سیم‌کارت بدون فیلتر برای گردشگران خارجی: تبعیض یا تسهیل

این روزها انتقادهای زیادی درباره ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر به گردشگران خارجی مطرح شده است؛ موضوعی که مورد تاکید وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار دارد و شنیده‌ها حکایت از آن دارد که در آستانه تصویب است.

موضوع ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر به گردشگران خارجی نخستین بار در اسفند ماه سال ۱۴۰۱ توسط عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح شد و انتقادهای زیادی را در پی داشت.

وزیر ارتباطات با ذکر اینکه گردشگران خارجی در کشور به‌دلیل فیلترینگ دو پلتفرم واتس‌اپ و اینستاگرام، دچار مشکل شده‌اند، گفت:

در نظر داریم با توجه به محدودیت استفاده از این دو پلتفرم، برای گردشگران خارجی که به کشورمان سفر کرده‌اند، سیم‌کارت‌های خاصی را طراحی کنیم تا این افراد بتوانند در مدت حضورشان در ایران راحت‌تر و بهتر از فضای مجازی استفاده کنند.

همان طور که انتظار می‌رفت، این اظهارات بلافاصله با واکنش منفی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد و برخی از رسانه‌ها این اقدام وزیر ارتباطات را به غریب‌نوازی تعبیر کرده و از برخورد گزینشی در دسترسی آزاد به فضای مجازی انتقاد کردند.

چیزی نگذشت که عزت‌الله ضرغامی هم به این موضوع واکنش نشان داد و اعلام کرد که ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر به گردشگران خارجی، پیشنهاد او بوده است و نباید از این بابت به وزیر ارتباطات انتقاد کرد.

ضرغامی در این خصوص اظهار کرد:

تقصیر وزیر ارتباطات نیست؛ تقصیر من است. اگر قرار بود با کسی برخورد و انتقاد شود باید از من انتقاد می‌شد؛ چون این موضوع پیشنهاد ما بود.

وی ادامه داد:

گردشگران خارجی باید حداقل خدمات را دریافت کنند. بعضی دوستان تحلیل می‌کنند که چرا گردشگر خارجی به ایران نمی‌آید که دلایلی دارد. یکی از مهم‌ترین نیازهای آن‌ها اینترنت و سکوهای بین‌المللی و خارجی است.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ضمن تاکید بر اهمیت دسترسی گردشگران خارجی به اینترنت گفت:

این مسائل مثل نان و آب، برای گردشگر واجب است؛ نمی‌شود گردشگر به ایران بیاید و ارتباطش با دنیا قطع شود؛ نمی‌شود به او گفت از بله و ایتا استفاده کن. در برخی موارد این گردشگران را به‌عنوان جاسوس می‌گیرند که بعضی اوقات تا نیمه‌شب پیگیری می‌کنم تا این مشکل حل شود. وقتی دو پیرمرد و پیرزن نگران دستگیر شدن هستند و نمی‌توانند به خانواده‌های خود هم خبر بدهند، چه انگیزه‌ای برای به ایران آمدن برای آن‌ها می‌ماند؟ بنابراین من از وزیر ارتباطات خواستم امکانی برای گردشگران خارجی فراهم شود تا آن‌ها با استفاده از سکوهای بین‌المللی بتوانند نیازهای خود را برطرف کنند. ان‌شاءالله سکوهای داخلی ما هم بتوانند در سطح بین‌المللی فعال شوند.

با این اظهارات ضرغامی بار دیگر نقدها در خصوص چرایی مجزا کردن گردشگران خارجی از قانونی که تمام مردم در داخل کشور ملزم به رعایت آن هستند، بالا گرفت و پیش‌بینی می‌شد که با توجه به نقدهای مطرح‌شده، این موضوع برای همیشه مختومه شود؛ اما اظهارات اخیر عزت‌الله ضرغامی در روز ششم اردیبهشت ماه سال جاری، بار دیگر ورق را برگرداند و روشن کرد که وزارت گردشگری عزم خود را برای ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر به گردشگران خارجی جزم کرده است.

ضرغامی در حاشیه جلسه هیئت دولت در رابطه با طرح ارائه سیم‌کارت‌های بدون فیلتر به گردشگران خارجی تصریح کرد:

ما هم‌چنان معتقدیم که باید سیم‌کارت مناسب برای رفع نیاز گردشگران تامین شود و این کار استدلال دارد. نه‌تنها برای آن‌ها (گردشگران خارجی)، بلکه این ظرفیت باید برای مجموعه‌های اصلی در کشور فراهم شود که خدمات مسافری می‌دهند. بعد از پیشنهادی که من دادم، در کمیته‌های مربوط که مسئول رسیدگی به این موضوع هستند، مسئله بررسی شده و تا حد زیادی مورد تصویب قرار گرفته و امیدوارم در چند روز آینده که نتیجه اعلام می‌شود، بتوانیم این امکان را برای گردشگران فراهم کنیم.

سیاست تبعیض‌آمیز، دلیل مخالفت مردم

آنچه که باعث شده است مردم در فضای مجازی از ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر به گردشگران خارجی انتقاد کنند، سیاست تبعیض‌آمیزی محسوب می‌شود که در رابطه با این موضوع در پیش گرفته شده است.

صحبت‌های مطرح شده از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در راستای دسترسی مجموعه‌های اصلی در کشور که خدمات مسافری می‌دهند و گردشگران خارجی به پیام‌رسان‌های فیلترشده، به مردم عادی این حس را القا می‌کند که به‌نوعی تبدیل به یک شهروند درجه دو شده‌اند و از حقوق اجتماعی محدودتری نسبت به برخی اقلیت‌ها برخوردارند.

فراموش نکنیم که پیش از این نیز صحبت از ارائه اینترنت بدون فیلتر برای اساتید دانشگاه مطرح شده بود و برخی شایعات حکایت از آن دارد که برخی مقامات و شرکت‌ها نیز از اینترنتی با سطح دسترسی متفاوت نسبت به سایر مردم استفاده می‌کنند. کارشناسان این موضوع را در قالب نوعی از «اینترنت طبقاتی» ارزیابی کرده و همواره منتقد آن بوده‌اند.

باید گفت در واقع منتقدان و مخالفان طرح، از این موضوع ناراحت هستند که قرار است خدمتی که از آن‌ها دریغ شده به گردشگران خارجی و برخی از افراد خاص ارائه می‌شود و سیاست اجرا شده را به‌نوعی به سیاست یک بام و دو هوا تعبیر می‌کنند.

فراموش نکنیم که ایرانیان در سفر به کشورهای دیگر بدون قید و شرط ملزم به رعایت قوانین کشور میزبان هستند و دولت‌ها در این خصوص عموما استثنائی قائل نمی‌شوند.

در شرایطی که مردم با توجه به محدودیت اعمال شده در خصوص دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی به مشکل خورده‌اند و کسب و کارهای مجازی فعال در حوزه گردشگری و سایر حوزه‌ها به مخاطره افتاده‌اند، ارائه اینترنت بدون فیلتر به گردشگران خارجی و گروه‌های خاص، ناامیدکننده و تبعیض‌آمیز به نظر می‌رسد.

از سوی دیگر فراموش نکنیم که بستگان تعداد قابل‌توجهی از مردم در خارج از کشور زندگی می‌کنند و با توجه به فیلترینگ اعمال شده، بی‌شک با چالش مواجه شده‌اند و بدیهی است که امروز با شنیدن موضوع ارائه سیم‌کارت بدون فیلتر به گردشگران خارجی یا افراد خاص، احساس نارضایتی آن‌ها افزون شود.

با توجه به جمیع شرایط، به نظر می‌رسد اگر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به واقع به‌دنبال حل مشکل گردشگران خارجی جهت دسترسی به پیام‌رسان‌های بین‌المللی است، باید به‌جای تاکید بر ارائه خدمات تبعیض‌آمیز به گردشگران خارجی یا کارکنان دفاتر خدمات مسافرتی، تلاش خود را برای رفع فیلتر کلی از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی به کار گیرد.