جشن چهارشنبه سوری در شیراز چگونه برگزار می شود؟
چهارشنبه سوری یکی از جشن‌های باستانی ایران است که در شیراز هم همانند شهرهای دیگر آیین خاصی دارد. در ادامه با کجارو همراه باشید.
جشن چهارشنبه سوری یکی از جشن‌های باستانی و ملی ایران است که در گوشه کنار این سرزمین با تشریفات ویژه‌ای برگزار می‌گردد. به جشن چهارشنبه سوری، چهارشنبه آخر سال هم می‌گویند. جشن چهارشنبه سوری آیین و آداب معین خود را دارد اما با این وجود می‌توان تفاوت‌های اندکی در آیین برگزاری این مراسم در نقاط مختلف ایران پیدا کرد. در این مقاله قصد داریم تا آیین‌های قدیمی چهارشنبه سوری در شیراز را بررسی کنیم اما پیش از آن با وجه تسمیه عبارت «چهارشنبه سوری» آشنا خواهیم شد.
سور در فارسی به معنی رنگ سرخ یا گل سرخ یا جشن است و چند معنی دیگر هم می‌دهد. در مورد این جشن، مقصود رنگ سرخ و گل سرخ است. اگرچه از آن مفهوم جشن هم مستفاد می‌شود ولی علت تسمیه این شب و روز به «سوری» همان افروختن آتش در آن است که در نتیجه آن را «سوری» یعنی «سرخ رنگ» و «به رنگ گل سرخ» نام‌گذاری کرده‌اند.
چهارشنبه سوری در شیراز
شیرازیان چهارشنبه آخر سال را چهارشنبه سوری می‌گویند و در غروب سه‌شنبه مرسوم است که هفت کُپه یا سه کُپه خار تهیه می‌کنند؛ آن‌ها را آتش زده و از روی آن می‌پرند و می‌گویند: «زردی من از تو، سرخی تو از من». با توجه به ارادتی که شیرازیان به خواجه حافظ دارند، در این شب دور هم جمع شده و از دیوان حافظ فال می‌گیرند که به آن «فال دوره» می‌گویند.
در مورد رسوم قدیمی‌تر مردم در این مراسم می‌توان به آب تنی کردن برخی از زنان و دختران شیرازی در حوض ماهی سعدیه اشاره کرد که با جام دعا چهل کلید بر سر می‌کنند. این کار هم به خاطر سلامتی و هم به خاطر مهرگرمی انجام می‌شد. مردان و زنان شیرازی معتقدند که هرگاه عصر روز سه‌شنبه آخر سال در آب سعدی (آبی که از قنات آرامگاه سعدی یا حوض ماهی جریان دارد) شستشو کنند، تا سال دیگر بیمار نمی‌شوند. ازاین‌رو، عصر سه‌شنبه آخر سال ازدحام غریبی در اطراف مکان یاد شده دیده می‌شود.
رسم است که دختران دم بخت در این شب برای بخت‌گشایی به زیارت حضرت احمدبن موسی شاهچراغ (ع) می‌روند. شاهچراغ (ع) از امام‌زاده‌های واجب التکریم است. مردم شیراز به شاه چراغ علاقه زیادی دارند و شب زیارتی شاه چراغ شب جمعه است.
بیشتر بخوانید:
فال گوش ایستادن
فال گوش ایستادن هم نزد زنان شیرازی مرسوم است. زنی که بخواهد فال گوش بایستد چادر سر کرده، نیت می‌کند و در گوشه‌ای از کوچه می‌ایستد و بر اساس گفته عابرین تفأل می‌زند. اگر گفته را مطابق میلش دید خود را به مراد رسیده می‌داند! رسم است که بعضی از زنان برای برآورده شدن حاجت، در زیر منبر مسجد جامع حلوا درست می‌کنند. به این منبر، منبر مرتضی علی می‌گویند.
آش ابودردا
از جمله مراسم دیگری که شیرازیان دارند، پختن آشی است به نام «آش ابودردا». بعضی معتقدند که وسایل اولیه این آش باید حتما از راه گدایی حاصل شود. این آش را هم به خاطر درمان بیماری و هم به خاطر بخت گشایی در چهارشنبه سوری می‌پزند.
آجیل چهارشنبه سوری
از جمله خوردنی‌هایی که شیرازیان در شب چهارشنبه سوری میل می‌کنند، آجیل چهارشنبه سوری است که بدان آجیل شیرین هم می‌گویند. این آجیل مخلوطی است از: کشمش، نخودچی، مغز بادام، مغز گردو، انجیر، مویز، توت خشک، کنجد بوداده، شاهدانه، گندم برشته، برنجک، قصب، خارک (نوعی خرمای خشک) و قیسی.
از دیگر رسوم قدیمی چهارشنبه سوری در شیراز می‌توان به این رسم اشاره کرد که دختران دم بخت در شب چهارشنبه سوری ابریشم هفت رنگ به کمر می‌بستند و صبح روز چهارشنبه کودک نابالغی را وا می‌داشتند تا گره ابریشم را باز کند به این نیت که گره از بختشان باز شود.
در شب چهارشنبه سوری ریختن «کندر و اسفند» در آتش که آن را در شیراز «بوخوش» گویند، مرسوم و متدوال است. شیرازیان بوخوش را در آتش می‌ریزند که خانه را معطر کند. بوی بوخوش خاصیت گندزدایی هم دارد و از گذشته‌های دور مورد توجه مردم بوده است.
مقارن غروب شب چهارشنبه در جلو در خانه‌ها آتش زیادی می‌افروزند و زنان و مردان و اطفال از روی آن می‌پرند و می‌گویند: «زردی من از تو، سرخی تو از من» و در کنار آن یک سبو یا کوزه سفالی کهنه را می‌شکنند. نیت و تفأل آن‌ها در این کار این است که در سال آینده گره از کار آن‌ها گشوده شود.
نظر شما در مورد جشن چهارشنبه سوری چیست؟ در مکان زندگی شما چه رسوماتی در شب چهارشنبه سوری انجام می‌شود؟ نظرات خود را با کجارو در میان بگذارید.
دیدگاه