روزشمار: ۱ شهریور؛ روز بزرگداشت ابوعلی سینا و روز پزشک

پزشکان با ادای یک سوگند متعهد می‌‌شوند به نجات زندگی‌ بیماران بپردازند، اما رسالت آن‌ها تنها محدود به قابلیت و توانایی علمی پزشکی نمی‌شود، بلکه یک پزشک ماهر علاوه بر داشتن تخصص در امر خطیر پزشکی باید به ویژگی‌های دیگری نظیر بردباری، رازداری، نیک خلقی، مهارت‌های ارتباطی و ... آراسته باشد.

به مناسبت فرا رسیدن اول شهریورماه که در ایران مصادف با روز پزشک است و همچنین به پاس تالیفات و خدمات ارزنده بوعلی سینا، پزشک نام‌آور ایرانی به بررسی روز پزشک در ۵ کشور جهان می‌پردازیم:

آمریکا

در آمریکا ۳۰ مارس برای بزرگداشت پزشکان و تقدیر از خدمات ارزنده آن‌ها اختصاص داده شده است، به‌گونه‌ای که در این تاریخ و سال ۱۸۴۲ دکتر لانگ برای نخستین ‌بار داروی بیهوشی «اتر» را در عمل جراحی به‌عنوان بیهوش ‌کننده استفاده کرد. در آن روز دکتر لانگ، اتر را برای یک بیمار تجویز کرد و سپس وی را تحت عمل جراحی قرار داد. این در حالی است که بیمار پس از به هوش آمدن اقرار کرد که طی جراحی هیچ دردی احساس نکرده است. این در حالی است که در ۳۰ مارس سال ۱۹۵۸ مصوبه «بزرگداشت روز پزشکان» توسط مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید و در سال ۱۹۹۰ این قانون در مجلس نمایندگان و مجلس سنا نیز معرفی شد. از آن زمان تاکنون ۳۰ مارس در تقویم رسمی این کشور به‌عنوان روز پزشک نام‌گذاری شده است.

ویتنام

در کشور ویتنام برای نخستین بار روز پزشک در تاریخ ۲۷ فوریه سال ۱۹۵۵ جشن گرفته شد و از آن زمان تاکنون همین روز برای تجلیل از پزشکان در نظر گرفته شده است. این در حالی است که «نگوین تان دونگ» نخست‌وزیر ویتنام، وظایف مسئولان و مقامات پزشکی را بهبود خدمات پزشکی و درمانی و افزایش سطح آگاهی بیماران عنوان کرد.

کوبا

در کشور کوبا روز ۳ دسامبر که یادآور تولد «کارلوس جوان فینلی» است، به روز پزشک اختصاص داده شده است. وی که یک پزشک و دانشمند کوبایی تبار بود به‌عنوان پیشگام تب زرد در جهان معروف است. وی برای نخستین بار در سال ۱۸۸۱ تئوری پشه ناقل تب زرد را عنوان کرد. در بیماری تب زرد، پشه ناقل بدن فرد را نیش زده و پس از آن با نیش زدن فرد سالم بیماری را به وی انتقال می‌‌دهد. این در حالی است که فینلی پشه Aedes را مسئول انتقال ارگانیسم انتقال مولد تب زرد شناسایی کرد و تئوری وی منجر به ارائه پیشنهادهایی برای کنترل جمعیت پشه‌ها به‌منظور شیوه کنترل و جلوگیری از گسترش بیماری شد.

هند

در کشور هند روز پزشک مصادف با اول ژوئیه است که به‌دلیل تجلیل از دکتر «بیدهان چاندرا روی»، پزشک افسانه‌ای و دومین وزیر ایالت بنگال غربی نام‌گذاری شده است. وی در تاریخ اول ژوئیه سال ۱۸۸۲ متولد شد و در همین تاریخ و سال ۱۹۶۲ در سن ۸۰ سالگی جان خود را از دست داد. چاندرا روی در تاریخ ۴ فوریه ۱۹۶۱ به دریافت بالاترین مدال غیرنظامی این کشور مفتخر شد. این در حالی است که هر سال روز اول ماه ژوئیه به مناسبت روز پزشک در هند تعطیل است. وی پزشک برجسته و یکی از مهم‌‌ترین مبارزان آزادی هند است که در زندگی بسیار پرمخاطره‌‌آمیز خود سرآمد و در حرفه‌‌اش بسیار ماهر بود. دکتر روی پس از فارغ‌التحصیلی از کالج پزشکی کلکته به‌عنوان معاون آن دانشگاه انتخاب شد و پس از آن به سیاست روی آورد، کمی بعد به‌عنوان وزیر ارشد بنگال غربی انتخاب شد و تا زمان مرگ خود این حرفه را حفظ کرد. بنابراین به همین مناسبت روز تولد وی به‌عنوان روز پزشک در هند جشن گرفته می‌شود.

ایران

در ایران روز اول شهریورماه که هم‌زمان با زادروز تولد ابوعلی سینا است برای روز پزشک در نظر گرفته شده است. «ابوعلی حسين بن عبداللَّه بن حسين بن علی بن سينا» معروف به شيخ الرئيس، از حكمای بزرگ و علمای نامدار جهان و پزشكان اسلام است. ابوعلی سینا از مشهورترین و تاثیرگذارترین فیلسوفان و دانشمندان ایران است که آثارش در زمینه فلسفه ارسطویی و پزشکی اهمیت بسیار دارد. شيخ ۴۵۰ کتاب به زبان‌‏های فارسی و عربی در زمینه‌های گوناگون نوشته ‌است و تاليفات فراوان دارد كه اشارات، شفا، حكمت عرشيه، قضا و قَدَر و لغةالعَرَب و... از آن جمله‌‏اند. از معروف‌ترین کتاب‌هایش کتاب شفا، دانشنامه علمی و فلسفی جامع و کتاب قانون یکی از کتاب‌های معروف ابن سینا در زمینه علم پزشکی است. وی در سوم ماه صفر سال ۳۷۰ قمری در بلخ به دنيا آمد. از کودکی به یادگیری علوم زمان پرداخت و به طبیعت، گیاهان و حیوانات علاقه خاصی داشت و اوقات فراغت خود را در دشت و صحرا به جستجو و کسب تجربه می‌پرداخت. ‏بدین صورت از دوران کودکی به خواص گیاهان دارویی و طبابت علاقه‌مند شد. ابن سینا از حیث نیروی جسمانی، مردی نیرومند بود و به همین خاطر از کار کردن احساس خستگی نمی‌کرد، وی همچنین از لحاظ نیروی ذهنی و تفکر نیز بسیار نیرومند بود، به‌گونه‌ای که در سن هجده سالگی توانست تمامی دانش‌های زمان خود را فرا گیرد.

هرگاه با مسئله سختی مواجه می‌شد با وضو به مسجد شهر می‏‌رفت و حلّ آن مسئله را از خداوند می‌‏خواست. ابوعلی سينا به سبب معالجه بيماری «امير نوح بن منصور سامانی»، مقرب پادشاه شد. شيخ از اين فرصت استفاده كرد و به كتابخانه دربار راه يافت. در مدت عمر ابوعلی سينا، وقايع متعددی بر او گذشت كه از وزارت تا زندان را در برداشت. سرانجام اين دانشمند شهير و فيلسوف كبير در ۵۸ سالگی در همدان درگذشت و در همان شهر مدفون شد.

در همین روز:

انقعاد معاهده «اَرزَنة‌الروم» ميان ايران و عثمانی (۱۲۳۸ قمری)