها باعث غرور خواهد شد، مانند آثاری که از هفت تپه پیدا شده است.

کاخ آپادانا

کاخ آپادانا همانند دیگر کاخ‌های دوره هخامنشی با حمله اسکندر مقدونی ویران شد. این قصر، اقامتگاه زمستانی شاهان هخامنشی بوده  و در سال ۷۰ سر از خاک بیرون آورده است. متاسفانه بیشتر آثار کشف شده از این بنا هم‌اکنون در موزه لوور پاریس نگه‌داری می‌شود. با تاسف بسیار، اکثر  آثار ارزشمند این کاخ باشکوه توسط فرانسوی‌ها به خارج از ایران و به موزه لوور پاریس منتقل شده است.

آرامگاه دانیال نبی (ع)

دانیال در باور ادیان ابراهیمی یکی از پیامبران بنی اسرائیل است. وی به قرن هفتم پیش از میلاد برمی‌گردد. دانیال به زبان عبری یعنی خدا قاضی من است. در سال ۶۰۶ پیش از میلاد وی را به دربار بخت النصر پادشاه بابل به اسارت بردند. وی در آنجا به علوم کلدانیان و زبان مقدس واقف شد و در حکمت از آنان پیشی گرفت. اولین واقعه‌ای که سبب نفوذ دانیال نبی شد تعبیر خواب نبوکد نصر بود. بدین گونه ادعای پیغمبری کرد و مورد توجه آن پادشاه قرار گرفت. وی به‌همراه عده‌ای از قوم یهود به ایران مهاجرت کرد و در شوش ساکن شد و در آنجا درگذشت.

قلعه شوش (آکروپل)

قلعه شوش توسط فرانسوی‌ها روی تپه تاریخی بنا شده است. از آجرهای خرابه‌های کاخ آپادانا و چغازنبیل در ساخت آن استفاده شده که از شکوهی حیرت آور برخوردار است.

زیگورات چغازنبیل

زیگورات چغازنبیل در زمان شکوه و جلالش پنج طبقه داشته اما امروزه تنها دو طبقه و نیم از آن باقی مانده ‌است. بنایی بسیار بزرگ است که سالانه افراد زیادی از آن بازدید می‌کنند. چغازنبیل نیایشگاهی باستانی در زمان ایلامیان (عیلامی‌ها) بوده است. خاورشناسان چغازنبیل را نخستین ساختمان مذهبی ایران می‌دانند. اونتاش گال پادشاه ایلام باستان است دستور ساخت این شهر مذهبی را داده ‌است. بنای چغازنبیل در میانه این شهر واقع شده و مرتفع‌ترین بخش آن است. با تاسف، بسیاری از اشییء پیدا شده در چغازنبیل هم‌اکنون در پاریس به سر می‌برند.

در چغازنبیل کتیبه‌ای با متن زیر پیدا شده:

من اونتاش گال آجرهای طلائی را حکاکی کردم. من در اینجا این مأوا را برای خدایان گال و ابنشوشیناک برپا کردم و این مکان مقدس را هدیه کردم. باشد که کارهای من که هدیه‌ای است برای خدایان گال و اینشوشیانک پذیرفته شود.

کاخ شاوور اردشیر دوم

 کاخ شاوور تالار باشکوهی است که ۶۴ ستون دارد و ستون‌های آن مشابه ستون‌های کاخ آپادانای شوش است ولی با این تفاوت که نسبت به ستون‌های کاخ آپادانا کوتاه‌تر است.

ایوان کرخه

کامل ترین وبزرگ‌ترین شهر ساسانیان است که شکوه، جلال و قدرت دوران ساسانیان را بازگو می‌کند. بخش اندکی از آن باقی مانده و از مشخصه‌های آن دیوارهایی بلند است که به‌لحاظ تاریخی و معماری اهمیت زیادی دارد. با تأسف این بنا در زمان جنگ ایران و عراق آسیب دید و هم‌اکنون بی‌حفاظت رها شده است.

باستان‌شناس دانشمند، سید محمد تقی مصطفوی در سال نهم شماره هفتم و هشتم مجله آموزش‌وپرورش تحت عنوان (ایوان کرخه) این‌گونه می‌گوید:

در سمت مشرق محوطه کاخ به فاصله تقریبا سیصد متری گوشه جنوب شرقی آن ساختمان طویل آجری موجود بوده که امروز نصف بیشتر آن از بین رفته و نیمه کمتر آن سرپا مانده‌است. از روی نیمه باقی‌مانده این کاخ ویران چنین دستگیر می‌شود که ساختمان به طول ۴۶ متر و پهنای ۵۰/۱۴ متر بر فراز باروی شرقی این محوطه وجود داشته و با در نظر گرفتن طاق هلالی آجری و سایر مشخصات بنا معلوم می‌شود که تالار با شکوهی را تشکیل می‌داده‌ است که از درون آن می‌توانسته‌اند جریان آب کرخه و جلگه پهناور خوزستان را تا چندین فرسخ بنگرند.در نقشه‌ای که از این بنا تهیه گردید قسمت‌های موجود به‌وسیله خطوط کامل و قسمت‌های از بین رفته و روزنه با خطوط بریده نشان داده شده‌ است و به‌طوری که ملاحظه می‌شود تالار این کاخ در وسط رو به هر جانب یک درب داشته و در طول تالار نیز از هر جانب ۸ روزنه درون آن‌را روشن می‌کرده‌است.

آبادان

موزه آبادان

از موزه‌های قدیمی ایران است این موزه با آثاری از دوره ماقبل تاریخ و آثاری‌ از دوره‌های متاخر تا دوره قاجاریه و نیز آثاری از هنرمندان کارگاه‌های هنرهای سنتی را در خود جای داده است.

کلیسای ارمنه (کلیسای سورت گاراپت)

کلیسای ارامنه آبادان سازه‌ای مربوط به دوران پهلوی است که با بنایی سفید همگان را وادار به نظاره می‌کند. این کلیسا در زمان جنگ آسیب دید اما توسط ستاد بازسازی مناطق جنگی مرمت شد. در حال حاضر به‌دلیل اندک بودن مسیحیان در آبادان مراسمی در این کلیسا برگزار نمی‌شود اما به‌دلیل مجاورت با مدرسه ادب آبادان، همچنان پابرجاست، کلیسای ارامنه گریگوری آبادان بزرگ‌ترین تالار اجتماعات ارامنه مقیم آبادان محسوب می‌شده است.

_{عکس از خبرگزاری تقریب (عکاس: نامشخص)}

مسجد (موزه) رانگونی‌ها

مسجد رانگونی‌ها به دست کارگران پاکستانی پالایشگاه آبادان در زمین‌های شرکت نفت ساخته شد. رانگون، پایتخت کشور برمه ‌است. ملوانان و مسافران کشتی‌های خارجی بسیاری در این مسجد نماز خوانده‌اند. این بنا با قدمت ۸۸ سال دارای شبستان، حیاط اصلی و موذنه‌ است. این مسجد به مسلمانان اهل سنت حنفی مذهب تعلق داد. در آرایه‌های این مسجد از طرح‌های گچ‌بری برجسته به‌صورت روکش سیمانی استفاده شده‌ است. این مسجد هم‌اکنون به‌عنوان موزه فعالیت می‌کند.

سینما شیرین

این سینما ۸۰ سال سن دارد و از اولین سینماهای ایران است. که در زمان جنگ جهانی دوم با افزودن دو طبقه دیگر به آن به بزرگ‌ترین سینمای ایران تبدیل شد.

سینما نفت و تاج

عمر سینما نفت تقریبا برابر با عمر پالایشگاه عظیم نفت آبادان است که به ۱۰۰ سال می‌رسد.

_{عکس از گوگل‌مپ (عکاس: ناهید بهروزی)}

با پایان یافتن کارهای ساختمانی پالایشگاه و نزدیک شدن زمان بهره‌برداری، انگلیسی‌ها در کنار سایر امکانات و تسهیلات رفاهی نظیر خانه‌های مجلل و مشجر، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، باشگاه‌های قایقرانی، اسب‌دوانی، گلف و استخر در نزدیکی محله بوارده جنوبی، سینمای مجللی نیز با آجر نسوز قرمز رنگ، موسوم به آجر لندنی ساختند که در سال ۱۳۲۳ با نام سینما تاج افتتاح شد و محل اجرای نمایش و کنسرت های بزرگ نیز بود. 

بازارهای آبادان

بازارهای آبادان عبارت‌اند از بازار کویتی‌ها، بازار امیری، بازار احمدآباد، بازار ته لنجی‌ها، بازار مرکزی و بازار درجه یک ماهی‌فروشان آبادان با همجواری خود با کشورهای خلیج فارس و داشتن صادرات و واردات کالا از طریق لنج و کشتی دارای بازارهای متنوع و متعدد با قیمت‌های مناسب است که سبب شده است که مردم از شهرستان‌ها و استان‌های دیگر برای خرید و سیاحت به این شهر سرازیر شوند و چون اقشار مردم آبادان اکثریت کارمند و بازاری هستند موجب شده است تا بازارهای آبادان رونق بگیرند و نسبت به دیگر شهرهای استان چشمگیر باشند.

خرمشهر

موزه جنگ

همه ما داستان‌های دوران دفاع مقدس را شنیده‌ایم و این موزه آن‌ها را بار دیگر با جلوه‌های بصری و آثار باقی از آن دوران را برایمان بازگو می‌کند.

مسجد جامع خرمشهر

_{عکس از گوگل‌مپ (عکاس: حامد عباسی)} 

یکی از بناهای باقی مانده از دوران جنگ ایران و عراق است که از آن به‌عنوان مقر فرماندهی و تدارکات استفاده می‌شد. پس از فتح خرمشهر این مسجد به‌صورت نیمه سالم به ایران بازگشت. مسجد جامع خرمشهر یکی از تنها ساختمان‌هایی بود که در این شهر، پس از بازپس‌گیری به‌صورت نیمه‌سالم باقی مانده بود و همچنین چون این مسجد در زمان مقاومت، قبل از اشغال مرکز فرماندهی و تدارکات و گردهمایی مدافعان شهر بود، لقب نماد مقاومت را به خود گرفت که در حال حاضر نیز بین بازماندگان جنگ و علاقه‌مندان به تاریخ جنگ ایران و عراق به همین عنوان شناخته می‌شود.

بهبهان

حلقه قدرت ارجان و موزه بهبهان

در موزه بهبهان آثار نفیسی نگهداری می‌شود که از برجسته‌ترین آن‌ها حلقه قدرت ارجان است.

در بهبهان آرامگاه کیدین هوتران پسر کورلوش تابوتی برنزی کشف شد که در آن یک حلقه طلایی، نود وهشت دگمه زرین، یک دِشنه، میله‌ای نقره‌ای و جامی به‌همراه سینی برنزی و چند شی دیگر قرار داشت. و جسد حلقه قدرت را در دست چپش گرفته بود. قدمت این حلقه به قرن هشتم قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد.  این‌چنین اثری تابه‌حال در هیچ جای دنیا به این شکل دیده نشده است.

هندیجان

شهر باستانی آسک

آسک شهری قدیمی و متروکه‌ است. در حدودالعالم راجع به آسک چنین گفته شده که آسک در دامنه کوه قرار داشته و بالای آن کوه آتش فروزان بوده است.

مرحوم سلطانعلی سلطانی می‌نویسد:

 در نزدیکی هندیجان کنونی شهر آسک قدیم واقع بود که بسیاری از جنگ‌های خوارج در نزدیکی آن رخ داده‌ است و نام این شهر در بعضی از اشعار شعرای عرب نیز آمده‌ است.

مورخان درباره آثار آسک نوشته‌اند:

 ایوان بلندی داشته است. همچنین آتشکده‌ها و دفینه‌های باستانی و گورهای قدیمی، تابوت‌ها و حجاری‌های کتیبه مانند در آسک وجود داشته‌است. کتیبه‌هایی به خط پهلوی روی در غربی ایوان (معبد آتشکده) آسک در سنگ منقوش بوده ‌است. در غرب آسک قلعه گنبدی است که قبلا برج دیده‌بانی آنجا بوده‌ است.

شادگان

تالاب شادگان

_{عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: internet alghadir shadegan)}

س‍‍ازم‍‍ان م‍ی‍راث ف‍ره‍ن‍گ‍‍ی و گ‍ردش‍گ‍ری اس‍ت‍‍ان، روس‍ت‍‍ای رگبه را ب‍ه ع‍ن‍وان روس‍ت‍‍ای ن‍م‍ون‍ه و پ‍‍ای‍گ‍‍اه گ‍ردش‍گ‍ری ت‍‍الاب شادگان معین و در منطقه ایستگاه گردشگری  احداث کرده است و اف‍رادی در زمینه راهنمایی و ارائه خ‍دم‍‍ات م‍ورد ن‍ی‍‍از ب‍ه گ‍ردش‍گ‍ران ت‍‍ع‍ی‍ی‍ن ش‍ده‌ان‍د که ه‍م‍واره م‍‍ی‌ت‍وان ق‍‍ایق‌هایی ب‍‍ا ق‍‍ای‍ق‍ران‍‍ان ن‍وج‍وان را در ک‍ن‍‍ار آب مشاهده کرد و همچنین م‍ن‍‍اظر این تالاب به وی‍ژه در ف‍ص‍ل ب‍‍ه‍‍ار و اواخ‍ر زمستان دی‍دن‍‍ی است.

رامهرمز

تشکوه رامهرمز

_{عکس از danestaniihaa.artablog (عکاس: نامشخص)} 

تشکوه یا کوه آتشین رامهرمز از جاذبه‌های گردشگری رامهرمز است. این کوه از گذشته‌های دور تا به امروز شبانه‌روز می‌سوزد، از قدیم مردم محلی به این کوه تشکوه می‌گویند. به گفته‌ کارشناسان زمین‌شناسی دلیل شعله‌ور شدن آتش کوه، گوگرد موجود در زمین و متصاعد شدن گاز طبیعی از عمق زمین به سطح است. گازهای هیدرکربوری از لایه‌های مختلف زمین عبور می‌کنند و از هر درز و شکافی در سطح زمین به بیرون شعله‌ور می‌شوند به‌طوری که در شب، نور سوختن این گاز بیشتر دیده می‌شود. در مجاورت تش‌کوه به‌دلیل وجود گاز متصاعد شده در هوا نمی‌توان آتش دیگری روشن کرد.

قلعه دا و دختر

این قلعه به دوره ساسانیان باز‌می‌گردد. دژ بزرگی است که از آن به نام دا و دختر یاد می‌شد. معماری آن به معماری رومی بسیار نزدیک است. از سنگ ملات و در جاهایی از قیر و آجر ساخته شده است. این قلعه در ارتفاعات بنا شده و معابر سختی دارد.

عمارت صميمی

_{عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: علی ممبینی)} 

عمارت صمیمی یا باغ امیر سپه‌دار از باغ‌های سکونتی حکومتی دوره قاجار است که به‌عنوان حاکم‌نشین شهرستان رامهرمز استفاده می‌شده و متاثر از باغ‌های فرنگی ساخته شده است. عمارت اندرونی که همان کوشک میانی  است در دو اشکوب همکف و زیر زمین بنا شده و محل کارهای حکومتی و دفتری بوده، و در زمان پهلوی این کوشک محل زندگی صاحب وقت باغ بوده است. طبقه همکف شامل سرسرا ،چهار اتاق و یک سفره‌خانه است دارای سقف‌های گنبدی از نوع چهار بخشی و طاق و تویزه است. و زیرزمین آن شامل دو اتاق و یک سرسرا است.

دزگيری (دژ گلی)

در بالای تپه‌های دوکوهک به گفته مردم محلی، کله قوچی پرابهت قرار دارد که در شباهت با مجسمه ابوالهول مصر است و تمام منطقه را زیر نظر دارد. این ساختار طبیعی است و به دست کسی ساخته نشده است.

عمارت امیر مجاهد (قلعه بهبهانی)

قلعه امیر مجاهد یا باغ امیر مجاهد یکی از بناهای تاریخی رامهرمز است. این بنا توسط یکی از خوانین پرنفوذ ایل بختیاری به نام امیر مجاهد بختیاری در اواخر دوره قاجار احداث شد و به همین دلیل قلعه امیر مجاهد نامیده می‌شود. این بنا در شهریور ۱۳۲۰ خورشیدی توسط طاهر بهبهانی برای سکونت خریداری شد و به همین دلیل که مالک کنونی آن آقای بهبهانی است به این نام نیز شهرت دارد. قلعه امیر مجاهد در انتهای باغی ساخته شده که از انواع درختان از قبیل نخل، پرتقال و گل و گیاه پوشیده شده است. از ویژگی‌های قلعه امیر مجاهد نوع معماری آن است.

ایذه

کول فرح

تنگه‌ای در هفت کیلومتری شمال شرقی ایذه، شامل شش نقش برجسته متعلق به دوره ایلامیان است که با توجه به سنگ نبشته‌های به جا مانده و بقایایی از محل زندگی آن‌ها در گذشته‌های دور که در میان کوه‌ها باقی‌مانده است مانند گورها کانال آب و بقایای ساختمان و نقطه دیدبانی می‌توان گفت این محل پرستشگاه نارسینا، یکی از خدایان ایلامی بوده است.از آنجا که دره‌ها عموما تنگ و خفه هستند اما این دره روح‌افزا و دل‌باز است و در سمت راست مدخل دره، در کنار رشته کوهی، دو قطعه سنگ عظیم و نامنظم دیده می‌شود که بر بدنه آن‌ها، نقوش ظریف و زیبایی از صورت انسان و شمایل جانوران در حالت‌های نیایش و احترام دیده می‌شود. در تصویر سنگی این نیایشگاه بیش از ۴۰۰ نفر در حال پرستش مشاهده می‌شوند و بنا به گفته کارشناسان در این تصاویر نخستین نگاه بشر به مذهب و آیین شکل گرفته است و حمل خدایان، قربانی کردن و اجرای موسیقی از دیگر صحنه‌های بکر این سنگ‌نگاره‌ها است.

اشکفت سلمان

بزرگ‌ترین خط نوشته میخی ایلام نو را در خود جای داده‌ است و شامل چهار نقش برجسته متعلق به دوره ایلامیان و بقایای یک ساختمان متعلق به اتابکان است. این محل پرستشگاه تریشا یکی از خدایان ایلامی بوده‌ است. در این منطقه علاوه بر وجود سنگ نوشته ها شامل غار و چشمه‌ای معدنی از دل کوه است که در این مکان چهار نقش برجسته وجود دارد که دو تای آن داخل غار و دو تای دیگر در خارج از غار است. بزرگ‌ترین نوشته خط میخی از دوره ایلامی در این غار قرار دارد و از زمان شاهک ایلامی، شاه بومی آیاپیر یا آیاتم در این غار جای گرفته است و هم‌ چنین برای نخستین بار حضور مصور زن دوشادوش مرد در نقش برجسته‌های این غار دیده شده است.

طاق طویله

دارای معماری داخلی پیچیده و اعجاب‌انگیز است. متعلق به دوره اتابكان لر و حدود قرن هفتم هجری قمری است. كاشیكاری‌های دوران ایلخانی و تیموری و كاشیكاری‌های برجسته چون زرین فام، چلیپا و كاشی‌هایی با نقوش گیاهی و حتی كاشی‌هایی چون مسجد جامع اصفهان، این مكان را منحصربه‌فرد و دیدنی‌تر كرده‌است.

قلعه دیزه وراز

این قلعه در شمال كوه دلا قرار دارد. برای رسیدن به قلعه باید پله‌های زیادی را طی كرد. این قلعه در بلندترین قله كوه دلا ساخته شده است و تاریخ ساخت به زمان فرامرز اشكانی می‌رسد.

قلعه تل

توسط محمدتقی‌خان بختیاری در ناحیه ایذه بنا شده است. این قلعه در واقع مركز حكومت خان‌های ایل بختیاری بوده و چند قلعه كوچک‌تر در داخل آن وجود داشته است.

منطقه باستانی شمی

منطقه باستانی شمی در ۳۰ كیلومتری شمال غربی ایذه، یكی از معروف‌ترین اماكن تاریخی ایران است. در بازمانده های سكویی سنگی در شمی چندین تندیس به دست آمده است. بزرگ‌ترین پیكره مفرغی آدمی كه تاكنون از ایران باستان به دست آمده، متعلق به این مكان است كه هم‌اكنون در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود.

مسجدسلیمان

کلیسای نمره چهل

کلیسای نمره چهل مسجدسلیمان یکی از بناهای منحصربه‌فرد این شهرستان است . کلیسای نمره چهل است  در دهه ۳۰شمسی ‌توسط ارامنه ساخته شد. این کلیسا در حال حاضر در دست شرکت مخابرات مسجدسلیمان است. این کلیسا معماری فوق‌العاده زیبا و منحصر به فردی دارد که تقریبا می‌توان گفت پایداری خود را حفظ کرده است. البته سالن آن نیاز به مرمت اساسی دارد که می‌توان با هزینه‌ای اندک آن را سامان داد.

_{نویسنده: فرزاد ضیایی نژاد}

_{عکس‌های گالری از ویکی‌مدیا، گوگل مپ و Unsplash؛ عکاسان: سام مقدم خمسه، کیوان محمدی، اشکان فروزانی، صالح‌یار، احمد شریفی،}