روزشمار: ۲۴ فروردین؛ تاسیس موزه هنر متروپولیتن نیویورک

محبوبه پوریوسفی سه شنبه، ۲۴ فروردین ۱۳۹۵ ساعت ۰۸:۱۵

روزشمار: ۲۴ فروردین؛ تاسیس موزه هنر متروپولیتن نیویورک

«موزه کلان‌شهری هنر» (Metropolitan Museum of Art) معروف به «موزه متروپولیتن» از بزرگ‌ترین و مشهورترین موزه‌های جهان است. موزه وسط شهر نیویورک و در مجاورت ضلع شرقی سنترال پارک قرار دارد و در ۱۳ فوریه سال ۱۸۷۰ میلادی افتتاح شده است.

«موزه‌ی متروپولیتن» نیویورک حاوی مجموعهٔ بزرگ و نادری از تاریخ اسلام و ایران باستان است. این موزه، سالانه حدود ۴ میلیون بازدیدکننده دارد. قدیمی‌ترین دارایی این موزه مربوط به حدود ۳۰۰۰۰۰ تا ۷۷۰۰۰ سال پیش و سنگ آتش‌زنه‌ای‌ است که در مصر یافت شده‌ است.

از این موزه با عنوان «the Met» که کوتاه‌شده‌ی عبارت «the Metropolitan» است نیز، یاد می‌شود.

در ژوئن سال ۲۰۱۳ منشور کوروش، اثر مهم بازمانده از کوروش که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، در این موزه به نمایش عمومی گذاشته شد.

آثار تاریخی ایران در موزه متروپولیتن

تندیس نقره‌ای گاو نشسته: یکی از اشیای باستانی متعلق به دوران نیا- عیلامی است. قدمت این تندیس ۲۹۰۰ تا ۳۱۰۰ سال پیش از میلاد است. سر و دستان موجود، گاو و تن آن انسان است. تندیس نقره‌ای گاو نشسته در جنوب غرب ایران کشف شده‌ است. این تندیس ۱۶٫۳ سانتی‌متر ارتفاع دارد. مجسمه نقره‌ای لباس مخصوصی را به تن کرده که دارای الگوی پله- پله بوده و به شکلی راه راه آن را مزین کرده‌ است. گاو در حال گرفتن یک جام با دهانه لوله‌ای است.

تُنگ دسته‌گربه‌ای : یک تنگ آبخوری برنزی و از آثار تاریخی است که قدمت آن به پایان دوره ساسانیان و آغاز حکومت خلفای راشدین (سده هفتم میلادی) باز می‌شود. طرح روی این ظرف از نوع نقوش گیاهی انتزاعی است. دسته تنگ، یک گربه وحشی است که دستانش روی لبه و پاهایش روی بدنه تنگ قرار دارد. روی بدنه ظرف و پایه آن طرح برگ گیاهان کار شده است. فلز مس در هنرنمایی روی ظرف نقش عمده‌ای دارد. طرح و سبک کار، تاثیر هنر ساسانی و اشکانی را بر هنر اسلامی در ادوار آغازین اسلام در ایران ثابت می‌کند.

کاسه زرین میخی‌نگار: از آثار باستانی دوران داریوش اول یا دوران داریوش دوم (بین سال‌های ۵۲۲-۴۸۶ یا ۴۳۲-۴۰۵) پیش از میلاد است. ارتفاع این کاسه ۱۱/۱ سانتی‌متر و طرح آن «طرح خیاره‌دار» است. بالای این کاسه به‌صورت گرداگرد با سه نوع خط میخی پارسی، عیلامی و بابلی نوشتاری حک شده است. متن این نوشتار «داریوش، شاه بزرگ» است.

بشقاب شکار قوچ : از آثار باستانی دوران ساسانیان (اواخر سده پنجم - اوایل سده ششم بعد از میلاد) است. بشقاب نقره‌ای شکارگاه، با جیوه، نقره و طلا تذهیب‌کاری شده و با روش سیاه‌قلم‌ کاری تزیین شده‌ است. این بشقاب ارتفاع ۴٫۶ و قطر ۲۱٫۹ سانتی‌متر دارد. در تصویر، شاه ساسانی در حال شکار قوچ است. طرح بشقاب برای درباریان نشانه دلاوری و شکست‌ناپذیری شاهان ساسانی بوده‌ است. این قبیل آثار برای هدیه دادن به پادشاهان کشورهای همسایه کاربرد داشت. پادشاه در بشقاب تاج و سربند و همچنین گوی با پشتیبان مخصوص دارد که هاله‌ای در اطراف سر او با مهره یا منجوق تزیین شده‌ است. گمان می‌رود پادشاه در طرح بشقاب، پیروز یا قباد یکم باشد.

تکوک شیر غران: از آثار باستانی دوره هخامنشی است. این تکوک دارای یک ظرف مخروطی شکل و یک شیر در حال نعره کشیدن است. ظروف مجرادار شاخی شکل با سر جانداران، پیشینه تاریخی و سابقه طولانی در شرق نزدیک، یونان و ایتالیا دارد. این تکوک همانند تعداد دیگری از تکوک‌های دوره هخامنشی، دارای ویژگی قائم بودن زاویه محور حیوان با ظرف است. در این تکوک قطعات با لحیم‌کاری به هم وصل شده‌اند و این عمل از دید بیننده پنهان است، این مهارت، شیوه بسیار عالی و فنی هنرمندان هخامنشی را بازگو می‌کند. شیر غران یکی از نمادهای هنرورزی در تزیینات آثار به جا مانده از دوره هخامنشیان است.

دیگچه دهان لوله‌ای با سه پایه: از آثار باستانی متعلق به سده نهم پیش از میلاد (عصر آهن ۲) است که در گورستان حسنلو واقع در تپه حسنلو نزدیکی شهر نقده (سولدوز) کشف شده‌ است. این ظرف پایه‌دار دورن یک گور کشف شده‌ است. ارتفاع این ظرف ۲۱٫۷ سانتی‌متر و جنس این سبو سفال خاکستری رنگ است.

سنگ‌نگاره پیشکش‌آوران تخت جمشید: طرح سنگ‌نگاره‌ای است که در قسمت‌های مختلف کاخ‌های هخامنشیان در تخت جمشید دیده می‌شود. این طرح، پیشکش‌آورانی را نمایش می‌دهد که هرکدام با حمل یک تحفه از پلکانی بالا می‌روند. از این طرح در کاخ هدیش (کاخ اختصاصی خشایارشا) و کاخ تچر (کاخ اختصاصی داریوش بزرگ) استفاده شده‌ است.

کلاه‌خود پرنده و سه پیکر : از آثار تاریخی است که قدمت آن به دوره عیلام میانه بازمی‌گردد. روی این کلاه‌خود سه پیکر قرار دارد. نفر وسط مرد ریش‌داری است که گلدانی را در دست گرفته‌ است. در بالای کلاه‌خود پرنده‌ای با بال‌های گشوده در حال پرواز است. قدمت این اثر به سده ۱۴ پیش از میلاد بازمی‌گردد.

کمانچه قرن نوزدهم:

و بسیاری آثار دیگر ...

ابتکار جالب رئیس موزه‌ی متروپولیتن

بازدید‌کنندگان در وب‌سایت این موزه، می‌توانند آثار هنری را بر پایه نام هنرمند، مکان و دوره آن جست‌و‌جو کرده و تصاویر مورد نظر خود را در ابعاد ۱۰ مگاپیکسل دانلود کنند.

در میان این آثار، پانصد اثر معروف از پیکاسو نیز قرار دارد که خود منجر به آن شده، موزه متروپولیتن، یکی از گران‌بها‌ترین موزه‌های هنری جهان باشد. همچنین می‌توان نقاشی‌های معروفی را از ون‌گوگ، مونه و دگاس را نیز در آن یافت. این‌ها علاوه بر آثار تجسمی باقی‌مانده از تمدن‌هایی مانند تمدن آزتک و یونان و چین باستان است.

این ابتکار موزه متروپولیتن، که نام آن را OASC یا Open Access for Scholarly Content گذاشته‌اند، دسترسی به تصاویر هنری موجود در این موزه را که به باور مسئولان آن در زمره میراث عمومی است، آزاد گذاشته ‌و اکنون امکان استفاده از آن‌ها در هر رسانه‌ای است.

همه آثاری که این سیاست در خصوص آن‌ها اجرا شده، در وب‌سایت اصلی این موزه با سرنام مخفف OASC نشانه‌گذاری شده‌اند. در نتیجه می‌توان گفت، ‌برخی از آثار بنا به دلایلی شامل این سیاست نشده‌اند.

یک جست‌و‌جوی ساده کلیدواژه Iran، نشان می‌دهد که بیشتر از هفت هزار اثر هنری مربوط به ایران به‌صورت دیجیتال در سایت این موزه قرار داده شده‌اند. البته همه این آثار برچسب OASC نخورده‌اند و عکس‌های با وضوح بالای آن‌ها در دسترس نیست، اما تعداد آنهایی هم که می‌توان با وضوح بالا مشاهده کرد، بسیار قابل‌توجه است.

آنگونه كه مسئولان موزه اذعان كرده‌اند، اين تصاوير برای استفاده دانشجويان، اساتيد، محققان و توليدكنندگان محتوای غير تجاری قرار داده شده است.

برای دیدن کلکسیون آثار تاریخی و زیبای این موزه می‌توانید به سایت آن به آدرس www.metmuseum.org مراجعه کرده و بدون هیچ پرداختی تصاویر آثار را به آسانی دانلود کنید.