حمل و نقل عمومی در همدان

استان همدان به‌دلیل موقعیت خاص جغرافیایی در غرب کشور به‌عنوان پخش‌کننده ترافیک در منطقه غرب کشور است، به‌طوری که ترافیک ۸ استان از استان همدان عبور می‌کند و این استان ۷۰ درصد ترافیک غرب کشور را تحمل می‌کند.

استان همدان با داشتن بیش از پنج هزار کیلومتر انواع راه و بزرگراه و ۸۵ کیلومتر از آزاد راه همدان- ساوه، نقشی راهبردی و تعیین‌کننده در غرب کشور دارد. در ادامه بیشتر به حمل و نقل عمومی همدان می‌پردازیم.

فرودگاه همدان در ۵ کیلومتری شهر همدان قرار دارد. در نیمه‌ی نخست سال ۱۳۹۰ شمسی ۱۴ پرواز در هفته از طریق فرودگاه همدان به شهرهای تهران، مشهد، کیش و سوریه انجام ‌شده ‌است. در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۸۴ نشست و برخاست هواپیما در این فرودگاه صورت گرفت و حدود ۳۰۰ هزار مسافر از طریق آن جابه‌جا شدند.

عملیات اجرایی بهسازی سطوح پروازی فرودگاه همدان از مهر ماه سال ۱۳۹۰ آغاز شده ‌است. هدف از اجرای طرح‌های فرودگاه همدان آماده‌سازی این فرودگاه برای افزایش پروازهای همدان-تهران به روزانه حداقل دو پرواز، برقراری پروازهای اهواز، بندرعباس، شیراز، تبریز و همچنین روزانه شدن پروازهای مشهد اعلام شده ‌است. در ضمن افزایش پروازهای مسیر همدان-کیش و فعال شدن حداقل سه شرکت هواپیمایی هما، ماهان و آسمان نیز از دیگر اهداف اجرای این طرح‌ها به شمار می‌رود. پرواز حجاج ایرانی از ۹ دی سال ۱۳۹۲ شمسی از فرودگاه همدان آغاز شد. عملیات عمرانی این فرودگاه تا پایان سال ۱۳۹۳ نیز ادامه داشت. دو سال به‌دلیل اجرای عملیات عمرانی تطویل باند فرودگاه، ساخت برج مراقبت و ترمینال فرودگاه تعطیل بود؛ اما از ابتدای ۱۳۹۲ پرواز همدان به مشهد و تهران در حال انجام است.

مقصد بعدی پروازی این فرودگاه عراق، ترکیه و عربستان است که در صورت اخذ مجوز مسیرهای پروازی خارجی فرودگاه به ۳ مقصد ارتقا پیدا می‌کند. شرایط برای ورود هواپیماهای پهن‌پیکر به‌دلیل وجود طول باند بالا و ایمنی کامل برای ورود هواپیماهای پهن پیکر به فرودگاه سردار سرلشگر شهید حاج حسین همدانی آماده است.

هم‌اینک حدود ۵۱۱ کیلومتر از جاده‌های مواصلاتی استان همدان به‌صورت آزادراه و بزرگراه است که ۷ درصد آزادراه‌ها و بزرگراه‌های کشور را شامل می‌شود. با گسترش شبکه‌های اصلی مواصلاتی هم‌اینک ۵ شهرستان عمده‌ی استان همدان از طریق بزرگراه و آزادراه به مرکز استان، شهر همدان متصل هستند و اتصال چهار شهرستان دیگر نیز در دست اقدام است.

آزادراه ساوه-همدان به‌عنوان بخش عمده و مهمی از آزادراه غرب کشور است که به‌عنوان قسمتی از آزادراه کربلا نام‌گذاری شده است. امکان ارتباط سریع بین ایران و کشورهای مسلمان آسیای میانه مثل عراق و سوریه و همچنین کشورهای اروپای حاشیه دریای مدیترانه و به عبارت دیگر، احیای جاده ابریشم مدنظر قرار گرفته است.

این آزادراه که ۱۹۰ کیلومتر درازا دارد، به‌دلیل نبود نظارت کافی در هنگام ساخت، یک لاین آن حذف شد که منجر به باریک شدن این محور شده است. باریک بودن جاده موجب حذف شانه خاکی نیز شده و در صورت بروز سانحه، راننده خودرو نمی‌تواند در کمترین زمان ممکن از بروز تصادف جلوگیری کند. به‌دلیل نبود شانه خاکی به‌ویژه در سمت چپ بلافاصله خودرو با گاردریل‌های مجاور برخورد کرده و منجر به واژگونی وسایط نقلیه می‌شود.

این محور مواصلاتی مهم کشور هنوز در برخی نقاط خط‌کشی ندارد و چون مجهز به سیستم روشنایی نیز نشده است، برخی رانندگان به‌دلیل ترس از بروز سانحه از رانندگی در شب در این محور خودداری می‌کنند. بالا بودن نرخ عوارض در آزاد راه ساوه-همدان باعث شده که رانندگان ترجیح دهند از محور قدیم ساوه-همدان تردد کنند که این امر کماکان حوادث و سوانح رانندگی را افزایش خواهد داد.

• بزرگراه تهران–کرمانشاه–خسروی، که همدان در کیلومتر ۳۷۵ این مسیر از سوی تهران قرار دارد.
• راه اصلی تهران–سنندج، که همدان در ۳۴۳ کیلومتری این مسیر قرار دارد.
• راه اصلی تهران–کرمانشاه–ایلام، که همدان در همین مسیر قرار گرفته ‌است.
• راه اصلی سنندج–همدان به طول ۱۸۲ کیلومتر
• راه اصلی ارومیهـکردستانـاراک–اصفهان ، که همدان در همین مسیر قرار گرفته ‌است.
• بزرگراه همدان–ملایر به طول ۷۵ کیلومتر

همدان در ۳۶۰ کیلومتری جنوب‌غربی تهران قرار دارد. سه مسیر جاده‌ای تهران به همدان به شرح زیر هستند:

• مسیر اصلی جاده اصلی تهران–همدان که از قزوین می‌گذرد، ۳۴۱ کیلومتر است که ۲۰۰ کیلومتر از آن آزادراه و بزرگ‌راه است. این جاده از گردنه آوج عبور می‌کند.
• مسیر جاده ساوه به همدان که حدود ۵۰ کیلومتر از مسیر اصلی، کوتاه‌تر است، این جاده دوبانده و تخت است.
• جاده‌ای که از بوئین زهرا می‌گذرد.

تنها ایستگاه راه‌آهن استان در شهر ملایر قرار دارد. پروژه راه‌آهن تهران-همدان- سنندج به طول ۴۱۱ کیلومتر است که طول مسیر تهران-همدان، ۲۶۷ کیلومتر است. مسیر خط راه‌آهن تهران-همدان تکمیل و بهره‌برداری شده است و هر دو روز یک بار قطار به‌سمت تهران و بالعکس حرکت می‌کند. این مسیر بیشتر برای سفر به مشهد از طریق خط تهران-مشهد استفاده می‌شود.

در شهر همدان نه‌تنها با ترافیک سنگین تهران مواجه نمی‌شوید، بلکه خبری هم از طرح زوج و فرد و طرح ترافیک نیست. نکته‌ای که پس از مدتی گشتن در شهر متوجه خواهید شد، ساختار ویژه خیابان‌های آن است. برخلاف سایر شهرها، خیابان‌های این شهر به‌صورت دایره دایره، گرداگرد مرکز شهر کشیده شده‌اند. این طرح یادآور ساختار باستانی شهر همدان (هگمتانه) است که از هفت قلعه تودرتو تشکیل ‌شده بود.

مانند سایر شهرهای کشور، اتوبوس یکی از بزرگ‌ترین سامانه‌های حمل و نقل عمومی در همدان است که برای دسترسی به نقاط مختلف شهری می‌توانید از آن استفاده کنید. سامانه اتوبوسرانی همدان مجهز به سیستم کارت بلیط الکترونیک است. ۲۰۰ دستگاه اتوبوس در شهر همدان فعالیت می‌کند و قرار است ۳۰ دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان حمل و نقل درون‌شهری همدان افزوده ‌شود. روزانه به‌طور میانگین هزار نفر به ‌وسیله‌ اتوبوس‌ها در سطح شهر جابه‌جا می‌شوند. مدت زمان انتظار از جانب مسافران در شهر همدان ۲۰ دقیقه برآورد شده است.

شهر همدان مترو ندارد.

تاکسی‌های مسیری و گردشی در سطح شهر وجود دارند که می‌توانید برای رفت و آمد خود از آن‌ها استفاده کنید. نرخ کرایه‌های تاکسی در این شهر قیمت معمول و مناسبی دارد و از ۲۵۰ تومان برای کوتاه‌ترین مسیرهای درون‌شهری تا ۱۰۰۰ تومان به‌عنوان گران‌ترین و طولانی‌ترین مسیرها محاسبه می‌شود. به‌منظور استفاده از تاکسی بی‌سیم در همدان می‌توانید با شماره‌های ۱۸۴۴، ۱۸۳۳، ۱۸۲۸ و ۱۸۲۰ (بانوان) تماس بگیرید.

همدان دارای سه پایانه مسافربری است:

• پایانه بزرگ همدان در میدان عاشورا واقع شده است و مساحتی معادل ۲۴۰ هزار متر مربع دارد. سرویس‌دهی این پایانه به تمام نقاط کشور (درون استانی و برون استانی) است.

• پایانه اکباتان در خیابان اکباتان واقع شده است و مساحتی معادل ۱۵ هزار متر مربع دارد. سرویس‌دهی این پایانه برون استانی بوده و روزانه ۳۰۰۰–۲۵۰۰ نفر مسافر از این پایانه جابه‌جا می‌شوند.
• پایانه سفیدآبی در بلوار بدیع‌الزمان همدانی واقع شده است و مساحتی معادل ۱۵ هزار متر مربع دارد. سرویس‌دهی این پایانه درون‌استانی بوده و روزانه ۱۰-۸ هزار نفر مسافر از این پایانه جابه‌جا می‌شوند.