هر آنچه باید درباره حمل دارو در پروازهای داخلی و خارجی بدانید

قوانین هر کشور در زمینه ورود دارو و حمل آن در فرودگاه‌ها، متناسب با سیاست دولت‌ها اجرا می‌شود. در برخی کشورهای جهان حمل انواع دارو چندان سخت نیست؛ اما در مقابل برخی کشورها در ارائه مجوز حمل دارو به گردشگران، مواضعی سخت‌گیرانه دارند و بسیاری از داروها را در فهرست اشیا ممنوعه در پرواز قرار می‌دهند.

بسیاری از داروهایی که در برخی کشورها بدون نسخه و مجوز پزشک به شهروندان عرضه می‌شود، در دیگر نقاط جهان تنها زیر نظر پزشک متخصص، مورد استفاده بیماران قرار می‌گیرد. برای حمل دارو در سفر و به‌خصوص سفرهای خارج از ایران باید از فهرست داروهای ممنوع در پروازهای داخلی و خارجی آگاه باشید که در این مقاله به آن می‌پردازیم.

قوانین حمل دارو در سفرهای هوایی:

حمل دارو در پروازهای داخلی و خارجی از قوانین هر کشور در خصوص حمل دارو تبعیت می‌کند. چالش اصلی گردشگران برای حمل دارو در پروازها به سفرهای خارجی بازمی‌گردد؛ زیرا کشورها قوانین متفاوتی برای ارائه مجوز ورود دارو به گردشگران دارند.

منبع عکس: سایت lxigo، عکاس نامشخص

شهروندان ایرانی در سفرهای داخلی به سایر شهرهای ایران در مسیر هوایی چالش چندانی نخواهند داشت. حمل داروهای دارای نسخه در پروازهای داخلی ایران برای شهروندان مجاز است. در واقع هر دارویی که به‌راحتی امکان خرید آن از داروخانه را داشته باشید، در سفرهای هوایی داخلی نیز ممنوعیت حمل ندارد. حمل داروهایی که تهیه آن‌ها برای شهروندان عادی امکان‌پذیر نیست و به‌صورت غیرقانونی خریدوفروش می‌شوند، در پروازهای داخلی نیز ممنوع است.

در زمان ورود به ایران نیز تنها امکان حمل دارو در اندازه محدود و مصرف شخصی را خواهید داشت؛ با این توضیح که داروی مورد نظر نباید در فهرست داروهای ممنوع باشد. بیشتر داروهای مجاز برای مصرف شخصی شهروندان در دسته داروهای مکمل و تقویتی قرار دارند؛ در غیر این صورت باید نسخه معتبر پزشک و گواهی مبنی بر عدم امکان تهیه این داروها در داخل کشور به ماموران کنترل گمرک فرودگاه ارائه شود.

به‌طور کلی حمل خانواده‌های دارویی زیر مجاز نیست مگر در صورت ارائه مجوز مربوط در موارد استثنا:

• داروهای مورد مصرف در سقط جنین
• داروهای تاریخ مصرف گذشته
• داروهای خارج از بسته‌بندی اصلی
• داروهای مخدر، روان‌گردان و بیهوشی
• داروهای دوپینگ
• داروهای اعصاب و روان

حمل دارو در سفرهای خارجی دغدغه‌ای جدی برای بسیاری از گردشگران، به‌خصوص نیازمندان به مصرف داروهای غیرمجاز برای عموم به شمار می‌رود. در سفرهای هوایی به خارج از ایران، برای حمل داروها از انواع تقویتی و مکمل تا داروهای درمانی مورد نیاز، باید از قوانین موجود در کشور مقصد مطلع باشید. در دیگر کشورها مجموعه‌ای از ممنوعیت‌ها برای حمل برخی از داروها وجود دارد که عدم توجه به آن‌، گردشگران را دچار دردسر خواهد کرد.

میزان سخت‌گیری کشورها برای گردشگران در حمل داروهای مختلف یکسان نیست و مجازات برخورد با داروهای غیرمجاز در فرودگاه‌ها، از ضبط داروی مورد نظر تا اجرای حکم زندان برای حامل دارو تغییر می‌کند.

منبع عکس: سایت path2usa، عکاس نامشخص

بهترین راه برای اطلاع از فهرست داروهای غیرمجاز برای ورود به فرودگاه کشور مقصد، استعلام از سفارتخانه کشور مورد نظر است. به این ترتیب که پیش از آغاز سفر خود باید به‌شکل حضوری یا تلفنی، موارد ممنوع برای ورود به فرودگاه کشور مقصد را استعلام کنید. چنانچه مجبور به مصرف داروی درمانی خاصی هستید، پیش از سفر با نسخه معتبر پزشک و ترجمه رسمی نسخه خود به سفارتخانه کشور مقصد بروید تا مجوزهای لازم برای حمل دارو را دریافت کنید.

در مواردی با مراجعه حضوری مجوز حمل دارو به کشور مقصد خود را دریافت خواهید کرد؛ اما برخی کشورها حتی با وجود نسخه معتبر نیز قوانینی سخت‌گیرانه در خصوص حمل دارو در کشور خود دنبال می‌کنند. در ادامه قوانین حمل دارو در پرواز به برخی از کشورهای همسایه را مرور می‌کنیم.

حمل دارو به ترکیه

اگر مسافر ترکیه هستید باید به این نکته توجه داشته باشید که این کشور در زمینه حمل دارو توسط مسافران مقررات به نسبت سخت‌گیرانه‌ای دارد. توصیه می‌کنیم برای اطلاع از قوانین و محدودیت‌های این زمینه که گاها مدام در حال به‌روزرسانی و تغییر هستند با شرکت هواپیمایی یا نهادهای بهداشتی کشور ترکیه تماس برقرار کنید.

منبع عکس: Tripadvisor؛ عکاس: نامشخص

درمجموع برای حمل دارو به کشور ترکیه باید داروهای نیاز به تجویز پزشک را همراه با نسخه پزشک حمل کنید. علاوه بر این توجه داشته باشید که دارو باید در بسته‌بندی اصلی خود قرار داشته باشد و مشخصات دارو به‌طور کامل روی بسته‌بندی ذکر شود.

حمل دارو به ارمنستان

ارمنستان نیز به یکی از مقاصد پرطرفدار برای گردشگران ایرانی تبدیل شده است. در زمینه حمل دارو به کشور ارمنستان نیز توصیه می‌کنیم اطلاعات دقیق و به‌روزرسانی شده را از شرکت هواپیمایی یا مقامات بهداشتی این کشور جویا شوید. حمل داروهای تجویزی به ارمنستان تنها با ارائه نسخه پزشک ممکن است. اطلاعات دارو و دوز آن باید به‌طور کامل روی بسته‌بندی ذکر شده باشد.

میزان دارویی که همراه با خود به کشور ارمنستان حمل می‌کنید باید متناسب با مدت‌زمان حضور شما در این کشور باشد. معمولا این امکان را خواهید داشت که میزان داروی مورد استفاده برای یک بازه زمانی یک‌ماهه تا سه‌ماهه را به‌همراه داشته باشید.

حمل دارو به امارات

قوانین حمل دارو به کشور امارات متحده عربی سخت‌گیرانه و حساس است و باید به نکات جزئی این قوانین به‌خوبی دقت کرد. این قوانین عبارت‌اند از:

• داروهای نیازمند نسخه را حتما باید همراه با نسخه معتبر پزشک حمل کنید. این نسخه باید اطلاعاتی از جمله نام فرد مصرف‌کننده دارو، دوز دارو، تاریخ صدور و نام دقیق دارو را در بر داشته باشد.
• دارو باید دارای بسته‌بندی اختصاصی شرکت سازنده باشد و به‌هیچ‌عنوان بسته‌بندی دچار تغییر نشده باشد. وجود برچسب روی درب دارو الزامی است.
• میزان دارویی که می‌توانید به امارات حمل کنید برای استفاده یک فرد در مدت‌زمان حداکثر سه ماه است. بیش از این مقدار به‌عنوان قاچاق تلقی خواهد شد.
• با توجه به اینکه لیست داروهای ممنوعه برای ورود به کشور امارات تا حدودی با لیست سایر کشورها متفاوت است، توصیه می‌کنیم حتما لیست به‌روزرسانی شده داروهای ممنوعه برای ورود به کشور امارات متحده عربی را مطالعه کنید.
• توصیه می‌کنیم پیش از سفر به کشور امارات حتما با شرکت هواپیمایی یا سازمان‌ها و نهادهای مرتبط تماس بگیرید و اطلاعات دقیق را به دست بیاورید.

حمل دارو به عراق

کشور عراق به‌دلیل میزبانی از قبور مطهر اهل‌بیت هرساله میزبان میلیون‌ها زائر ایرانی است که از نقاط مختلف کشور خود را به این کشور می‌رسانند. علاوه بر راهپیمایی اربعین که هرساله برگزار می‌شود، بخش زیادی از زائران نیز از مسیر هوایی اقدام به سفر به کشور عراق می‌کنند.

سخت‌گیری‌ها در زمینه حمل دارو به کشور عراق تقریبا کمتر از سایر کشورهای همسایه است؛ با این وجود فهرست داروهای ممنوعه برای حمل به کشور عراق به ۱۰۰ مورد می‌رسد. مسافران برای سفر به کشور عراق باید از به‌همراه داشتن هرگونه دارویی خودداری کنند که شبیه به مواد مخدر است.

در سفر به کشور عراق نیز ارائه نسخه پزشک برای داروهای نسخه‌ای الزامی است. میزان دارویی که به‌همراه دارید باید متناسب با میزان مصرف و مدت‌زمان حضور شما در این کشور باشد. به توصیه نهادهای امنیتی افرادی که ناچار به استفاده از داروی خاصی هستند که در کشور عراق ممنوع است، می‌توانند بعد از مشورت با پزشک داروی جایگزینی را انتخاب کنند که در کشور مقصد ممنوع نیست.

منبع عکس: ایرنا؛ عکاس: نامشخص

در صورت دریافت مجوز حمل دارو به کشور مقصد سفر خود، پس از ورود به فرودگاه آن کشور، از ماموران گمرک درخواست فرم ثبت دارو کنید یا به‌صورت شفاهی داروهای همراه خود را برای ماموران شرح دهید. صحت اظهارات شما در مقابل داروهایی که همراه دارید، برای ماموران کنترل فرودگاه اهمیت بالایی دارد.

منبع عکس: سایت lifti app، عکاس نامشخص

بسیاری از کشورها در صورت ارائه مجوز و نسخه معتبر پزشک، مجوز لازم برای تهیه داروی مورد نظر برای مصرف ۳۰ روز را به شما عرضه می‌کنند و شما امکان تهیه داروی خود با نسخه تاییدی از کنسولگری آن کشور، در مقصد را خواهید داشت. برای استفاده از بیمه خدمات درمانی مسافرتی در تهیه دارو در کشور مقصد نیز باید با شرکت هواپیمایی خود مشورت کنید.

انواع داروها در دسته آرام‌بخش بر پایه مواد شیمیایی حاوی مخدرها و انواع پودرهای پروتئین، مهم‌ترین داروهای دارای ممنوعیت حمل در اغلب فرودگاه‌ها و کشورها هستند. حمل داروهای دسته مخدر در کشورهایی مانند ترکیه، امارات، عربستان، ژاپن، مصر، ویتنام و مالزی مجازات‌هایی بسیار سنگین به‌دنبال دارد. کشور سنگاپور نیز محدودیت‌های بالایی برای داروهای نیکوتین‌دار جویدنی دارد و اجازه حمل این داروها به مسافران و گردشگران را در فرودگاه نمی‌دهد.

منبع عکس: سایت the senior، عکاس نامشخص

کشورهای اروپایی در مقایسه با دیگر کشورهای جهان نرمش بیشتری نسبت به حمل داروها به‌خصوص داروهای دارای مجوز نشان می‌دهند. قوانین کشورهای اروپایی در زمینه حمل دارو یکسان با یکدیگر نیست؛ اما به‌طورکلی می‌توان گفت که حداکثر میزان دارویی که مسافر حمل می‌کند، باید برای حداکثر مدت‌زمان سه ماه استفاده باشد.

در برخی از کشورهای اروپایی محدودیت‌های دارویی حتی برای مکمل‌های تقویتی نیز اعمال می‌شوند؛ پس این نکته را حتما مدنظر داشته باشید. مطابق قوانین، در سفر به کشورهای اروپایی باید نسخه معتبر برای داروهای نسخه‌ای به‌همراه داشته باشید. کشورهای اروپایی در زمینه حمل داروهای مایع نیز قوانینی را وضع کرده‌اند. داروی مایع باید حتما در ظرف شیشه‌ای با حجم کمتر از ۱۰۰ میلی‌لیتر قرار داشته باشد.

بهتر است پیش از سفر، با شرکت هواپیمایی یا سفارت‌خانه‌ها در تماس باشید و اطلاعات دقیق را جویا شوید. علاوه بر این، از اسم و مشخصات کامل داروی مصرفی، دلیل و دوز مصرف نیز اطلاع داشته باشید.

چنانچه قصد سفر به کشورهای آمریکا یا کانادا را دارید، باید فهرست به‌روزی از ممنوعیت‌های حمل دارویی در فرودگاه‌های این کشورها مطالعه کنید. این کشورها قوانینی منحصربه‌فرد در زمینه ورود بعضی داروها دارند. به‌عنوان مثال، در کشور آمریکا قوانین حمل دارو در پرواز بدین‌ صورت وضع شده‌اند که مسافران می‌توانند داروها را به‌شرط همراه داشتن نسخه برای داروهای نسخه‌ای و قرار دادن دارو در بسته‌بندی اصلی شرکت تولید کننده به‌همراه داشته باشند.

میزان دارویی که مسافران با خود حمل می‌کنند فقط باید برای رفع نیازهای شخص مصرف‌کننده دارو باشد. حداکثر میزان دارویی که می‌توان با خود به آمریکا برد، باید برابر با سه ماه استفاده باشد.

قوانین فرودگاه‌ها برای حمل داروهای تزریقی و وسایل مورد نیاز آن مانند سوزن و انواع سرنگ نیز متفاوت است. برخی کشورها دستورالعمل مشخصی برای داروهای تزریقی به گردشگران ارائه می‌دهند. چنانچه ملزم به تزریق دارویی حیاتی در طول سفر هستید، حتما پیش از آغاز سفر از کنسولگری کشور مقصد سفر خود شرایط حمل داروی مورد نیاز را بپرسید.

داروهای زیر در دسته ممنوعیت‌های رایج در بسیاری از فرودگاه‌ها هستند:

• آدرال (Adderall)، مورد مصرف در اختلالات بیش‌فعالی، کم‌توجهی و کم‌خوابی
• متیل فنیدات (Methylphenidate) با نام تجاری ریتالین (Ritalin)، مورد مصرف در اختلالات کم‌توجهی، بیش‌فعالی و کم‌خوابی
• بنادریل (Benadryl) یا دیفن هیدرامین (Diphenhydramine)، مورد مصرف در اختلالات آلرژیک
• آمبین (Ambein) یا زولپیدم (Zolpidem)، مورد مصرف در بهبود خواب
• انواع پودرهای پروتئین بدون تجویز پزشک
• انواع داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری و درمانی برای اختلالات ژنتیکی
• سودوافدرین (Pseudoephedrine)، مورد مصرف در اختلالات آلرژیک
• استامینوفن (Acetaminophen) یا تایلنول (Tylenol) یا پاراستامول (Paracetamol)، مورد مصرف برای آرام‌بخشی و تسکین درد (این دارو با نام‌های تجاری متعددی در بازار وجود دارد که همگی آن‌ها در دسته داروهای دارای محدودیت قرار می‌گیرند.)
• انواع داروهای آرام‌بخش بر پایه مخدر مانند کدئین‌ها (Codeine)، دیفنوکسیلات (Diphenoxylate)، مورفین (Morphine)، متادون (Methadone) و اپیوم (Opium) یا شربت تریاک
• مخدرهای تزریقی مانند نالوکسان (Naloxone) مورد مصرف در درمان مسمومیت‌های مخدری، پنتازوسین (Pentazocine)، پتیدین (Pethidine)، تالامونال (Thalamonal) و آمفتامین‌ها (Amphetamine)
• انواع داروهای روان‌درمانی

حمل داروهای مایع با هواپیما از دو جهت مورد توجه است. مورد نخست به ممنوعیت دارویی برخی داروها بازمی‌گردد و مورد دوم به مقررات بین‌المللی حمل مایعات در کابین هواپیما مربوط می‌شود. در مورد محدودیت‌های حمل دارو در فرودگاه‌ها، قوانین مربوط به دسته‌بندی دارویی قرص‌ها، برای داروهای مایع نیز اعمال می‌شود؛ به این ترتیب خانواده داروهای ممنوع برای حمل در فرودگاه و ورود به سایر کشورها، در شکل مایع، یعنی شربت و دوزهای مختلف تزریقی نیز ممنوع هستند.

منبع عکس: سایت family fun canada، عکاس نامشخص

از معروف‌ترین داروهای مایع ممنوع در پروازها می‌توان شربت‌های زیر را نام برد:

• دکسترومتورفان‌پی (Dextromethorphan Pseudoephedrine)
• فنوباربیتال (Phenobarbital)
• دکسترومتورفان (Dextromethorphan)
• هیدروکسی‌زین (Hydroxyzine)

علاوه بر این داروها،‌ همه شربت‌های مسکن و آرامش‌بخش بر پایه مواد مخدر نیز ممنوعیت حمل در پرواز و ورود به سایر کشورها را دارند.

برای حمل داروهای دارای مجوز معتبر در کابین هواپیما، باید حجم داروی مورد نظر کمتر از ۱۰۰ میلی‌لیتر باشد. این قانون مجزا از حساسیت‌های بهداشت جهانی در حمل دارو است و به‌دلیل افزایش ایمنی پرواز در کابین‌ها اجرا می‌شود. بنا بر این قانون، حمل هیچ نوع مایعی بالاتر از حجم ۱۰۰ میلی لیتر در کابین هواپیما مجاز نیست.

چنانچه نیاز به مصرف داروهای مایع تزریقی یا انواع شربت‌ها در طول پرواز دارید، این مطلب را زمان کنترل پیش از ورود به کابین هواپیما با ماموران بازرسی و سپس مهمانداران در میان بگذارید. برای بیماران دارای مجوز، داروهایی مانند انواع اسپری آسم و آلرژی، قطره چشمی و آمپول انسولین، داروهای مجاز برای ورود به کابین هواپیما هستند. این داروها را در بسته‌بندی ایمن و شفاف در کیف دستی خود حمل کنید.

در حالت کلی حمل داروهای غیرمجاز در انواع مختلف آن مانند قرص، شربت و دوز تزریقی ممنوع است؛ به این معنا که چنانچه دارویی در دوز تزریقی یا در شکل مایع اجازه ورود به هواپیما ندارد، حمل قرص آن نیز ممنوع است.

منبع عکس: سایت smartraveller، عکاس نامشخص

قرص‌های ممنوع در فرودگاه همه داروهای ممنوع در سفرهای هوایی را شامل می‌شوند و گردشگران بدون ارائه مجوز رسمی از کنسولگری کشور مورد نظر، امکان حمل این داروها را در فرودگاه و هواپیما نخواهند داشت.

بسیاری از گردشگران در سفر به مقاصد خارج از ایران، تمایل به تهیه داروهای خاص از انواع مکمل‌های دارویی یا درمانی دارند که تهیه این داروها در داخل ایران سخت یا غیرممکن است. به‌دلیل محدودیت‌های واردات دارو در ایران و عدم دسترسی به برخی محصولات شرکت‌های معروف بین‌المللی، گردشگران در سفرهای خارجی اقدام به تهیه برخی داروها و خروج آن‌ها از کشور مقصد می‌کنند.

منبع عکس: سایت toronto star، عکاس نامشخص

نکته قابل‌توجه برای گردشگران در خرید دارو در مقاصد خارجی، توجه به ممنوعیت‌های خروج دارو از آن کشور است. بسیاری از کشورها برای خروج محصولات دارویی از کشور خود توسط گردشگران نیز قوانینی مشابه ورود آن را دارند؛ حتی در موارد بسیاری سخت‌گیری برای خروج تولیدات داخلی یک کشور بیشتر از ورود سایر داروها به آن کشور است.

در صورت تمایل به خرید دارو در خارج از ایران، از قوانین مربوط به خروج دارو از مقصد سفر خود اطلاع حاصل کنید.

نکات مهمی برای حمل دارو در پروازهای داخلی و خارجی وجود دارد که در فهرست زیر به تعدادی از آن‌ها اشاره شده است:

• داروها را در ظرف و بسته‌بندی اصلی خود حمل کنید و هیچ دارویی را در چمدان یا کیف خود پنهان نکنید.
• در صورت حمل داروهای خاص دارای مجوز، برای جلوگیری از کمبود وقت در زمان بازرسی‌های احتمالی، زودتر به فرودگاه مراجعه کنید.
• در صورت استفاده از داروی خاص، اصل و کپی نسخه داروی خود را همراه داشته باشید.
• پیش از اقدام به دریافت مجوز حمل دارو در پروازهای داخلی و خارجی، از حفظ کیفیت داروی مورد نظر خود در شرایط خاص هواپیما مطلع شوید.
• برای تهیه دارو در مقصد سفر، تنها از داروخانه‌های معتبر داروی مورد نیاز خود را بخرید و رسید خرید دارو را دریافت کنید.
• داروهای ضروری را در ساک دستی خود حمل کنید تا در صورت بروز مشکل برای چمدان شما در بخش بار هواپیما، دچار دردسر نشوید.
• به خاطر داشته باشید ابراز بی‌اطلاعی از ممنوعیت حمل یک دارو، شما را از عواقب احتمالی آن تبرئه نخواهد کرد.
• برای حمل داروهای یخچالی، پیش از سفر کول باکس (Cool box) را از داروخانه خریداری کنید.
• داروهای دارای مجوز را تنها در دوزهای مشخص در نسخه پزشک تهیه کنید و دوزهای بالاتر دارو را جایگزین نسخه موجود نکنید.
• در صورت ابتلا به بیماری‌های خاص، به‌جز نسخه معتبر و ترجمه آن باید برگه شرح وضعیت بیمار با زمان و مقدار مصرف داروها را همراه داشته باشید تا در صورت بروز مشکل، اقدامات لازم برای حفاظت از شما انجام شود.
• در صورت نیاز به تزریق دارو در طول پرواز، با ارائه مجوز به مهمانداران، آن‌ها را در جریان شرایط خود بگذارید.
• اطلاعات مورد نیاز هر دارو را به‌صورت برچسب بر آن مشخص کنید؛ به این ترتیب بررسی داروهای همراه شما توسط ماموران فرودگاه با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
• به خاطر داشته باشید که حتی در کشورهایی با محدودیت‌های کمتر در حمل دارو، تنها امکان حمل مقدار مصرف مورد نیاز خود تا ۳۱ روز را خواهید داشت و داروهای بیشتر در فرودگاه ضبط می‌شوند.
• پیش از آغاز سفر، بیمه مسافرتی مناسبی انتخاب کنید تا در صورت نیاز به تهیه دارو در مقصد، مجبور به پرداخت هزینه‌های بالا نشوید.
• با توجه به مقصد سفر خارجی خود، اطلاعات کافی از ممنوعیت‌ها، محدودیت‌ها و قوانین خاص آن کشور را در حمل دارو به دست آورید.
• قوانین ارسال دارو به خارج از کشور نیز مانند حمل آن مشخص و حتی سخت‌گیرانه‌تر است؛ پس برای حمل داروهای ممنوع در یک کشور این گزینه مناسب نیست.

منبع عکس: سایت oneindia، عکاس نامشخص

در این مقاله به بررسی مهم‌ترین قوانین و محدودیت‌های موجود در حمل دارو با هواپیما در سفرهای داخلی و خارجی پرداختیم. شما نیز در ادامه از تجربه‌های خود از حمل دارو در فرودگاه‌های مختلف جهان با ما و دیگر کاربران کجارو بگویید.

عکس‌ کاور از وب‌سايت Harvard health، عکاس نامشخص