قزوین از شهرهای توسعه یافته و تاریخی ایران محسوب می‌شود که روزگاری پایتخت ایران بوده و فراز و فرودهای بسیاری را به خود دیده؛ اما در کنار جاهای دیدنی فرهنگی و تاریخی، طبیعت زیبا و بکر آن نیز مزید بر علت شده است تا طیف وسیعی از گردشگران، این منطقه را برای سفرشان انتخاب کنند.
هرآنچه باید درباره قزوین بدانید:
درباره قزوین
منبع عکس: Iranviva.com
شهر قزوین، مرکز استان قزوین است که طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیتی بالغ بر ۴۰۲,۷۴۸ در آن زندگی می‌کنند. استان قزوین در دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز قرار دارد که از شمال به استان گیلان، از شرق به استان البرز، از غرب به استان‌های زنجان و همدان و از جنوب به استان مرکزی محدود می‌شود.
یافته‌های باستان‌شناسی در دشت قزوین، از قدمت ۹ هزار ساله این منطقه حکایت دارد؛ هرچند تاریخچه و ریشه ساخت شهر به عصر ساسانی می‌رسد. ضمن اینکه قرارگیری قزوین در مسیر جاده ابریشم عامل عبورومرور بازرگانان و رونق شهر در آن روزگار بوده است. در دوران صفوی نیز بیش از نیم قرن پایتخت ایران بود و وجود آثار تاریخی و فرهنگی متعدد خود گواه این موضوع هستند. قزوین با ۱۲ شهر، خواهرخوانده است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: دنیزلی ترکیه، هایکو چین، اوسان کره جنوبی، پروجا ایتالیا و ایروان ارمنستان.
شهر قزوین هشت دروازه به نام‌های دروازه رشت، دروازه درب کوشک، دروازه تبریز، دروازه باغ‌شاه، دروازه شیخ‌آباد، دروازه تهران قدیم، دروازه خندقبار و دروازه امام‌زاده حسین داشته که در حال حاضر فقط دروازه درب کوشک و تهران باقی‌مانده است.
در نوشته‌های باستانی، اسامی مختلفی برای قزوین ذکر شده است که از آن جمله می‌توان به راژیا، آرساس، اردپا، کشوین، قسوین (شهری با مردم باصلابت) و... اشاره کرد. برخی مورخان نیز قزوین را عربی شده «کاسپین» می‌دانند و معتقدند که قوم کاسپی‌ها پایه‌گذاران قزوین بوده‌اند. حتی در متون قدیمی عثمانی و عربی برای اشاره به دریای خزر از نام «بحرالقزوین» استفاده می‌کردند.
منبع عکس: Iranviva.com
جالب است بدانید که قزوین به‌واسطه داشتن ۲,۵۰۰ هکتار باغ در حومه شهر و پارک جنگلی باراجین، در سال ۱۳۹۲ به‌عنوان شهر پاک ایران برگزیده شد. علاوه بر این، وجود خوشنویسان معروفی همچون میرعماد قزوینی باعث شده است که قزوین لقب پایتخت بزرگ خوشنویسی ایران را از آن خود کند. این شهر در زمینه نگارگری نیز سرآمده بوده؛ به‌طوری که نگارگری مکتب قزوین به‌واسطه ویژگی‌هایی نظیر کشیدن اندام ظریف جوانان و کشاورزان و چهره‌های سه رخ، از سایر مکاتب متمایز شده است.
چهره‌های سرشناس زیادی در حوزه‌های مختلف علمی، سیاسی، هنری و... از این منطقه برخاسته‌اند که برخی از معروف‌ترین آن‌ها حمداله مستوفی، عبید زاکانی، سید اشرف الدین حسینی (نسیم شمال)، محمد علی رجایی و شهید عباس بابایی هستند.
کد: ۰۲۸
آب و هوای قزوین
قرارگیری قزوین در بخش مرکزی ایران باعث شده است که آب‌وهوای نیمه خشک و سرد بر آن حاکم باشد؛ به‌طوری که گرم‌ترین ماه‌های سال، تیر و مرداد و سردترین ماه‌های سال، دی و بهمن هستند. پس با این اوصاف، بهترین زمان سفر به قزوین، فصل بهار به‌ویژه ماه‌های اردیبهشت و خرداد است.
جاهای دیدنی قزوین
منبع عکس: Iranviva.com
با توجه به قدمت شهر قزوین، آثار تاریخی و فرهنگی زیادی در این منطقه به چشم می‌خورد که بازدید از آن‌ها می‌تواند شما را با پیشینه این مرزوبوم بیشتر آشنا کند. با ما همراه باشید تا گذری کوتاه به برخی از جاهای دیدنی قزوین داشته باشیم.
جاذبه های تاریخی و فرهنگی قزوین
تعداد آثار تاریخی قزوین به‌حدی زیاد است که از این حیث جزو اولین‌های ایران و سوم جهان محسوب می‌شود. شاید معروف‌ترین جاذبه قزوین را بتوان قلعه الموت دانست که در ارتفاع ۲,۱۶۳ از سطح دریا ساخته شده است و پایگاه مرکزی فعالیت حسن صباح به شمار می‌رفت. هر چهار طرف این قلعه، پرتگاه است و ورود به آن فقط از ضلع شمال شرقی امکان دارد. ارزش و اهمیت تاریخی این قلعه منجر به ثبت آن به‌عنوان اثری ملی ایران در سال ۱۳۸۱ شد.
حسینیه امینی‌ها، نمونه‌ای عالی از شاهکار معماری قزوین به شمار می‌رود که در اصل توسط یک تاجر قزوینی به‌عنوان خانه‌ای اعیانی احداث شد و در سال ۱۳۰۳ برای برگزاری مراسم محرم وقف شد. ارسی‌های زیبا با شیشه‌های رنگی، سقف‌هایی مزین به آینه‌کاری، نقاشی، گچبری و... این خانه تاریخی و زیبا را در زمره جاذبه‌های دیدنی قزوین قرار داده‌اند.
منبع عکس: Iranviva.com
پس از بازدید از حسینیه امینی‌ها، به بازار قزوین سری بزنید که در همان نزدیکی قرار دارد. این اثر ثبت ملی که قدمتش به دوران صفوی برمی‌گردد، شامل بخش‌های مختلفی نظیر مسجدالنبی (مسجد شاه)، کاروانسرای وزیر، تیمچه‌های روباز و سرپوشیده، کاروانسرای سعدالسلطنه و سرای حاج رضا می‌شود. جالب اینکه کاروانسرای سعدالسلطنه، بزرگ‌ترین کاروانسرای درون‌شهری ایران به شمار می‌آید که در دوره ناصرالدین شاه ساخته شده است. علاوه بر تماشای معماری جالب و قدیمی بازار قزوین می‌توانید از نزدیک با مردم در ارتباط بوده و خرید خوبی هم داشته باشید.
یکی دیگر از آثار ملی ایران که باید در برنامه سفرتان بگنجانید، حمام قجر (حمام شاهی) است. قدمت این اثر به دوران صفوی می‌رسد و اکنون به‌عنوان موزه مردم‌شناسی فعالیت می‌کند که می‌توانید از بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل دیدن کنید.
مسجد جامع قزوین (مسجد جامع عتیق) از آن جهت حائز اهمیت است که آن را از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین مساجد ایران می‌دانند. این اثر ثبت ملی شامل معماری چندین دوره تاریخی از جمله دوره اسلامی، صفوی و قاجار می‌شود و تزیینات آجرکاری، کاشی‌کاری و کتیبه‌های زیبا به خطوط مختلف و... برای هر بیننده‌ای جذاب خواهد بود.
منبع عکس: Iranviva.com
نمی‌توان از جاذبه‌های تاریخی قزوین گفت و حرفی از کاخ چهل‌ستون (عمارت کلاه فرنگی) نزد که تنها کوشک به‌جامانده از کاخ‌های سلطنتی عصر شاه تهماسب محسوب می‌شود و در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت شده است. این ساختمان هشت گوش دوطبقه، مقرنس‌ها و گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های دیواری زیبایی دارد و در حال حاضر به موزه خوشنویسی قزوین تبدیل شده است. عمارت‌های قزوین فقط به همین مورد محدود نمی‌شود و به‌علت پایتخت‌بودن این شهر در عصر صفوی و حضور شاهزادگان و حاکمان در دوره‌های مختلف، کاخ‌های متعددی همچون عمارت باغ سپهدار، عمارت سردار مفخم، عمارت شهرداری و... در قزوین وجود دارد که هریک دیدنی و تحسین‌برانگیز هستند.
اگر می‌خواهید اولین خیابان طراحی‌شده در ایران را ببینید، راهی خیابان سپه قزوین شوید که به‌شکل مسیری مستقیم در زمان شاه تهماسب صفوی ساخته شده است. اینجا به‌عنوان نخستین خیابان ایران در فهرست آثار ملی ثبت شد.
آب‌انبارهای زیادی در قزوین وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها را می‌توان آب‌انبار حکیم، آب‌انبار زنانه بازار، آب‌انبار حاج کاظم، آب‌انبار سردار کوچک و غیره دانست که برخی از آن‌ها جزو آثار ملی ایران هستند.
جاذبه های طبیعی قزوین
عکاس: Arashk rp2
اگر به منطقه الموت رفتید، بازدیدی هم از دریاچه اوان داشته باشید که در نزدیکی قلعه الموت قرار دارد. این دریاچه که در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده، در منطقه‌ای سرسبز و کوهستانی جای گرفته و به‌حدی زیبا است که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کند. علاوه بر لذت‌بردن از چشم‌انداز دیدنی و جذاب دریاچه، امکان قایق‌سواری در آن و کمپ‌زدن در اطراف دریاچه نیز وجود دارد.
آبشار ورچر با بیش از ۳۰ متر ارتفاع هم در نوع خود جذاب و دیدنی است؛ هرچند که دسترسی به آن آسان نیست و باید در مسیری سنگلاخی پیاده‌روی کنید. این آبشار در ۲۱ کیلومتری شهر قزوین و در نزدیکی روستای رزجرد قرار دارد.
پارک جنگلی باراجین (پارک فدک) از جمله جاذبه‌های معروف قزوین است که به‌دلیل داشتن امکانات تفریحی و آب‌وهوای مطبوع، طرفداران زیادی بین مردم بومی و گردشگران دارد. در این پارک جنگلی می‌توانید از باغ پرندگان، کبوترخانه و آکواریوم دیدن کرده و از کارگاه آشنایی کودکان با حیوانات، پیست‌های دوچرخه‌سواری، سینمای روباز و شهربازی استفاده کنید. علاوه بر این، اولین سافاری پارک ایران نیز متعلق به همین محل است که امکان آشنایی با حیوانات آزاد در محل زندگی‌شان را برای گردشگران فراهم می‌کند.
در نزدیکی پارک جنگلی باراجین، دهکده طبیعت باراجین قزوین قرار دارد که زیستگاه حیوانات، به‌خصوص حیوانات بومی کشور است و از بخش‌های مختلفی همچون باغ پرندگان، پرندگان شکاری، خزندگان، گوشتخوران و میوه‌خوران، آکوریوم و... تشکیل شده است.
گردشگران زیادی در طول سفر به قزوین، از چشمه آبگرم خرقان هم استفاده می‌کنند؛ به‌خصوص برای خاصیت درمانی‌اش که در بهبود دردهای عصبی، سياتيک و رماتيسم، عفونت‌های مجاری تنفسی و... تاثیرگذار است. این چشمه در فاصله ۹۵ کيلومتری قزوين قرار دارد.
مراکز خرید قزوین
از مراکز خرید قزوین می‌توان به مجتمع‌های تجاری همچون ایرانیان، آفتاب، نور و فردوسی اشاره کرد. اگر به دنبال خرید سوغات و صنایع دستی خاص این شهر هستید، علاوه بر بازار قدیم، حتما سری به سرای سعدالسلطنه بزنید.
سوغات قزوین
منبع عکس: Iranviva.com
نمی‌توان به قزوین سفر کرد و دست خالی از این شهر بیرون آمد؛ به‌خصوص با شیرینی‌های متنوع و خوشمزه‌ای که از معروف‌ترین سوغاتی‌های قزوین به حساب می‌آیند. این شهر در زمینه شیرینی‌های سنتی سابقه‌ای دیرینه دارد و مناسبت‌های مختلف، بهانه‌ای برای زنان هنرمند این سرزمین است تا بساط شیرینی‌پزی را راه بیندازند و از نان نازک قزوینی تا باقلوای قزوین، نان اگردک، قطاب، نان برنجی، نان چرخی، پادرازی، شیرینی بادامی، نان چایی و... را با مهارت هرچه تمام‌تر تهیه کنند.
بخش دیگری از سوغاتی‌های خوراکی قزوین به میوه‌هایی همچون انار، زغال اخته، انگور و سیب و زردآلو و همین طور خشکبار (گردو، بادام، فندق، پسته، کشمش) و پنیر کوزه‌ای اختصاص دارد.
اگر هم به‌دنبال سوغاتی‌های ماندگارتری هستید، چه چیزی بهتر از فرش و گلیم و جاجیم، چادرشب، سرمه‌دوزی، نواربافی، گلابتون دوزی، نم نم دوزی (نوعی رودوزی سنتی)، مشبک فلز و...؟ صنایع دستی قزوین می‌تواند ره‌آورد شما از این سفر باشد.
غذاهای محلی قزوین
بی‌شک بخش مهمی از هر سفری به شکم‌گردی در غذاهای سنتی می‌گذرد؛ قزوین نیز از این قاعده مستثنا نیست. از معروف‌ترین غذاهای محلی قزوین می‌توان به قیمه نثار اشاره کرد که رنگ و لعاب و طعم بی‌نظیرش، هر گردشگری را برای خوردن آن ترغیب می‌کند. در تهیه این غذا از برنج، گوشت گوسفندی، خلال پرتقال، خلال بادام، خلال پسته، پیاز داغ، زعفران، زرشک و... استفاده می‌شود و آن را در مجالس و مناسبت‌های مهم، عید نوروز و غیره سرو می‌کنند. شیرین پلو، کوکوی شیرین، دیماج قزوینی (میان وعده)، آش دوغ، آش ماش پیازو و... سایر غذاهای لذیذ قزوین هستند که در سفر به این منطقه باید امتحان کنید.
اقامت در قزوین
عکاس: سعید سرشار
برای اقامت در قزوین گزینه‌های متعددی از هتل‌های چهار ستاره تا یک ستاره، مهمان‌سراها، اقامتگاه‌های بومگردی و... پیش روی شما است. از میان هتل های قزوین می‌توانید هتل ایرانیان، هتل بغدادی، هتل مرمر، هتل البرز، هتل میرعماد و هتل آپارتمان سینا را برای گذراندن شبی خوش انتخاب کنید. اقامتگاه بومگردی اله آموت، هتل سنتی خانه بهروزی، اقامتگاه بومگردی قلعه الموت، اقامتگاه بومگردی باباجعفر و... نیز شما را از هیاهوی شهر و زندگی روزمره جدا می‌کنند و برای چند ساعتی آرامش و سکوت دلنشین زندگی روستایی را برایتان به ارمغان می‌آورند.
رستوران های قزوین
رستوران آرمانی از جمله رستوران‌های معروف شهر است که علاوه بر غذاهای فست‌فودی و فرنگی، در منوی آن غذاهای سنتی گنجانده شده است و می‌توانید دلی از عزا درآورید. رستوران اقبالی، رستوران نمونه، رستوران کرمانی، رستوران مدیترانه و کافه رستوران سنتی سعدالسلطنه نیز از دیگر رستوران های قزوین هستند.
در صورتی که به فست‌فود علاقه دارید، می‌توانید در پیتزا پله، اژدر زاپاتا (شعبه مرکزی)، فست‌فود آدیش، پیتزا هرشب و... یک وعده غذای فرنگی و لذیذ میل کنید.
آداب و رسوم مردم قزوین
یکی از معروف‌ترین آداب و رسوم مردم قزوین را می‌توان پنجاه به‌در دانست که شباهت زیادی به سیزده به‌در دارد. در این روز که مصادف با پنجاهمین روز از سال جدید است، مردم به شکرانه بارش‌های بهاری، نماز شکر می‌خوانند و در صورت بارش کم، از خداوند طلب باران می‌کنند؛ در ادامه به دل طبیعت پناه می‌برند و با تهیه آش رشته، دیماج، آجيل مشکل‌گشا و ميوه، روزی به‌یادماندنی را در طبیعت سپری می‌کنند. این آیین سنتی و قدیمی در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ایران به ثبت رسید.
جشن فندق از رسم‌های جالب منطقه الموت است که هر سال با آغاز برداشت این محصول در اواسط مرداد برگزار می‌شود. مردم روستا راهی زمین‌های کشاورزی می‌شوند و پس از بداهه‌خوانی یک سری شعر و هم‌نوایی با یکدیگر، مشغول چیدن فندق می‌شوند. در ادامه دختران عقدکرده برای همسر خود، گردنبندهایی از هسته فندق درست می‌کنند که به آن «گلوانه» می‌گویند و با فرارسیدن زمستان، آن را به او هدیه می‌دهند.
سمنوپزان از سنت‌های بسيار قدیمی در قزوين است که جنبه اعتقادی و مذهبی نیز دارد و امروزه قبل از عید نوروز اغلب در محله‌های قديمی شهر پخته می‌شود. زمان پخت سمنو طولانی است و از همین رو هم‌زمان با آن، یک نوع آش نیز طبخ و از شركت كنندگان پذیرایی می‌شود. خواندن زیارت‌نامه حضرت زهرا(س) و دعای توسل و... بخش مهمی از این مراسم را تشکیل می‌دهند.
حمل‌و‌نقل عمومی در قزوین
حمل و نقل در قزوین هزینه اندکی دارد. تاکسی‌ها، اتوبوس‌ها و حتی اسنپ در این منطقه با قیمت مناسب شما را به هر نقطه‌ایی از شهر خواهند برد. همچنین اگر شهروند کارت قزوین را برای استفاده از اتوبوسرانی تهیه کنید، از هزینه‌های حمل و نقل شما بسیار کاسته خواهد شد. همچنین در ایام نوروز شهرداری قزوین از اتوبوس‌ّای ویژه گردشگری برای مسافران استفاده می‌کند که لذت گردش در شهر را چندین برابر خواهد کرد.
راهنمای سفر به قزوین
اگر برای سفر به قزوین برنامه‌ریزی می‌کنید، می‌توانید قطار، اتوبوس، تاکسی یا خودروی شخصی را بسته به بودجه و علاقه خود انتخاب کنید. از آنجا که این شهر فاقد فرودگاه است، قید سفر هوایی به قزوین را بزنید. در ادامه توضیح مختصری درباره راه‌های سفر زمینی به قزوین ارائه خواهیم کرد.
سفر زمینی به قزوین
با توجه به اینکه قزوین از سال ۱۳۱۸ صاحب خط راه‌آهن شده است، با خیال راحت می‌توانید از شهر خود راهی قزوین شوید. سفر با قطار به قزوین مزیت‌های خاصی دارد که از آن جمله می‌توان به هزینه ارزان‌تر سفر و لذت‌بردن از طول مسیر اشاره کرد.
گزینه بعدی پیش روی شما، سفر با اتوبوس به قزوین است که طرفداران خودش را دارد و پس از رسیدن به ترمینال مسافربری، می‌توانید با تاکسی به مرکز شهر یا هتل محل اقامت‌تان بروید.
نزدیکی قزوین به تهران باعث شده است که بسیاری از پایتخت‌نشینان از خودروی شخصی خود برای این سفر استفاده کنند. فاصله تهران تا قزوین، ۱۵۰ کیلومتر است و با حدود ۲٫۵ ساعت رانندگی در آزادراه تهران-کرج-قزوین، به این شهر زیبا وارد خواهید شد.
اگر ساکن غرب کشور هستید، با انتخاب مسیر دیواندره، بیجار، قیدار، ابهر و تاکستان، سرانجام پس از طی ۴۰۸ کیلومتر به قزوین می‌رسید. جنوبی‌های خون‌گرم هم برای سفر به قزوین می‌توانید از مسیر سیرجان-بندرعباس، یزد، کاشان و قم، خود را به این شهر تاریخی و دیدنی برسانید. این مسیر ۱,۳۸۰ کیلومتری حدود ۱۵ ساعت طول می‌کشد که قطعا ارزشش را دارد.
برای سفر از بخش‌های شرقی ایران نظیر شهر زیبای بیرجند می‌توانید مسیر ۱,۳۰۰ کیلومتری فردوس، بردسکن، سبزوار، شاهرود، دامغان، سمنان، تهران و کرج را در پیش بگیرید که به قزوین منتهی می‌شود.
نویسنده: صدیقه شجاعی
عکس‌های گالری از Unsplash، ویکی‌مدیا و گوگل مپ؛ عکاسان: الهه عابد، مجتبی محمدی، امین فداکار، محمود انصاری، M.A.M
