مقبره چنگیزخان مغول کجاست؟
نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۷/۱ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۴/۲۰ توسط پوریا محمدی پیوند به‌روزرسانی شده است.
چنگیزخان مغول یکی از افرادی است که مادر زمین، بابت تولدش به‌خود نمی‌بالد. او که خون‌ریزترین پادشاه فاتح تاریخ بود، تمایل نداشت که کسی از محل دفنش باخبر شود. طبق افسانه‌های موجود، همه حاضران در مراسم خاکسپاری او کشته شدند؛ حتی مغولان امروزی نیز با جستجو برای مقبره چنگیزخان مخالفت می‌کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا بدانید که به‌‌راستی چرا یافتن آرامگاه ابدی چنگیزخان تا این حد دشوار است؟ و دلیل اهمیت یافتنش چیست؟
فاتح بزرگ
عکس از وب‌سایت allday
چنگیزخان بنیان‌گذار و فرمانروای «امپراتوری مغولستان»، یعنی بزرگ‌ترین امپراتوری به‌هم‌پیوسته در تاریخ بود. عمده شهرت او به خاطر لشگرکشی‌ها و پیروزی‌های خونین و نیز کشتار دسته‌جمعی غیرنظامیان است.
فرمانروایی بر چین
عکس از وب‌سایت allday
چنگیزخان بیش از هر فاتح دیگری موفق به فتح سرزمین‌ها و کشورها شد، اما هرگز نتوانست چین را به‌طور کامل تحت سلطه خود درآورد. سرانجام پسر چنگیز، قوبلای خان، توانست بر چین حکمرانی کند؛ گرچه این امر فقط با متحد کردن سلسله «یوان» میسر شد.
میراث چنگیز
عکس از وب‌سایت allday
از دیگر شهرت‌های چنگیزخان، ایجاد ثبات در «جاده ابریشم» و نیز تبدیل مغولستان به قطب نظامی و سیاسی بود. امروزه هنوز هم از چنگیزخان با عنوان نمادی برای هویت مغولستان یاد می‌شود. او همچنین به خاطر متحدسازی قبایل مغول، بر پایی حکومت شایسته‌سالاری و نیز آزادیِ مذهبی همواره مورد احترام مردم مغولستان بوده است.
خاکسپاری خونین
عکس از وب‌سایت allday
بعد از مرگ چنگیزخان در سال ۱۲۲۷ میلادی، طبق افسانه‌های روایت‌شده، سربازانی که در مراسم خاکسپاری او حضور داشتند، هر کسی را که در راه مقبره او بود به قتل رساندند، سپس سازندگان مقبره او و در نهایت خودشان را نیز کشتند. چه این افسانه درست باشد چه نه، هیچ مدرکی از محل مقبره او در دست نیست. اما این را می‌دانیم که مغول‌ها به رسم سنت همواره محل دفن رهبران و بزرگان خود را مخفی نگاه می‌دارند. چنگیزخان نیز به‌طور خاص درخواست کرده بود بدون هیچ ردی دفن شود.
در جست‌و‌جوی مقبره چنگیزخان
عکس از وب‌سایت allday
یکی از مشکلات یافتن مقبره چنگیزخان این است که امپراتوری مغولستان در آن زمان بسیار بزرگ بود. عبارت «سوزن در انبار کاه» حتی نزدیک به توصیف این موضوع نیست؛ زیرا وسعت امپراتوری مغولستان در بزرگ‌ترین وضعیتش به ۳۲۹,۹۹۹,۹۹۳,۹۹۴ متر مربع می‌رسید؛ اما اکنون که این امپراتوری کوچک‌تر شده است، باز هم جستجو در دشت‌های عظیم مغولستان کار ساده‌ای نیست.
معبد و بنای یادبود چنگیزخان
عکس از وب‌سایت allday
آرامگاه فعلی چنگیزخان، معبدی است که برای زیارت او اختصاص داده شده است. در واقع این مکان یادبودی به جای مقبره اصلی است که در سال ۱۹۵۶ توسط دولت چین به سبک سنتی مغولی ساخته شد.
حوالی خانه
محققان اغلب بر این باورند که مقبره چنگیزخان در حوالی محل تولدش، یعنی «خنتی آیمگ» نزدیک به رودخانه «اونان» و کوهستان «بورخان خالدون» است.
دره خان‌ها
عکس از وب‌سایت allday
محققان در گذشته سراسر بورخان خالدون و مکان‌های دیگر را جستجو کرده و هرازان گودال کشف کرده‌اند که احتمال می‌رفت مقبره یا محل دفن بزرگان مغول باشد، اما روش‌های جدی‌تر و سخت‌گیرانه‌‌تری برای کندوکاو نیاز است؛ چراکه مردم مغولستان با هرگونه تلاش برای یافتن و نبش قبر چنگیزخان مخالف‌اند. طبق سنت باستانی، رفتن به مکان مقبره ممنوع است. باستان‌شناسان نیز به این سنت احترام می‌گذارند. یافتن محل مقبره مهم است. با این حال باستان‌شناسان نیز اجازه هیچ‌گونه حفاری غیرقانونی را صادر نمی‌کنند.
فراخوان جست‌و‌جوی عمومی
عکس از وب‌سایت allday
«آلبرت یومین لین» از مرکز علوم، هنر، معماری و باستان‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا در سان‌دیگو، راهی ساده و بدون نیاز به خشونت برای جست‌و‌جوی مقبره چنگیزخان یافته است. او پروژه‌ای را دنبال می‌کند که طی آن هر کسی می‌تواند با استفاده از تصاویر ماهواره‌ایِ باکیفیت و وضوح فوق بالا از منطقه بورخان خالدون، به یافتن نواحی احتمالی محل مقبره چنگیزخان کمک کند. اخیرا چند مورد از این یافته‌های مردمی، کمک شایانی به باستان‌شناسان کرده است. «لین» امیدوار است که این تحقیقات در نهایت به خود مقبره منتهی شود.