کلات نادری یکی از شهرهای زیبا و تاریخی استان خراسان رضوی است که با شنیدن نام آن به یاد نادرشاه افشار میافتیم. کلات نادری شهری در میانکوههای هزار مسجد است و این شهر زیبا و تاریخی در فاصله ۱۴۵ کیلومتری مشهد قرار دارد. این شهر زیبا آثار تاریخی زیادی دارد که مهمترین آنها کلات نادری است. اطراف باغ کلات نادری را کوههای بلند و صعبالعبور احاطه کرده است. مسیر مشهد به کلات نادری یکی از زیباترین جادههای ایران است که این مسیر بهتنهایی یکی از زیباترین جاذبههای طبیعی این منطقه است.
کلات نادری را بیشتر بشناسید:
درباره کلات نادری
عکس از گوگلمپ (عکاس: محسن موسویزاده)
کلات نادری در شمال شرقی استان خراسان رضوی واقعشده است، فاصله مشهد تا کلات نادری کیلومتر است و این جاده یکی از پرپیچوخم ترین و زیباترین جادههای منطقه است. کلات نادری از شمال بهوسیله تپهماهورهایی به طول ۱۸۰ کیلومتر با کشور ترکمنستان هم جوار است. کلات نادری از جنوب به کوه هزار مسجد و مشهد، از شرق به سرخس و از غرب به درگز محدود میشود. کلات نادری مساحتی برابر با ۳.۵۱۸ کیلومتر مربع دارد و شامل ۱۴۰ آبادی است.
لغت کلات به معنی «آبادی و زیستگاه بر فراز کوه» است و همان طور که از اسمش پیدا است، این شهر در منطقهای خوش آبوهوا واقعشده است. بخش زیادی از جمعیت کلات نادری به گویش کرمانجی صحبت میکنند. محل اصلی سکونت کرمانج های خراسان، در شهرها و روستاهای خراسان شمالی و خراسان رضوی است.
بخش زیادی از جمعیت کلات به گویش کرمانجی صحبت میکنند. محل اصلی سکونت کرمانج های خراسان، در شهرها و روستاهای خراسان شمالی و خراسان رضوی است.
آب و هوای کلات نادری
عکس از گوگلمپ (عکاس: ابوذر حاتمی یزد)
آبوهوای کلات نادری معتدل کوهستانی است و ارتفاع آن از سطح دریا برابر با ۲۱۰۰ متر است. بارش مستمر باران در فصلهای بهار و پاییز منجر به رونق کشاورزی در این منطقه شده است. بزرگترین درههای عمیق ایران در منطقه روستای قله زو واقع، در شهرستان کلات نادری قرار دارند.
تاریخچه کلات نادری
عکس از گوگلمپ (عکاس: محمد جهانبخشی)
کلات، به سرزمین دژهای نفوذناپذیر مشهور است و دلیل انتخاب کلات توسط نادر هم همین ویژگی منحصربهفرد آن بوده است. کاخ خورشید را میتوان، کاخ و گنجینه گنجهای نادر دانست. تخت طاووس، الماس کوه نور، الماس دریای نور و گنجهای حاصل از لشکرکشی او به هندوستان در تاریخ شهره عام است. نادر زمانی که هند را فتح کرد، در برابر دریافت کلید گنجینه هندیان پذیرفت که حکمرانی را از حاکم هند نگیرد و او حاکم هند بماند. سپس گنجینهای آنچنان ارزشمند با خود به ایران آورد که تا ۳ سال تمام ایرانیان از پرداخت مالیات معاف شدند.
زمانی که نادرشاه افشار به حکومت خراسان رسید، ایران با بیکفایتیهای حکومتی زیادی روبهرو بود، نادر تلاش کرد تا ایرانیان را باهم متحد کند و تمام مهاجمان در مرزها را به عقب راند.
آداب و رسوم مردم کلات نادری
عکس از وبسایت 55online.news (عکاس: نامشخص)
مراسم عروسي و آداب و رسوم آن در منطقه كلات، امروز هم در ميان اقوام و طوایف مختلف همچنان ارزش خود را حفظ کرده است، چون با شيوه و سبکهایی به اجرا درمیآید كه از سدههای گذشته به نسل حاضر رسيده و در ميان اين مردم حفاظتشده است. در مراسم ازدواج زنان و مردان از پوششهای بومی و سنتی منطقه به رنگهای مختلف استفاده میکنند و با بهرهگیری از سازهای سنتي از جمله دهل، سرنا، قشمه و... به رقص و شادی میپردازند.
لباس محلی کردهای منطقهی لایین و کلات نادری شبیه لباس اقوام ترکمن بوده و کاملا متفاوت از لباس سایر کردهای خراسان است. علت این مسئله را میتوان نزدیکی این منطقه به مناطق ترکمن نشین مرز ایران و تاثیر آن در طول تاریخ دانست. زنان کلات نادری از ابریشم برای بافت لباسهای خود استفاده میکنند و رنگی که در لباس آنها بسیار دیده میشود، رنگ قرمز است. دختران کرمانجی شالهای تکرنگ با شلوارهایی بنفش میپوشند، دختران متأهل شال قرمز و مشکی و نوعروسها چادرشب سبز یا زرد بر سر میاندازند. زنان مسن لباسهایی تیره و کتهایی کوتاه بر تن میکنند.
سوغات و صنایع دستی کلات نادری
عکس از ویکیمدیا (عکاس: Nenad Stojkovic)
از صنایع دستی کلات نادری میتوانیم به فرش و گلیمهای پشمی و لباسهای پشمی با رنگهایی زنده و زیبا اشاره کرد.
سوغات و محصولات کلات نادری انواع برنج، عسل طبیعی، روغن کنجد، کره محلی، روغن زرد، گردو است. غذاهای محلی کلات نادری عبارتاند از آش کوریا، کاچی محلی.
جاهای دیدنی کلات نادری
عکس از گوگلمپ (عکاس: میثم شفیعی)
یکی از محبوبترین آثار تاریخی ایران، مجموعه کلات نادری یا کاخ خورشید است. کاخ خورشید، بنایی ۳ طبقه است که اسیرهای هندی آن را ساختند. این کاخ ۱۲ اتاق دارد که داخل هر اتاق تزییناتی از نقاشی و گچبری دیده میشود. در میان این تزیینات، تصاویری از شاهزادگان نادری هم به چشم میخورد.
جاذبههای تاریخی کلات نادری مسجد کبود گنبد، عمارت خورشید، کتیبه نادری، بند نادری، برج و باروی دربند ارغونشاه، خانه گبرها در سررود، تپه تاریخی حسن احمد، آبانبارهای روستای خشت است. از دیگر جاهای دیدنی کلات نادری باید به آبشارهای قرهسو، آبشارهای چرم، جنگل پسته خواجه، روستای بابا رمضان اشاره کرد.
نویسند: فاطمه محمدی
