ساوه، یکی از شهرهای تاریخی استان مرکزی، به مرکزیت شهرستان ساوه، در شمال استان مرکزی است که همه ما این شهر را با سوغاتی محبوبش، انار می‌شناسیم. ساوه شهری صنعتی و کشاورزی است که تاریخی پربار دارد، قدمت این شهر چیزی برابر با چندین هزار سال تخمین زده‌شده است. آثار تاریخی بسیار مهمی از عصر سلجوقی در دل ساوه وجود دارد که امروزه مورد کم‌لطفی مسئولان قرارگرفته است.
ساوه را بهتر بشناسید:
درباره ساوه
عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: MohammadAsadi4545)
ساوه وسیع‌ترین شهرستان استان مرکزی به شمار می‌رود. این شهرستان از شمال و شمال غربی به کرج و قزوین، از شمال شرق به شهریار، از جنوب شرق به قم و از جنوب به تفرش و از غرب به همدان محدود می‌شود. ساوه در زبان فارسی به‌معنای خرده طلاست، عده‌ای هم ساوه را گرفته‌شده از واژه اوستایی «سوا» یا واژه پهلوی «سوکا» می‌دانند.
تاریخچه ساوه
عکس از گوگل‌مپ (عکاس: ساحل باران)
ساوه از مناطق باستانی عصر ساسانی است، این شهر درگذشته به‌عنوان راه ارتباطی میان ری باستان، همدان، اصفهان، قزوین، زنجان و قم به‌حساب می‌آمده است. ساوه در سده ۷ پیش از میلاد یکی از پایگاه‌های اصلی مادها بوده و از دید زمین‌شناسی، متعلق به دوره سوم و چهارم زمین‌شناسی است. پس از ساسانیان، سلجوقیان، آل‌بویه و سامانیان در ساوه حکومت می‌کردند.
در عصر سلجوقیان ساوه یکی از مراکز مهم سفالگری بوده و از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. نمونه‌های زیبایی از سفالینه‌های ساوه‌ای در حفاری‌های تپه‌های تاریخی «آوه»به‌دست‌آمده که در موزه ایران باستان› نگهداری می‌شود.
ساوه در جریان حمله مغول در قرن هفتم میلادی، آسیب جدی دید و می‌توان گفت به‌کل ویران شد، کتابخانه‌های عظیم این شهر طعمه حریق شدند و می‌توان‌بخشی از تاریخ این شهر به دست مغول‌ها از بین رفت. بسیاری از پیامبران و مبلغان دینی و حتی جهانگردان نظیر مارکوپولو، در سفرنامه‌هایشان از ساوه یادکرده‌اند. در سال ۱۳۰۴ قحطی بزرگی در ساوه رخ داد که منجر به بی‌آبی، گرانی شدید و حتی آدم‌خواری شد.
عکس از ویکی‌مدیا (عکاس: MohammadAsadi4545)
اوضاع ساوه در عصر قاجار، کمی امیدبخش بوده، در این عصر ویرانی‌های حمله مغول بازسازی شد؛ اما دیری نگذشت که ساوه به‌دلیل تصمیمات حاکمان و پادشاهان قاجار رو به نابودی رفت، پادشاهان قاجار ورود کاروان‌ها را به‌سمت ساوه ممنوع کردند و فروش انار این شهر قدغن شد و انار ساوه را به اسم سمنان، کاشان و اردستان می‌فروختند.
لباس محلی مردم ساوه
تن‌پوش مردان ساوه‌ای، قبا از جنس کرباس به‌صورت نازک و آستین‌دار و نوعی پیرهن است. پیرهن یا پیرون پوششی است شبیه به پیراهن مردانه که بیشتر در روستاهای آوره و الویر استفاده می‌شود. از دیگر تن‌پوش‌های محلی مردان می‌توان به پوستین، کپنک (لباس چوپانی در زمستان) اشاره کرد. مردان این ناحیه برای پوشاندن پا، از شال پا در کنار کلش (کفش پارچه‌ای) استفاده می‌کنند. شال پا از پشم بافته می‌شود و چوپانان به هنگام چرا از آن استفاده می‌کنند. پوشاک زنان این خطه، شامل کلاه، چارقد، کلقی (روسری بلند)، پاچین، قربند (نوعی دامن چین دار)، کت‌وشلوار نظومی می‌شود. شلوار نظومی نوعی شلوار زنانه است که بیشتر در روستای الویر استفاده می‌شود. از جمله زیورآلات زنان ساوه‌ای می‌توان از گلوبند و سنجاق‌سینه یادکرد.
صنایع دستی و سوغات ساوه
عکس از وب‌سایت faraznahal.com (عکاس: نامشخص)
از دیگر صنایع دستی ساوه می‌توان به گلیم‌بافی، قالی‌بافی، رودوزی سنتی، منبت، قلم‌زنی اشاره کرد. از سوغاتی‌های این شهر می‌توان به انار، رب انار، شیره انار، باسلوق، طالبی، انگور و کشمش اشاره کرد.
غذای محلی ساوه
عکس از ساعدنیوز (عکاس: نامشخص)
آش آلو، آش انار و کمپه یا گمپه، از غذاهای سنتی ساوه هستند که می‌توانید طعم آن‌ها را در رستوران های ساوه بچشید. کمپه نوعی پلو محلی است که با بلغور و سیب‌زمینی تهیه می‌شود. از شیرینی‌های سنتی ساوه می‌توان به نان ماستی و چوکه اشاره کرد.
جاهای دیدنی ساوه
از مهم‌ترین بناهای تاریخی و جاهای دیدنی ساوه باید به مسجد جامع ساوه و مناره این مسجد اشاره کرد. مسجد جامع ساوه از اولین مسجدهای ایران است که در سال ۵۰۴ هجری قمری ساخته‌شده است و در عصر صفوی مرمت‌شده. مناره این مسجد مربوط به دوره سلجوقی بوده
بازار ساوه، مسجد سرخ، گنبد چهارسوق، قلعه دختر یا قیز قلعه و امامزاده سید اسحاق، پل سرخده ،قلعه آردمین، آب‌انبار باغ شیخ، آب‌انبار شاه عباس،کاروانسرای آوه و امامزاده سید هارون از سایر بناهای تاریخی هستند.
عکس‌های گالری از ویکی‌مدیا (عکاس: MohammadAsadi4545) و گوگل‌مپ (عکاس: میر حسن جمالی اسکویی)
