شهربابک، بزرگترین شهر استان کرمان، یکی از زیباترین شهرهای استان است و لقب شهر فیروزه و مس دارد. شهربابک در فاصله ۲۴۰ کیلومتری از استان تهران، در مسیر جاده ترانزیت تهران-بندرعباس واقع شده است. بر اساس اسناد تاریخی شهربابک قدمتی ۱۲۰۰۰ ساله دارد. بسیاری از مورخان شهربابک را محل تولد بنیانگذار سلسله ساسانی اردشیر بابکان میدانند. جنگهای مختلف از جمله حمله اعراب، افغانها و مغولها شهربابک را ویران کرد. در این مطلب به سراغ این شهر تاریخی و فرهنگ و آداب و رسوم آن رفتهایم، با ما همراه باشید تا اطلاعاتی جامع در رابطه با شهربابک به دست بیاورید.
شهربابک را بهتری بشناسید:
درباره شهربابک
عکس از گوگلمپ (عکاس: George Deo Feibr)
شهربابک در غربیترین بخش استان کرمان قرار دارد و در همسایگی آن استانهای یزد و فارس واقع دهاند. شهربابک از شمال به یزد، از جنوب به سیرجان، از شرق به رفسنجان، از غرب به استان فارس و یزد محدود میشود. شهربابک امروز در حاشیه راه استراتژیک کشورهای میانه ایران به دریای آزاد قرار دارد. جاده ترانزیتی تهران-بندر عباس بعد به یزد و از آنجا از طریق شهربابک به سیرجان و بندر متصل میشود.
لهجه کرمانی یکی از لهجههای زبان فارسی است که در استان کرمان و شهرهای استان قرار دارد. لهجه کرمانی شباهت زیادی به لهجه شیرازی دارد. در میان عشایر کرمان زبانهای ترکی و بلوچی رایج است.
وجه تسمیه شهربابک
عکس از گوگلمپ (عکاس: مجید سهیلینیا)
بیشتر مورخان بنای شهربابک را به پدر اردشیر ساسانی نسبت میدهند. بسیاری از مورخان بر این باور هستند که اوج آبادانی شهربابک به عصر ساسانی میرسد و نام شهربابک هم از سلسله ساسانیان آمده است. البته عدهای هم بر این باور هستند که در زمان زرتشت شهربابک، شهری آباد بوده و آتشکدههای زیادی در این منطقه وجود داشته است و نام این شهر به سلسله ساسانیان ارتباطی ندارد.
استاد باستانی پاریزی بر این باور است که نام شهربابک ریشه در سلسله ساسانی دارد. فردی به نام «ساسان» رئیس قبیله از عشایر منطقه «خور» شهربابک بوده و وقتی پسر ساسان، بابک به صدارت میرسد بر دو منطقه یزد و کرمان مسلط میشود. چون زادگاه پدرش ساسان، «مرای خبر» یا همان شهربابک امروزی بوده، نام این شهر را، «شهربابک» میگذارد.
تاریخچه شهربابک
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Ninara)
همان طور که از ابتدای متن اشاره کردیم، شهربابک را میتوان شهر ساسانیان دانست و بسیاری از مورخان اتفاقنظر دارند که سلسله ساسانی باعث به وجود آمدن شهربابک شدند. شهربابک در زمان حکومت ساسانیان آباد شد. در جنوب شهربابک محلی وجود دارد که آن را محل جنگ معروف اردشیر ساسانی و اردوان پنجم میدانند که به شکست اردوان انجامید و باعث ایجاد سلسله ساسانی شد. یادگارهای زیادی از حکومت ساسانیان در این خاک بهجا مانده است که از جمله آنها میتوانیم به معبد اوستا و آتشکده آذربع اشاره کنیم.
شهربابک مورد حملات زیادی از جمله حمله اعراب، هجوم مغولها و افغانها قرار گرفت. حوادث طبیعی از جمله زلزله، طوفانهای سهمگین و بارانهای سیلها بر روند تخریب شهربابک افزوده است.
لباس محلی مردم شهربابک
حمام گنجعلی خان کرمان؛ عکس از گوگلمپ (عکاس: محمدرضا یعقوبی شاوکی)
پوشش محلی مردم شهربابک، لباس محلی کرمانی است. پوشاک زنان کرمانی شامل چارقد، پیچه یا نقاب، چادر دلاغ، شلیت، پیرن، پیراهن شش ترک، یل، پایپوش، گیوه و گالش میشود. از پوشاک محلی مردان میتوان به انواع کلاهها از جمله کلاه نمدی، کلاه شاپو، پیراهن، قبا، سرداری، جلیقه، شال کمر، قبا، گیوه، ساغری، ارسی، زنگال، قندر و پاپیچ و مچ پیچ اشاره کرد.
صنایع دستی و سوغات شهربابک
از صنایع دستی شهربابک میتوان به صنایع چوبی، بافت قالی، قالیچه و فیروزه اشاره کرد. از سوغاتیهای خوشمزه شهربابک میتوانیم به لبنیات، نان کرنون و ریواس اشاره کنیم.
غذای محلی شهربابک
عکس از وبسایت irancook.ir (عکاس: نامشخص)
قاتق بنه، از غذاهای محلی محبوب شهربابک است.
جاهای دیدنی شهربابک
از جاذبههای تاریخی و جاهای دیدنی شهربابک میتوانیم به عمارت موسی خان، روستای صخرهای میمند، آتشکده آذربغ، غار ایوب، مسجد و حسینیه شهر کهنه، روستای ریسه و پا قلعه اشاره کنیم.
از جاذبههای طبیعی شهربابک میتوانیم دریاچه مخرگه اشاره کنیم که در ۳۲ کیلومتری جنوب این شهر قرار دارد. این شهر در دشت وسیع ریگ سفید قرار دارد و تابش آفتاب به داخل دریاچه آن را به یک آینه بزرگ تبدیل میکند.
عکس از گوگلمپ (عکاس: حسن شریفی آبدر)
نویسنده: فاطمه محمدی