روزشمار: ۸ تیر؛ امضای قرارداد صلح وِرسای بين متفقين و متحدين در پايان جنگ جهانی اول
با شكست آلمان و متحدان آن در جريان جنگ جهانی اول، مقدمات امضای قرارداد پايان جنگ و ترک مخاصمه بين طرفهای درگير مهيا شد.
كارشناسان مالی و اقتصادی كه پس از پايان جنگ اول جهانی، به حساب هزينهها و خسارات وارده بر كشورهای متخاصم رسيدگی كرده بودند، خسارات جنگ را بيش از ۳۳۰ ميليارد دلار برآورد كردند و برای جبران اين خسارت، شرايط سنگينی را بر شكستخوردگان تحميل کردند. در نهايت، شرايط صلح و غرامت جنگی كشورهای مغلوب، در كنفرانس صلح پاريس كه از روز ۱۸ ژانويه سال ۱۹۱۹ میلادی تا بيستم ژانويه سال ۱۹۲۰ میلادی بود، تعيين شد. اولين و مهمترين قراردادی كه در جريان كنفرانس صلح پاريس، تنظيم و امضا شد پيمان صلح وِرسای بود كه شرايط صلح با آلمان را تعيين میكرد.
هنگام تصويب قرارداد ورسای در كنفرانس صلح پاريس، آلمان به یک كشور جمهوری تبديل شده بود و یک رئيسجمهور سوسياليست در رأس آن قرار داشت. همچنين صدراعظم آلمان نيز یک سوسياليست بود و وقتی كه او از مضمون آن قرارداد اطلاع يافت از مقام خود استعفا داد و هيچ یک از وزيران ارشد آلمان نيز حاضر به امضای اين قرارداد نشدند. در نتيجه دو عضو درجه دوم دولت آلمان در روز ۲۸ ژوئن ۱۹۱۹ میلادی، قرارداد صلح را در كاخ ورسای امضا كردند. با امضای اين قرارداد در كاخ ورسای در حومهی پاريس، جنگ جهانی اول بهطور رسمی به پايان رسيد و نمايندگان آلمان، تمامی مفاد قرارداد ۴۴۰ مادهای ورسای را پذيرفتند.
مفاد این عهدنامه در ۴۴۰ ماده و ۱۵ بخش تنظیم شد. قسمت اعظم معاهده مربوط به جدا کردن بخشهایی از سرزمین آلمان بود. آلزاس و لرن به فرانسه بازگردانده شد. ناحیه اوپن - مالمدی به بلژیک و «پزناتی» به لهستان داده شده که از طریق کریدور لهستان به دریا راه مییافت. شهر گدانسک زیر نظر جامعه ملل قرار گرفت و اجرای سیاست خارجی و گمرکی آن به عهده لهستان واگذار شد.
تعیین سرنوشت شلزویگ و سلیسیای علیا موکول به برگزاری همهپرسی شد و عاقبت نیز طبق همهپرسی که در سال ۱۹۲۱ به عمل آمد شلزویگ به دانمارک منضم شد و سلیسیا که ۶۰ درصد مردم به الحاق به آلمان و ۴۰ درصد به الحاق به لهستان رأی دادند طبق تصمیم جامعه ملل یک سوم آن به لهستان و بقیه به آلمان منضم شد.
بندر ممل و کرانههای آن به لیتوانی، هولشتین به چکسلواکی واگذار شد. اتحاد آلمان با اتریش منع شد. سار تحت کنترل جامعه ملل درآمد و راینلند غیرنظامی­ شد. علاوه بر این آلمان تمامی مستعمرات خود را از دست داد. کامرون و قسمتی از توگو به فرانسه و آفریقای شمالی و جنوب غربی آفریقا به انگلستان و جزایر پاسفیک (اقیانوس آرام) به ژاپن واگذار شد تا زیر قیومیت آنها اداره شوند. بر اساس ماده ۲۲ منشور جامعه ملل قرار شد که اداره این مستعمرات از طرق جامعه ملل به بعضی از قدرتهای صاحب تجربه سپرده شود تا ضمن اداره، مقدمات استقلال آنها را نیز فراهم کنند.
برخی بندهای قرارداد صلح ورسای:
- تمامی کشتیهای جنگی و تجاری آلمان به انگلستان و فرانسه داده شود.
- آلمان با هزینهی خود برای متفقین کشتی بسازد.
- آلمان باید از تمامی داراییهای خود در سایر کشورها چشم بپوشد.
- آلمان باید ۵۰۰۰ موتور قطار و ۱۵۰ هزار اتومبیل برای متفقین تولید کند.
- آلمان باید بهمدت ۱۰ سال مقادیر زیادی زغالسنگ به فرانسه، ایتالیا و بلژیک بپردازد.
- متفقین تا ۵ سال بر واردات و صادرات آلمان نظارت داشته باشند.
- رودهای الب و اودر و همچنین کانال کیل در آلمان بینالمللی اعلام شود.
- علاوه بر اینها آلمان باید ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون لیره استرلینگ بهصورت نقدی غرامت به متفقین بپردازد.
- ناحیه زغالسنگ خیز سار بهمدت ۱۵ سال به فرانسه واگذار شود.
- آلمان باید ارتش خود را به یکصد هزار نفر آن هم بدون تانک، سلاح سنگین و خودروهای زرهی کاهش دهد.
- آلمان از حق داشتن زیردریایی و سرباز گیری محروم میشود.
- آلمان از داشتن نیروی هوایی محروم و نیروی دریایی آن هم به ۶ فروند کشتی جنگی و تعدادی رزمناو و اژدر محدود میشود.
- با وجود این قرارداد آلمان ۵۵ درصد از منابع سنگ آهن، ۴۵ درصد از منابع زغالسنگ، ۷۵ درصد از منابع روی و ۵۷ درصد از منابع سرب خود را از دست داد.
در همین روز:
- روادید ورود اتباع بحرینی به ایران لغو شد. اعلامیهی مشترک پایان مذاکرات ایران و رومانی در تهران و بخارست انتشار یافت (۱۳۴۹ شمسی)
- افتتاح مركز اسلامی واشينگتن (۱۹۵۷ میلادی)
- روز مبارزه با سلاحهای شیمیایی و میکروبی
- شب قدر