پرازدحام و خطرناک ‌تر؛ مون بلان با یک بحران رو به ‌رو است (قسمت اول)

هر سال تابستان، حداقل ۲۰ هزار نفر تلاش می‌کنند تا به قله مون بلان صعود کنند. بیشتر آن‌ها یک شب در پناهگاه Gouter اقامت می‌کنند.

پناهگاه Gouter یک سازه مدرن و برای بیشتر کوه‌نوردان، آخرین محل توقف در مسیر رسیدن به قله مون بلان، بلندترین قله اروپای غربی است. این پناهگاه در مرز بین فرانسه و ایتالیا قرار دارد و از اواخر ماه مه تا سپتامبر میزبان کوه‌نوردان است.

مقامات رسمی محلی و راهنمایان تور می‌گویند که تعداد کوه‌نوردان روز‌به‌روز در حال افزایش است و کوه‌نوردان امروزی کم‌تجربه‌تر هستند. افزایش دما هوا نیز خطر سنگ‌ریزش را افزایش داده است. تعدادی از کوه‌نوردان نیز به قوانین احترام نمی‌گذارند و حتی هزینه اقامت خود را نمی‌پردازند.

آنتوان راتن راهنما و مدیر پناهگاه گوته با چند مورد از این افراد مواجه شده است. او می‌گوید:

مردم به ما می‌گویند که باید رایگان در اینجا اقامت کنیم.

در چنین ارتفاعی بیرون کردن مردم از پناهگاه آن هم در طول شب، به مرگ آن‌ها منجر می‌شود. بنابراین مدیر مجموعه چاره‌ای ندارد جز اینکه کوهنوردان را نگه دارد. حتی با اینکه هزینه اقامت آن‌ها حدود ۶۶ یورو است و اینجا بیش از ۱۲۰ نفر ظرفیت ندارد.

چالش‌هایی که آقای راتین با آن‌ها روبه رو است تنها گوشه‌ای از چالش‌های ناشی از مشکلات اساسی‌تر در این کوه است. چالش‌هایی که کوه اورست را نیز درگیر کرده است؛ ازدحام بیش از اندازه. این ازدحام باعث تشدید شدن و افزایش خطرات ناشی از تغییرات آب‌وهوا و افزیش خطرات ایجاد شده برای کوه‌نوردان بی‌تجربه است.

این تابستان، مقامات محلی در حال تلاش برای مقابله با این مشکلات هستند و تلاش‌های آن‌ها به تغییراتی برای گردشگران این منطقه منجر شده است.

بام اروپای غربی

برای مدت بیش از ۲۰۰ سال است که کوه‌نوردان از این قله صعود می‌کنند. اولین نفری که به قله مون بلان صعود کرد ژک بالمات، شکارچی و مجموعه‌دار کریستال بود و گابریل مایکل پاکار که پزشک و گیاه‌شناس بود. این دو مرد که هر دو از اهالی منطقه بودند، در غروب روز ۸ اوت سال ۱۷۸۶ به قله رسیدند؛ لحظه‌ای که آن را می‌توان لحظه تولد کوهنوردی مدرن نامید.

در دهه‌های بعد، گروه‌های اندک ولی روبه رشدی از کوه‌نوردان و دانشمندان محقق مسیر آن‌ها را دنبال کردند. هم‌زمان با افزایش شهرت مون بلان، دره‌های اطراف آن نیز به شهرت رسید. هتل‌های زیادی در منطقه شامونی، دهکده‌ای که در پایین کوه قرار دارد ساخته شد. افراد مشهور زیادی مثلا الکساندر دوما، ناپلئون سوم، ویکتور هوگو و گوته از این کوه بازدید کردند که بر شهرت آن افزود. در انتهای قرن نوزدهم میلادی، گردشگری به مهم‌ترین اقتصاد منطقه تبدیل شد.

امروزه دره باریک شامونی سالانه ۴٫۳ میلیون گردشگر دارد. مردم در فصل زمستان برای اسکی و ورزش‌های زمستانی و در تابستان برای صخره نوردی، طبیعت گردی و دوچرخه‌سواری در کوهستان به این منطقه سفر می‌کنند. در سایر ایام سال هم برای گشت‌وگذار در طبیعت اطراف و سر زدن به شهرهای دیدنی و منظره‌های زیبای طبیعی، به شامونی سفر می‌کنند. ولی برای بسیاری از گردشگران این منطقه، صعود به قله مون بلان، مهم‌ترین جاذبه اینجا است.

بلز آگرستی راهنمای کوهنوردی است و می‌گوید:

افرادی که به اینجا سفر می‌کنند، محو شکوه قله مون بلان می‌شوند و هر کوه نورد باتجربه‌ای دوست دارد که از آن بالا برود. برای دو قرن است که در حال معرفی و تبلیغ مون بلان هستیم. آن را به‌عنوان رویایی سمبلیک و زیبا معرفی کرده‌ایم و شرایطی که امروزه اینجا حاکم است، نتیجه همین بازاریابی است.

مسیرها و خطرات صعود

هیچ رویایی بدون خطر و سختی نیست. بیش از دورازده مسیر برای رسیدن به قله مون بلان وجود دارد؛ ولی فقط دو مسیر از آن‌ها برای کوه‌نوردانی که تجربه کمتری دارند، مناسب است. یکی از این مسیرها یعنی مسیر Three Mountains از شامونی شروع می‌شود و مسیر دیگر یعنی Normal Route از سنت گروه شروع می‌شود. با وجود اینکه بیشتر کوه‌نوردان از قله سالم برمی‌گردند؛ ولی هر دو مسیر، خطراتی هم دارد.

تقریبا سه چهارم از کوه‌نوردانی که قصد دارند به قله مون بلان صعود کنند، مسیر Normal Route را انتخاب می‌کنند. این مسیر از کنار گراند کولوار می‌گذرد؛ یک آبکند باریک که درست مثل یک زمین بولینگ برای صخره‌های سقوط کرده عمل می‌کند. در نزدیکی قله، مسیر به مرزی باریک از برف و یخ منتهی می‌شود. لغزیدن در اینجا به مرگ کوه‌نورد منجر می‌شود.

مسیر دیگر یعنی مسیر Three Mountains یک مسیر فنی‌تر است. این مسیر از زیر مجموعه‌ای از صخره‌های یخی بلند می‌گذرد. از این صخره‌های یخی گاهی اوقات و بدون پیش‌بینی قبلی، تکه‌های بزرگی از برف و یخ در مسیر می‌ریزد.

در هر دو مسیر احتمال وقوع بهمن وجود دارد و هر دو از کنار یخچال‌هایی می‌گذرد که شکاف‌های عمیقی در اطراف خود دارند که می‌توانند کوه‌نوردان را در خود ببلعند.

ریچل مک‌کی کوه‌نورد ایرلندی ساکن فرانسه است که شش سال پیش از قله مون بلان صعود کرد. او درباره این صعود می‌گوید:

من یک بار این کار را انجام دادم؛ ولی هرگز دوباره آن را تکرار نمی‌کنم. این تجربه‌ای شکفت‌انگیز بود؛ ولی با صعود به مون بلان، با جان خود بازی می‌کنید.

او با وجود تمریات سخت، از صعود به این قله خسته شده بود. مجبور بود از گراند کولوار عبور کند، در حالی که سنگ‌ها در اطراف او از بالا به پایین سقوط می‌کردند.

یک تحقیق و بررسی روی حوادث قسمت‌های پایینی مسیر Normal Route انجام شد که نشان داد بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷، تعداد ۱۰۲ نفر از کوه نوردان در بین کلبه‌های تت روس و گوته، جان خود را در این مسیر از دست داده‌اند. این مسیر یک مسیر حدودا سه ساعته است. مهم‌ترین دلیل مرگ این افراد سقوط، برخورد سنگ، برخورد با صخره، گم شدن و ماندن در شرایط آب و هوایی سخت بوده است. از بین ۳۸۷ قربانی این حوادث که به خدمات اورژانس نیاز پیدا کرده‌اند، ۸۴ درصد آن‌ها آماتور بودند و یک راهنمای حرفه‌ای همراه نداشتند.

بلز آگرستی در کتاب خود که در مورد امداد کوهستان است می‌نویسد:

اگر تصادفات مسیر دیگر را هم حساب کنید متوجه می‌شوید که نیمی از حوادث کوهنوردی در کل فرانسه فقط در مون بلان اتفاق می‌افتد.

راهنمایان کوهنوردی می‌گویند برای کاهش این خطرات، کوه‌نوردان باید مهارت‌های خاصی داشته باشند. علاوه بر اینکه باید تناسب اندام و آمادگی بدنی کافی داشته باشند، باید ساعت‌ها برای کوهنوردی در ارتفاعات بالا تمرین کرده باشند. همچنین باید بتوانند با کرامپون کوه‌پیمایی کنند. تعدادی از سقوط‌های مرگ‌بار این قله بر اثر ناتوانی استفاده از کرامپون بوده است؛ کرامپون‌هایی که فقط برای این سفر خریداری شده بودند. همچنین کوه‌نوردان باید بتوانند در حالی که با طناب با یکدیگر اتصال دارند، هم‌زمان کوه‌پیمایی کنند.

هر کسی که در این مهار‌ت‌ها توانایی کمتری داشته باشد باید یک راهنمای حرفه‌ای استخدام کند. مرجع رسمی راهنمایان حرفه‌ای شامونی بهترین جا برای شروع است. بازدیدکنندگان برای یک سفر همراه با راهنما و دونفره به قله که شامل هزینه تجهیزات و اقامت در کلبه‌ها و تله‌کابین برای رسیدن به ابتدای مسیر است، بین ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ یورو هزینه می‌کنند.