نیشابور

نیشابور دومین شهر بزرگ استان خراسان رضوی است که در دامنه کوه بینالود قرار گرفته‌است.نیشابور بزرگان زیادی ازجمله مسلم بن حجاج، حکیم عمر خیام و عطار نیشابوری، کمال الملک، دکتر شفیعی کدکنی و پرویز مشکاتیان را به جامعه فرهنگ و ادب تحویل داده است. 

 نیشابور در ۷۷۰ کیلومتری شرق تهران و ۱۲۷ کیلومتری غرب مشهد واقع‌شده و مسیر بین‌المللی ریلی و جاده‌ای از این شهر عبور می‌کند نیشابور از مهم‌ترین مراکز تاریخی، گردشگری، صنعتی برای کشور و منطقه است. یکی از نمادهای تاریخ و فرهنگ ایران است نیشابور به‌فرمان شاپور یکم ساسانی بنیان‌گذاری شد و در عصر صفوی مورد توجه قرار گرفت و طغرل آن را به‌عنوان اولین پایتخت سلجوقیان انتخاب کرد. دوران سلطنت خوارزمشاهیان به‌عنوان پایتخت فرهنگی شناخته‌شده است. نیشابور در سده یازدهم با ۱۲۵ .هزار نفر جمعیت، هشتمین شهر بزرگ جهان بود و در عهد سلجوقی از بزرگ‌ترین مراکز تمدن و فرهنگ اسلامی بوده است. از بزرگترین مراکز دانشمندان شاعران و صوفیان دنیا بوده است

نیشابور ویژگی‌های اقلیمی فلات مرکزی ایران را دارد، دشت‌هایی با آب‌وهوای نیمه صحرایی ملایم؛ زمستان‌هایی سرد و در تابستان معتدل دارد. با میانگین بالای °۱۳٫۹، پایین °۷٫۱ و بیشترین دما °۲۲٫۵ از منطقه‌های سرد استان به شمار می‌آید. دی سردترین و تیر گرم‌ترین ماه در شهر نیشابور است.

بر اساس سرشماری عمومی سال ۱۳۹۰ جمعیت شهر ۱۲۸۵۰۱۱ نفر برآورد شده است. 

اسلام از سال ۶۴۳ میلادی اولین دین رسمی نیشابور بود و شیعه اسماعیلی دومین مذهب رایج در نیشابور است. مهاجرت ارمنی‌ها به نیشابور در سده بیستم، به نوزایی مسیحیت در نیشابور منجر شد. ارمنی‌ها را پایه‌گذار صنعت سینما در نیشابور می‌دانند که از دهه ۱۹۸۰ کمتر شده است. 

در نیشابور، ۴۰۰ واحد صنعتی در حال کار هستند که دومین قطب صنعتی استان پس از مشهد است. اقتصاد این شهرستان بر پایه کشاورزی و دام‌پروری، بازرگانی و بعضی صنایع‌دستی و کارخانه‌ای استوار است.

سالانه بیش از ۸ میلیون نفر از نیشابور می‌گذرند و به گردشگری نیشابور به‌عنوان کامل‌کننده گردشگری مذهبی مشهد نگاه می‌شود. بیشتر مردم به فارسی با گویش نیشابوری صحبت می‌کنند. این گویش شامل واژگان فارسی دری و پهلوی با لهجه نیشابوری است.

این شهر بناهای تاریخی و مذهبی بسیاری دارد که گردشگران زیادی به خود جذب می‌کند.از جمله مراکز گردشگری تاریخی نیشابور  آرامگاه خیام نیشابوری است، طراح این آرامگاه زیبا، هوشنگ سیحون است. آرامگاه و مسجد محمد محروق، مسجد چوبی، آرامگاه عطار نیشابوری، آرامگاه‌کمال‌الملک و و آسمان نمای خیام نام برد.

به دلیل قرار گرفتن در دامنه‌ رشته کوه‌های بینالود مناظر طبیعی زیبا و قابل توجهی در شهر دیده می‌شود. شهرها و روستاهای دیزباد، خرو، بار، برفریز، درود و بوژان و غار و کوه ابراهیم ادهم از جمله مراکز گردشگری طبیعی نیشابور هستند.

موزه حیات وحش نیشابور،‌ موزه تخصصی خیام در نزدیکی آرامگاه خیام، موزه کاروانسرای شاه عباسی و موزه شهر و اسناد تاریخی نیشابور از موزه‌های پررونق شهر است.

شهرت سوغات نیشابور، به فیروزه آن است، نیشابور شهر فیروزه است و معادن فیروزه زیادی در نزدیکی آن قرار دارند. از دیگر صنایع‌دستی نیشابور می‌توانیم به سفال‌گری، فرش‌بافی، نمدمالی، کاشی‌کاری و پارچه‌بافی اشاره کرد.

یکی از غذاهای محلی محبوب نیشابور، آش آماج است که به اسم آش بی‌بی هم شناخته می‌شود.