خوانسار یکی از شهرهای تاریخی استان اصفهان است و در ۱۵۰ کیلومتری شمال غربی اصفهان واقع شده است. کلمه خوانسار از دو قسمت خان (بهمعنای چشمه و حوض) و سار (پسوند نشاندهنده کثرت) تشکیل شده است. پس نتیجه میشود که این شهر پر از چشمههای پرآب و باشکوه و طبیعت سبز و تازه است. همچنین این شهر، از آب و هوای خوبی برخوردار است که زمینه را برای سفر به درون خود مهیا میسازد.
با خوانسار بیشتر آشنا شوید:
درباره خوانسار
عکس از ایمنا (عکاس: نامشخص)
خوانسار در منطقهای نه چندان دور از کویر مرکزی ایران در فاصله حدود ۱۵۰ کیلومتری شمالغرب شهر اصفهان قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۲۲۵۰ متر است. شهرستان خوانسار یک بخش مرکزی بوده و از سه دهستان به نامهای خوانسار، گلسار، چشمه سار و کوهسار تشکیل شده است.
جمعیت شهر خوانسار در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، ۲۱۸۸۳ نفر اعلام شده است. مردم خوانسار دارای لهجه خاصی نیستند اما از گویش مستقل خوانساری برخوردارند. این گویش ریشه در زبان فارسی قدیم دارد و از قبل از اسلام در این شهرستان رایج بوده است و از قبل از اسلام در این شهرستان رایج بوده است. دوم اسفندماه در تقویم خوانسار بهعنوان روز گویش خوانساری نامگذاری شده است.
آب و هوای خوانسار
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Khosro1977)
خوانسار از آب و هوای مطلوبی برخودار است. میانگین حداکثر دمای هوای خوانسار در گرمترین ماه تابستان به ۳۱ درجه سانتیگراد میرسد و متوسط دمای شبانه روز در همین ماه ۲۴ درجه سانتیگراد است.فصل بهار و تابستانی معتدل، خنک و ۷ رنگ شدن طبیعت در پاییز و سرمای نسبتاً زیاد در زمستان با بارش زیاد برف از ویژگیهای این شهر است.
تاریخچه خوانسار
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Behzad39)
تاریخ این شهر مربوط به مهاجرت دستهای از قوم یهود به خوانسار و سرگذشت آنها است که به زمان پادشاهی کوروش بزرگ برمیگردد. این یهودیان در محلهای به نام جهودا (جیدا) ساکن بودند و مهاجرتشان از خوانسار تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران شروع شد.
قدمت این شهر به پیش از اسلام برمیگردد، وجود آثاری نظیر آتشکدهای به نام تیر، معبدی به نام هیکل در کوه تیر در حوالی روستای تیدجان و سنگ قبری به خط پهلوی در روستای قودجان شاهدی بر این ادعا است.
برخی مدارک نیز از قدمت این شهر برابر با زمان اسکندر حرف میزند.
خوانسار پس از اسلام، در قلمرو حکومت امویان، عباسیان، طاهریان، صفاریان، دیلمیان، سلجوقیان، و خوارزمشاهیان قرار داشته است. در اوایل قرن هفتم هجری قمری این ناحیه توسط مغولان فتح شد که نتیجه آن به وجود آمدن خرابیهای بسیار بود. سپس تیمورلنگ به مرکز ایران، از جمله خوانسار هجوم برده و کشت و کشتار و غارت به راه انداخت. این شهر در دوره صفویه از مراکز مهم علم، ادب و صنعت محسوب میشد. حاکمان صفوی برای این شهر اهمیت فراوانی قائل بودند که ثمره آن رونق هنرهای دستی و کارگاهی در آن زمان شد. کارگاهایی نیز نظیر کارگاه روغنکشی، چیتبافی، کوزهگری، پشمزنی، قالیبافی، قاشق تراشی، گیوهدوزی مشهور شد. همسر شاه تهماسب مدرسه مریم بیگم صفوی را تاسیس کرد که سبب پیشرفت فرهنگی شهر شد.
تعدادی از عربهای خراسان به دستور نادر شاه از خراسان به قسمتی از این شهر کوچ اجباری کردند، این منطقه هماکنون در شرق خوانسار قرار داشته و به دهستان عربستان مشهور است.
این شهر در زمان قاجاریه از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار بود، حاکمانی که سابقه وزارت داشتند برخی مواقع به حکومت خوانسار منصوب میشدند.
لباس محلی مردم خوانسار
لباس سنتی زنان استان اصفهان شامل دامن، چارقد شیری رنگ گلدوزی شده، شلوار نخی و چارقد شیری رنگ گلدوزی شده است. لباس مردان اصفهان نیز از یک شلوار مشکی گشاد، یک پیراهن سفید با یقه ساده و دکمه دوبل با آستینهای گشاد، یک جلیقه کوتاه مشکی و یک کلاه نمدی تشکیل شده است. این الگو همان طور که در ابیانه با کمی تفاوت در رنگ و اندازه دامن وجود دارد، در شهرستان خوانسار نیز میتواند با الگوی ثابت از اصفهان، با کمی تفاوت، شبیه باشد.
سوغات خوانسار
عکس از وبسایت doctoreto.com (عکاس: نامشخص)
انواع محصولات خوراکی خانگی شامل ترشیجات، شیرینی جات و مربا، سبزیجات خشک و خشکبار مانند گردو، بادام، آلو و برگه زردآلو از سوغاتیهای مشهور این شهر تاریخی است. همچنین خوانسار در تولید عسل نقش مهمی در استان اصفهان داشته و فراورده طبیعی به اروپا نیز صادر میشود.
صنایع دستی خوانسار
قاشقتراشی، قالیبافی، تولید فرش و تابلوفرش، بافت فرش ذهنی (فرش ویستی)، پخت نان، ملیلهدوزی، گلسازی، خیاطی، عروسکسازی، چرمدوزی یا سراجی سنتی، سرمهدوزی، قلاببافی، نخکشی سنتی، سکمهدوزی، معرق و پیکرهتراشی، مروالبافی یا سبدبافی و کنفدوزی از صنایع دستی خوانسار محسوب میشود.
جاهای دیدنی خوانسار
عکس از گوگلمپ (عکاس: سید مجتبی توکلی)
دشت لالههای واژگون منطقه گلستانکوه، غار دامنه، پارک ملی سرچشمه، کوچه باغهای خوانسار، محلههای پایتخت و وادشت و صحرا، چشمه مرزن گشت و کوه و غار هیکل از دیدنیهای طبیعی خوانسار هستند. همچنین امامزاده احمدبن محمدبن علی النقی، امامزاده سیدمحمود، امامزاده سید صالح، مسجد جامع خوانسار، خانه ابهریها، مدرسه مریم بیگم صفوی (همسر شاه طهماسب)، مقبره باباپیر، مقبره حلیمه و نرگش، پل ساسان، تپه آریاییها، مسجد آقا اسدالله و بازار قدیمی از جاذبه های تاریخی و جاهای دیدنی خوانسار محسوب میشوند.
نویسنده: فرناز رهبران رنجبر
عکسهای گالری از ویکیمدیا و گوگل مپ؛ عکاسان: مهدی شکراللهی، فرید عطار، بابک عینی
