شناسایی ۱۵ قلعه تاریخی در قم

گزارش‌ها حاکی است، استحکامات و قلعه‌های ساخته شده در ایران، تحت تأثیر اقلیم، تغییرات جوی و پیشرفت شیوه‌های تدافعی، در طول زمان دستخوش دگرگونی‌های بسیاری شده و قلعه‌های ساخته شده در استان قم نیز از این قاعده مستثنی نیستند. موقعیت جغرافیایی استان قم به سه بخش کوهستانی، پایکوهی و دشت تقسیم شده و تا دهه‌های اخیر، پیشینه تاریخی شهر قم را به دوران اسلامی منتسب می‌‌دانند، اما در سایه کاوش‌ها و بررسی‌های باستان شناختی صورت گرفته، آثاری از دوران فرا پارینه سنگی تا دوران اسلامی شناسایی شده است. با توجه به بررسی‌های ذکرشده و همچنین مراجعه به متون، می‌توان دریافت که پیش از ظهور اسلام به‌ویژه در دوره‌های اشکانی و ساسانی، شهر قم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و قلعه‌های متعددی به‌منظور تأمین امنیت منطقه، در نواحی مختلف آن ایجاد شده است. از سوی دیگر شهر قم، از دیرباز در مسیر مهم‌ترین راه‌های ارتباطی ایران به‌ویژه محور شمالی - جنوبی قرار داشته که بدون شک این عامل بسیار مهم در ایجاد قلعه‌هایی با کارکردهای گوناگون در نواحی مختلف آن تأثیرگذار بوده است. در کنار بررسی‌های میدانی و مستندنگاری آثار در محل، با مطالعه منابع تاریخی موجود (از سده‌های نخستین اسلامی تا دوران معاصر) کوشش شد بخشی از زوایای تاریک تاریخ منطقه قم روشن شود. در نتیجه‌ی این پژوهش، ۱۵ قلعه شناسایی شد که قدیمی‌ترین آن‌ها به عصر آهن (II) قابل تاریخ گذاری و سایر آثار به دوران اشکانی و ساسانی تعلق دارند که با توجه به موقعیت استراتژیک آن‌ها تا سده‌های میانه و گاه متأخر اسلامی مورد استفاده قرار گرفتند. گزارش‌ها حاکی است، تنها سه نمونه از قلعه‌های شناسایی شده از نوع جلگه‌ای و سایر قلعه‌ها از نوع کوهستانی است. یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در شکل‌گیری قلعه‌های تاریخی قم، قرارگیری در کنار راه‌های ارتباطی منطقه است. منبع: خبرگزاری موج