کاخ پوتالای تبت؛ کاخی بر فزار ابرها

تبت که نام قدیمی آن لهاسا بوده، در قدیم کشوری مستقل بوده است؛ اما در حال حاضر بخشی از کشور چین است. تبت روی فلاتی بلند به نام فلات تبت قرار دارد. این فلات، مرتفع‌ترین فلات جهان شناخته می‌شود. ارتش آزادی‌بخش خلق چین در سال ۱۹۵۰ به تبت حمله کرد. 

در آن زمان در تبت حکومتی دین سالار به رهبری دالایی لامای چهاردهم برقرار بود. تبت حکومتی دین‌سالار به رهبری دالایی‌لامای چهاردهم داشت. دالایی لامای از آن زمان در هند و در تبعید است. اکثر مردم تبت از این موضوع نگران و ناراحت هستند که سیاست‌های دولت چین سبب محو شدن فرهنگ بومی آن‌ها شده است.

کشور تبت و خصوصا شهر لهاسا از مراکز مذهبی مهم است و نیایشگاه‌ها و بت‌کده‌های عظیم آن زیارتگاه بوداییان جهان است. از دید دالایی لاما چین متهم به نسل‌کشی فرهنگی در قبال مردم تبت است. از زمانی که چین، تبت را اشغال کرده بیش از ۵۰ سال می‌گذرد. مردمان تبت هنوز در تلاش هستند تا فرهنگ و آداب و رسوم خود را حفظ کنند، اما برای مردمان یک کشور اشغال شده، این کار بسیار سختی است. فرهنگ تبت مرموز است و شگفت‌انگیز در فیلم «هفت سال در تبت» که بر اساس داستان‌های واقعی یک کوهنورد اتریشی ساخته شده، نشان می‌دهد که چطور یک نوجوان ۱۴ ساله می‌تواند رهبر تبت باشد. تبتی‌ها خیلی اهل عبادت هستند. صومعه‌ها و معبدهای تبت هنوز پا برجا هستند، اما زیر سایه فرهنگِ کمونیستیِ چین هر روز بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرند. این کشور شبیه هیچ جای دیگری نیست جز خودش. سفر به تبت مانند سفرهای معمولی نیست. به خاطر همین دلایل سفر به این کشور توسط چین بسیار محدود شده است و به سختی می‌توان به آنجا رسید.

«بام جهان»  بدون شک یکی از هیجان‌انگیز ترین مقصد ها در آسیا است. جایی که منشا افسانه‌های زیادی بود. منطقه‌ای پر از منظره های فوق‌العاده و مردمی با فرهنگ خاص که در هیج جایی از دنیا پیدا نمی‌شود. هوای خیلی تمیز، بلندترین ارتفاعات دنیا، دریاچه‌ها، رودخونه‌ها و دره‌های معروف تنها جاذبه‌های این منطقه نیستند. زندگی ساده و سنتی بودایی‌های تبت یکی از اصلی‌ترین دلایل سفر به این کشور است.

وقتی خاطرات کسایی که به تبت رفتن رو بشنوید، می‌بینید که بخش بزرگی از آن در مورد مردم این سرزمین  است که چطور با ساده‌ترین امکانات در سخت‌ترین شرایط  آب‌و‌هوایی و سیاسی زندگی می‌کنند. شاید «کاخ پوتالا» بهترین مکانی باشد که هم نشان‌دهنده فرهنگ اصیل مردم و هم معماری خاص تبتی است. این بنا ثبت جهانی شده هر ساله تعداد زیادی از گردشگرها و زائران آیین بودایی را به خود جذب می‌کند.

چرا کاخ پوتالا شهرت جهانی پیدا کرد؟

کاخ پوتالا یکی از معروف‌ترین صومعه‌های مقدس در جهان است. پوتالا در ارتفاع ۴۵۰۰ متری از سطح دریا، مرتفع‌ترین کاخ در جهان به حساب می‌آید. این بنای ۱۳۰۰ ساله‌ی در اصل به‌عنوان یک حرکت عاشقانه توسط سینگتسن گامبو پادشاه تبتی برای ازدواج با شاهزاده خانمی به نام وینچانگ از سلسله تانگ چین ساخته شد. بعد از اینکه در تبت راهب‌ها به سلطنت رسیدند، کاخ گسترش یافت و تبدیل به محل اقامت زمستانی برای دالایی لاما و زمانی که دالایی لامای آخر در سال ۱۹۵۹ به تبعید در هند فرستاده شد، دولت چین آن را بازسازی و در نهایت آن را به یکی از زیبا‌ترین موزه‌های دنیا تبدیل کرد.

با این حال، کاخ پوتالا یکی از نمادهای منطقه و یک مکان محبوب برای بوداییان در سراسر جهان باقی ماند. نام پوتالا از یک کوه مقدس در هند گرفته شده، جایی که گفته می‌شود بودای دلسوز در آنجا ساکن بوده است. سالانه هزاران نفر از زائران مذهبی پیرامون کاخ  دور می‌زنند و مناسک مذهبی خود را با به حرکت در آوردن دانه‌های تسبیح و درخواست نعمت و برکت از خداوند انجام می‌دهند. بسیاری از آن‌ها صدها کلیومتر را با پای پیاده به این منطقه می‌آیند تا فقط ادای احترام را به جای آورنده باشند.

این کاخ زیبا بیش از ۱۰۰۰ اتاق، ۱۰.۰۰۰ کتیبه‌ی نقاشی شده، ۶۹۸ نقاشی دیواری و هزاران مجسمه نفیس ساخته شده از جواهرات و فلزهای گران‌ها دارد که آن را به یکی از معروف‌ترین معابد مذهبی در جهان تبدیل کرده است. در داخل کاخ، مقبره هشتاد دالایی لاما، صدها کتیبه مقدس بودایی و زیارتگاه‌های متعدد وجود دارد. چراغ های کُره‌ای راهرو‌ها را روشن می‌کنند و راهب‌های نگهبان تقریبا در نزدیکی هر اتاق عمومی مستقر هستند برای اینکه اطمینان حاصل شود که اصالت تاریخی ینا سالم باقی می‌ماند و کسی چیزی به سرفت نبرد.

این بنا به دو قسمت تقسیم شده است: کاخ قرمز و کاخ سفید. ساختمان اولی به‌عنوان بخش مذهبی و دومی به‌عنوان بخش اداری به کار می‌رود. این بناها به معنای واقعی کلمه دارای رنگی قرمز و سفید هستند؛ یک از این ساختمان‌ها پوشیده‌تر است و رنگ آن از ماده‌ای که ترکیبی از رنگ شیر، عسل و شکر است در هر پاییز دوباره رنگ می‌شود. کاخ پوتالا در سال ۱۹۹۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و در سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ در گسترش آن، معابد کناری آن یعنی معبد جوکانگ و کاخ نوربولینگکا به ترتیب به‌عنوان یکی از آثار میراث جهانی به این فهرست اضافه شدند. معبد جکانگ مقدس‌ترین معبد در تبت محسوب می‌شود و معبد نور بالینکا محل اقامت تابستانی سابق دالایی لاما بود. همه این سه سازه، تجسم واقعی از فرهنگ تبت است و علی‌رغم آسیب‌های ناشی از صدمات انسانی و بلاهای طبیعی همچنان سالم هستند و از بُعد معنوی هم در طول قرن‌های مختلف جایگاه خود را حفظ کرده‌‌اند و دست نخورده باقی ماندند.

چگونه می‌توانیم  به این کاخ رسید؟

با پرواز به «فرودگاه لهاسا گونگار» (Lhasa Gonggar) یا  گرفتن یک قطار به تبت می‌توانید به کاخ‌ها برسید. بازدیدکنند‌ها برای ورود به تبت با هواپیما یا قطار باید از طریق یک آژانس گردشگری محلی مجوز اقامت از اداره گردشگری تبت  (به مدت ۱۴ روز) اقدام کنند، در غیر این صورت امکان ورود به کشور تبت وجود ندارد. این نکته مورد خیلی مهم برای سفر به این منطقه این است که علاوه بر نیازمند بودن اخذ ویزای چین یا نپال، لازم است مجوز ورود جداگانه‌ای نیز برای تبت گرفته شود. در ضمن فعلا امکان تنهایی سفر کردن به تبت وجود ندارد و تنها همراه تور ممکن است. به هر ترتیب با توجه به زمان‌گیر بودن این عوامل، برنامه‌ریزی درستی برای سفر خود انجام دهید.

قوانین بازدید از این کاخ‌ها چیست؟

همه بازدیدکنندها باید با یک گروه گردشگری از کاخ پوتالا دیدار کنند. به هر یک از گروه‌ها اجازه ماندن در داخل محوطه تنها به مدت یک ساعت داده می‌شود و کسی هم اجازه عکس‌برداری ندارند. در حالی که کاخ و معابد کناری این بنا جاذبه‌های گردشگری زیادی هستند، بسیاری از افراد حاضر در این بنا زائرهای تبتی هستند که برای دعا و درخواست حاجت به  این مکان‌های آمده‌اند.

بهترین زمان برای سفر کی هست؟

لهاسا به‌عنوان یکی از مرتفع‌ترین شهرهای جهان می‌تواند در زمستان کاملا یخ‌زده باشد،‌ در نتیجه تابستان بهترین زمان برای بازدید است. ماه‌های ژوئن تا آگوست پربازدیدترین ماه‌ها برای این بنای ثبت جهانی شده است. هتل‌های تبت خیلی زود پر می‌شوند. این امر دو دلیل اصلی دارد. اول آنکه ظرفیت این هتل‌ها نسبتا کم است، دوم هم به استقبال زیاد گردشگران از این منطقه، برمی‌گردد؛ به هر ترتیب سعی کنید حداقل یک ماه زودتر کارهای لازم را برای سفر به تبت انجام دهید.  همچنین دقت کنید که منطقه‌ی تبت با میانگین ارتفاع ۴۵۰۰ متری از سطح دریا، مرتفع‌ترین سکونت‌گاه بشر روی زمین است. مسلما چنین ارتفاعی، موجب کاهش فشار هوا و کمبود اکسیژن می‌شود. هوای این منطقه تا ۴۰ درصد اکسیژن کمتری دارد. به همین دلیل ضربان قلب و آهنگ دم و بازدم دچار اختلال می‌شود. این در حالی است که بدن پس از مدتی به این شرایط عادت خواهد کرد؛ اما تا آن زمان حواس‌تان به این امر باشد تا با آمادگی به استقبال این شرایط بروید. یکی از عوامل موثر در بهبودی این وضعیت نوشیدن آب زیاد است.