ابلیسک ناتمام اسوان، شاهکاری از مصر باستان

اُبلیسک (ستون هرمی سنگی) اسوان قرار بود بزرگ‌ترین ابلیسک مصر باستان باشد، اما در حین تراشیدن، سنگ گرانیت ترک برداشت و در نتیجه کار متوقف شد. در ادامه شما را بیشتر با این سازه جالب آشنا خواهیم کرد.

معدن گرانیتی در امتداد نیل در شهر اسوان واقع شده که سنگ‌های بسیار باکیفیت آن برای ساخت معابد، مجسمه‌ها و آثار تاریخی در مصر باستان استفاده می‌شد. سوزن معروف کلئوپاترا (Cleopatra's Needle) که در حال حاضر در لندن نگهداری می‌شود و همین طور چندین سازه‌‌ در اهرام خفو، خفرع و گیزا از سنگ‌های مرغوب معدن اسوان ساخته شده‌اند.

در منطقه شمالی این معدن یک اُبلیسک ناتمام وجود دارد که قرار بود بلندترین و بزرگ‌ترین اُبلیسک در مصر باستان باشد. اما متاسفانه هیچ‌گاه به پایان نرسید. در حین کنده‌کاری‌ها، ترک‌هایی روی سنگ گرانیت پدیدار شد و همین موضوع پروژه را متوقف کرد. از آنجا که کارگران این ستون هرمی را به‌طور مستقیم از سنگ بستر می‌تراشیدند، گردشگران می‌توانند آن را در همان محلی پیدا کنند که ۳۵۰۰ سال قبل قرار داشت و می‌بینند که قسمت پایین آن هنوز به سنگ بستر متصل است.

اعتقاد بر این است که این اُبلیسک در زمان ملکه حتشپسوت در قرن ۱۵ قبل از میلاد ساخته و نیمه‌کاره رها شد. شاید علت ساخت این سازه به‌منظور تکمیل اُبلیسک لاترین (Lateran) بود که در اصل در معبد کرناک مصر قرار داشت و بعدها توسط رومی‌ها به رم برده شد. در صورتی که این سازه تکمیل می‌شد، حدودا ۴۲ متر طول داشت و سنگین‌ترین اُبلیسک مصر باستان لقب می‌گرفت.

این اُبلیسک ناتمام نشان‌دهنده تکنیک‌های کار با سنگ در مصر باستان است، چراکه خراش‌های ناشی از ابزار کارگران همچنان روی سطح صخره به چشم می‌خورد. خطوطی به رنگ اُخرا را می‌توان روی سطوح صخره دید که احتمالا برای نشانه‌گذاری محل‌هایی بوده که کارگران باید سنگ را می‌تراشیدند.

باستان‌شناسان بر این باور هستند که مصری‌های باستان از توپ‌های کوچک دولریت (Dolerite) استفاده می‌کردند (نوعی سنگ که سخت‌تر از گرانیت بوده) تا صخره را برش دهند. بعد از برش کناره‌ها، باید اُبلیسک را از سنگ بستر جدا می‌کردند.

به همین دلیل در امتداد خط مورد نظر برای برش، حفره‌های کوچکی در بدنه سنگ ایجاد کرده و آن را با میخ‌های چوبی پر می‌کردند. در ادامه چوب‌ها را خیس می‌کردند تا منبسط شده و باعث ترک خوردن سنگ در امتداد خطوط کشیده شده شوند و در نهایت از سنگ بستر خود جدا گردند.

کل این معدن در حال حاضر به‌صورت یک موزه روباز است و برای نگهداری و صیانت از این سازه‌ها به کار می‌رود که گنجینه‌های باستان‌شناسی کشور مصر محسوب می‌شوند.