سوغات شوشتر چیست؟
شوشتر یکی از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است. این شهر علاوه بر آثار تاریخی، طبیعت بسیار زیبایی هم دارد و یکی از جاذبههای مهم شوشتر، آبشارهای مشهور آن است.
مقالههای مرتبط:
شوشتر از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است که در دامنه زاگرس قرار دارد. شوشتر مساحتی برابر با ۲۴۳۶ کیلومتر مربع دارد. شوشتر پس از کلانشهر اهواز و شهرهای دزفول و آبادان، چهارمین شهر بزرگ استان خوزستان است.
بنا بهگفته تاریخنویسان از جمله حمزه اصفهانی، شوشتر بهمعنی خوبتر است؛ و چون شهر شوش در حال ویران شدن بود، این شهر در شش فرسنگی شهر قبلی بنا شد که خوش آب و هواتر و حاصلخیزتر از شوش بود و آن را شوشتر یعنی از شوش بهتر نامیدند. بعضی دیگر آن را «شه شاتر» یعنی شهر شاه لقب دادهاند. بعضی از تاریخدانان بر این باوراند که نام شوشتر از واژه شوشا یا سوسا یعنی مطبوع آمده است.
آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر در ژوئن سال ۲۰۰۹ بهعنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
سازههای آبی تاریخی شوشتر مجموعهای بههمپیوسته از پلها، بندها، آسیابها، آبشارها، کانالها و تونلهای عظیم هدایت آب هستند که در ارتباط با یکدیگر کار میکنند و در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، جهت استفاده بیشتر از آب ساختهشدهاند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستانشناس مشهور فرانسوی از این محوطه بهعنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یادشده است.
از تاریخ پرافتخار شوشتر بگذریم، به سوغاتیهای خوشمزه این شهر میرسیم. اگر به شوشتر سفرکرده باشید، بدون شک در شهر و بهخصوص در بازارهای اطراف آسیابهای بادی، با مغازههای فروش ترشیجات مواجه شدهاید.
ترشی فقط یکی از سوغاتیهای خوراکی خوشمزه شوشتر است، با ما همراه باشید تا دیگر خوراکیهای خوشمزه این شهر زیبا را بشناسید:
خوراکیها
ترشیجات و لبنیات
حدود ۱۰ نوع انواع ترشیجات محلی و حدود هشت نوع انواع لبنیات محلی از ویژگیهای خاص و انحصاری شهرستان تاریخی شوشتر است که توانسته توریستها را به این شهر زیبا و دیدنی بکشاند.
ترشیجاتی مانند ترشی سیر، لگجی، بندری، موسیر و مخلوط، از جمله پرطرفدارترین ترشیجات بین مهمانان و توریستها است.
لبنیات محلی شوشتر هم طرفداران خود را دارد، انواع لبنیات محلی مثل ماست محلی، دوغ محلی، ماست موسیر، شیر، شیر برنج، کره محلی، روغن محلی و سرشیر در شوشتر تولید میشود و بسیاری از افراد محلی و توریستها از این محصولات بهخوبی استقبال میکنند.
از دیگر سوغاتیهای خوراکی شوشتر میتوان به کلوچه، زردک، سبزی خورشتی، ارده، حلواشکری، حلوا کنجدی، آش فلفل، حلوا قبیط، حلیمو بستنی سنتی اشاره کرد.
زردک
زردک یا جزر، همان هویج ایرانی است که دارای کلسیم و فسفر زیادی است. زردک باعث استحکام استخوانها شده و در فصل زمستان قابل برداشت است. زردک برای درمان کمخونی بسیار موثر بوده و در درمان بیماریهای زیادی کمککننده است.
صنایع دستی
از جمله رشتههای بومي فعال در مركز صنایع دستی اين شهر میتوان به نساجی سنتی، احرام بافی، سجاده بافی، جاجیمبافی، زيورآلات سنتی و سفالگری اشاره كرد. البته رشتههای غيربومی مثل لباسهای محلی، معرق ساقه گندم، ساز سازی، حكاكی روی سنگ و نقاشی روی پارچه نيز در اين مركز فعال هستند و همچنین رشته منسوخشده مسگری پس از ۳۰ سال بار ديگر در حال احيا است.
ملحفهبافی از ديگر رشتههای منسوخشده اين شهرستان بود كه تنها در حد لنگ بافته میشد که درگذشته نخهای ملحفهبافی در شوشتر توليد میشد، اما در حال حاضر پس از فعاليت دوباره اين رشته ۹۰ ساله در اين شهر نخهای آن از شهر اصفهان وارد میشود.
كپوبافی، پارچهبافی، ابريشمی، گليم سوزنی، كارتی بافی، چوقابافی از ديگر رشتههای منسوخشده شوشتر است كه احيا شدند.
کپوبافی
یکی از صنایع دستی بومی و خاص استان محصولاتی به نام کپو است که با پیچش ساقه های مرکزی و جوان نخل به دور ساقههای کرتک شکل میگیرد و با نقش اندازی کامواهای رنگی، زیبایی آن چند برابر میشود. محصولات کپوبافی انواع متفاوتی دارند و بهعنوان سوغات ایران در میان گردشگران داخلی و خارجی از محبوبیت برخوردار هستند.
پارچه بافی
به نوشته مسعودی، شاپور اهالی شام را به شوش، شوشتر و دیگر شهرهای خوزستان کوچ داد. آنها فرزندانی به دنیا آوردند که از همان روزگار به تدارک و بافتن دیبای شوشتری و دیگر انواع پارچههای ابریشمین در شوشتر، اهواز و شوش پرداختند. در طول دوران اسلامی نیز شهرهای شام در تولید انواع منسوجات مشهور بودند. جبه، بساط، حریر و عبای شامی، جامههای مویینه دمشق و منسوجات حلب و پارچه مخصوص بعلبک در متون دوره اسلامی ذکرشده است. معمولا خلفا اطلاعات تاریخی را روی پارچه طراز نقش میزدند. این نوشتهها امروزه در تعیین مکان و تاریخگذاری آنها کمک میکند. نمونهای از بافت پرده قالیچه نمای پشمین با نقش شمسههایی مزین به نقش خروسان و عقابان که دارای کتیبهای به نام مروان، خلیفه اموی، است در موزه منسوجات واشینگتن باقی مانده است.
سجادهبافی
یکی از کاربردهای مهم سجاده در شوشتر جهیزیه عروس است که سجاده را با قرآن در جهیزیه عروس قرار میدهند.
جاجیمبافی
جاجیم گونهای زیرانداز دورویه است. جاجیم دستبافی است از پارچه کلفت شبیه به پلاس بوده، ولی از پلاس نازکتر است و آن را از نخهای رنگین و ظریف پشمی یا پنبهای یا آمیزهای از این دو میبافند. جاجیمها پرز ندارند و میتوان از هر دو روی آن استفاده کرد. کوچنشینان از جاجیم استفاده زیادی میکنند و کاربرد آن بهعنوان روانداز و محافظ سرما است.
جاجیمبافی بهعنوان یکی از صنایع دستی در شوشتر است که از دیرباز بین خانوادههای روستایی و عشایر رواج داشته است. جاجیم بهعنوان زیرانداز استفاده میشود، همچنین هنگام کوچ عشایر برای بستهبندی و جابهجایی اسباب و لوازم و گاهی بهعنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار میگیرد. حتی در بین برخی از خانوادههای روستای جاجیم را بهعنوان چشمروشنی و جهیزیه نوعروسان هدیه میدهند و بهعنوان یادگاری ارزنده سالها در خانوارها باقی میماند.
مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته میشود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته میشود. در منطقه اورامان و ثلاث باباجانی زنان جاجیمهایی را با نقوش متنوع و جنس مرغوب میبافند که در نوع خود کمنظیر است.
معرق ساقه گندم
بر اساس تحقیقات این هنر ابتدا با ساقههای نیشکر و ذرت در شهرهای جنوبی کشورمان رواج داشته است. بهعلت سختی کار و نبود ابزار متناسب و کیفیت پایین کار نتوانسته جای را در بازار فروش یا رشتههای هنری به خود اختصاص دهد. کمکم با الیاف دیگری مانند ساقه گندم، جو، برنج و برخی گیاهان دارای ساقه انجام شد.
ملافه بافی
مردم شوشتر از دستبافهای داری مانند ملحفهبافی استقبال خوبی میکنند و از اینرو بازار فروش اين محصولات در استان خوب است و اگر معرفی اين رشته حالت برونمرزی پيدا کند و در زمينه صادرات آن فعاليت شود، وضعيت آن بهتر شده و رونق بيشتری پيدا خواهد کرد. بافتههای داری بافتههايی هستند که از دار برای توليد آنها استفاده میشود که دارها يا عمودی يا افقی است. بعضی از اين بافتهها گرهدار هستند مانند قالی و گبه و برخی مانند گليم و زيلو پود باف بوده و بعضی مانند ورنی و شیر یکی پيچ پود پیچ هستند. در شوشتر بافتههای داری به شيوه گرهزنی يا پود گذاری بافته میشود و شامل قالی، قاليچه و گليم است و بافندگان اصلی آنها زنان ايلی و روستايی هستند که روی دار افقی که روی زمين قرار میگيرد کار بافتن را انجام میدهند. نقشهها اکثرا ذهنی و طرحها هندسی است و رنگهای قرمز، مشکی، سبز، نارنجی، سفيد، سرمهای در بيشتر بافتهها کاربرد دارد. زنان و دختران عشاير عرب نيز بهصورت محدود به کار بافت قالی اشتغال دارند و قالیهايی با نقش هندسی و با استفاده از رنگهای قرمز، نارنجی، صورتی، مشکی، زرد کدر، سرمهای و سفيد میبافند.
احرامی
احرامی از محصولاتی است که در شوشتر بافته میشود. احرامی پارچهای است با تار پنبهای و پود پشمی به رنگهای سرمهای، زرد، سبز، سفيد، نارنجی، قرمز بافته میشود.
عبا بافی
بافت عبا در شوشتر سابقهای ديرينه دارد و گفتهشده پیشینهاش به بيش از پانصد سال میرسد. اين عباها معمولا به رنگهای خرمايی، مشکی، خاکستری و شيری است که توسط بافندگان رنگرزی میشود.
دیدگاه