حمل و نقل عمومی در کرمانشاه

عکاس: مهدی زنگنه

کمربندی غربی کرمانشاه که در دهه ۱۳۵۰ ساخته ‌شده ‌بود با رشد شهر، الان درون بافت شهری قرار دارد. این کمربندی در طرح توسعه به باغ‌راه (پارک‌وی) تبدیل شد و ساخت کمربند غربی جدیدی آغاز شد. همچنین کمربندی شرقی کرمانشاه در سال ۱۳۷۹ به بهره‌برداری رسید. در حال حاضر شبکه بزرگراهی کرمانشاه چهار بزرگراه را در محورهای شمالی، جنوبی، شرقی و غربی این شهر شامل می‌شود. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• بزرگراه امام خمینی یا کمربندی شرقی کرمانشاه
• باغ‌راه امام علی یا کمربندی غربی کرمانشاه
• بزرگراه خلیج فارس در جنوب کرمانشاه
• بزرگراه صیاد شیرازی در شمال کرمانشاه

در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۸۶ خط ریلی کرمانشاه به طول ۱۴ کیلومتر در شورای عالی هماهنگی ترافیک به تصویب رسید و در ۱۵ تیر ماه ۱۳۸۷ سازمان قطار شهری کرمانشاه تاسیس شد. این خط قطار شهری شامل ۱۱ ایستگاه می‌شود و میدان فردوسی را به میدان طاق بستان متصل می‌کند که قرار بود طی پنج سال به پایان برسد.

عملیات احداث خط قطار شهری کرمانشاه در سال ۱۳۸۸ به منوریل تغییر کاربری داد و مقرر شد در برخی از قطعات مسیر به‌صورت زیر زمینی و در برخی دیگر به‌صورت هوایی برای حمل مسافران استفاده شود. به این ترتیب هزینه اجرای این پروژه پنجاه درصد کاهش می‌یابد. با توجه به گفته یکی از نمایندگان این شهر به نظر می‌رسد مشکل اجرایی نشدن منوریل کرمانشاه بیشتر ضعفی مدیریتی است تا فراهم نشدن بودجه.

خطوط اتوبوس شهری در کرمانشاه برقرار است. دو ترمینال اتوبوسرانی در مرکز شهر وجود دارد. برای استفاده از اتوبوس باید به‌صورت نقدی، کرایه را پرداخت کنید. مبلغ کرایه برای بیشتر مسیرها ۳۰۰ یا ۳۵۰ تومان و برای برخی مسیرهای داخل شهر، ۲۰۰ تومان است که برای آگاهی از نرخ در مسیری که سوار اتوبوس می‌شوید، می‌توانید از دیگر مسافران بپرسید یا به پنجره‌ها نگاه کنید تا برچسب مربوط به اعلام نرخ را ببینید. (اطلاعلات درباره نرخ اتوبوس مربوط به آذر ۹۳)

قطار سبک شهری در دست ساخت است.

از هر نقطه به دیگر نقاط شهر، تاکسی مسیری، دربست و نیز تاکسی بی‌سیم وجود دارد. پارک سوار آزادی در میدان آزادی، در مرکز شهر ترمینال اصلی تاکسی‌های مسیری است. تاکسی‌های شهر مانند بسیاری از نقاط کشور، بیشتر زرد و بعضی نیز سبز رنگ هستند و با تابلوی سقفی و خط‌کشی شطرنجی روی کاپوت مشخص می‌شوند. با شماره‌گیری شماره تلفن ۱۸۸۱ می‌توان از خدمات تاکسی بی‌سیم استفاده کرد.

آژانس‌های تاکسی تلفنی بسیاری نیز در مناطق مختلف شهر وجود دارد. در برخی مسیرها ممکن است تاکسی مجاز رسمی موجود نباشد و مجبور شوید از تاکسی تلفنی، بی‌سیم یا خودروهای شخصی استفاده کنید؛ همچنین شاید تاکسی‌ها به‌صورت عادی برای مسیری اقدام به جابه‌جایی مسافر نکنند و برای سفر به آنجا مجبور به کرایه تاکسی به‌صورت دربست باشید.

ترافیک مسیرهای منتهی به مرکز شهر، به‌ویژه بلوار شهید بهشتی و خیابان مدرس اغلب اوقات کمی سنگین و گاهی نیمه‌سنگین تا سنگین است. ترافیک در چهار راه اجاق و مسیرهای اطراف میدان فردوسی و خیابان‌های آیت‌الله کاشانی (مصدق) و دبیر اعظم نیز بیشتر اوقات، نیمه‌سنگین یا سنگین است. تقریبا همیشه ترافیکی نیمه سنگین تا سنگین در ناحیه پارکینگ شهرداری وجود دارد. این منطقه از شهر همچنین به‌دلیل تمرکز مطب‌های پزشکان و مراکز خدمات تشخیصی و درمانی پزشکی، مشکل کمبود فضای پارک دارد.

دو پایانه مسافربری برون‌شهری در شهر کرمانشاه وجود دارد.پایانه مسافربری شهید کاویانی برای انتقال مسافران بین‌شهری بوسیله مینی بوس، اتوبوس و سواری مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو شرکت ایران پیما و شرکت تعاونی مسافربری شماره ۷ در خیابان مدرس و شرکت تی بی تی در میدان مصدق دارای مراکز فروش بلیط هستند.

پایانه مسافربری دیگر با نام پایانه مسافربری راه کربلا، محل نقل‌وانتقال مسافران شهرستان‌های غرب استان و نیز کشور عراق است.

فرودگاه کرمانشاه با نام فرودگاه بین‌المللی اشرفی اصفهانی به‌عنوان استانداردترین و مهم‌ترین فرودگاه غرب کشور است که در سال ۱۳۵۰ ساخته شد. این فرودگاه که در شمال شرقی شهر کرمانشاه قرار دارد، در ابتدا ۲۰۰ هکتار مساحت داشت. در سال ۱۳۷۴ با اجرای طرح توسعه‌ی فرودگاه و خرید زمین‌های اطراف و ساخت‌وساز تأسیساتی مانند ساختمان آتش‌نشانی و ایمنی زمینی، مدیریت اداری، ساختمان امور فنی، سپاه، پلیس، پایانه‌های مسافربری و تعدادی خانه‌های سازمانی، مساحت فرودگاه افزایش یافت و طول باند فرودگاه به ۳۴۰۰ متر رسید.

فرودگاه شهید اشرفی کرمانشاه به‌عنوان مهم‌ترین فرودگاه منطقه با مرکزیت غرب کشور علاوه بر استان، قسمت اعظم نیازهای حمل و نقل هوایی مردم استان‌های همجوار (کردستان، ایلام، خرم آباد) و همچنین زائران عتبات عالیات در کشور عراق را برآورده می‌کند.

این فرودگاه به‌دلیل سایت‌یابی ممتاز و نصب تجهیزات ارتباطی و ناوبری مناسب، مهم‌ترین تامین کننده خدمات مسافری و بار هوایی و حمل و نقل در منطقه است. در سال ۲۰۱۶ میلادی ۵ هزار نشست و برخاست هواپیما در این فرودگاه انجام شد و ۵۶۰ هزار کیلوگرم بار و ۳ میلیون نفر مسافر از طریق آن جابه‌جا شدند. دارای ۲ ترمینال است که یکی ویژه پروازهای خارجی و دیگری که از بافت جدید برخوردار است مخصوص پروازهای داخلی است:

پروازهای خارجی: دبی، دمشق، جده، سلیمانیه و استانبول

پروازهای داخلی: تهران، مشهد، کیش، بندرعباس، کرمان، شیراز، عسلویه، ساری

با توجه به اینکه فرودگاه بین‌المللی شهید اشرفی اصفهانی در شهر کرمانشاه قرار دارد، شما انتخاب‌های زیادی برای رسیدن به فرودگاه خواهید داشت. با استفاده از خودروی شخصی، اتوبوس و تاکسی می‌توانید به فرودگاه بروید. با خودروی شخصی بسته به مبدا حرکت مسیرهای مختلفی را می‌توانید انتخاب کنید. می‌توانید از بلوار بهشتی یا بلوار شیرودی به بزرگراه شهید کشوری بروید و از آنجا به میدان خمینی و سپس فرودگاه برسید.

همچنین می‌توانید از بزرگراه امام خمینی به میدان امام خمینی دسترسی داشته باشید. اگر از مرکز شهر به‌سمت فرودگاه حرکت می‌کنید بهتر است حواستان به ترافیک خیابان مدرس و بلوار شهید بهشتی باشد که اغلب اوقات کمی سنگین و گاهی نیمه سنگین تا سنگین است. هرچند ترافیک در همه معابر شهر کرمانشاه قابل ‌تحمل است و مانند شهر تهران نگران کننده نیست.

از هر منطقه از شهر به دیگر مناطق آن، تاکسی خطی، دربست و تاکسی بی‌سیم وجود دارد. همچنین آژانس‌های تاکسی ‌تلفنی بسیاری در مناطق مختلف شهر کرمانشاه وجود دارد که در مواقع ضروری در دسترس شما هستند. لازم به ذکر است استفاده از اتوبوس برای جابه‌جایی‌های شهری راه ارزان‌تری نسبت به تاکسی به حساب می‌آید اما اگر بار زیادی برای سفر به‌همراه خود دارید توصیه‌ی ما استفاده از تاکسی‌های شخصی است.

در سال ۱۳۵۵ مطالعات برای احداث راه آهن کرمانشاه انجام شد و انجام این عملیات با شروع جنگ ایران و عراق اجرایی نشد و پس از آن نیز این پروژه تا مجلس ششم به فراموشی سپرده شد. پروژه راه آهن کرمانشاه در سه فاز انجام می‌شود، فاز اول اراک-ملایر، فاز دوم ملایر-کنگاور و فاز سوم کنگاور-کرمانشاه. عملیات ساخت این پروژه در سال ۱۳۸۰ آغاز شد و قرار بود در سال ۱۳۸۵ تکمیل شود، اما این اتفاق عملی نشد به‌نحوی که در سال ۱۳۸۸ هنوز فاز دوم پروژه آغاز نشده بود.

یکی از دلایل عقب ماندن این طرح اختصاص دادن بودجه طرح‌های ریلی کشور از جمله راه آهن کرمانشاه به طرح راه آهن بافق-مشهد بوده که با این کار پروژه بافق-مشهد چهار سال زودتر از موعد مقرر تمام شد. ساخت این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۰ به کرمانشاه و تا پایان سال ۱۳۹۲ به مرز خسروی و به راه آهن خانقین عراق متصل می‌شود. با این حال پایان این پروژه در زمان تعیین شده بعید به نظر می‌رسد. نزدیک‌ترین ایستگاه راه آهن به کرمانشاه، راه آهن ملایر است.

بسته به اینکه از کجا به‌سمت کرمانشاه در حرکت باشید، پنج مسیر ورودی به شهر وجود دارد:

• مسیر رایج از تمامی سمت‌ها (به‌جز جنوب کشور، کردستان و منطقه آذربایجان)، بزرگراه شهید کشوری، در سمت شرق شهر کرمانشاه است و پس از گذر از استان همدان در نهایت به میدان امام خمینی (میدان فرودگاه)، در ورودی شهر کرمانشاه منتهی می‌شود.
• مسیر دیگر برای مسافرانی است که از جنوب کشور به کرمانشاه می‌آیند: این مسیر پس از گذر از استان ایلام، به شهر اسلام‌آباد غرب می‌رسد و از این شهر به دو شاخه تقسیم می‌شود: مسیر غربی به قصر شیرین و از آنجا به کشور عراق می‌رود و مسیر شرقی از طریق بزرگراه راه کربلا به سوی شهر کرمانشاه ادامه پیدا می‌کند و در نهایت به میدان آزادگان، در ورودی شهر کرمانشاه می‌رسد.
• مسیر سوم برای رسیدن به شهر کرمانشاه، مسیری است که از استان کردستان و شهر سنندج می‌گذرد و مسیر معمول برای مسافرانی است که از استان‌های شمال غربی به استان کرمانشاه می‌آیند.
• مسیر چهارم ورود به استان از جانب جنوب شرقی برای مسافرانی مناسب است که از استان‌های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، چهار محال و بختیاری و فارس می‌آیند. این مسیر از استان لرستان و شهر خرم‌آباد می‌گذرد و در استان کرمانشاه به شهر هرسین می‌رسد و از آنجا به مسیر اصلی شرقی استان متصل شده و در نهایت به میدان امام خمینی، در شهر کرمانشاه می‌رسد.
• مسیر پنجمی نیز وجود دارد که برای مسافرانی مناسب است که از کشور عراق یا کردستان عراق یا سوریه رهسپار کرمانشاه می‌شوند. این مسیر از ورودی مرز خسروی به شهر قصر شیرین می‌رسد و از طریق بزرگراه موسوم به راه کربلا به میدان آزادگان، به شهر کرمانشاه می‌رسد.