۳۰ مسجد استان مرکزی ثبت ملی شده‌اند که بیشتر مساجد ثبت ملی شده مربوط به دوره قاجار است.
مساجد تاریخی یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری فرهنگی هستند، زیرا از گذشته مقدمه‌ای برای اتفاقات تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بوده و تقدس و روحانیت را در کالبد هنر و معماری به نمایش می‌گذارند این بناها باعث ایجاد حس آرامش و روحانیت در انسان می‌شود.
مساجد در دوره اسلامی نقش محوری در هر منطقه نقش محوری ایفا کرده‌اند و معماران هنرمند در ساخت این بناها از ذوق و خلاقیت خود نهایت استفاده را کرده‌اند، به همین دلیل توجه به معماری و هنر مساجد زمینه‌ساز درک بسیاری از مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی در زمینه‌های مختلف می‌شود.
در کل استان مرکزی ۳۰ مسجد در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و هم‌اکنون وضیعت مساعدی دارند. اداره کل میراث فرهنگی نصف این مساجد ثبت ملی شده را تعمیر کرده است. گفتنی است سازمان اوقاف و هیئت امناء مساجد نیز در مرمت برخی مساعد نقش داشته‌اند.
مساجد بخش مهمی از بناهای شاخص و فاخر استان محسوب می‌شوند که بازسازی آن‌ها توسط سازمان میراث فرهنگی با تامین منابع لازم صورت می‌گیرد. اما اگر کمی هزینه بیشتر برای این بناهای با ارزش صرف شود نقش کلیدی این اماکن مقدس تجدید شده و کاربری‌های فرهنگی و مذهبی نوینی را سبب می‌شوند.
مسجد جامع ساوه یکی از مهم‌ترین مساجد استان مرکزی است. این مسجد را می‌توان از نظر معماری و هنر به کار رفته در آن با مساجد قدیمی موجود در شهر یزد و شوش مقایسه کرد. مصالح و سبک شناسی این مسجد چنین نشان می‌دهد که در دوران‌های مختلفی ساخته شده و همچنین در زمان سلجوقی، ایلخانی و صفویه به بنای اولیه پیوست شده است.
لازم به ذکر است شهرستان‌های آشتیان، اراک، تفرش، خمین، دلیجان، زرندیه و ساوه دارای ۳۰ مسجد ثبت شده در فهرست آثار ملی هستند، اما شهرستان اراک رتبه اول در تعداد این مساجد را دارد و مساجد این شهرستان به دوران قاجاریه، پهلوی اول و صفویه برمی‌گردد.
دیدگاه