بازی جدید فروشندگان بلیط هواپیما؛ تداوم چالش‌ها

رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ خبر داد که قیمت‌ بلیط هواپیما در برخی مسیرهای پرتقاضا تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته و کمیاب هم شده است. کمی بعد، پیشنهاد افزایش قیمت بلیط هواپیما تا ۱۰۰ درصد از سوی انجمن شرکت‌های هواپیمایی مطرح شد و به‌دنبال آن با اعلام آمادگی سازمان‌ هواپیمایی برای اصلاح نرخ و چراغ سبز مجلس در این خصوص، نگرانی‌ها شدت گرفت.

سرانجام خرداد ماه امسال ستاد تنظیم بازار، مجوز افزایش ۲۹ درصدی قیمت بلیط هواپیما را صادر کرد. با این وجود، برخی ایرلاین‌ها اعلام کردند که با این افزایش قیمت موافق نیستند و درخواست افزایش بیشتری دارند. سازمان هواپیمایی کشوری اما ایرلاین‌ها را به رعایت سقف قیمتی تعیین‌شده ملزم کرد.

به‌دنبال این کشمکش‌ها، هفته گذشته (اواسط تیر ۱۴۰۲) در برخی رسانه‌ها خبر افزایش مجدد ۹ درصدی قیمت بلیط هواپیما منتشر و مقرر شد ایرلاین‌ها ۱۰ روز قیمت‌ها را بر اساس همان افزایش ۲۹ درصدی نگه دارند و پس از آن می‌توانند ۹ درصد به بهای بلیط اضافه کنند.

«جعفر یازرلو»، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، درباره اختلاف برداشت از نحوه اعمال ۲۹ درصد افزایش قیمت بلیط هواپیما توضیح داد:

 ابتدا باید ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت نظرشان را بر پایه اختلاف برداشت اعلام کنند و در صورتی که آن‌ها نظر دهند که ۹ درصد روی نرخ پایه اعمال شود، این اتفاق می‌افتد اما اگر با افزایش ۹ درصدی مخالفت کنند، همان ۲۹ درصد افزایش اتفاق خواهد افتاد و نه بیشتر؛ بنابراین این موضوع به نظر مراجع ذی‌صلاح برمی‌گردد.

به هر روی، افزایش قیمت بلیط هواپیما و کمبود بلیط، چالش‌های زیادی را برای مردم و ایرلاین‌ها به وجود آورده و به نظر می‌رسد حل این مشکل نیازمند مشخص شدن هرچه سریعتر سرانجام ماجرا و تثبیت قیمت‌ها است.

کمبود و گرانی بلیط‌ پروازهای چارتری

برای بررسی بیشتر وضعیت فروش بلیط هواپیما در کشور به سراغ «نازنین جلیلی نسب»، سرپرست بخش عملیاتی شرکت خدمات مسافرت هوایی پته، رفتیم.

این فعال صنعت هوایی کشور در خصوص چالش‌های مربوط به کمبود بلیط پرواز و افزایش قیمت بلیط‌ها به خبرنگار کجارو گفت:

بیشترین چالشی که با آن مواجه هستیم مربوط به پروازهای چارتری است. پروازهای سیستمی سریعا ظرفیتشان تکمیل می‌شود و اکثر پروازها [دارای ظرفیت]، چارتری هستند. در خصوص پرواز چارتری نیز یک محدودیتی وجود دارد و از آنجایی که معمولا چارتر کننده می‌خواهد پرواز را روی تور ارائه دهد و هتلش را پر کند، به این راحتی پرواز تک باز نمی‌کند و زمانی هم که پرواز تک باز می‌کند با نرخ بالاتر از میزان مصوب باز می‌کند که مسافران امکان خرید بلیط با این مبلغ را ندارند.

وی ادامه داد:

در نتیجه این رویکرد، در پروازها یا با ظرفیت کم یا با قیمت بالا مواجه هستیم. در این زمینه نیز شرکت‌های فروش بلیط نمی‌توانند اقدامی صورت دهند. در کل به نظرم مشکل کم بودن پروازها وجود دارد و از سوی دیگر مسئله افزایش قیمت نیز هست.

جلیلی نسب در پاسخ به این پرسش که «سازمان هواپیمایی و سایر مراجع مربوطه برای حل این مشکل چه اقدامی می‌توانند صورت دهند» گفت:

به نظرم با توجه به اینکه در شرایط فعلی، اکثر پروازها چارتری هستند باید محدودیت‌هایی برای ارائه پرواز به‌صورت چارتری در نظر گرفته شود و اعمال قیمت‌های مصوب طرف توجه قرار گیرد. به این ترتیب، همان طور که آژانس‌های فروش بلیط تحت فشار قرار می‌گیرند، چارترکننده‌ها نیز تحت فشار قرار گیرند و نخواهند توانست نرخ بالاتر از مصوب باز کنند.

توجه داشته باشید که چارترکننده‌ها چون پرواز به خودشان تعلق دارد روی پروازهای خود تام الاختیار هستند. به نظرم حداقل می‌توانند یکسری پروازها را برای هتل و تورشان بگذارند و یکسری از پروازها را به مسافرانی که می‌خواهند صرفا از بلیط استفاده کنند، اختصاص دهند. فکر می‌کنم اگر کنترلی در این زمینه از سوی سازمان هواپیمایی کشوری وجود داشته باشد این امکان وجود دارد که این مشکل را مرتفع کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که «جهش نرخ ارز و به‌دنبال آن گران شدن ناگهانی قیمت پروازهای خروجی چه تاثیری بر تقاضا برای سفرهای خارجی داشته است» نیز گفت:

در حال حاضر بیشتر پروازهای خارجی مجموعه ما مربوط به کاربرانی است که در کشورهای دیگر اقامت دارند و روی پروازهای توریستی سطح فروش بسیار پایین است و سفرها به کسانی محدود می‌شود که به‌دلیل شرایط کاری و اقامتی ناچار به سفر هستند. بنابراین می‌توانم بگویم که تقاضا برای پروازهای توریستی بسیار کاهش یافته است.

زیان شرکت‌های خدمات مسافرتی از وضعیت موجود

گران شدن و کمیاب شدن بلیط هواپیما در برخی مسیرهای داخلی تبعات نامطلوبی برای شرکت‌های خدمات مسافرتی در پی داشته است.

نگار عشوریان، کارشناس دیجیتال مارکتینگ شرکت خدمات مسافرت هوایی پته، در پاسخ به این پرسش که «این شرکت مسافرتی با توجه به کمبود بلیط و گران شدن پروازها با چه چالش‌های مواجه است» به خبرنگار کجارو گفت:

شرکت خدمات مسافرت هوایی پته با توجه به اینکه سعی می‌کند همواره ارزانترین بلیط را ارائه دهد، قطعا با چالش‌هایی مواجه شده‌ است. توجه داشته باشید که تمام جنبه‌های تبلیغاتی شرکت ما روی این مسئله است که ارزانترین بلیط‌های [هواپیما] را ارائه می‌دهد؛ اما دست مجموعه هم تا یک جایی باز است.

وی ادامه داد:

اگرقیمت بلیط‌های ارائه شده را از حد مشخصی پایین‌تر بیاوریم، قطعا جریمه می‌شویم و این مسئله برای ما اتفاق هم افتاده است. در واقع (در این مدت) از سویی سعی بر این بود که شعارمان را حفظ کنیم و بگوییم ارزان‌ترین هستیم و از سوی دیگر با این مسئله مواجه بودیم که قیمت بلیط هواپیما داشت افزایش پیدا می‌کرد و با توجه به قوانین دامپینگ (در صورت ارائه قیمت، زیر کف تعیین شده) جریمه می‌شدیم. بنابراین به نظرم چالش منبع مارکتینگ در این زمینه وجود داشته است.

کارشناس دیجیتال مارکتینگ شرکت خدمات مسافرت هوایی پته، در خاتمه ابراز داشت:

در خصوص مسیرهای پروازی، برای یک مدتی پروازها به‌شدت کم شد و یک سری از مسیرها نیز کلا پروازشان وجود نداشت.

با توجه به چالش‌های عدیده موجود در زمینه کمبود بلیط و بالا بودن قیمت هواپیما در قیاس با درآمد مردم، می‌توان گفت که وضعیت فعلی، بدون شک نیاز به اصلاحاتی مشخص دارد.

از سوی دیگر ارائه بلیط چارتری صرفا روی تورها، ساکنان مناطق گردشگر محور کشور همچون کیش را با مشکل مواجه کرده است. در واقع کیشوندان که اصولا نیازی به گرفتن تور و هتل ندارند همواره با چالش تهیه بلیط چارتری به مقصد جزیره مواجه می‌شوند و رفت‌وآمد آن‌ها به شهرهای ایران برای دید و بازدید با بستگانشان به مشکل می‌خورد.

به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری مناسب در صنعت هوایی، افزایش خطوط و ایرلاین‌ها و سامان دادن وضعیت بلیط‌های چارتری می‌تواند از جمله اقداماتی باشد که برای عبور از شرایط فعلی در نظر گرفته شود.

نظر شما در خصوص قیمت‌ها و شرایط تهیه بلیط هواپیما چیست؟ مهمترین مشکلات این حوزه را چه می‌دانید و فکر می‌کنید برای حل این چالش‌ها چه اقداماتی باید صورت گیرد؟