تبریز

شهر تبریز یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. این شهر در ناحیه شمال غرب کشور قرار دارد و یکی از قطب‌های مهم اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، فرهنگی و نیز نظامی کشور است. مساحت تبریز ۲۳۷۴۵ کیلومتر مربع بوده و طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت آن برابر یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر است که بیش از ۹۵ درصد آن ترک (آذری) هستند. اغلب مردم این شهر شیعه‌ هستند اما اقلیت‌های مذهبی مانند مسیحیان، آشوریان، زرتشتیان و کلیمیان نیز در کنار مردم مسلمان زندگی می‌کنند.

این شهر القاب زیادی به خود گرفته است که از مهم‌ترین آن‌ها به می‌توان به شهر اولین‌ها، شهر بدون گدا، پایتخت گردشگری اسلامی در سال ۲۰۱۸، امن‌ترین شهر ایران و دومین قطب صنعتی ایران اشاره کرد.

تبریز بزرگترین قطب اقتصادی در شمال غرب کشور بوده و اقتصاد آن بر پایه‌ صنایع دستی و هنری، صنایع غذایی و صنایع تولیدی سنگین و سبک است.

در زمان سلسله‌های خوارزمشاهیان، ایلخانیان، چوپانیان، جلایریان، اتابکان، قراقویونلوها، آق قویونلوها و صفویان پایتخت سیاسی ایران بوده است. تبریز در زمان قاجار نیز  ولی‌عهدنشین بود که نقش بسیار مهمی در دفاع مقابل روس‌ها و تحولات منطقه ایفا کرد.

 آثار و بناهای زیبای ماندگار در این شهر عبارت اند از: موزه‌های تبریز،  موزه‌ قاجار، موزه‌ی آذربایجان، موزه‌ی سنگی تبریز، موزه‌ی استاد بهتونی، موزه‌ی تاریخ طبیعی، موزه‌ی سنجش، موزه‌ی استاد شهریار، موزه‌ی سفال و موزه‌ی مشروطه ، موزه کاریکاتور تبریز است.

مسجد کبود که لقب «فیروزه‌ی اسلام» را به خود گرفته است. مسجد صاحب الامر نیز از قدیمی‌ترین مساجد تبریز است که در حال حاضر موزه‌ی قرآن و کتابت در این مسجد بر پا است.

از خانه‌های تاریخی تبریز می‌توان به خانه‌ی بهنام (قدکی)، خانه‌ی علی مسیو، خانه‌ی حریری، خانه‌ی حیدرزاده، عمارت امیرنظام گروسی، خانه‌ی کوزه کنانی (عمارت مشروطه)، خانه‌ی شربت اوغلی، خانه‌ی اردوبادی و خانه‌ی گنجه‌ای زاده اشاره کرد.

تبریز مدفن مردان بزرگ تاریخ و مردمان اهل شعر و ادب است. مقبره الشعرا آرامگاه بیش از ۴۰۰ شاعر نامدار ایرانی از جمله شهریار، اسدی طوسی، قطران تبریزی و خاقانی شروانی است. مقبره‌ی دو کمالنیز که امروزه به مرکز آموزش نگارگری تبدیل شده است، مدفن دو تن از مشاهیر بزرگ، کمال الدین بهزاد و کمال الدین مسعود خجندی است. 

 از دیگر آثار تاریخی این کلان شهر می‌توان ارگ تبریز، کاخ شهرداری، کلیسای مریم مقدس، حمام تاریخی نوبر، پل قاری، بازار تبریز (بزرگترین بازار سرپوشیده‌ی جهان)، برج یانقین و عمارت ائل گلی تبریز اشاره کرد. 

کوه عون ابن علی که اهالی تبریز آن را عینالی می‌نامند، در شمال تبریز و محله‌ی سرخاب واقع شده است. بنا به روایات تاریخی این مکان پیش از ورود اسلام به ایران آتشکده و عبادتگاهی بوده که بعدها به زیارتگاه تبدیل شده است.

تلفیق مراکز خرید مدرن با بازارهای سنتی و قدیمیدر این شهر زیبا وجود دارد. فرش تبریز که ثبت جهانی رسیده است، یکی از مرغوب‌ترین فرش های ایران است. چرم تبریز نیز از سوغاتی‌های درجه‌ی یک این شهر است. سفال‌گری، سوزن دوزی، گلیم بافی، منبت کاری و قلم زنی روی مس از دیگر صنایع دستی تبریز است.

شیرینی‌های تبریز بسیار مشهور هستند از جمله شیرینی قرابیه اصلی‌ترین سوغات تبریز است نوقا نیز که به تازگی به ثبت جهانی رسیده است. آجیل تبریز، اریس، پشمک، باسلوق و خشکبار تبریز از خوراکی‌های سنتی و خوشمزه‌ این شهر هستند.

غذاهای سنتی این شهرعبارت‌اند از، کوفته تبریزی، دلمه‌ی برگ مو، انواع کوکو و انواع آش‌هااست.

تبریز مشاهیر و افراد سرشناس و تاثیرگذاری به ایران تقدیم کرده است. از شعرای تبریزی می‌توان از شهریار، پروین اعتصامی که مشهورترین شاعر بانوی ایران است، خاقانی و صائب تبریزی نام برد. غلام‌حسین ساعدی (گوهر مراد) و صمد بهرنگی از نویسندگان مشهور این خطه هستند. آیت الله محمد تقی جعفری که از فیلسوفان بنام مسلمان معاصر است، زاده‌ی تبریز است.