خراسان شمالی در شمال شرقی ایران، یکی از استانهای دیدنی است که معمولا از دید گردشگران پنهان مانده است. این استان جاذبههای طبیعی تاریخی بسیار زیادی دارد که گردشگران را مجاب میکند که در تعطیلات، بهخصوص نوروز به این استان سفر کنند.
استان خراسان شمالی را بیشتر بشناسید:
جاهای دیدنی استان خراسان شمالی
راهنمای سفر به استان خراسان شمالی
درباره استان خراسان شمالی
استان خراسان شمالی به مرکزیت شهر بجنورد پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، ایجاد شد. مساحت این استان ۲۸،۴۳۴ کیلومتر مربع است که از این نظر پانزدهمین استان ایران و جمعیت آن نیز ۸۶۷,۷۲۷ نفر است. شهر بجنورد پرجمعيت ترين شهر استان خراسان شمالی است. این استان دارای جاذبه های گردشگری متعددی است که میتوانید از آنها بازدید کنید.
این استان از نظر موقعیت جغرافیایی؛ از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم مرز است. مرکز استان خراسان شمالی، شهر بجنورد است و از شهرهای مهم آن میتوان شیروان، اسفراین، مانه و سملقان، گرمه، جاجرم و فاروج را نام برد.
جاهای دیدنی استان خراسان شمالی
روستا و کوه دربند
دهستان دربند در خراسان شمالی شهرستان جاجرم بخش سنخواست واقع شده است. روستا و کوه دربند در مسیر اصلی جاده قرار دارد و تنها راه ارتباط بین جلگه شوقان و سنخواست است. این روستا تا مرکز استان (بجنورد) تقریبا ۸۰ کیلومتر قاصله دارد.
بنای امامزاده ابراهیم در یک کیلومتری شمال روستای دربند قرار دارد، این بنا در کنار جاده آسفالتهای قرار گرفته است که روستای دربند را به روستای جوشقان متصل میکند. به اعتقاد اهالی این بنا مدفن امامزاده ابراهیم، برادر امام رضا (ع) است. وجود کوه دربند و درختان ارس هم زیبایی خاصی به روستا بخشیدهاند.
روستای اسفجیر
روستای اسفجیر در شمال غربی شهرستان فاروج بخش خبوشان و در ۲۵ کیلومتری این شهرستان واقع شده است. در ابتدای ورودی روستا تنگه ورودی منتهی به روستا، دشت و تپههای منتهی به روستا دیده میشود. روستا روی دو تپه بنا شده است که یک رودخانه از وسط آن میگذرد. اسفجیر دره پر آب و سرسبزی است که به دربند معروف بوده و در شمال روستا واقع و گردشگران بیشماری را پذیرا است.
چشمه انتهای آب دربند از لحاظ املاح معدنی بسیار مفید است. پس از گذشتن از روستا و با حدود یک ساعت پیادهروی در کنار رودخانه به میان درهای با دیوارههای بسیار بلند رسیده که با ادامه این مسیر به محوطه زیبای آبشار اسفجیر مشاهده میشود. طبق گفته اهالی در ادامه مسیر نیز آبشارهای کوچک و بزرگ و طبیعتی منحصربهفرد از انواع گیاهان و حیوانات هر بینندهای را متحیر میکند.
روستای اسفیدان
روستایی اسفیدان یا به گفته برخی اسپیدان، روستایی توریستی و از توابع استان خراسان شمالی است که در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بجنورد قرار دارد و یکی از خوش آب و هواترین روستاهای خراسان بزرگ محسوب میشود، بهگونهای که در سال ۸۵ بهعنوان زیباترین روستای ایران انتخاب شد. این روستای بکر، زیبا و خوش آب و هوا در درهای عمیق با کوههای سربه فلک کشیده در اطراف آن، قرار دارد با آب و هوایی خوش که یکی از روستاهای بزرگ این استان به حساب میآید و چیزی حدود هشت قرن قدمت دارد، زیارتگاه امامزاده «محمدباقر» و بافت کهن روستا نشانگر این قدمت تاریخی است. این روستا بهدلیل ساختار پلکانی خود به روستای ماسوله گیلان شباهت دارد.
آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شیخ محمد رضا ربانی معروف به حاج آخوند، آرامگاه امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر(ع) و ... تنها چند نمونه از دیدنیهای این روستای سحرانگیز محسوب میشوند.
روستای طبر
طبر از روستاهای خوش آب و هوایی است که در پنجاه و پنج کیلومتری بجنورد واقع است، این روستا از توابع بخش جلگه شوقان شهرستان جاجرم در استان خراسان شمالی است. آثار تاریخی زیادی در این روستا وجود دارد که نشان از قدمت طولانی آن دارد.
قلعه کمرسفید، قلعه سنگینه، حمام عمومی، چنار و چشمه واقع در مرکز روستا، برجهای نگهبانی، گورستان قدیمی روستا، آسیاب آبی، چندین بنای مسکونی و بازار قدیم روستا از جمله آثار تاریخی روستا محسوب میشوند. سرچشمه لق لق نیز یکی از زیباترین مناطق دیدنی منطقه است.
روستای ییلاقی دشت
عکس از خبرگزاری فارس (عکاس: نامشخص)
پس از عبور از تونل معروف جنگل گلستان وارد خراسان شمالی و شهرستان جاجرم میشوید. یکی از مناطق خوش آب و هوا و ییلاقی شهرستان جاجرم، روستای دشت است. این روستای ۱۶۰۰ نفری در ورودی استان خراسان شمالی قرار دارد و به خاطر دارا بودن جاذبههای طبیعی، تاریخی و فرهنگی و همچنین برخوردار بودن از جاذبههای سنتی و صنایع دستی با ارزش و با قدمتی که همچنان در میان ساکنان این روستا باقی مانده است، از شاخصترین روستاهای شهرستان و بهعنوان روستای هدف گردشگری است.
وجود آثار تاریخی با ارزش چون قزلر قلعه و سردابه های زیبا و همچنین ارتفاعات و کوههای مرتفع و نیز چشمه های پرآب و درختان جنگلی مناطقی چون چشمه جنگلی ییلاق، چشمه گلزار و سرچشمه سردار از مهمترین مناطق دیدنی این روستا به شمار میآیند.
روستای درکش
پس از روستای رباط قره بیل در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر آشخانه مرکز شهرستان مانه و سملقان و ۷۰ کیلومتری بجنورد مرکز استان خراسان شمالی به روستای درکش میرسید. فاصله این روستا از جاده آسیایی (محور آزادشهر- بجنورد) حدود ۲ کیلومتر است.
این روستا دارای طبیعتی جنگلی و کوهستانی با چشمه سارهای بسیار، دارنده تنها جنگل بلوط منطقه شرق کشور با باغهای میوه متنوع و فراوان، انواع گیاهان دارویی، حیات وحش منحصربهفرد، آثار و تپههای تاریخی متعدد و محیط زیبا و فرحبخش است که همه ساله عده زیادی از دوستداران طبیعت را پذیرا است که از شهرها و روستاهای اطراف به آنجا سفر میکنند. وجود آبشارها و رودخانهها از دیگر جاذبههای کم نظیر آن محسوب میشود. موقعیت طبیعی روستای درکش درهای است و رودخانه درکش از میان آن میگذرد. در جنوب روستای درکش کوه آلاداغ با ارتفاع ۲۴۵۵ متر و دره کنداب قرار دارد.
روستای پلکانی رویین
عکس از ویکیپدیا (عکاس: Alireza.heydear)
این روستا در ۴۵ کیلومتری جنوب بجنورد و ۲۴ کیلومتری شمال شهر اسفراین قرار گرفته و درهای است که رودخانه روئین از میان آن میگذرد. نوع معماری و ساختار بناهای روستا بهگونهای است که بهشکل پلکانی دیده میشوند. قدمت این آبادی به بیش از ده قرن پیش باز میگردد.
روستای گلیان
عکس از mapio.net (عکاس: حیدررحیمی نژاد)
روستای گلیان در ۲۳ کیلومتری شهرستان شیروان با جمعیتی در حدود ۱۶۹۴ نفر قرار دارد. جاذبه های گردشگری و تاریخی این روستا عبارتاند از: مقبره بابا توکل، باغات زیبا و ییلاقی، غار کافر قلعه، گبرخانه.
روستای خسرویه
روستای خسرویه در دامنه رشته کوههای زیبای شاه جهان در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب غربی فاروج در دل درهای سرسبز جای گرفته است. خسرویه زادگاه عالم ربانی آقا نجفعلی قوچانی است و علاوه بر بافت سنتی و مذهبی، از جاذبههای طبیعی از جمله چشمه سارهای، استخرهای پرورش ماهی قزل آلابا تنوع محصولات باغی شامل سیب، گلابی، گیلاس، و گردو و… برخوردار است.
از جمله آثار تاریخی این روستا میتوان به امامزاده بابا و بی بی قلعه سنگی و سنگ قبرهای گورستان قدیمی با خط ثلث جلی با قدمت بیش از ۷۰۰ سال و ۲ صندوق منبت کاری شده امامزاده اشاره کرد که حکایت از قدمت روستا به دوران قبل از صفویه دارد.
منطقه حفاظت شده قرخود
عکس از گوگلمپ (عکاس: نقی وحیدی)
منطقه حفاظت شده قرخود یا قره خود با مساحت ۴۳,۷۷۸ هکتار در حوزه شهرستان مانه و سملقان در شمال غربی استان خراسان شمالی و در حاشیه رشته کوه تکلان معروف به قرخود قرار گرفته و بهعلت واقع شدن در شرق پارک ملی گلستان از نظر بوم شناسی گیاهی و جانوری و داشتن شرایط زیستگاهی نادر دارای ارزش فراوانی است. قرخود کوهی در شرق منطقه مذکور که به زبان محلی بهمعنای ترسناک است بهعلت ارتفاع زیاد و صخرهای و صعبالعبور بودن، مردم از رفتن به آن کوه وحشت داشتند و به این نام خوانده شده است. مرتفعترین نقطه آن یکی از قلل کوه قرخود با دو هزار و ۶۷۹ متر ارتفاع از سطح دریا و کم ارتفاعترین نقطه، در دشت میرزا بایلو با هزار و ۲۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا است.
پارک ملی ساریگل
منطقه حفاظتشده و پارک ملی ساریگل در شمال شرقی اسفراین استان خراسان شمالی قرار دارد. حداقل فاصله آن با نزدیکترین شهر یعنی اسفراین حدود ۸ کیلومتر و حداکثر آن حدود ۳۵ کیلومتر است. بجنورد با ۹۰ کیلومتر و سبزوار با ۱۰۵ کیلومتر در فاصلههای بعدی از این منطقه قرار گرفتهاند.
این منطقه شاهد تحولات مثبتی در روند افزایش گونههای گیاهی و جانوری بوده، بهگونهای که امروز یکی از مناطق شاخص نهتنها در استان بلکه در سطح کشور است.
پارک ملی سالوک
عکس از گوگلمپ (عکاس: نیما گریوانی)
منطقه سالوک از نظر تیپهای گیاهی و گونههای جانوری از تنوع مطلوبی برخوردار بوده است. دژ قدیمی معروف به قلعه سالوک یا صعلوک از بناهای این منطقه است. این قلعه تاریخی در شمال منطقه حفاظت شده سالوک واقع شده و در انتهای دره زاری و بر فراز صخرههای سختگذر سالوک بنا شده است.
وجود غارهای مهم از جمله غار رختیان و غار پلنگ تخته نی در سالوک و غار پیش قلعه در پارک ملی و حفاظت شده ساریگل از مناطقی هستند که برای گردشگری سودمند هستند.
غار در نزدیکی قلعه در منطقه ساریگل واقع بوده و بهخاطر اینکه در دیواره صخره قرار دارد ورود به این مکان نیازمند وسایل و تجهیزات است و بر اساس شنیدهها این غار از عمق بسیار زیادی برخوردار بوده و در گذشته مردم برای پیدا کردن آثار باستانی به داخل آن میرفتهاند و اعتقاد دارند که در این غار آثار باستانی فراوانی وجود دارد. وجود چشمههای فراوان مانند چشمه سیاه خانه، چشمه دره جوز، چشمه اردغان، چشمه سفیدارلی، چشمه بازی گربه، چشمه عرب و چشمه ترنو در اسفراین از جاذبههای آن است.
پارک جنگلی و تاریخی بابا امان
عکس از mapio.net (عکاس: نامشخص)
در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی بجنورد و در کنار جاده بجنورد - شیروان گردشگاه معروف بابا امان واقع شده است. این گردشگاه با پارک جنگلی و استخرهای دیدنی همواره مسافران بسیاری را برای رفع خستگی به خود جلب کرده است.
آب بابا امان از چهار نقطه درون تپهای میجوشد و به درون استخرهایی میریزد که با اختلاف سطح ساخته شده است. در آغوش تپهها، درختان انبوه و مناظر تماشایی بابا امان تاسیساتی نظیر متل، رستوران، پارک کودک و محل استراحت خانوادهها جای گرفته است. هوای لطیف و شبهای دلانگیز و زیبای بابا امان هر گردشگری را به خود جذب میکند.
از میان درختان چنار کهنسال، بر فراز تپهای که چشمه در مجاورت آن قرار دارد، بنای امامزادهای معروف به شاهزاده اسماعیل قرار دارد. این مکان از شهرت کشوری و حتی جهانی برخوردار است و کمتر مسافر و زائری است که در گذر از مسیر بجنورد - مشهد جان خویش را در لطافت هوا و زیبایی این مکان طراوتی دیگر ندهد.
مجموعه تاریخی و تفریحی بش قارداش
در ۶ کیلومتری جنوب شهر بجنورد و بر سر راه بجنورد به اسفراین محوطهای زیبا با درختان سر به فلک کشیده و استخرهای آب خودنمایی میکند. مجموعه بش قارداش قدمتی دیرینه دارد.
این مکان تفریحی دارای ساختمان بقعهای است که بر اساس نظر محققان فرم معماری آن در هیچ یک از آثار معماری ایران مشاهده نشده و صرفا به دست هنرمندان بجنوردی ساخته شده است. بش قارداش امروز از مناطق نمونه گردشگری و مهم و مجموعهای است تاریخی- تفریحی که آب چشمه آن از معروفترین آبهای معدنی شرق کشور محسوب میشود.
شهر تاریخی بلقیس
محدوده شهر تاریخی بلقیس که در واقع اسفراین کهن محسوب میشود قدمتی حدود چهار هزار سال دارد. در این منطقه در طول قرنها همواره مردمی زیسته و تمدن آفریدهاند و سپس با هجوم و تجاوز اقوام مختلف تخریب شده و بار دیگر از درون خاکسترهای جنگ و نفرت جوانه شهری جدید سربرآورده است. بیشتر آنچه که اکنون در این شهر تاریخی باقی مانده، آثار و بقایایی است که به دوره صفوی نسبت میدهند، اما شواهد و یافتههای جدید تاریخی حاکی از آن است که دیرینگی شهر تاریخی بلقیس در شهرستان اسفراین به قرن دوم اسلامی میرسد.
مهمترین اثر باقی مانده در شهر تاریخی بلقیس که در حال حاضر در سه کیلومتری جنوب غربی اسفراین فعلی واقع شده، ارگی هزار و دویست ساله است که به آن نارین قلعه نیز میگویند. اولین دوره استقرار در ارگ به بعد از حمله مغول به این شهر برمیگردد و بعد از این زمان دوبار در ارگ فعالیتهای مرمتی و ساختوساز در پیکره آن دیده میشود. ارگ آخرین بار توسط افغانها به تصرف درآمد و بهطور کامل تخریب شد، اما با این وجود خانوادههایی بهطور مستقل تا اواخر قاجار در این مکان زندگی میکردهاند.
آبانبار صفیآباد
آبانبار صفیآباد در شهرستان اسفراین، داخل شهر صفیآباد و در میدان مسجد جامع و پشت کتابخانه شهید ارغیانی واقع شده است. این آبانبار توسط صفی خان بغایری حاکم بام و صفیآباد بنا شده است و مربوط به دوره افشار-دوره قاجار است. آنچه صفیآباد را در این منطقه برجسته کرده وجود آبانباری است که از دوره افشار باقی مانده است. دو آبانبار بوسیله سردار رشید نادر صفی خان بغایری که خود از ترکان این منطقه زرخیز است، ایجاد شده است.
با گذشت دوران و فرسایش فراوان باد و آب در این منطقه و عدم رسیدگی کافی و بهدلیل وجود رودخانههای اطراف شهر کم کم این دو آبانبار اهمیت خود را از دست دادند و چیزی جز ویرانه و مخروبه از آن باقی نماند. حاج عبدالله ارغیانی بههمراه حاج محمد گرایلی تصمیم به مرمت و بازسازی آبانبار کردند. که به همت آن دو در سال ۱۳۴۴ شمسی یکی از این دو آبانبار که در مرکز شهر جنب کتابخانه عمومی شهر صفیآباد قرار دارد مرمت شد.
کاروانسرای قره بیل
عکس از گوگلمپ (عکاس: Savana sav)
در حرکت بهسمت شرق در مسیر جاده اصلی به کاروانسرای رباط قره بیل در روستایی به همین نام میرسید. رباط قره بیل بنایی است با پلان چهار گوش که دو حیاط بزرگ و کوچک دارد. در اطراف حیاط کوچک حجرههایی کوچک و بزرگ تو در تو احداث شده که پوشش سقف آنها گنبدی است و زیر سقف با کاربندیهای زیبای گچی تزئین شده است.
دورتادور بنا با یک دیوار سنگی احاطه شده که در تمام اضلاع آن برجهای دیدبانی ساخته شده است این بنا در دوره تیموری ساخته شده و در دورههای بعد، به ویژه دوره صفوی استفاده و مورد مرمت قرار گرفته است.
کاروانسرای رباط قلی
عکس از گوگلمپ (عکاس: Behzad F)
رباط قلی یکی از ۱۱ کاروانسرا یا منزلگاهی است که در امتداد راه تاریخی جرجان به نیشابور-مشهد ساخته شده است. این بنا در پنج کیلومتری جنوب شرقی روستای قلی در بخش سنخواست از توابع شهرستان جاجرم واقع شده است.
بیشتر رباطها یا کاروانسراهای واقع در مسیر این راه باستانی در دوره ایلخانی و برای رفاه حال کاروانهای زیارتی عازم حرم مطهر رضوی و نیز بهمنظور آسان سازی در آمد و شد کاروانهای تجاری ساخته شده است.
آرامگاه باغ مزار
آرامگاه باغ مزار در شهرستان گرمه واقع شده و یکی از آثار منحصربهفرد قرن هفتم هجری و متعلق به دوره ایلخانی است و دقیقا مشخص نیست چه شخصیتی در آن دفن شده است ولی ظاهر بنا نشان میدهد که اینجا مدفن شخصیت بزرگ و تأثیرگذاری در منطقه بوده است. این بنا با شماره ثبت ۱۳۸۰/۳ در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.
مقبره کشتگان واقعه لهاک خان
عکس از ویکیپدیا (عکاس: Majidepak)
سروان لهاک خان، سالار جنگ و یکی از فرماندهان قشون محمد خان قاجار بود. وی در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی سرکشی کرد و پنج افسر و دو استوار از ماموران لشکر شرق خراسان را که با طغیان او مخالف بودند، در میدان سرخ بجنورد تیرباران کرد. میدان سرخ، مکانی در مجاورت باغی است که کشته شدگان واقعه لهاک خان در آن دفن شدهاند. در زمان رضا خان نیز ۱۴ نفر به دستور او در این میدان تیرباران شدند.
اطراف و محوطه بوستان نیز طی سالیان دراز، بهعنوان گورستان مورد استفاده اهالی بجنورد قرار گرفته است. در سالهای پیش از انقلاب اسلامی، نظامیانی که در طی مأموریتها کشته شدهاند، در این مکان مدفون هستند. این بنای تاریخی بهشکل آرامگاه است و بهرهبرداری خاصی از آن صورت نمیگیرد. این اثر در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۹۲۴۱ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قلعه تاریخی علی آباد (روستای یام)
عکس از وبسایت tishineh.com (عکاس: نامشخص)
قلعه تاریخی علیآباد در شهر فاروج در دو کیلومتری غرب روستای یام در وسط دشت هموار و مسطح قرار دارد. طبق منابع محلی بنا مربوط به دوره صفوی بوده و تا اواخر قاجار مورد استفاده قرار میگرفته است. این قلعه با شماره ۱۲۰۸۳ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
قلعه جلال الدین گرمه
قلعه جلالالدین، دژ باشکوهی است که در پنج کیلومتری غرب شهرستان گرمه قرار دارد. این قلعه از برجستهترین قلعههای نظامی خراسان شمالی است و روی تپه ای نسبتا مرتفع سنگی که در حد فاصل بین گرمه و جاجرم قرار دارد، موقعیت ساخت بنا در بالای کوه، با دیوارها و برج و باروهای مرتفع، قلعه جلالالدین را به دژی مستحکم و نفوذناپذیر تبدیل میکرد. دژی که شکوه و عظمت آن در حال حاضر نیز با اجرای طرحهای نوین گردشگری در این محدوده، شوکت و زیبایی خاصی یافته و همه ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب میکند.
قلعه جلالالدین از جهت مکانی در وسط جاده گرمه و جاجرم بر بالای کوه مرتفعی قرار گرفته که اطراف آن دشتهای وسیع قرار دارد. برای دسترسی به این اثر عظیم بهجز یک راه باریک از حاشیه چشمه که مستقیما به ورودی قلعه منتهی میشود راه دیگری وجود ندارد. و بهجز پیاده یا با اسب امکان دسترسی به آن غیرممکن است. در گذشته این قلعه دو یا سه طبقه بوده و گفته میشود که یک تونل یا راه زیرزمینی مخفی، این قلعه را به شهر جاجرم مربوط میساخت.
این اثر تاریخی در سوم بهمن سال ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۷۷ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با هدف احیای قلعه جلالالدین بهعنوان موزه از سال ۱۳۸۶ مطالعه و مرمت این بنا را بهطور متمرکز آغاز کرد و در خرداد سال ۱۳۹۰ این بنا با عنوان موزه معرفی شخصیتهای شهیر تاریخ ایران و با تاکید بر شخصیت جلالالدین خوارزمشاه افتتاح شد.
چهارطاقی یا مقبره تیموری
چهارطاقی یا مقبره تیموری مربوط به اوایل دوران تیموریان است و در فاصله ۶ کیلومتری شهر شیروان و ٣ کیلومتری جاده آسفالته در مجاور روستای زیارت شیروان خراسان شمالی قرار دارد. در قسمت شمال شرقی بنا هم مقبره امام زاده حمزه رضا (ع) واقع شده است. بنای چهارطاقی تیموری با توجه به سردابهای بودن و استواری آن تاکنون، در نوع خود منحصربهفرد است و میتواند یکی از جاذبههای گردشگری شهرستان شیروان باشد. این بنا یک بار در سال ۵۶ و یک بار هم در سال ۸۴ مورد مرمت قرار گرفته است و در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
معبد اسپاخو
معبد اسپاخو که گاه کلیسا و گاه آتشکده نیز نامیده میشود، منسوب به دوره ساسانی و قدیمیترین بنای ثبت شده این دوره در خراسان شمالی است. این معبد در کیلومتر ۱۱۵ محور بجنورد به جنگل گلستان و ۶۵ کیلومتری جاده آشخانه به گلستان؛ مرکز شهرستان مانه وسملقان روی تپهای مرتفع در دامنه جنگلهای سوزی برگ ارس و در قسمت جنوبی روستای اسپاخو واقع شده است.
در وجه تسمیه دهکده اسپاخو و معبد این روستا چنین گفته میشود که واژه هسپ و اسپ که نام کهن و پهلوی است به مرور زمان تبدیل به اسب شده و اسپ بهعلاوه اخو به معنی پرورش اسب است و طبق شواهد احتمالی این منطقه محل پرورش اسب بوده که نام روستای اسپاخو نیزاز آن گرفته شده است.
بنای معبد اسپاخو در سال ۱۳۴۵ توسط یک تیم باستانشناسی که به سرپرستی دکتر عزتالله نگهبان مشـغول بررسی محوطهها و آثار شمال خراسان بودند، شناسایی شد ودر تاریخ ۳ بهمن ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۷۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آبشار اسطرخی
عکس از گوگلمپ (عکاس: مجید اسداللهزاده)
آبشار زیبا و دیدنی روستای اسطرخی شیروان در ۲۸ کیلومتری جنوب این شهر، برای گردشگران ناشناخته مانده؛ در حالی که این منطقه مکانی مناسب برای اتراق گردشگران و مسافران بویژه در ایام نوروز است. روستای زیبای اسطرخی شیروان از روستاهای هدف گردشگری و کوهستانی بوده که در دره ای نسبتا ژرف قرار دارد که امتداد آن از جنوب به شمال شرقی است و رودخانهای از وسط دره و روستا میگذرد. آب از آبشار اسطرخی که بلندترین آبشار منطقه شیروان است از بین درختان بزرگ و تنومند سپیدار، بید و گردو ریزش میکند بهعلت برخورد با موانع سنگی بهصورت ابر سفیدی در میآید که منظره بسیار جالب و دیدنی را به وجود میآورد.
این آبشار در روستا به شارشار معروف است، بر بالای آبشار آسیای آبی قدیم و مخروبهای قرار دارد و دو دامنه شرقی و غربی دره اسطرخی را درختان انبوهی فراگرفته است که بیشتر حالت جنگل را دارد. اطراف آبشار یکی از مناطق ییلاقی و بسیار سرد در تابستان است ، در فاصله ۴۰ متری شرق آبشار غار کوچکی وجود دارد که استالاکتیتها و استالاگمیتهای آن تشکیل شده است و با توجه به نوع سنگهای اسطرخی که معمولا آهکی است مطالعه این غار به افراد فنی و متخصص احتیاج دارد.
آبشار اسفجیر
عکس از وبسایت kavianclub.com (عکاس: نامشخص)
روستای اسفجیر در شمال غربی شهرستان فاروج، بخش خبوشان و در ۲۵ کیلومتری این شهرستان واقع شده است و دارای آبوهوایی معتدل است .پس از گذشتن از روستا و با حدود یک ساعت پیادهروی در کنار رودخانه به میان درهای با دیوارههای بسیار بلند رسیده که با ادامه این مسیر به محوطه زیبای آبشار اسفجیر مشاهده میشود.
دیوارههایی به ارتفاع بالای دویست متر که از زیر آنها آبی زلال به بیرون میجهد. گذشتن از آبشار اسفجیر بدون داشتن امکانات حرفهای کوهنوردی محال است. طبق گفته اهالی در ادامه مسیر نیز آبشارهای کوچک و بزرگ و طبیعتی منحصربهفرد از انواع گیاهان و حیوانات هر بینندهای را متحیر میکند. طبق گفتهها طبیعت پشت آبشار دارای صخرههای سنگی بزرگی است که آب از میان آنها بهصورت لوله مانند فوران میکند و افعیهای بزرگ و بیدمی در آن مکان زیست میکنند.
آبشار بیار
عکس از گوگلمپ (عکاس: S Musavi)
روستای بیار در یک کیلومتری جنوب شهر آشخانه و ۵۲ کیلومتری غرب بجنورد قرار دارد. این روستا آبشاری زیبا به همین نام دارد. این آبشار از ارتفاعات جنوب روستای بیار سرچشمه میگیرد و حدود ۱۵ متر ارتفاع دارد. محیط اطراف این آبشار دارای مناظر زیبا و دیدنی است. آبی که از این آبشار میریزد بسیار خنک و دلپذیر است. جاری شدن آب این آبشار باعث به وجود آمدن مناظر زیبای جنگلی در این منطقه شده است. سالانه مسافران و گردشگران زیادی برای دیدن آبشار زیبای بیار به این روستا سفر میکنند و از زیبایی آن لذت میبرند.
آبشار توی
آبشار توی در چهل کیلومتری غرب اسفراین و در نزدیکی روستای توی واقع شده است. رودخانهای که از کوههای سالوک در شمال این روستا، سرچشمه میگیرد بهعلت اختلاف در جنس زمین چندین آبشار زیبا را به وجود آورده است که از جاذبههای طبیعی این منطقه هستند. در فاصله پنج کیلومتری شمال روستا سه آبشار زیبا به فاصله دویست تا سیصد متر واقع شدهاند.
در حاشیه این رود میتوان اشکال ژئومرفولوژیکی مختلفی مثل دیگ و دودکش جن، ستونهای قارچی شکل و اشکال مختلفی از سنگهای آهکی را مشاهده کرد که از جاذبههای دیدنی منطقه هستند. در سراسر این دره واریزههای زیادی به چشم میخورند که حاصل تخریب فیزیکی سنگهای آهکی در اثر نوسانات زیاد دما هستند. بهدلیل باریک بودن دره، امکان رفتن با خودرو تا محل آبشار وجود ندارد و مقداری از مسیر را باید پیاده طی کرد. در فصل بهار سیلابهایی که از این دره سرازیر میشوند، برای گردشگران و کوهنوردان، خطرآفرین خواهد بود.
آبشار جم (سالوک)
این آبشار در دامنه قله سالوک در ارتفاع ۲۴۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و در فصل زمستان یخ میزند. یخ زدن آبشار در فصول سرد مناظر بدیعی را به وجود میآورد که مورد استفاده یخنوردی کوهنوردان نیز قرار میگیرد. آبشار سالوک در پارک ملی سالوک قرار گرفته و یکی از مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست است.
برای دسترسی به این آبشار در فاصله حدود ۶ کیلومتری جاده بجنورد به اسفراین (حدود ۱۰۰۰ متر مانده به منطقه تفریحی بش قارداش) در سمت چپ جاده وارد مسیر انحرافی میشوید. بعد از گذر از روستای زیبای ارک به گردنهای به نام بیو رسیده که پس از طی آن جاده در امتداد ارتفاعات زیبای آلاداغ به پیش میرود و بعد از چند صباحی تابلوی روستای حصار حسینی خود نمایی میکند. در این منطقه باید وارد جاده خاکی شد و بعد از گذر از روستای حصار حسینی و در فاصله کمی به روستای زیبای رختیان که در دامنه سالوک قرار دارد رسید. از این منطقه پیاده مسیر را بهسمت جنوب و ارتفاع آغاز کنید.
فاصله روستا تا پناهگاه دارای شیب نسبتا مناسبی است لذا گامها کمی آهسته و زمان صعود کمی طولانی میشود. بعد از یک کوهنوردی حدودا یک ساعته به منطقه چشمه لوشی میرسید که در زمستان زیر برفها مدفون میشود. پس از آن به منطقه نسبتا همواری به نام سنگ دوقلوها میرسید که در مواقع ضروری کوهنوردان از آن بهعنوان جان پناه اسفاده میکنند. از سنگ دوقلوها تا پناهگاه فاصله کمی وجود دارد، ولی بهعلت شیب تند مسیر و جمع شدن برف و متعاقب آن یخزدگی سطح برف نیاز به ابزار مناسب کاملا مشهود و ملموس میشود. بالاخره بعد از یک کوهپیمایی ۳ ساعته به پناهگاه سالوک میرسید. از پناهگاه تا آبشار سالوک در حدود ۱ کیلومتر فاصله است.
آبشار حمید
آبشار حمید از زیباترین آبشارهای خراسان شمالی است که در ۷ کیلومتری شرق بجنورد و در نزدیکی روستایی به همین نام واقع شده است. برای دسترسی به آبشار حمید باید پس از عزیمت به روستای حمید یک ساعت از سمت جنوب روستا و از میان و کنار رودخانه عبور کرد.
آبشار حمید با ارتفاعی بیش از ۲۵ متر همواره مورد توجه گردشگران ورزشکاران و خانواده بوده است. آب این آبشار از روستای آبچور سرچشمه میگیرد و پس از چندین کیلومتر و عبور از مناطق مختلف در کوهستانهای حمید جلوهای از زیبایی طبیعت را به رخ بینندگان خود میکشد. این آبشار در انتهای درهای پیچ در پیچ صخرهای قرار گرفته که عبور از آن علاوه بر زیبایی و جذابیت، ریزش آب از دو ستون (کوه) سنگی ۲۵ متری، آهنگی زیبا از نغمه طبیعت را به گوش مخاطبان میرساند. نسیم خنک این دره در تابستان گرما را به زانو درآورده و هوایی مطبوع ایجاد میکند تا گردشگران لذت بیشتری ببرند. چشمه جوشان و حوضچههای سنگی کوچک فراوانی در میان و اطراف دره ایجاد شده که آب گوارا و خنکی را پیشکش گردشگران میکند.
آبشار کهنه اوغاز
آبشار کهنه اوغاز در شرق روستای کهنه اوغاز قرار دارد که دارای آب فراوان و منظرههای دیدنی است. این روستا در ۳۰ کیلومتری شمال شرق شیروان و بعد از روستاهای قلعه چه، هنامه، بی بهره و اوغاز تازه قرار دارد.
سرچشمه شوقان
عکس از گوگلمپ (عکاس: محمود ذاکری)
سرچشمه شوقان چشمه زیبا و معروفی است که با وسعت چهار هکتار در شهر شوقان و در فاصله ۵/۱ کیلومتری از شمال غربی میدان امام خمینی این شهر قرار دارد. شهر شوقان در فاصله ۶۴ کیلومتری شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی قرار دارد. این چشمه در مجاورت یک کوه واقع شده و آب آن از زیر چندین نقطه از شکافهای کوه خارج میشود.
آب این چشمه برای مردم شهر شوقان بسیار مهم است و به این چشمه اعتقاد دارند و به آن نذر میکنند. آب این چشمه برای آشامیدن و کشاورزی مورد استفاده است. آب این چشمه پس از گذر از باغات و مزارع وارد جویهای شهر شده و فضای سبز شهر را آبیاری میکند.
آب گرم ایوب پیغمبر
عکس از گوگلمپ (عکاس: حسین رجایی)
این آب گرم در بخش کوهستانی گرمخان دهستان گیفان، به ارتفاع ۱۳۰۰ متر و در فاصله ۸۰ کیلومتری شمال شرقی شهر بجنورد قرار دارد. آبهای معدنی بهعلت داشتن املاح و خاصیتهای درمانی، یکی از جاهای دیدنی استان خراسان شمالی به شمار میآید. این مکان نیز از دیرباز محلی برای استراحت و شنا و شفای بیماران بوده است.
دریاچه سد شیرین دره
عکس از گوگلمپ (عکاس: مرتضی نعمتی)
دریاچه سد شیرین دره در ۶۵ کیلومتری شمال غربی شهر بجنورد و در محدوده شهرستان مانه و سملقان قرار دارد. دریاچه این سد از لحاظ قایقرانی، ماهیگیری، شنا و گردشگری، مکانی بسیار دیدنی و جالب توجه است.
دریاچه سد خاکی روستای عبدل آباد
عبدلآباد نام یکی از روستاهای شهر حصار گرمخان از توابع بجنورد است. این روستا دارای سد خاکی است که به سد خاکی عبدلآباد معروف است. بند یا بهقول محلیها، سد عبدلآباد، در حدود ۲ کیلومتری غرب روستای عبدلآباد (عبدالله آباد) قرار گرفته است. برای رفتن به این محل باید از روستای حصارگرمخان، در ۱۵ کیلومتری جاده بجنورد-مشهد حدود ۸ کیلومتر بهسمت غرب بروید و بعد از حدود ۲ کیلومتر از روستای عبدلآباد با فاصله حدود ۱۰۰ متر در سمت چپ جاده به آن برسید. سد عبدلآباد در فصلهای سرد سال مملو از آب میشود، این سد در فصلهای گرم و کم آبی جهت پرورش ماهی و آبرسانی به زمینهای کشاورزی، مورد استفاده قرار میگیرد.
راهنمای سفر به استان خراسان شمالی
اگر از تهران بهسمت این استان و بالاخص مرکز آن، بجنورد سفر میکنید، ۷۳۹ کیلومتر راه در پیش خواهید داشت. پس خود را برای یک سفر جادهای طولانی مهیا کنید. در ادامه سعی بر این است تا دو عدد از گزینههای مناسب برای اقامت در این استان را به شما معرفی کنیم.
هتل ۳ ستاره نگین بجنورد، از مهمترین هتل های استان خراسان شمالی به شمار میرود. این هتل همچنین بزرگترین هتل استان است و در میدان امام رضای بجنورد قرار دارد.
عکس از گوگلمپ (عکاس: سید مرتضی کمیلی)
هتل ۳ ستاره رضا در یکی از بهترین مناطق شهر شیروان و این هتل در کوهستان پارک شیرکوه قرار دارد.
عکس از گوگلمپ (عکاس: سعید علوی)
همچنین میتوانید با توجه به بودجه خود، یکی از رستوران های استان خراسان شمالی را انتخاب کنید که به محل اقامتتان نزدیک است.
نویسنده: سپهر حقیقی
عکسهای گالری از ویکیمدیا و گوگل مپ؛ عکاسان: محمد جهانبخشی، حسین یزدانی، مرتضی نامور، هادی دهقان پور، نامشخص
