نمایشگاه پانورامای عزیزی، خانه بزرگترین پانوراماهای جهان در برلین

به هرگونه دورنمای وسیع سراسری از یک فضا، سراسرنما یا پانوراما گفته می‌شود. در قرن ۱۹، زمانی که انسان‌ها عکاسی سراسرنما را اختراع کردند، به هم چسباندن عکس‌ها تنها راه ساخت سراسرنما بود. در سال ۱۸۵۱ مارتین بهرمانکس چند عکس از تپه ریکون در سانفرانسیسکو گرفت. گفته می‌شود که این عکس در اول ۱۱ قسمت بود. از این تصویر ما می‌توانیم تپه رکون را با چندین عکس به هم چسبیده شده مشاهده کنیم،این‌گونه شد که عکس پانوراما به وجود آمد. کلمه پانوراما از معادل انگلیسی آن یعنی Panorama گرفته شده‌ است. کلمه Panorama خود از ترکیب Pan (به معنی all = همه) و rama (به معنی sight = دید) ساخته شده‌است؛ پس می‌توان آن را چیزی که همه اطراف را در بر می‌گیرد، معنی کرد. به همین دلیل عکس‌های پانوراما را در فارسی عکس‌های سراسرنما نیز می‌نامند. به هرگونه بازنمایی یک منظره با زاویه‌ای باز چه در نقاشی، عکاسی یا فیلم‌برداری نیز سراسرنمایی گفته می‌شود.

چنانچه بخواهید از یک موضوع یا منظره وسیع بدون فاصله گرفتن زیاد عکسی تهیه کنید، عکاسی پانوراما مناسب‌ترین روش خواهد بود. به کمک پاناروما می‌توانید محیط بسیار گسترده‌تری از روش معمول را در کادر قرار دهید بدون آنکه نیاز به لنزهای عریض یا فاصله گرفتن زیاد از سوژه داشته باشید. مثلا در یک عکس پاناروما می‌توانید که از شرق تا غرب شهر خود را در عکس گنجانده و حتی عکس‌های ۳۶۰ درجه‌ای تهیه کنید. عکس‌های سراسرنما عکس‌هایی هستند که فضای وسیع‌تری نسبت به عکس‌های معمولی را پوشش می‌دهند؛ و نحوه ساخت آن‌ها چنین است که با کنار هم قرار دادن تعدادی عکس معمولی به ‌وجود می‌آیند.

حالا که با پانوراما آشنا شدید نوبت آن رسیده شما را با بزرگترین پانوروماهای جهان که متعلق به یادگار عزیزی هنرمند ایرانی است، آشنا کنیم.

یادگار عزیزی نمینی (Yadegar Asisi) معمار، استاد دانشگاه، هنرمند و یکی از طراحان برجسته در زمینه پانوراما است. او فرزند یک زوج ایرانی است، که در وین به دنیا آمد و تحصیلات تکمیلی خود را در آلمان گذراند.

او در سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۸ در دانشگاه پلی تکنیک درسدن در رشته معماری و در سال‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۴ در رشته نقاشی در دانشگاه هنر برلین تحصیل کرد. او اکنون در مدرسه عالی بویث تکنیک برلین یا TFH-Berlin تدریس می‌کند. شهرت او بیشتر به پانوراماهای غول پیکرش برمی‌گردد.

وی هم‌اکنون در شهر برلین ساکن است. وی همچنین در زمینه نقاشی، عکاسی و معماری آثاری از خود به‌جای گذاشته است.

پانوراما اورست ۳۶۰ درجه که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ در شهر لایپزیگ به نمایش گذاشت که در طول مدت یک سال و نیم حدود نیم میلیون نفر از آن بازدید کرده‌اند.

پانورامای ۳۶۰ درجه اورست بازدیدکنندگان خود را به سفری دعوت می‌کند تا ۶۰۰۰ متر بالا بروند تا کوه‌های هیمالیا را در سکوت و عظمت تماشا کنند. در این روند،‌ این موضوع را از دو زاویه می‌توان دید. تماشای جهان از مرتفع‌ترین قله دنیا یا بام جهان و موضوع دیگر فتح آن توسط گروه اعزامی غربی که با عزیزی همسفر بوده‌اند تا او بتواند شاهکار پانورامای اورست را به زیباترین شکل ممکن به تصویر بکشد. از منظر بازدیدکنندگان، جهان بی‌پایان از بالا دیده می‌شود و رنگ‌ها از آبی کم‌رنگ به زرد کبود، از درخشنده‌ترین سفیدی به عمیق‌ترین مشکی گاهی آرام و باوقار و گاهی کوبنده و صریح تغییر پیدا می‌کنند. این است زیبایی و شکوه طبیعت که با نگاه عزیزی دیده می‌شود. و چه زیبا دیده می‌شود. در موزه عزیزی آنچه این تصایور را زیباتر می‌کند، موسیقی آهنگساز معروف اریک بابک است که جلوه‌های صوتی بی‌نظیری به تصاویر القا می‌کند. تصاویر می‌چرخند، موسیقی با حرکت تصاویر، تو را میخکوب می‌کند که تا کجا ممکن است هنر به عمق وجودت راه پیدا کند.

عزیزی که در انتخاب سوژه و کانسپت بسیار وسواس به خرج می‌دهد با زحمت توانست این پروژه را به سرانجام برساند که به گفته خودش هنگامی که در قله اورست بود نمی‌توانست از قله دل بکند و جدایی برایش بسیار سخت بود پس چرا نباید این نگاه را با دیگران تقسیم کرد. وظیفه هنرمند ارجاع زیبایی‌های ناتمام هنر است. حال آنکه این هنر در بالاترین قله جهان با شکوهی وصف ناشدنی به درجات بالاتری می‌رسد.

پانوراما رم سال ۳۱۲ میلادی یا به یونانی CCCXII با ابعاد ۱۰۶ متری در ۳۱ متری از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ میلادی مجددا در شهر لایپتزیگ برگزار شد.

حالا این بار عزیزی تصمیم به ثبت رم باستان داشت. هنگامی که پانورامای او برای اولین بار به نمایش گذاشته شد، بازدیدکنندگان پانورامای غول‌اسای رم کبیر را در روبه‌روی خود می دیدند که شهر رم در میان معابد، کاخ‌ها، کلیساها و دیگر امکانات شهری، تمام عیار و به زیبایی هرچه تمام‌تر دیده می‌شد. تصویری که عزیزی ثبت کرده است مربوط به سال ۱۸۸۶میلادی است. در میان این تصاویر هم موسیقی اریک بابک دل‌نواز و شنیدنی است.

پانوراما درسدن ۱۷۵۶ میلادی که در ابعاد ۱۰۵ در ۲۷ متری در شهر درسدن برگزار شد.

پانورامای درسدن شکوه و جلال دوران باروک را به نمایش می‌گذارد. زندگی اشرافی و زندگی روزمره بسیاری از مردم (شهروندان، بازرگانان، کنیزان و صنعتگران) در سال‌های ۱۷۶۰ تا ۱۶۹۵ در این پانوراما به‌خوبی دیده می‌شود. این پانوراما با شیوه‌ای کاملا دقیق و چند وجهی و ملموس ارائه شده است.

یادگار عزیزی با الهام از نقاشی کانتلتو (نقاش)، توانست این تصاویر را در شهری که روزی خود در آنجا دانشجوی معماری بود با موفقیت به تصویر بکشد. او در این تصاویر می‌خواست بازسازی شهری که متعلق به عهد باروک است را به مخاطب نشان دهد واو توانست روح را در این اثر هنری بدمد تا شهر خاموش درسدن نفسی تازه کند و دوباره زنده شود. او این کار را با کشف کردن خیابان‌های باریک، شخصیت‌های تاریخی از جمله تزار پیترمن (مخترع ظورف و طراح صنعتی در آلمان)، دلقک شادمانی درسدن توانست شهر فراموش شده باروک را دوباره زنده کند.

پانوراما آمازون و ۳۶۰ درجه‌ای که از نکات آن می‌توان با توجه به پیشرفت روزانه دوربین‌ها و ابزارها به کیفیت بالای پیکسل‌های به کار برده شده در عکس و موسیقی پخش‌شده زیبای آن اشاره کرد.

پانوراما پرگامون که در موزه پرگامون برلین برگزار شد که به یونان باستان می‌پردازد اشاره کرد.

عزیزی در این پانوراما تصویری از شهر باستانی یونان، پرگامون را به تصویر می‌کشد که مربوط به سال ۱۲۹ میلادی است. او مخاطب را تا پای محراب مقدس می‌کشاند، تجربه‌ای متفاوت از یک شهر باستانی نشان می‌دهد. او برای این کار تا تراس آکروپلیس یعنی ۳۰۰ متر بالاتر از سطح زمین می‌رود تا آنجه می‌خواهد را نشان دهد. پرگامون را با چشم‌انداز رویایی دریای مدیترانه و تپه‌های کنار معابد شهر می‌توان با نگاه عزیزی به تماشا نشست و هنرمند عکاس و معمار را در دل تحسین کرد. این پانوراما هم مانند آثار دیگر عزیزی همراه موسیقی اریک به نمایش گذاشته می‌شود.

پانوراما دیوار که به دیوار شهر برلین می‌پردازد و از سپتامبر ۲۰۱۲ به نمایش گذاشته شده است.

همان طور که می دانید، یکی از آثار تاریخی و به‌یادماندنی اما تلخ کشور آلمان، دیواری است که بر اثر حوادثی تاریخی در وسط شهر برلین کشیده شده و شهر برلین را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرد. یادگار عزیزی، این هنرمند ایرانی تبار، چندی پیش از اثری هنری در برلین رونمایی کرد که به گفته هنرشناسان، این با ارزش‌ترین یادبود برای زنده نگه داشتن خاطرات تلخ تاریخ است که امکان داشت برای این واقعه تاریخی به تصویر کشیده شود.

این هنرمند قهار تمامی وقایع ساخت این دیوار و جریاناتی که در پی آن پیش امد را در قالب تصویری پانوراما و عریض به‌صورت پانورامایی در یک محیط ۳۶۰ درجه طراحی و به معرض دید عموم قرار داد.

یادگار عزیزی پروژه ای به نام دیواره بزرگ مرجانی را در یک مخزن گاز قدیمی در لیپزیگ آلمان اجرا کرده است. در این پروژه سراسرنما یا پانوراما تصویر دیواره بزرگ مرجانی روی صفحه دایره‌ای به نمایش درآمده است که سکوی بازدیدکنندگان را احاطه کرده است. این تصویر در مقیاس واقعی (یک به یک) و در مساحت ۳۵۰۰ مترمربع به ارتفاع ۳۲ متر با محیط ۱۱۰ متر به نمایش درآمده است. این پروژه بازدیدکنندگان را به سفری اکتشافی در بزرگترین دیوار مرجانی جهان می برد. در این پروژه جهان زیر آب مرجان‌ها، گیاهان و جانوران دریایی با رنگ‌هایی درخشان به نمایش درآمده است.

یادگارعزیزی، یکی از طراحان بزرگ تصاویر سراسرنما (پانوراما) اثر عظیم و جدید خود را با عنوان “لایپزیگ ۱۸۱۳ ـ در آشفتگی نبرد مردم” در محل “پانومتر لایپزیگ” که نمایشگاه تصاویر پانوراما است، به نمایش گذاشت.

این اثر ۳۶۰ درجه‌ای ابعاد ۱۱۱ متر در ۳۲ متر دارد. در این تابلو، یادگار عزیزی، خیابان‌های آشفته از نبرد، فرار سربازان فرانسوی که شکست خورده‌اند، زخمی شدگان و دهکده‌هایی که در چشم‌انداز دور در شعله‌های آتش‌اند را نشان می‌دهد. جنگ‌های لایپزیگ در سال ۱۸۱۳ میان ائتلاف اتریش، پروس و روسیه علیه نیروهای ناپلئون بناپارت فرانسه رخ داد و در آن ۹۲ هزار سرباز جان باختند. در این نبرد ۶۰۰ هزار سرباز شرکت داشتند و آن را تا آغاز قرن بیستم بزرگ‌ترین نبرد تاریخی در جهان می‌نامیدند.

از کتبی که عزیزی از خود بر جای گذاشته است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

معماری پانوراماها - Architektur-Panoramen

معماری توهمات - Architekt der Illusionen

برای این هنرمند خوب کشورمان آرزوی موفقیت و سربلندی می‌کنیم.