سرای مشیر، شکوه معماری در بازار وکیل شیراز

سرای مشیر یا سرای گلشن از بازارهای قدیمی شیراز است که در دوره قاجاریه ساخته شده است.

بازار زیبا و دیدنی شیراز در جنوب شرقی بازار وکیل جنوبی و در مجاورت در خروجی آن قرار گرفته و معماری آن کم و بیش مانند بازار وکیل است. از زیبایی‌های خاص این بنا حیاط بزرگی است که وسط ساختمان هشتی آن واقع شده است.

واژه بازار بسیار کهن است و به معنی محل خرید و فروش و عرضه کالاست.

این واژه ایرانی به زبان برخی از سرزمین‌هایی که با ایران تبادلات بازرگانی داشتند، مانند سرزمین‌های عربی، ترکی، عثمانی و برخی از کشورهای اروپایی، راه یافته است.

در زبان فارسی بازار به عنوان اسم مکان به معنی محل خرید و فروش کالاست و با وجود آنکه این واژه امروزه بیشتر درباره بازارهای دائمی، اصلی و قدیمی شهرهای کهن و تاریخی به کار می‌رود، در گذشته گاه به صورت ساده و گاه با پیشوند یا پسوندهایی به معنی مکان خرید و فروش به طور مطلق بوده است. اکثر شهرهای ایرانی دارای راسته بازارهایی هستند که هر کدام کالاهای شهر خود را در آن مکان خرید و فروش می‌کنند و به اندازه وسعت بازار و یا محل قرارگیری آنها میزان تبادلات کالا وسعت متفاوتی را خواهد داشت.

موقعیت سرای مشیر نسبت به بازار وکیل

بازار وکیل به دلیل قرارگیری آن در میان مجموعه‌ی وکیل از ارزش بسیاری برخوردار است که علاوه بر ویژگی معماری، زیبایی خاصی نیز دارد. سرای مشیر یکی از بخش‌های بازار شیراز است که فضای بسیار دلنشین و مصفایی را برای بازدیدکنندگان و گردشگران به خود اختصاص داده است.

این حیاط با درختان نارنج زیبا و تنومندش و حوض بزرگ وسط آن جلوه خاصی به کل بنا بخشیده است. این بازار دارای یک هشتی است، که آن را به دو بخش تقسیم کرده است به گونه‌ای که از سمت غرب به سرای مشیر و از سمت جنوب به اردو بازار متصل شده است.

سر در ورودی سرای مشیر شیراز 

اردو بازار نیز بازاری پر پیچ و خم است که از جنوب بازار وکیل در جهت جنوب شرقی امتداد یافته است. سقف این بازار با استفاده از حلبی و طاقی چوبی پوشیده شده است که آثار سوختگی در بخش‌های مختلف آن دیده می‌شود. سه بازار اردو بازار، بازار مسگرها و بازار مرغ، فرم مثلث شکلی را ایجاد می‌کنند که راس آن در جنوب بازار وکیل واقع شده است.

 حیاط زیبای سرای مشیر و حوض آن در وسط حیاط

در ورودی چوبی بزرگی نیز در ورودی بازار به هشتی وجود دارد. این هشتی بازار مشیر را به بازار نو مشیر متصل می‌کند. دارای سقفی مرتفع است که بر فراز آن گنبد کم خیز نسبتا بزرگی وجود دارد.

عکسی از حیاط سرای مشیر 

هم اکنون بالای سر درب ورودی اصلی سرای مشیر یا سرای گلشن سنگی نصب شده است که متن وقف‌نامه را روی آن نوشته‌اند و تاریخ آن رمضان سال ۱۲۸۸ هجری قمری را نشان می‌دهد. سردر ورودی سرا با مقرنس و کاشی تزئین و در سقف دالان هشتی آن نیز مقداری کاشی معرق به کار رفته است.

در محوطه سرای مشیر در چهار ضلع، حجره‌هایی در دو طبقه ساخته شده است. در این بنا کلیه سقف‌ها به شکل طاق ضربی و بدون به کار بردن الوار ساخته شده‌اند که در نوع خود جالب توجه است.

 این سر در اصلی است که کتیبه انتساب این مکان و زمان ساخت و شرایط وقف شدن آن به وضوح روی لوحه آن درج شده است

سردر ورودی ضلع جنوبی بازار کاشیکاری شده و در آنجا کتیبه‌ای وجود دارد که روی آن نوشته: بازار نو مشیر در سال ۱۳۷۱ هجری تکمیل و افتتاح شد. "موقوفه مرحومه سلطان الحاجیه و معدل‌الملک " این ضلع دارای دالانی است که سنگ فرش شده است.

حیاط و حوض سرای مشیر 

سرای مشیر به دلیل واقع بودن در یکی از مکان‌های مهم گردشگری شیراز که در واقع محور شاه چراغ به سمت بازار وکیل است و به دلیل ساختمان زیبای بنا و حیاط بزرگ و دلگشایی که در میان این بنا واقع شده، از دیرباز مقصد مهمی برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی بوده است.