روزشمار: ۳۱ شهریور؛ روز جهانی صلح

روز جهانی صلح همه‌ساله در ۲۱ سپتامبر برپا می‌شود. سازمان ملل متحد این روز را روز جهانی صلح اعلام کرده است. این تاریخ در پنجاه‌ و هفتمین جلسه مجمع عمومی انتخاب شد. در گذشته و بر اساس قطعنامه ۳۶/۶۷ به تاریخ ۳۰ نوامبر ۱۹۸۱ سومین سه‌شنبه سپتامبر، روز بازگشایی جلسات عادی مجمع عمومی به عنوان روز جهانی صلح انتخاب شده بود. این روز به صلح اختصاص دارد، به طور ویژه به نبود جنگ و خشونت می‌پردازد و ممکن است گاهی منجر به به یک آتش‌بس موقت در مناطق جنگی برای دسترسی به کمک‌های انسان‌دوستانه شود. این روز اولین بار در سال ۱۹۸۲ برپا شد و از آن زمان توسط بسیاری کشورها، گروه‌های سیاسی، گروه‌های نظامی و افراد مختلف ادامه یافته است.

روز جهانی صلح در حالی فرا می‌رسد که بخش‌هایی از زمین درگیر جنگ و ویرانی‌اند و خطر حمله‌های تروریستی مردمان بسیاری از سرزمین‌ها را تهدید می‌کند.

با وجود این اوضاع و احوال اما زنگ صلح، مطابق هر سال، روز بیست و یکم سپتامبر در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک به صدا درخواهد آمد.

برای افتتاح «زنگ صلح» در مقر سازمان ملل در شهر نیویورک به صدا درمی‌آید. این زنگ از سکه‌های اهدایی کودکان از تمام قاره‌ها به جز آفریقا ساخته شده است، و هدیه‌ای از سوی انجمن سازمان ملل ژاپن جهت یادآوری «هزینه انسانی جنگ» است. در کنار زنگ نوشته‌ شده است:

زنده باد صلح مطلق جهانی.

افراد می‌توانند برای بزرگداشت روز بین‌المللی صلح، کبوتر سفید صلح بپوشند که مدال‌هایی به شکل کبوتر صلح، محصول سازمانی ناسودبر در کانادا است.

سال ۱۹۸۱، دولت بریتانیا و کاستاریکا لایحه‌ای به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه کردند تا یک روز خاص به برزگداشت «صلح» در تقویم اختصاص داده شود. هدف از ارائه این لایحه «بزرگداشت و تقویت ایده‌های صلح» اعلام شده بود.

سال ۱۹۸۲ اما اولین سالی بود که همه کشورهای دنیا روز جهانی صلح را با موضوع «حق همه انسان‌ها در برخورداری از صلح» جشن گرفتند.

سازمان ملل متحد شعار روز جهانی صلح امسال را، «مشارکت برای صلح، کرامت انسانی برای همه» اعلام کرده است.

بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل نیز به مناسبت این روز پیامی داده است:

من همه دولت‌های متخاصم را دعوت می‌کنم تا سلاح‌های خود را به زمین بگذارند و آتش‌بسی جهانی را به نظاره بنشینند.

بان‌کی‌مون معتقد است دست‌یابی به صلح جهانی بدون حمایت دولت‌ها، جوامع انسانی، بخش خصوصی، انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی امکان‌پذیر نیست.

در ادبیات قدیم پارسی صلح هم‌معنای لغت آشتی و به معنای مقابل حرب و جنگ آمده است، در دوران معاصر مفهوم صلح گسترش یافته و با تفکرهای شرق آسیایی و بعدها تفکرات مسیحی که صلح درونی را معرفی کرده‌اند آمیخته شده است در این مفهوم صلح شرایطی آرام، بی‌دغدغه و خالی از تشویش، کشمکش و ستیز است. صلح یک آرمان جهانی تلقی می‌شود، صلح یک مفهوم مطلق نیست و می‌تواند بسته به دیدگاه دینی و فرهنگی تعریف متفاوتی داشته باشد. به همین ترتیب از جنبه‌های مختلفی می‌توان صلح را مطالعه کرد. شامل مسائل مربوط به جنگ، خلع سلاح و کنترل تسلیحات نظامی و سایر موضوعات.

به گفته باروخاسپینوزا، صلح به معنی نبود جنگ نیست بلکه فضیلتی است که از نیروی جان مایه می‌گیرد و همان طور که آزادی به معنای زندانی نبودن نیست صلح هم به معنی نبود جنگ نیست. مفهوم صلح را با آتش‌بس نباید اشتباه گرفت. آتش‌بس به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن طرفین درگیر در یک مناقشه به صورت یک‌طرفه یا دوطرفه تحت شرایط خاص از جنگیدن دست می‌کشند. صلح به معنای پایان دادن به مناقشه و قطع جنگ است.

رسیدن به صلح در یک جنگ به طور کلی به دو روش میسر است. جنگیدن و وادار کردن طرف مغلوب به پذیرش صلح خود یکی از راه‌های رسیدن به صلح است که به صلح رومی معروف است. در این وضعیت طرف پیروز و یا مجموعه‌ای از قدرت‌های بی‌طرف شرایطی را به عنوان شرایط صلح تنظیم می‌کنند که معمولاً به نفع سمت پیروز است. راه دیگر رسیدن به صلح با کمک مذاکرات سیاسی و یا فعالان صلح است. آرمان جهانی صلح دوستان حفظ صلح در سطح جهان است ولی در واقعیت همیشه جنگها و مناقشات وجود داشته‌اند و به وجود می‌آیند و آنچه صلح دوستان دنیا به دنبالش هستند ترک مناقشات و برقراری صلح در این مناقشات است.

در روزگاری، صحبت از صلح جهانی است که خشونت و جنگ، ترور و تروریسم، فقر و مهاجرت، بی خانمانی و آوارگی، استبداد و خودکامگی بسیاری از دولت‌ها و حکومت‌ها، نقض مکرر و مستمر حقوق بشر و نهادینه شدن آن در بسیاری از مناطق جهان، شورش‌ها و اختلافات مذهبی و قومی، تحریم‌های بین‌المللی دارویی، بهداشتی و غذایی علیه بسیاری از کشورها، برخلاف منشور ملل متحد و میثاق‌های بین‌المللی و تعهدات بین‌المللی دولت‌ها، کم‌رنگ شدن روزافزون صلح و عدالت جهانی و بین‌المللی و اخطارها و هشدارهای سازمان‌های بین‌المللی، حقوق بشری و حقوق‌دانان و کارشناسان بین‌المللی در این‌باره همه و همه بیانگر فاصله و نشانه‌های نگران‌کننده بین وضعیت موجود و تاسف‌بار کشورها و جهان و وضعیت مطلوب و عدالت‌خواه و صلح‌جوی جهانی است و خود، زنگ خطری بر وضعیت مزبور و لزوم برون‌رفت از بحران‌ها و نابهنجاری‌های سیاسی و حقوقی داخلی و بین‌المللی کشورها و تلاش نهادین و فراگیر برای حرکت در مسیر «صلح و عدالت پایدار و جهانی» است، آن گونه که زیبنده این روز به عنوان «روز جهانی صلح» باشد.

در همین روز:

• حمله رژيم بعث عراق به جمهوری اسلامی ايران و آغاز جنگ تحميلی هشت ساله (۱۳۵۹ شمسی)
• آغاز هفته دفاع مقدس
• تولد «كريستف كلمب» دريانورد و مكتشف معروف ايتاليایی (۱۴۵۱ میلادی)
• امضای قرارداد صلح بلگراد ميان اتريش و امپراتوری عثمانی (۱۷۳۹ میلادی)
• اشغال شهر «مدرس» هند توسط نيروهای استعماری فرانسه (۱۷۴۶ میلادی)
• مرگ «هيپولت آدولف تن» فيلسوف و مورخ مشهور فرانسوی (۱۸۹۳ میلادی)
• زادروز «قوام نكرومه»؛ مبارز نامی و پايه‏‌گذار استقلال غنا (۱۹۰۹ میلادی)
• روز ملی و استقلال «مالت» از استعمار انگلستان (۱۹۶۴ میلادی)
• روز ملی و استقلال «بليز» از استعمار انگلستان (۱۹۸۱ میلادی)
• روز ملی و استقلال «ارمنستان» از اتحاد جماهير شوروی سابق (۱۹۹۱ میلادی)