بهبهان شهری تاریخی در جنوب غربی ایران است. شهر بهبهان مرکز شهرستان بهبهان در جنوب شرقی استان خوزستان است. شهرستان بهبهان از شمال و شمال شرقی به دهدشت از شرق به شهرستان گچساران، از جنوب به شهرستان گناوه، از جنوب غربی و غرب به شهرستان ماهشهر و از شمال غربی و شمال به شهرستان رامهرمز محدود شده است. آب و هوای بهبهان، آب و هوای نیمه بیابانی یا کوهپایه‌ای است. مردم بهبهان فارسی را به گویش بهبهانی صحبت می‌کنند که گونه‌ای کهن از سخن گفتن پارسی است و شباهت‌هایی دستوری با گویش مردم بخشهایی از استان فارس و همچنین بخشهایی از استان بوشهر دارد.
درباره بهبهان بیشتر بخوانید:
درباره بهبهان
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Photogir)
شهرستان بهبهان از شمال و شمال شرقی به دهدشت از شرق به شهرستان گچساران، از جنوب به شهرستان گناوه، از جنوب غربی و غرب به شهرستان ماهشهر و از شمال غربی و شمال به شهرستان رامهرمز محدود شده است.
اراضی شهرستان بهبهان را کوه‌های نه چندان بلندی پوشانیده است. رودخانه‌‌های مارون (طاب)، خیرآباد و زهره این شهرستان را مشروب می‌کنند. هوای آن گرم است و از نظر بارندگی جزء نواحی خشک به شمار می‌آید. وزش بادهای خشک و سوزان شمال و بادهای مرطوب جنوب در تابستان موجب هوای شرجی این شهر می‌شوند. گندم، جو، کنجد و خرما از تولیدات عمده کشاورزی شهر بهبهان هستند. بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت ساکن در این شهرستان ۱۰۷٬۴۱۲ نفر بوده است. امروزه جمعیت بهبهان ترکیبی است از پارسی‌تبارهای بهبهانی، قوم لر و نیز اقلیتی از مهاجرین عرب. مردم این شهر به گویش بهبهانی تکلم می‌کنند.
شهرستان بهبهان به دو بخش جدید و قدیم تقسیم می‌شود. از محله‌های قدیمی می‌توان مسجد بردی، پهلوانان، ویس، سادات، میرزاها، کاروانسرا، گچپزان، شاه‌فضل، بوعلی‌ها، لب‌آب، درویشا، سبزپوشان، باقرخان، محسنی‌ها، معمارها، ملاهان، گودکلو، گود بقال، میدان خراسانی‌ها، آقا پیر حیدر، بازار نو، محله پر، آهنگرها و... را نام برد. محله‌های جدید شهر چمنک، شهر نو، ذوالفقاری، فلکه بید بلند و پل قائم هستند.
آب و هوای بهبهان
عکس از ویکیمدیا (عکاس: داود مهرافشار)
هوای آن گرم است و از نظر بارندگی جزء نواحی خشک به شمار می‌آید. وزش بادهای خشک و سوزان شمال و بادهای مرطوب جنوب در تابستان موجب هوای شرجی این شهر می‌شوند. بهبهان مرکز تولید گل نرگس در جنوب کشور است، گل‌دهی نرگس از نیمه دوم سال آغاز می‌شود و تا پایان بهمن و گاهی نیز نیمه اول اسفند ادامه می‌یابد.
تاریخچه بهبهان
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Photogir)
ارجان نامی است کهن که به منطقه بهبهان اطلاق می‌شود. تقریبا در همه نوشته‌های تاریخ‌نویسان آنچه مشترک است این است که ارجان در قرن هفتم هجری رو به ویرانی نهاده و این ویرانی و خرابی به‌تدریج تا به آنجا دامن گسترده که در تواسط قرن هشتم هجری قمری یعنی کمتر از یک قرن هیچ نامی از آن شهر در تاریخ بر جای نمانده است. بهبهان کنونی که ظاهرا اهالی ارجان بدان شهر کوچ کرده‌اند، جایگزین آن شده است.
اولین باری که نام بهبهان در تاریخ آورده می‌شود، در کتاب تاریخ آل مظفر در سال ۷۵۷ هجری قمری در ذکر واقعه لشکرکشی پدرشاه شجاع آل مظفر به لرستان است.
اشیایی که در کشفیات باستان‌شناسی سال ۱۳۶۱ به دست آمد، تاریخ بهبهان را تا هزاره دوم پیش از میلاد به عقب برده است. هنگام عملیات خاک‌برداری در ارجان بهبهان، تابوتی بزرگ از جنس برنز کشف شد که در آن یک حلقه طلایی، نود و هشت دگمه زرین، یک خنجر، یک میله نقره‌ای، تنگ و ساغر و سینی برنزی، ده ظرف استوانه‌ای شکل وجود داشت. حلقه طلایی در دست چپ جسد قرار داشت. این حلقه طلایی معروف به حلقه قدرت با بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت، یکی از آثار ارزشمند، از تمدن عیلامیان در کشور محسوب می‌شود. قدمت این اثر باستانی، ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد تخمین زده شده است. وزن این حلقه ۲۳۷ گرم طلای خالص است.
وجه تسمیه بهبهان
در مورد وجه تسمیه این شهر و اینکه چرا آن را بهبهان گفته‌اند، روایات فراوانی وجود دارد. برخی آن را به مفهوم «به از بهتران» یا «به بهان» دانسته‌اند و برخی دیگر بر اساس مطالعات تاریخی موجود این نامگذاری را برگرفته از «شعب بران» می‌دانند که از بهترین و خوش آب و هواترین مناطق فارس و در حوالی ارجان و در مسیر این شهر تا شیراز واقع شده بود. به نظر می‌رسد بهبهان در ابتدا «به بران» به‌معنای بهتر از بران بوده که کم‌کم بر اثر سهولت در بیان و آسانی کلام به «بهبهان» تبدیل شده است.
صنایع دستی بهبهان
عکس از وب‌سایت sobhesabat.ir (عکاس: نامشخص)
بهبهان از قدیم صنای عدستی متنوعی داشته است که به‌دلیل تحولات اقتصادی و ظهور مشاغل جدید اکثر آن‌ها فراموش شده و از بین رفته‌اند؛ صنایعی همچون مسگری، ورشوسازی، ساخت قلیان، ظروف سفالی، عبابافی، نمدمالی، لحاف‌دوزی، تولید کلاه نمدی، گیوه و... که در حال حاضر تنها عبابافی، نمدمالی، لحاف‌دوزی و گیوه‌دوزی همچنان به حیات خود ادامه می‌دهند.
پیشینه عبابافی در بهبهان به هزار سال قبل باز می‌گردد. قدمای شهر معتقد هستند تعداد کارگاه‌های بی‌شماری برای بافت عبا در شهر وجود داشته که در حال حاضر تنها حدود بیست مکان کارگاهی از آن دوران باقی مانده است که برخی از آن‌ها مخروبه‌ای بیش نیستند.
عبای تولیدی بهبهان در سال‌های گذشته از طریق خلیج فارس و با لنج و کشتی به بحرین فرستاده می‌شد و تاجران عرب آن را با خود به سایر بلاد عربی و شمال آفریقا برده و به فروش می‌رساندند، اما در حال حاضر عمده صادرات عبا از طریق اهواز به کویت انجام می‌شود و از آنجا به سایر کشورهای عربی فرستاده می‌شود.
جاهای دیدنی بهبهان
اماکن تاریخی و جاهای دیدنی بهبهان عبارت‌اند از: دیوار و خندق اطراف شهر، مسجد جامع و راسته بازار، بقعه بشیر نذیر، گور مکشوفه کتین هوتران، مجموعه بکان، پل خیری مح خان، قلعه مدرسه، آتشکده چهار طاق، کتیبه تنگ تکاب، برج‌های رضا خانی، کتیبه تنگ سروک.
از زیبایی‌های طبیعی این شهر هم می‌توان به باغستان‌های زیبای منصوریه، روستای تنگبن، تنگ تکاب، کوه خائیز، دره گرمابه، تنگ سروک و باغ بهو پارک جنگلی ارجان (جاده سیمان ـ نرگس‌زار) پارک ساحلی خارستان (جاده اهواز) پارک ساحلی شبدری (جاده اهواز در کنار پل مارون) از جمله مراکز تفریحی غیرطبیعی است که در سال‌های اخیر در این شهرستان احداث شده است.اشاره کرد که هر سال گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کنند.
عکس‌های گالری از ویکیمدیا (عکاسان: بهار کاظمی و Photogir)
نویسنده: پریسا مرتضوی
