مضرات آلودگی پلاستیکی برای باکتری‌های تولیدکننده اکسیژن

طبق پژوهشی که در ژورنال Communications Biology منتشر شده است، ‍۱۰ درصد از اکسیژنی که ما تنفس می‌کنیم،‌ توسط نوعی باکتری موجود در اقیانوس تولید می‌شود؛ اکنون آزمایش‌های آزمایشگاهی نشان داده است که این باکتری‌ها تحت‌تأثیر آثار منفی آلودگی‌های پلاستیکی هستند. دکتر ساشا تیتو، نویسنده اصلی پژوهش از دانشگاه مک‌کواری در سیدنی استرالیا، دراین‌باره می‌گوید:

ما دریافته‌ایم وقتی باکتری پروکلوروکوکوس‌ درمعرض موادشیمیایی ناشی از آلودگی‌های پلاستیکی قرار می‌گیرد، رشد و همینطور تولید اکسیژن آن‌ها که فراوان‌ترین باکتری‌های فتوسنتزکننده‌ی اقیانوس‌ها هستند، کاهش می‌یابد. 

تخمین‌زده می‌شود که آلودگی پلاستیکی سالانه بیش از ۱۳ میلیارد دلار ضرر اقتصادی به اکوسیستم دریایی وارد می‌کند و ازآنجاکه طبق برآوردها، وزن آلودگی پلاستیکی دریایی تا سال ۲۰۵۰ از آبزیان بیشتر می‌شود، این وضعیت بدتر نیز خواهد شد.

به‌همین دلیل برخی کشورها و نهادها و شرکت‌ها در سراسر جهان تصمیم گرفته‌اند از گسترش آلودگی پلاستیک‌ها جلوگیری کنند یا آن را به‌حداقل برسانند. دکتر لیزا مور، یکی از نویسندگان پژوهش مذکور، می‌گوید:

علاوه‌بر خطراتی که این آلودگی پلاستیکی برای حیوانات دریایی دارند که توسط آن‌ها خورده می‌شوند یا در آن‌ها گیر می‌افتند، این آلودگی‌ها می‌توانند انواع مختلف موادشیمیایی را نیز به محیط دریاها وارد کنند، هرچند خطرات آن برای حیات دریایی تقریباً کمتر موردتوجه بوده است.

پژوهشگران در مطالعه‌ی خود که تقریباً بی‌سابقه بوده است، تأثیرات این موادشیمیایی را بر کوچک‌ترین حیات دریایی،‌ باکتری‌های فتوسنتزکننده‌ی اقیانوس‌ها، بررسی کرده‌اند. ساشا تیتو می‌گوید:

ما به بررسی گروهی از باکتری‌های بسیار ریز سبزی موسوم به پروکلوروکوکوس‌ پرداختیم که فراوان‌ترین ارگانیسم فتوسنتزکننده‌ی روی کره‌ی زمین محسوب می‌شوند و جمعیت جهانی آن‌ها به حدود سه اُکتیلیون (۳ با ۲۷ صفر جلوی آن) می‌رسد.

این میکروب‌ها  نقش بسیار مهمی در تولید کربوهیدرات و اکسیژن در اقیانوس ازطریق فتوسنتز دارند. لیزا درباره‌ی اهمیت اساسی این میکروب‌ها برای سلامتی اقیانوس اضافه می‌کند:

این میکروارگانیسم‌های بسیار ریز اهمیت درخورتوجهی برای زنجیره‌های غذایی دریا دارند و نه‌تنها به چرخه‌ی کربن کمک می‌کنند، بلکه گفته می‌شود که وظیفه‌ی تولید ۱۰ درصد از اکسیژن دنیا را نیز برعهده دارند. درواقع، این باکتری‌ها مسئول تولید یک اکسیژن از هر ۱۰ اکسیژنی هستند که تنفس می‌کنیم. بااین‌حال، هنوز تقریباً هیچ اطلاعی درباره‌ی نحوه‌ی واکنش باکتری‌های آبزی مانند پروکلوروکوکوس به آلودگی‌های انسانی نداریم. 

این پژوهشگران دو نوع پروکلوروکوکوس‌ که در اعماق مختلف اقیانوس یافته بودند را در آزمایشگاه درمعرض موادشیمیایی ناشی از دو محصول پلاستیکی رایج قرار دادند. این دو محصول پلاستیکی شامل کیسه‌های پلاستیکی خاکستری موادغذایی ساخته‌شده از پلی‌اتیلن سنگین و همینطور کف‌پوش پی‌وی‌سی می‌شد. آن‌ها دریافتند که پروکلوروکوکوس‌‌ها وقتی دربرابر این موادشیمیایی قرار می‌گیرند،‌ ازنظر رشد و عملکرد دچار اختلال می‌شوند،‌ به‌طوری‌که میزان اکسیژنی که تولید می‌کنند کاهش می‌یابد و بیان تعداد زیادی از ژن‌های آن‌ها دستخوش تغییرات می‌شود. ساشا می‌گوید:

یافته‌های ما نشان می‌دهد که تأثیرات اکوسیستمی آلودگی پلاستیکی احتمالاً گسترده‌تر از تأثیرات شناخته‌شده روی جانورانی نظیر پرنده‌های دریایی و لاک‌پشت‌ها است. درصورتی‌که بخواهیم تأثیر کامل آلودگی‌های پلاستیکی در محیط‌زیست دریایی را درک کرده و راهکارهایی برای کاهش آن پیدا کنیم، باید اثرات آن روی گروه‌های اصلی میکروب‌ها ازجمله میکروب‌های فتوسنتزکننده را مورد بررسی قرار دهیم.