گردشگری حلال در ایران؛ نیازمند شناسایی در عرصه‌ جهانی

گردشگری پدیده‌ای است جهانی که در عصر جدید، به ویژه سال‌های اخیر از اهمیت بسیاری برخوردار شده است. شاید نقش پررنگ و قابل توجه این صنعت در اقتصاد کشورها، ارتقای فرهنگ ملت‌ها، تاثیرات منفی و مثبت آن بر محیط زیست و ... باعث نمود بیشتر اهمیت آن نسبت به گذشته است. به هرحال، سفر و بازدید از مکان‌های مختلف در هر دین و مذهبی امری نیکو و قابل ستایش است که پیروان خود را به انجام آن ترغیب می‌سازد.

گردشگری حلال، صنعتی است نوظهور که بشر در دهه‌ی اخیر بیش از گذشته شاهد تبلیغات، مانور و سرمایه‌گذاری کشورهای مختلف جهان، اعم از مسلمان و غیر مسلمان بوده است. صنعتی که تمامی اصول آن بر پایه‌ی اسلام و دستورات آن بوده و میزبانان را در هر نقطه از کره‌ی خاکی، ملزم به رعایت آن‌ها می‌کند. مسلمانان سراسر جهان نیز به دلایل مختلفی از جمله مهم‌ترین آن‌ها که اسلام‌هراسی کشورهای غربی است، مقاصد گردشگری خود را به سمت کشورهای اسلامی تغییر داده و بازدید از جاذبه‌های گردشگری این سرزمین‌ها را در اولویت مناطق سفر خود قرار می‌دهند. همین امر سبب شده است که بازار صنعت گردشگری حلال، داغ و پرحلاوت شود.

مقاله مرتبط:

• گردشگری حلال و سهم گردشگری ماه رمضان

• گردشگری حلال؛ صنعتی رو به پیشرفت در جهان

• گردشگری حلال؛ راه کار جدید ژاپن برای جذب گردشگر مسلمان

طبق آمار ارائه شده توسط محققان صنعت گردشگری، هزینه‌هایی که مسلمانان هنگام سفر متقبل می‌شوند ۳ تا ۵ برابر گردشگران غیر مسلمان است؛ و با توجه به جمعیت ۱/۵ میلیاردی مسلمانان، سودی قابل توجه در انتظار اقتصاد کشورهای میزبان خواهد بود. با توجه به سود فراوانی که در گردشگری حلال وجود دارد، کشورهای جهان درصدد ایجاد بستری مناسب جهت مسافرت مسلمانان به مکان‌های گردشگری خود شده و در این زمینه اقدامات تحسین‌برانگیزی انجام داده‌اند. از جمله این کشورها می‌توان به ترکیه، مالزی، اندونزی، ژاپن، اسپانیا و آمریکا اشاره کرد.

کشورهای اسلامی در این زمینه نسبت به دیگر کشورها، از امتیازات مناسب‌تری بهره‌مند هستند. چرا که علاوه بر شناخت کافی بر مسائل مسلمانان، از پتانسیل‌های بیشتری نیز برخوردارند که باعث شده است آن‌ها چند قدم جلوتر از سایرین حرکت کنند که در این میان نمی‌توان از همت و تلاش ستودنی کشورهایی مانند ترکیه، اندونزی و مالزی چشم‌پوشی کرد.

ایران نیز کشوری است کهن، با اقلیمی چهار فصل بهره‌مند از مناظر و جاذبه‌های گردشگری طبیعی بی‌شمار و برخوردار از آثار تاریخی و کهن کم‌نظیر و حتی بی‌نظیر که خود امتیازی مثبت و ارزنده در جذب توریست و گردشگر از سراسر جهان است. با داشتن این پتانسیل‌های ارزشمند، قوانین اسلامی حاکم بر ایران نیز از دیگر ویژگی‌های یک مقصد مناسب برای گردشگران مسلمان محسوب می‌شود. چرا که بدون کوچکترین دغدغه می‌توانند از خوراک، پوشاک و مسائل دینی استفاده کنند و در عین حال از سفری جذاب و هیجان‌انگیز با مناطق گردشگری متعدد نیز بهره‌مند شوند. 

برخی از کارشناسان صنعت گردشگری کشور معتقدند که قدم نخست برای جذب توریسم مسلمان در کشور، شناسایی ایران به سراسر جهان به عنوان یکی از اصلی‌ترین قطب‌های گردشگری حلال است. مسلمان بودن ایران برای توسعه‌ی این صنعت ارزشمند و جذب گردشگران مسلمان کافی نیست. به همین دلیل یکی از راهکارهای مناسب برای آشنایی گردشگران مسلمانان سراسر جهان با جاذبه‌های گردشگری کشور تبلیغات درست و هدفمند در این راستا است که همت و مدیریت مسئولان را می‌طلبد. چرا که ممکن است توریست‌های بسیاری باشند که ایران را به خوبی نشناسند و از نقاط دیدنی و گردشگری آن آگاهی نداشته باشند. به بیانی ساده‌تر، ایشان معتقدند که شناساندن ایران به سایر مردم جهان، کلید موفقیت در پیشرفت و توسعه‌ی صنعت گردشگری حلال خواهد بود.

کشور ایران با برخورداری از محصولات حلال و ارائه‌ی خدماتی که می‌تواند در این زمینه به مسافران ارائه کند، وضعیت بسیار مناسبی دارد؛ این در حالی است که جهان اسلام از آن‌ها اطلاعات جامع و کاملی ندارد و در برخی از کشورها نیز مسلمانان، هیچگونه آگاهی نسبت به آن ندارند. شاید همین امر سبب شده است تا ایران در صنعت گردشگری حلال، درآمد قابل توجهی نداشته باشد و از کشورهای دیگری مانند امارات، ترکیه و ... که در این زمینه از پیشرفت چشم‌گیری برخوردار بوده‌اند، به طرز قابل توجهی عقب بماند.

جالب است بدانید که جایگاه ایران در جذب توریست در سال ۲۰۱۵ میلادی پس از کشور مسلمان برونئی (این کشور بسیار کوچک با حداکثر جمعیت مسلمان، در جنوب شرقی آسیا قرار دارد) است؛ مسئله‌ای که با توجه به ظرفیت‌های ارزنده‌ی کشور در صنعت گردشگری حلال، تاسف‌بار است. بنابراین مسئولین صنعت گردشگری، ملزم به تلاش بسیار بیشتر و جدی‌تر در پیدا کردن جایگاه مناسب در این صنعت خواهند بود. در این میان، گروهی از کارشناسان عرصه‌ی گردشگری نیز معتقدند که ایران برای به دست آوردن محبوبیت در بین گردشگران مسلمان سراسر جهان، راهی سخت و طولانی را پیش رو دارد. ایشان بر این باورند که برای دست‌یابی به این امر، نیازمند معرفی بعد خاص و ویژه‌ای از گردشگری به جهانیان است؛ در این خصوص، می‌توان به استفاده از آثار اسلامی بسیار زیادی که در جای‌جای خاک کشور وجود دارد، اشاره کرد. البته مدیریت در شناسایی و اطلاع‌رسانی این آثار به دیگران، نیازمند تحقیقات و پژوهش‌های دقیق و اساسی است و کمک کارشناسان، استادان و محققین این صنعت، بسیار لازم و ضروری است.

دست‌اندرکاران عرصه‌ی گردشگری کشور هوشیاری مسئولان را نسبت به اقدامات و تدابیر اندیشیده شده در رابطه با گردشگری حلال کشورهایی مانند امارات متحده‌ی عربی، عربستان و قطر را بااهمیت دانسته و معتقدند که آن‌ها از جمله رقبای ایران در جذب توریست و گردشگر به شمار می‌روند. البته باید در نظر داشت که عربستان سعودی به واسطه‌ی دو شهر مذهبی و مهم مکه و مدینه، سالانه میزبان جمع کثیری از گردشگران مسلمان بوده و حضور توریست‌های مسلمان در ایام حج تمتع امری بدیهی است. شهر دبی در امارات متحده‌ی عربی نیز تلاش‌های بسیاری در به دست‌ آوردن جایگاه مناسب گردشگری حلال انجام داده و به موفقیت‌های چشم‌گیری دست یافته است. که می‌توان به بخش ماموریت کاری اشاره کرد.

خوشبختانه ایران در بین کشورهای آسیایی، کشوری است اسلامی با قوانینی برگرفته از دین مقدس اسلام که این امر در جلب اعتماد گردشگران مسلمان به ارائه‌ی خدمات اسلامی بسیار موثر و سازنده است. اما بسیاری از کارشناسان صنعت گردشگری کشور اعتقاد دارند که باز هم وجود گواهی حلال‌بودن محصولات و مراکز اقامتی ضروری است. 

قطعا طبق نظرات ارئه شده‌ی کارشناسان صنعت گردشگری، ایران برای به دست آوردن جایگاه اصلی گردشگری حلال در جهان، نیازمند طی کردن راهی طولانی به همراه سختی‌ها و اندیشیدن تدابیر اساسی و دقیق خواهد بود.