روزشمار: ۲۳ شهریور؛ درگذشت «محمدبن عمر واقدی» مورخ معروف
«محمدبن عمر واقدی‌الاسلمی» از مردم مدینه بود و در آخر سال ۱۳۰ هجری قمری در ایام خلافت مروان‌بن محمد متولد شد. او یکی از برجسته‌ترین مورخین و سیره‌نویسان سده دوم و سوم هجری بود. مادر او نوه یک تاجر و خواننده ایرانی در مدینه بود. او آگاهی گسترده‌ای درباره رخدادهای تاریخی داشته و بسیاری از تاریخ‌نگاران از پژوهش‌های او بهره‌ها برده‌اند.
واقدی از موالی بود و در سال‌های پایانی فرمانروایی امویان زاده شد. در آینده به برمکیان پیوست. در روزگار مأمون به قضاوت رسید. نوشته‌های او منبع اصلی بسیاری از تاریخ‌نویسان بوده است. اثر نامدار او که امروزه در دست نیست تاریخ کبیر نام داشته که طبری در نگارش تاریخش از آن بهره برده است. همچنین کتابی هم درباره صحابه و تابعین داشته که آن هم برجا نمانده است. تنها نوشته او که اکنون در دست است کتاب‌المغازی است.
ابو عبدالله محمد بن عمر واقدی وی تا سال ۱۸۰ هجری قمری که از مدینه به عراق آمد در آن شهر مشغول فعالیت در زمینه‌های سیره و مغازی و... بود. وی در یکی از سفرهای هارون به حج را هنما و بلد او برای آگاه کردنش از مدینه و شهادت‌گاه‌ها و سایر آثار عصر رسول اکرم (ص) شد که سخت مورد تعجب هارون قرار گرفت و به او هزار درهم داد. و «یحیی‌بن خالد برمکی» به او گفت هر وقت خواستی می توانی به دیدار ما بیایی. سال‌ها بعد واقدی بنا به دلایل معیشتی و مضیقه مالی شهر مدینه را به سوی عراق ترک کرد و از آن پس از الطاف و بخشش‌های یحیی‌بن خالد بهره‌مند شد. واقدی، قاضی عسگر مهدی (محله‌ای در شهر بغداد) بود. او در دوره مأمون و هارون همین شغل را داشت و پس از سه سال قضاوت در سال ۲۰۷ هجری قمری، درگذشت.
مقام علمی و منزلت دانش او در تاریخ اعم از مغازی و سیره و فتوح مورد تایید و تحسین همگان است. با این همه نزد رجال‌شناسان نام خوشی نداشت و معروف به جاعل حدیث بود. رجال‌شناسان هر کدام به نحوی از او انتقادی کردند. اما توانایی واقدی در مورد آنچه که مربوط به تاریخ است، قابل تقدیر است. ابن سعد و خطیب بغدادی او را عالم به مغازی می‌دانند و ابن ندیم او را در اخبار و سیرت آگاه‌تر از دیگران می‌داند.
بدون شک واقدی، حافظ بخش مهمی از اخبار تاریخی، به ویژه اخبار تاریخی متعلق به مکتب مدینه است که آنها را به بغداد آورد و وارد شریان تاریخ‌نویسی عمومی کرد. آنچه ثابت شود از واقدی است، اهمیت بررسی را دارد و می‌تواند میراث مهمی برای تاریخ‌نگاری اسلامی باشد.
واقدی دارای دو برده زر خرید بود که شبانه‌روز برایش می‌نوشتند. او همچنین چند کاتب داشت از جمله ابن سعد صاحب طبقات و ابو اسحاق کاتب واقدی و... پس از مرگ او ششصد قفسه کتاب از او برجای ماند. واقدی در علم فقه نیز تبحر داشت. کاتب و منشی او، «ابن سعد بغدادی»، اطلاعاتی راجع به زندگی او برای ما به جای گذاشته است.
آثار واقدی
- التاریخ‌المغازی
- فتوح‌الشام
- فتوح‌العراق
- مقتل‌الحسین
- السیره
- ازواج‌النبی
- الرده والدار
- حرب‌الاوس و الخزرج
- صفین
- وفاةالنبی
- امر الحبشةالفیل
و ...
در همین روز:
- مجمع عمومی شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در انجمن شهر تشکیل شد. (۱۳۴۹ شمسی)
- افتتاح خانه عكاسان ايران (۱۳۷۳ شمسی)
- درگذشت »شيون فومنی»؛ شاعر مشهور گيلانی (۱۳۷۷ شمسی)
- درگذشت استاد «مرتضی راوندی» پژوهشگر و مورخ نامی معاصر (۱۳۷۸ شمسی)
- گشایش معبد ژوپيتر در كاپيتولينوس (كاپيتولاين هيل) در شهر «رم» (۵۰۹ پیش از میلاد)
- ساختن دیوار «هادریانوس» در بريتانيا (۱۲۲ میلادی)
- پايان جنگهای ۲۴ ساله بين امپراتوری ايران و روم (۶۲۷ میلادی)
- وقوع نبرد «منصوره» در جريان جنگهای صلیبی بين فرانسه و مصر (۱۲۵۰ میلادی)
- اختراع آسانسور در آمريكا (۱۷۸۰ میلادی)
- اعلام موقت شهر نيويورک به عنوان پايتخت ايالات متحده (۱۷۸۸ میلادی)
- نخستين تصادف اتومبيل منجر به مرگ (۱۸۹۹ میلادی)
- انتشار عکس کارهای هنری ماقبل تاريخ (۱۹۴۰ میلادی)
- حمله ارتش ايتاليا به كشور ليبی در جريان جنگ جهانی دوم (۱۹۴۰ میلادی)
- بمباران كاخ سلطنتی باكينگهام در لندن توسط لوفت وافه (نيروی هوایی آلمان) (۱۹۴۰ میلادی)
- آغاز حمله آلمانی‌ها به استالينگراد (۱۹۴۲ میلادی)
- فرود اولين سفينه مه‌‌نورد شوروی به نام لونیک ۲ در سطح كره ماه (۱۹۵۹ میلادی)
- امضای توافقنامه سازش ميان ساف - تل‌‌آ‌ويو (۱۹۹۳ میلادی)
- انفجار بمب در مسكو (۱۹۹۹ میلادی)