دوربین دیجیتال را بشناسیم ( بخش سوم:نوردهی صحیح)

گاهی نوردهی و درک آن مارا می‌ترساند. پس بهتر است از پایه شروع کنیم. وقتی که عکس می‌گیرید، تصویر توسط نوری ثبت می‌شود که از محیط به حسگر دوربین شما می‌رسد. برای ثبت صحیح تصویر، به میزان مشخصی از نور احتیاج داریم. اگر این میزان کم باشد، تصویر نهایی تاریک و به اصطلاح( Under-Exposed )می شود. و اگر بیش از حد نیاز نور ببیند، روشن‌تر از حد لازم و به اصطلاح( Over-Exposed) می‌گردد.میزان نوری که به حسگر دوربین می‌رسد به 3 عامل کلیدی بستگی دارد: دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو. روزنه یا دیافراگم ( که با عدد F  مشخص می‌شود-م)، کنترل می‌کند که چه میزان نور وارد لنز شود. دیافراگم بازتر( عدد F کوچکتر-م) نور بیشتری را وارد می‌کند و دیافراگم بسته، نور کمتر. سرعت شاتر معین می‌کند که شاتر چه مدت باز بماند. دیافراگم و سرعت شاتر به صورت هماهنگ نوردهی مناسب را تعیین می‌کنند و اگر شما یکی را تغییر دهید می‌بایست آن‌یکی را نیز تغییر دهید. برای مثال اگر شما سرعت شاتر را افزایش دهید (که باعث کاهش زمان نور دیدن حسگر و باز ماندن شاتر می‌شود)، سپس مجبورید دیافراگم را بازتر کنید تا همان میزان قبلی( قبل از تغییر سرعت شاتر) نور به حسگر برسد. مترجم: سرعت و دیافراگم با هم هماهنگ هستند. اگر با تنظیم یکی، باعث شدید نوردهی کم شود، با افزایش نوردهی آن‌یکی، باید این موضوع را جبران کنید. متغیر دیگری که بر روی نور تصویر اثر می‌گذارد، ایزو(ISO) است. عدد ایزو میزان حساسیت حسگر به نور را تعیین می‌کند. هرچه ایزو کمتر باشد، حساسیت حسگر به نور کمتر شده و در نتیجه تصویر تیره‌تر می‌شود. مترجم: همیشه سعی کنید حساسیت ایزو را فقط در صورت اجبار بالا ببرید. مثلا وقتی نور حتی با تنظیم سرعت شاتر کم و دیافراگم باز کافی نیست. حتی در دوربین‌های پیشرفته‌ی امروزی نیز ایزوی بالا باعث افزایش نویز و کاهش کیفیت نهایی می‌شود. برای تخمین دیافراگم، سرعت شاتر لازم و ایزو برای ثبت نور مناسب در عکس، دوربین شما به وسیله‌ی نورسنج داخلی خود، نور منعکس شده از محیط را اندازه‌گیری می‌کند. کلمه‌ی کلیدی اینجا (انعکاس) است. نورسنج دوربین فرض می‌کند که صحنه‌ی مقابلش شامل تمامی تن‌ها می‌شود پس سعی‌ می‌کند  آن‌ها را به درستی و کامل به نمایش بگذارد. این بدین معناست که برخی از شرایط نوری دوربین را سردرگم می‌کنند. صحنه‌های تیره Over-Exposed می‌شوند و صحنه‌ها‌ی روشنUnder-Exposed. چرا که دوربین فکر می‌کند تمامی تن‌ها به اندازه‌ی هم در صحنه وجود دارند.

صحنه‌های تیره

نورسنج دوربین تلاش می‌کند نوردهی را بر طبق میانگین تن‌های میانی انجام دهد. وقتی تصویر تیره است و بخش‌های روشن کم هستند،نور سنج بخش‌های روش را به عنوان میانگین در نظر می‌گیرد و تصویر بیش از حد نور می‌گیرد.(Over-Exposed)

صحنه‌های مملواز تن‌های میانی

صحنه‌هایی مثل صحنه‌ی بالا که به طور نسبی بخش روشن، تن‌های میانی و سایه‌های تیره  را به اندازه‌ی هم دارند، برای سیستم نورسنجی دوربین شما مشکل زیادی ایجاد نخواهند کرد.

صحنه‌های روشن

مثل اتفاقی که در صحنه‌های تاریک افتاد، دوربین کل صحنه را با میانگین تن‌های میانی در نظر می‌گیرد. پس در نتیجه این صحنه‌ها از جمله صحنه‌های برفی، بخش‌های روشن کمی خاکستری ثبت می‌شوند. مترجم: منظور این است که دوربین همیشه تصور می‌کند که هر سه نوع نور: روشن، تیره، و متوسط در تصویر وجود دارند و وقتی یکی از این نوع نور بیشتر باشد دوربین سردرگم می‌شود.

چطور هیستوگرام را بخوانیم

شما می‌توانید بر روی نمایشگر دوربینتان هستوگرام را فرا بخوانید( معمولا با فشردن دکمه‌ی Info در حالت نمایش عکس- م). با این کار می‌توانید در مورد پخش تن‌های نور و رنگ در عکس گرفته شده تصمیم بگیرید. محور افقی روشنایی پیکسل‌ها را نشان می‌دهد که با رنج تاریک مطلق در سمت چپ و روشن مطلق در سمت راست مشخص می‌شود. محور عمودی تعداد پیکسل‌های دارای آن شرایط نوری را مشخص می‌کند.

Under-Exposed یا نوردهی کمتر از مناسب

نرسیدن نور کافی به حسگر می‌تواند ناشی از سرعت شاتر خیلی زیاد، دیافراگم خیلی بسته یا هردو باشد. هیستوگرام این تصویر کاملا متمایل به چپ است. این موضوع باعث پدیده‌ی Clipping می‌شود. در Clipping وقتی عکس را چاپ می‌کنیم بخش‌های کم‌نور کاملا تیره چاپ می‌شوند و چزئیات در سایه‌ها از بین می‌روند.

نوردهی مناسب

هیستوگرام در این حالت با تن‌های تصویر شما هم‌خوانی دارد. با نوردهی مناسب صحنه‌های روشن، هیستوگرامی زنگوله ‌شکل در سمت چپ دارند و صحنه‌های تیره هیستوگرامی زنگوله مانند در سمت راست. برای صحنه‌های نور روز، طوری نوردهی کنید که هیستوگرام تا جای ممکن به سمت راست متمایل شود البته زیاده روی نکنید چرا که باعث Clipping می‌شود.

Over-Exposed یا نور دهی بیش از حد

در این حالت بیش از حد لازم نور به حسگر رسیده‌ است. مشاهده کنید که چقدر پخش نور در هیستوگرام به سمت راست هدایت شده‌ است و بخش‌های روشن Clip شده‌اند. اگر این عکس را چاپ کنید بخش‌های روشن کاملا سفید می‌شوند و جزئیات از بین می‌رود.

حالت‌های نورسنجی

نور سنجی چند منطقه‌ای یا Multi-Zone Metering

این حالت که در دوربین‌های مختلف بسته به شرکت سازنده‌ی آن‌ها با نام‌های matrix, evaluative,  multi-segment و  pattern metering شناخته می‌شوند، همه در یک هدف کار می‌کنند. این حالت معمولا حالت نورسنجی پیش‌فرض وقتی دوربین را روشن می‌کنید است. در حالت Multi-Zone دوربین صحنه‌ را به چند بخش تقسیم می‌کند تا هر بخش را به صورت مجزا نورسنجی کند. سپس مجموع نتایج را برای نورسنجی کل صحنه در نظر می‌گیرد.

نورسنجی مرکزی یا Centre-weighted metering

نور سنجی مرکزی نیز کل صحنه را در نظر می‌گیرد ولی بر %60 مرکزی تمرکز دارد. این حالت بیشتر در عکاسی پرتره کاربرد دارد مخصوصا اگر مدل (سوژه) در مرکز کادر باشد. نورسنجی مرکزی می‌تواند به راحتی توسط بخش‌های خیلی روشن یا خیلی تیره گول بخورد! ولی در این حالت پیش‌‌گویی نیاز به تصحیح نور دهی نسبت به حالت چند منطقه‌ای آسان‌تر است.

نوردهی نقطه‌ای یا Spot Metering

این حالت دقیق‌ترین حالت نوردهی است چرا که به شما امکان می‌دهد نقطه‌ی کوچک و خاصی از صحنه را برای نوردهی انتخاب کنید. ولی تشخیص نقطه‌ی مناسب با تن میانی که برای نوردهی مناسب است نیاز به تمرین زیاد دارد. برای آسان کردن این موضوع، بسیاری از عکاسان کارت استاندارد خاکستری یا همان Gray Card  را در همان شرایط نوری صحنه‌ قرار می‌دهند و بر طبق آن نورسنجی می‌کنند. قیمت این کارت‌ها متفاوت است و در انواع مختلفی در بازار موجود می‌باشد با کجارو همراه باشید چرا که در مقاله‌ی بعدی دیافراگم را شرح خواهیم داد.

در پایان از شما دعوت می‌کنیم برای مشاهده‌ی مشخصات دوربین‌ و لنز از بخش محصولات زومیت استفاده کنید؛ مجموعه‌ی کاملی از دوربین‌‌ کانن، نیکون، سونی، پاناسونیک و دیگر برندهای معتبر در این بخش برای مقایسه مشخصات و اطلاع از قیمت دوربین در اختیار شما قرار دارد. 

منبع: Digital Camera World