آیا جنگلهای آمازون به زودی به مرحله برگشتناپذیری میرسند؟
جنگلزدایی بیوقفهی آمازون و سوءمدیریت منطقه توسط مقامهای برزیل و طرفداران کشاورزی باعث شده است که بزرگترین جنگل گرمسیری دنیا به مرز یک فروپاشی فاجعهبار زیستمحیطی نزدیکتر شود. از آن نگرانکنندهتر این است که اگر آمازون به چنین مرحلهای برسد، هیچ راهی برای برگشت آن به وضعیت قبل وجود ندارد. برآوردها نشان میدهد که اگر سوءمدیریت زیستمحیطی همچنان ادامه داشته باشد، در مدت دو سال، این جنگل از بین میرود و قادر به تولید باران کافی برای حفظ خود نخواهد بود.
مونیکا دی بول از مقامات ارشد مؤسسهی اقتصاد بینالمللی پترسون در واشنگتن دی سی، خبر وضعیت جنگل آمازون را به اشتراک گذاشت و متأسفانه این موضوع فقط جنجال بیشتری به پا کرد، چراکه حالا برخی پژوهشگران و متخصصان اقیلمشناسی معتقدند که تا این وضعیت مخاطرهآمیز هنوز ۱۵ تا ۲۵ سال دیگر فرصت باقی است.
جنگلهای آمازون در حال حاضر با جنگلزدایی بسیار زیادی مواجه است، بهطوری که ۷۵ درصد از آن به دو محصول خطرناک برای جنگل یعنی سویا و گوشت گاو اختصاص یافته است که از محصولات صادراتی اصلی برزیل به حساب میآیند.
جنگلزدایی گسترده و پاکسازی زمین باعث کاهش بارندگیهای منطقهای میشود و خطرات ناشی از آتشسوزی، خشکسالی و تنش گرمایی (افزایش دما به بالاتر از سطح آستانه که موجب خسارت تغییرناپذیر در رشدونمو گیاهان میشود) را تشدید میکند.
در نتیجهی این عوامل تنشزای زیستمحیطی، درختان و اکوسیستم منطقه نسبت به انگلها و پاتوژنها آسیبپذیر میشوند؛ خشکشدن بخش زیادی از جنگل و نابودی اکوسیستم محتملتر خواهد بود و متأسفانه، جنگل بیمار آمازون دیگر نمیتواند باران کافی برای بقای خود تولید کند.
نابودی درختان جنگل آمازون باعث تولید میلیاردها تن کربن میشود و به این ترتیب، انتشار گازهای گلخانهای و گرمایش زمین را تشدید میکنند. پیامدهای فاجعهبار این موضوع شامل از بین رفتن تنوع زیستی، نابودی گستردهی اکوسیستم و عواقب آبوهوایی خواهد بود.
کارلوس نوبر (Carlos Nobre) که از دانشمندان مطرح آبوهوایی در برزیل و یکی از منتقدان مونیکا دی بول است، میگوید:
جنگلهای آمازون در حال حاضر حدود ۱۷ درصد جنگلزدایی شدهاند، بنابراین، با توجه به نرخ کنونی این موضوع میتوان گفت که ۲۰ تا ۲۵ درصد جنگلزدایی، در طول ۱۵ تا ۲۰ سال آینده اتفاق خواهد افتاد. من امیدوارم که او اشتباه کرده باشد. اگر حرفش صحت داشته باشد، دیگر پایان جهان است.
فارغ از اینکه وضعیت مخاطرهآمیز آمازون در سال ۲۰۲۱ رخ خواهد داد یا پس از آن، مسئله اینجا است که اگر وضعیت کنونی بدون هیچ تغییری ادامه پیدا کند، جنگلهای آمازون که روزی یک میراث جهانی ارزشمند بودند، نابود شده و کل دنیا متضرر خواهد شد.