تبریز در شمال غربی کشور، یکی از قطب‌های گردشگری ایران به شمار می‌آید. این شهر با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی خود از آثار ارزشمندی میزبانی می‌کند. همچنین به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، جذابیت‌های طبیعی متنوعی را در خود جای داده است. در سال ۲۰۱۸ میلادی، تبریز شهر نمونه گردشگری جهان اسلام معرفی شد. این کلان‌شهر در تمام طول سال از گردشگران داخلی و خارجی بسیاری پذیرایی می‌کند. در این نوشتار از کجارو با ما همراه باشید و با شهر اولین‌ها، تبریز آشنا شوید.
بهترین زمان سفر به تبریز چه وقتی است؟
جاهایی که می‌توانید در تبریز ببینید؟
حمل و نقل عمومی در تبریز چگونه است؟
معرفی تبریز
تبریز، مرکز استان آذربایجان شرقی است که طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیتی بالغ بر ۱,۵۵۸,۰۰۰ نفر در آن ساکن هستند. زبان مردم تبریز ترکی و لهجه آنان به ترکی آذربایجانی، ترکی آذری، آذربایجانی و آذری معروف است.
تبریز در طول تاریخ مرکز توجه حکومت‌های مختلف قرار گرفته و بارها پایتخت بوده است. این شهر در دوره‌های حکومت اتابکان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، آق‌قویونلوها، صفویان و قاجاریان به‌عنوان پایتخت سیاسی شناخته می‌شد. تبریز در دوران ایلخانان بدون شک مهم‌ترین شهر ایران بود؛ زمانی که ایران یکی از پهناورترین قلمروهای دنیا به شمار می‌رفت. جالب است بدانید که جنبش مشروطه نیز از تبریز آغاز شد و بعدها نیز نخستین پایتخت جهان اسلام نام گرفت.
عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Hoseinb007)
در طی دوران مختلف، این شهر القاب زیادی به خود گرفته است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به شهر بدون گدا اشاره کرد. در واقع از آنجا که مردم تبریز و آذربایجان، افرادی کوشا و پرتلاش هستند؛ تکدی‌گری را روشی خوشایند برای کسب درآمد نمی‌دانند و از همین رو تبریز را شهر بدون گدا می‌گویند. شهر شکلاتی ایران نیز از دیگر القاب تبریز است و علت این نامگذاری به صادرات شکلات به ۶۰ کشور دنیا باز می‌شود.
همچنین سازمان کنفرانس اسلامی از سال ۲۰۱۵ طرح معرفی شهرهای نمونه گردشگری کشورهای اسلامی را رقم زد که در همین راستا تبریز در سال ۲۰۱۸ شهر نمونه گردشگری جهان اسلام معرفی شد و از آن پس عبارت «تبریز ۲۰۱۸» در جای‌جای شهر به چشم می‌خورد.
کد تبریز: ۰۴۱
بهترین زمان سفر به تبریز چه وقتی است؟
تابستان‌های تبریز بسیار خنک و دل‌پذیر است؛ اما زمستان‌های آن واقعا سرد و جانسوز می‌شود که از آبان تا اسفند طول می‌کشد. سرمای زمستان در ماه‌های آذر، دی و بهمن به اوج خود می‌رسد و تا اواخر اسفند ادامه می‌یابد. از همین رو بهترین زمان سفر به تبریز از اوایل تیر تا اوایل شهریور است که متوسط دمای هوا به ۲۴ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. در واقع شلوغ‌ترین زمان سفر به تبریز ماه‌های تابستان است؛ زیرا نسبت به شهرهای شمالی کشور، آب‌و‌هوای بسیار مطبوع‌تر و خنک‌تری دارد. با این حال اگر از عاشقان پنیر لیقوان هستید، بهتر است در اواسط مهر ماه به تبریز سفر کنید و سفری یک روزه به روستای لیقوان داشته باشید.
عکس از اقتصاد آنلاین (عکاس: نامشخص)
جاهایی که می‌توانید در تبریز ببینید؟
تبریز یکی از زیباترین شهرهای ایران است که جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی زیادی را در خود جای داده است. همین جاهای دیدنی تبریز آن را به قطب گردشگری شمال غرب ایران تبدیل کرده‌اند.
جاذبه های تاریخی و فرهنگی تبریز
شهر تبریز دارای تاریخی طولانی و پر آشوب است که نخستین نشانه‌های کشف شده تمدن باستانی در آن به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد.
بازار سنتی تبریز، گل سرسبد جاذبه‌های تبریز است و در سال ۱۳۸۹ به‌عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. مسجد کبود لقب «فیروزه‌ی اسلام» به خود گرفته است و مسجد صاحب الامر از قدیمی‌ترین مساجد تبریز به شمار می‌آید.
عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: کیانوش محبیان)
از دیگر آثار تاریخی این کلان‌شهر می‌توان به ارگ علیشاه (ارگ تبریز)، کاخ شهرداری، خانه مشروطه، کلیسای مریم مقدس و حمام تاریخی نوبر اشاره کرد. در این میان نمی‌توان از ائل گلی یا شاه گلی اسم نبرد که قدمت و زیبایی‌اش، آن را به یکی از نماد‌های اصلی شهر تبدیل کرده است.
اکثر محله‌های قدیمی تبریز نظیر دوه‌چی، نوبر، خیابان و محله امیرخیز نیز امروزه در مرکز این شهر قرار گرفته‌اند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود. همچنین شب‌ها را می‌توان به گشت‌و‌گذار و بازدید از جاهای دیدنی تبریز در شب سپری کرد.
جاذبه های طبیعی تبریز
دره لیقوان، کوه‌های آلاداغ لار که به کوه‌های رنگین‌کمانی مشهورند، پارک بزرگ تبریز، دهکده توریستی-تفریحی-رفاهی سیمرغ (سد امند) و... در میان جاذبه‌های طبیعی شهر تبریز خودنمایی می‌کنند که بازدید از آن‌ها باید در برنامه سفر گردشگران گنجانده شود. همچنین می‌توانید زمانی را در پارک های تبریز بگذارنید که از جمله معروف‌ترین آن‌ها پارک جنگلی عینالی، پارک بزرگ تبریز و پارک ائل گلی هستند.
عکس از ویکی‌پدیا (عکاس: Farzin I. Doust dar)
اگر به سفرهای یک‌روزه علاقه‌مند هستید، جاذبه های دیدنی اطراف تبریز را از دست ندهید. در هر فصل مقاصد جذابی برای سفرهای کوتاه در نزدیکی این شهر وجود دارند که می‌توانید برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
مراکز خرید تبریز
مرکز تجاری و تفریحی پارک، مرکز خرید اطلس، مرکز خرید جواهر، مجتمع تجاری پردیس، برج تجاری بلور، ستاره باران، برج شهر، رویال، پیاده‌راه تربیت، پیاده‌راه شهریار و بازار قدیمی تبریز گزینه‌های عالی برای خرید در تبریز هستند.
سوغات تبریز چیست؟
فرش تبریز که به ثبت جهانی رسیده، یکی از مرغوب‌ترین فرش‌های ایران است و شهرت جهانی دارد. همچنین به‌دلیل رواج دامداری در استان آذربایجان شرقی، چرم تبریز نیز از سوغاتی‌های درجه‌ی یک این شهر به حساب می‌آید. سفالگری، سوزن دوزی، گلیم بافی، منبت کاری و قلم زنی از دیگر صنایع دستی تبریز هستند که یادگاری‌ها و سوغات جذابی برای گردشگران محسوب می‌شوند.
شیرینی‌های تبریز هم شهرت بسیاری دارند، از جمله قرابیه و نوقا. آجیل، اریس، پشمک، باسلوق و خشکبار تبریز نیز از دیگر خوراکی‌های سنتی و خوشمزه‌‌ای هستند که می‌توانید به‌عنوان سوغات تبریز خریداری کنید.
عکس از وب‌سایت eneshat.com (عکاس: نامشخص)
غذاهای محلی تبریز کدامند؟
کدبانوهای تبریزی به پخت غذاهای لذیذ شهرت دارند و همواره با غذاهای بسیار خوشمزه‌ی محلی، از مهمانان خود پذیرایی می‌کنند. در میان این غذاها، کوفته تبریزی، حرف اول را می‌زند؛ به‌ویژه که این غذا به‌عنوان میراث ناملموس، ثبت ملی شده است.
عکس از وب‌سایت 1touchfood.com (عکاس: نامشخص)
دلمه برگ مو (یپراخ دلماسی)، انواع کوکو نظیر کوکوی لوبیا سبز، خورشت هویج، دویماج، آب‌گوشت دیزی سنگی و شوربای تره (سوزی شورباسی) نیز از دیگر غذاهای سنتی تبریز هستند که در طول سفر به این منطقه نباید از چشیدن طعم لذیذ آن‌ها غافل شوید. انواع آش‌های تبریز همچون آش میوه و آش شیله عدس نیز محبوبیت بسیار زیادی دارند که نباید از دست بدهید.
در تبریز کجا اقامت کنیم؟
جالب است بدانید، قدمت صنعت هتلداری در تبریز به بیش از یک قرن می‌رسد و امروزه هتل‌های زیادی در این شهر فعالیت می‌کنند. گردشگران علاوه بر اقامت در هتل، می‌توانند با اجاره سوئیت، منزل و آپارتمان، اقامت ارزان‌تری را تجربه کنند. اقامتگاه‌های بوم‌گردی نیز از دیگر گزینه‌های محبوب برای اقامت هستند که طرفداران خاص خود را دارند. اقامتگاه سنتی بهار در نزدیکی بازار قدیم تبریز قرار دارد و اقامتگاه بوم‌گردی داریوش کندوان در نزدیکی روستای کندوان می‌تواند گزینه‌ای عالی برای تجربه زندگی روستایی و فراغت از هیاهوی شهر باشد.
عکس از جاباما (عکاس: نامشخص)
در ادامه با برخی از هتل های تبریز آشنا شوید:
هتل های لوکس تبریز: هتل پارس ائل گلی، هتل لاله پارک، هتل شهریار و...
هتل های میان‌رده تبریز: هتل فرید، هتل اهراب، هتل سارای و...
هتل های اقتصادی تبریز: هتل ایران، هتل سهند، هتل آپارتمان زیبا و...
رستوران های تبریز کدامند؟
رستوران‌های زیادی در تبریز وجود دارند که انواع غذاهای ایرانی و بین‌المللی را سرو می‌کنند. تنوع بسیار زیاد این رستوران‌ها باعث شده است که انتخاب برای گردشگران سخت شود. اگر از تبریز به‌سمت منطقه ییلاقی سردرود بروید، رستوران‌های سنتی و باغچه‌های بسیاری را می‌بینید که یکی از بهترین آن‌ها، رستوران سنتی و باغ آنا است.
عکس از جاباما (عکاس: نامشخص)
رستوران حاج علی تبریز که از قدیمی‌ترین رستوران‌های شهر در بازار تبریز است؛ رستوران سنتی گازماخ که همه غذاهایش را به‌همراه ته‌دیگ سرو می‌کند؛ رستوران حاج مجید، کباب‌سرای ریحان، رستوران و باغچه سنتی برکه، فست‌فود مهدی هیلا و... از جمله رستوران ها و کافه های تبریز هستند که در طول سفرتان می‌توانید به آن‌ها سر بزنید.
آداب و رسوم مردم تبریز چیست؟
تبریز در طول سال میزبان جشنواره‌های مختلفی است که از آن جمله می‌توان به جشنواره پنیر لیقوان اشاره کرد که در مهر ماه و در روستای لیقوان، با فاصله ۴۴ کیلومتری از جنوب غربی تبریز برگزار می‌شود. بازدید از جشنواره گل محمدی گنبرف که در تیرماه در روستای گنبرف برگزار می‌شود و جشنواره آدم‌برفی تبریز در دی ماه در پارک ائل گلی نیز، خالی از لطف نخواهد بود.
عکس از وب‌سایت tahlilbazaar.com (عکاس: نامشخص)
جشن نوروز، آداب خاص خود را در آذربایجان شرقی و به‌خصوص تبریز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به «تکم گردانی» اشاره کرد. «تکه» (Taka) به‌معنای بز نر است که نمادی از فرارسیدن بهار به حساب می‌آید و با اضافه‌شدن «میم» به آن، «تکم» یعنی «بز نر من» به وجود می‌آید. این عروسک چوبی که مزین به پارچه‌ای رنگی و زنگوله یا سکه است، روی صفحه‌ای مربعی یا دایره‌ای قرار می‌گیرد و تکم‌گردان آن را به می‌چرخاند و با خواندن یک سری اشعار، نوید آمدن بهار را می‌دهد.
بازار مسقف و تاریخی تبریز در حوزه فعالیت‌های دینی نیز پیشینه‌ای طولانی دارد که یکی از این برنامه‌ها، برگزاری آیین‌های مختلف در ایام محرم است. «اوچ تیمچه لر» مشهور به تیمچه «حاج شیخ» در بازار تبریز، در ۱۳ روز اول ماه محرم و اربعین شاهد برپایی عزاداری و مراسم روضه‌خوانی است؛ مراسمی که طبق گفته مغازه‌داران تیمچه، سابقه آن به بیش از ۱۵۵ سال قبل می‌رسد.
عکس از وب‌سایت arktourism.ir (عکاس: نامشخص)
به‌طورکلی مردم آذربایجان شرقی و در مرکز آن تبریز، از نیمه ماه شعبان خود را برای استقبال از ماه رمضان آماده می‌کنند. مردم این منطقه ضمن نظافت و خانه‌تکانی، از چند روز مانده به ماه مبارک رمضان به پیشواز این ماه می‌روند که در زبان محلی به آن «قاباخلاما» می‌گویند. علاوه بر این، به مناسبت فرا رسیدن ماه رمضان، خانواده تازه داماد برای تازه عروس هدایایی می‌فرستد که شامل لباس، انواع شال و روسری و همچنین میوه و شیرینی می‌شود.
حمل و نقل عمومی در تبریز چگونه است؟
اگر قصد دارید در سفر به تبریز، از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید، تاکسی، اتوبوس و مترو از گزینه‌های حمل و نقل عمومی در تبریز هستند. تاکسی‌های خطی، دربست و اینترنتی نظیر اسنپ در این شهر خدمت‌رسانی می‌کنند.
عکس از وب‌سایت tabrizmetro.ir (عکاس: نامشخص)
همچنین اتوبوس و اتوبوس‌های تندرو (BRT) در سراسر شهر در حال رفت و آمد و جابه‌جایی مسافران هستند. پرداخت هزینه در اتوبوس‌ها به‌صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد. متروی تبریز نیز در نقاط مختلفی ایستگاه فعال دارد که با خرید بلیط مترو (تک سفره یا اعتباری) می‌توانید از آن استفاده کنید.
راهنمای سفر تبریز
سفر هوایی به تبریز
با وجود فرودگاه تبریز در این شهر، پروازهای هوایی زیادی بین شهرهای مختلف ایران و تبریز انجام می‌شود؛ مسیر پروازی تهران به تبریز یکی از پرتردد‌ترین خطوط هوایی کشور محسوب می‌شود و مدت زمان این پرواز حدود یک ساعت و ۱۵ دقیقه است. از بسیاری از شهرها، امکان سفر هوایی به تبریز وجود دارد و از همین رو می‌توانید سفری راحت و بدون دغدغه را به این شهر زیبا تجربه کنید.
عکس از گوگل‌مپ (عکاس: نجف عبداللهیان)
سفر زمینی به تبریز
اگر به فکر سفر با خودروی شخصی به تبریز هستید، چنانچه از مبدا تهران حرکت می‌کنید، نقطه شروع سفرتان اتوبان تهران-کرج خواهد بود. در ادامه راه، شهرهای قزوین و زنجان را پیش رو دارید که اگر اتوبان زنجان-تبریز را طی کنید، در عرض دو تا سه ساعت به تبریز می‌رسید. فاصله تهران تا تبریز حدود ۶۳۰ کیلومتر است که به‌عنوان سرراست‌ترین و کوتاه‌ترین مسیر به تبریز، تقریبا ۶ تا هفت ساعت طول می‌کشد.
اگر می‌خواهید از شهری مثل سنندج در غرب کشور، سفری زمینی به تبریز داشته باشید، می‌توانید با عبور از شهرهای سقز، بوکان، میاندوآب، عجب شیر و آذرشهر و طی مسافت ۴۵۰ کیلومتری، وارد تبریز شوید. برای سفر از جنوب کشور و شهری همچون بندرعباس به تبریز باید مسیر ۱۸۱۵ کیلومتری سیرجان-بندرعباس، شهر بابک، یزد، نایین، کاشان، قم، زنجان و تبریز را در مدت‌زمان حدود ۲۰ ساعت طی کنید. در صورتی هم که مایل هستید از شرق کشور و شهری مانند بیرجند سری به تبریز بزنید، مسیر بیرجند، کاشمر، سبزوار، شاهرود، تهران و زنجان را در پیش بگیرید تا پس از طی مسافت ۱۷۵۶ کیلومتری بتوانید به تبریز قدم بگذارید.
با توجه به اینکه ترمینال مرکزی تبریز، بزرگ‌ترین پایانه مسافربری شمال غرب ایران به شمار می‌رود، از تمام شهرهای بزرگ کشور می‌توانید به‌راحتی با اتوبوس به تبریز سفر کنید. اگر ساکن تهران هستید و قصد دارید سفر به تبریز با اتوبوس را تجربه کنید، اتوبوس‌ها در ترمینال‌های غرب، جنوب و بیهقی مستقر هستند که با احتساب چند توقف کوتاه برای استراحت و صرف ناهار، بعد از هشت ساعت به تبریز می‌رسید.
عکس از وب‌سایت terminals.tabriz.ir (عکاس: نامشخص)
سفر با قطار به تبریز نیز از گزینه‌های پیش روی شما گردشگران است که می‌توانید با یک سفر ریلی دلچسب، به این شهر بروید. برای رفتن از تهران به تبریز، قطارهای این مسیر از شهرهایی چون کرج، قزوین، زنجان، میانه و مراغه گذر می‌کنند. سفر تهران به تبریز به‌طور معمول حدود هفت تا هشت ساعت زمان می‌برد. اگر می‌خواهید از سایر شهرهای بزرگ به تبریز بروید، ضمن تماس با ایستگاه راه‌آهن شهر خود از وجود قطار مستقیم به تبریز اطلاع حاصل کنید؛ چراکه به‌عنوان مثال امکان خرید بلیط مستقیم قطار از بندرعباس به تبریز وجود ندارد و باید با قطار بندرعباس به تهران بیایید و سپس سوار قطار تهران به تبریز شوید.
نویسنده: مهتاب خسروشاهی
عکس‌های گالری از ویکی‌مدیا (عکاسان: Hoseinb007، علی اصغر فتوت، نوید علیزاده صدیقی، Farzin I. Doust dar، Farhad Extraa، Amirnavadeh)
