کوهدشت

کوهدشت از شهرهای استان لرستان است که در غرب این استان واقع شده، این شهر پنجمین شهر پرجمعیت استان لرستان بعد از خرم‌آباد، بروجرد، دورود و الیگودرز است.

کوهدشت در دشت بزرگی قرار دارد که به وسیله کوه‌ها احاطه شده است، برخی وجود همین کوه‌ها را دلیل نامگذاری این شهر به کوهدشت می‌دانند.

کوه‌های گردل، چنگری و هیزم‌آباد از کوه‌‌های معروف و قله‌های هنجس، مپل و وزینار از قله‌های معروف این شهر محسوب می‌شود.

کوهدشت با توجه به نقاشی‌های ۱۲ هزار ساله غار میر ملاس و نقاشی‌های غار همیان و آثار کشف شده از غار سرخ دم لکی و غار سرخ دم لری، قدمتی بسیار طولانی دارد. مطالعات باستان‌شناسی حاکی از آن است که کوهدشت از مراکز مدنی قدیمی است. با کشف معبد آشوری این نتیجه به دست می‌آید که مردمانی پیش از هزاره اول پیش از میلاد در این مناطق زندگی می‌کردند.

کوهدشت به واسطه شرایط اقلیمی و وجود مراتع و چراگاه‌ها و کوه‌های مرتفع و رودخانه‌های پرآبی مانند سیمره، کشکان و مادیان رود در گذشته در مسیر کوچ‌های فصلی و یکی از مراکز گرمسیری کوچندگان قرار گرفت.  پس از سال ۱۳۱۲ هجری شمسی در طرح اسکان عشایر این منطقه نیز به تدریج از زندگی کوچنده تبدیل به زندگی شهری شد، طوری که فقط ۸۸ دستگاه ساختمان تا قبل از سال ۱۳۱۲ در کوهدشت موجود بود و  در این سال به ۶۲۰ دستگاه ساختمان رسید.

همسایگان این شهرستان از شمال استان كرمانشاه، از شمال غربی، جنوب و جنوب غربی استان ايلام و از شرق شهرستان خرم‌آباد است. همچنین بلندی آن از سطح دريا ۱۱۹۵ متر است.

اقلیم این منطقه خاک آهکی و رسی دارد و گندم، جو، برنج، ذرت، چغندرقند، نخود، عدس، کلزا، سبزیجات، محصولات جالیزی، میوه جات سردرختی از قبیل انار، سیب، انگور، هلو، شلیل، انجیر و زردآلو، توت از مهم‌ترين محصولات کشاورزی و باغی این شهرستان است.محصولات كشاورزی و دام‌داری این شهر به مناطق دیگر نیز صادر می‌شود.

کوهدشت از آب و هوای معتدل و نيمه خشك برخوردار است. حداکثر دمای هوا در اين منطقه ۴۲ درجه و حداقل دما ۷- درجه است. متوسط بارندگی سالیانه ۴۵۰ ميلی‌متر‌ است.

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت کوهدشت ۸۹٬۰۹۱ نفر است. مردم این شهر مسلمان و پیرو مذهب شیعه یا اهل حق هستند. طایفه و تیره‌های گوناگونی در این شهر زندگی می‌کنند. مردم این شهر به گویش‌های مختلف لری و لکی‌‌ زبانی صحبت می‌‌کنند. امرایی، گراوند و آزادبخت مشهورترین این طوایف هستند. کوهدشت به طور غیر رسمی به لکستان مشهور است.

شال، ستره،‌ کلاه نمدی، کپنک (فرجی)،‌‌ گیوه‌ و چوغا لباس محلی مردان لر را تشکیل می‌دهد. جومه،‌ کلنجه، تره و گل ونی، پوشاک زنان لر را شامل می‌شود.

پوشاک مردان لک نیز شامل کلاه،‌ سِتِره،‌ شال،‌شاوال، گیوه،‌ قوه و چوخه است. زنان لک نیز از هَراتی یا گُلوَنی یا لَچِک ( نوعی روسری)، کِراس، کُلنجه یا سرداری و لرزونه استفاده می‌کنند.

صنایع دستی این منطقه ورشوسازی،‌ جاجیم، نمدمالی، حصیر و گیوه است.

عسل، روغن حیوانی،‌ کاک،‌ شیرینی آردی، نان ساجی،‌ کلوچه‌ی بروجردی،‌ سمنوی بروجرد و انواع حلوا‌ از سوغاتی و خوشمزه‌های استان لرستان است.

از نظر تاريخی، طبيعی و فرهنگی کوهدشت جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد.

تنگ شيرز، منطقه جنگلی بلوران،‌ منطقه سد هاله از دیدنی‌های طبيعی و از نظر تاريخی ۳۳۰ اثر این شهر، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. معبد سرخ دم لكی، معبد سرخ دم لری، قلعه كوهزاد (وزنيار)، قلعه زاغه (زاخه)، قلعه كورگان كوهدشت،‌ قلعه منيژه كوهدشت،‌ قلعه چنگری،‌ غارعالی آباد، غار مير ملاس،‌ نقوش صخره‌ای هوميان و مير ملاس و غار بت خانه از جمله این آثار هستند.

از اماکن زیارتی گنبد ابوالوفاء و مقبره داوود رشيد را می‌توان نام برد.

ميل خسروآباد (خسروآ) صيد صفربگ و پل سی پله (كر و دت) از دیگر دیدنی‌های تاریخی این شهر هستند.