داستان افسانه ای شهر گوردین در ترکیه
منطقهای به نام گوردین در ترکیه قرار دارد که طبق افسانهها، پادشاهی به نام گوردین داشت و اکنون به یکی از آثار باستانی این کشور تبدیل شده است.
مقالههای مرتبط:
در روستای Yassıhöyük حدود ۱۰۰ کیلومتری جنوب غرب آنکارا، منطقه گوردین (Gordion) قرار دارد که در گذشته پایتخت بزرگ سلسله فریگایی بوده است. با اینکه اسم این مکان با داستان گره گوردین (Gordian Knot) ارتباط دارد، اما تاریخ و قدمت آن به زمان خیلی دورتری برمیگردد. حفاریهای اطراف این منطقه نشان میدهد که در اوایل عصر برنز (۲۵۰۰ سال پیش از میلاد) شکل گرفته است؛ در حالی که یک قبر کشف شده در گورستان فریگایی، نشاندهنده حضور هیتیها در مراحل بعدی در این محل بوده است.
محققان معتقدند فریگاییها، «ملت دریا» بودند که در حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد در یک سری از تجاوزات، آسیای صغیر را اشغال کردند. در منابع آشوری به دست آمده از حدود ۱۱۰۰ پیش از میلاد، به آنها موشکی (Mushki) یا موشر (Mosher) گفته میشد و نوشته شده است که آنها در هر دو طرف رودخانه کیزیلرماک در آناتولی مستقر بودند و از همان جا شروع به تهدید همسایگان شرقی خود میکردند.
در منابع یونانی، افسانه کشف سلسله فریگا به این صورت آمده است که کشاورزی به نام گوردیوس بهشدت مشغول شخم زدن زمین خود بود که ناگهان تعدادی پرنده روی گاو او مینشینند. برای اینکه منظور پرندگان از این کار را بفهمد، برای مشورت با یک پیشگو عازم شهری در همان حوالی میشود. در طول راه با زنی زیبا برخورد میکند که به او میگوید حضور پرندگان نشانهای از سرنوشت شاهانه او دارد و به او پیشنهاد ازدواج میدهد. گوردیوس یک راست به معبد میرود و بلافاصله به مقام پادشاهی میرسد زیرا به مردم شهر وحی شده بود اولین نفری که به معبد قدم بگذارد را بهعنوان پادشاه انتخاب کنند. گوردیوس ارابه خود را در معبد میگذارد، یک یوغ به محور آن وصل میکند که نواری بلند با گرههای تزیینی به آن آویزان بود و همین موضوع او را گره گوردین معروف میکند. این گرههای تزیینی هیچ انتهایی نداشت و امکان نداشت کسی بتواند با آن رقابت کند. طبق این افسانه هر کس در این کار به موفقیت میرسید، حاکم آسیای صغیر میشد.
معروفترین فرمانروای فریگایی، پادشاه میداس، پسر گودیوس بود که طبق اساطیر یونان، هر چیزی را لمس میکرد به طلا تبدیل میشد. با این حال این سلسله دوام نیاورد و در فواصل سالهای ۷۰۰ و ۶۷۰ پیش از میلاد نابود شدند و سپس امپراتوری لیدیها روی کار آمد. در سال ۵۴۶ پیش از میلاد سلسله هخامنشی ایران، لیدیها را شکست دادند و سکونتگاه جدیدی در گوردین بنا کردند. در سال ۴۰۰ پیش از میلاد این شهر بر اثر زلزله تخریب شد و وقتی اسکندر کبیر در سال ۳۳۴ پیش از میلاد به این منطقه رسید، گوردین در حدواندازه یک روستا شده بود.
گاری گوردیوس همچنان در کنار معبد (روی تپه گوردین) بسته شده بود و به اسکندر گفتند برای اینکه اثر ماورایی گره گوردین از بین برود، باید آن را با شمشیرش به دو نیم کند؛ اما او در عوض میخ متصل به میله گاری را جدا و آخرین گره را باز کرد. در هر صورت، اسکندر به ادامه فتوحات خود در آسیای صغیر ادامه داد و افسانه گره گوردین به واقعیت مبدل شد.
تا سال ۱۹۵۳ که باستانشناسان اقدام به حفاری در این منطقه کردند، رودخانه ساکاریا، یک لایه رسوب با ضخامت چندین متر روی بقایای شهر پایینی گوردین آورده بود. تا سال ۱۹۶۳، ۱۶۹ ظرف برنزی و ۱۷۵ سنجاق سینه برنزی از این محل کشف شد. با این حال هیچ اثری از گنجینه فریگای افسانهای ترکیه نبود.
دروازه شهر
باستان شناسان طی کاوش در شهر بالایی گوردین، دروازه باعظمت شهر متعلق به قرن هشتم پیش از میلاد را کشف کردند. این دروازه تاریخی که ارتفاعی بیشتر از ۹ متر داشت، سندی حاکی از ابهت و پیچیدگی معماری سنگی فریگاها بود. از کشفیات دیگر در این منطقه میتوان به پایههای سنگی یک قصر اشاره کرد که دیوارهای آجر گلی را مهار میکرد. دروازه دومی نیز کشف شد که قدمت آن به زمان ایرانیها برمیگشت.
میداس تامولوس
اولین جاذبهای که هر گردشگر در سفر به گوردین باید ببیند، میداس تامولوس (Midas Tumulus) است. این مکان که اصطلاحاً مقبره میداس گفته میشود، در قرن هفتم پیش از میلاد ساخته شد که ۵۳ متر ارتفاع و ۲۵۰ متر قطر دارد و بزرگترین در نوع خود در آناتولی به حساب میآید.
در سمت جنوب غربی، یک مسیر ۷۰ متری بهسمت اتاق تدفین وجود دارد که در ۳۹ متری زیر قله تپه قرار گرفته است. این اتاق زیر انبوهی از بلوکهای آهکی مدفون شده بود و در سال ۱۹۵۷، دیوارهای ساخته شده از تیرهای چوبی و سقف شیروانی کاملا سالم آن کشف شد. هنگامی که باستانشناسان وارد این آرامگاه شدند، اسکلت دستنخورده یک مرد تقریبا ۶۰ ساله را پیدا کردند که لباسهایش با سنجاق سینههای برنزی بسته شده بود (درمجموع، ۱۷۵ شئ برنزی از این محل تدفین به دست آمد). اطراف جسد، میزهایی قرار داشت که روی آنها مملو از هدایای کندهکاری شده بود.
مقبره های دیگر
مقبرههای کوچکتری در همان نزدیکی نیز وجود داشت که قدمت آنها به ۷۲۵ تا ۵۵۰ پیش از میلاد برمیگشت. آرامگاه معروف به مقبره کودک، در جنوبیترین بخش موزه شامل گنجینههای خاصی نظیر مبلمان چوبی، نقش برجستههایی با عاج فیل و حکاکی بود.
موزه گوردین
موزه کوچک گوردین روبهروی مقبره میداس قرار دارد و آثار کشف شده از این منطقه مانند مجسمههای برنزی، جواهرات شیشهای و مجموعه زیادی سکه را به نمایش میگذارد.
دیدگاه