غذاهای سنتی استان قم

طبق اظهار نظر کارشناسان تغذیه، غذاهای سنتی استان قم بیش از ۵۰ نمونه برآورد شده است که در این مقاله به معرفی معروف‌ترین و در عین حال رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

آبگوشت قنبید یا کلم قمری

قنبید که در واقع از کلمه‌ی قمنبید (نبات قم)، گرفته شده است؛ آبگوشتی سنتی و از محبوب‌ترین و رایج‌ترین خوراک‌هایی است که توسط مردم استان قم تهیه و طبخ می‌شود. این غذای خوش‌طعم با ترکیب نخود، لوبیا سفید، سیب‌زمینی، قنبید، لیمو عمانی، گوجه‌فرنگی، گوشت، پیاز، نمک و زردچوبه طبخ می‌شود. برخی مواقع برای بهتر شدن رنگ آبگوشت از رب گوجه فرنگی نیز استفاده می‌شود. مردم استان قم، این غذای اصیل را همراه سبزی‌خوردن، پیاز، ماست یا انواع ترشیجات میل می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم، در صورت سفر به این شهر زیارتی، از آبگوشت‌ قنبید، حتما میل کنید.

آبگوشت هویج برگه

طعم و بوی آبگوشت، آن هم از نوع هویج برگه، هوش از سر هر غذا دوستی خواهد برد. این غذای فوق‌العاده و سنتی، یکی از مغزی‌ترین و در عین حال دوست‌داشتنی‌ترین غذاهایی است که در برنامه‌ی غذایی مردم استان قم یافت می‌شود. آن‌ها با مخلوط هویج قمی (رنگ این هویج زرد است)، برگه، لوبیا قرمز، گوشت با استخوان، پیاز، نمک، زردچوبه و نعنا خشک، به تهیه و تدارک این آبگوشت مقوی می‌پردازند. عطر نعنا داغ و ترکیب آن با مواد اولیه، بسیار عالی و خوشمزه به نظر می‌رسد.

آش قونبیه (آش قنبید یا کلم‌سر)

از آش‌هایی است که در ماه مبارک رمضان، میهمان سفره‌ی افطار مردم استان قم است. کارشناسان تغذیه بر این باورند که میل کردن این غذای مقوی، انرژی و مواد مغزی بدن را در طی ساعات روزه‌داری تامین می‌کند. مردم استان قم، با استفاده از نخود، لوبیا، عدس، پیاز، کلم، قنبید، سبزی آش (اسفناج، جعفری، تره)، زردچوبه و فلفل، به طبخ آن می‌پردازند.

آش پتله (آش جو)

از دیگر غذاهای موردعلاقه‌ی مردم استان قم به شمار می‌رود. غذایی که بر پایه‌ی جو، یکی از رایج‌ترین غلات مصرفی تهیه می‌شود. مردم این استان، برای طبخ آش پتله ابتدا جو را خیس می‌کنند تا پوست آن جدا شود. سپس با ترکیب جو و سبزی آش، کشک، پیاز، نمک و ادویه‌های دلخواه دیگر به طبخ این غذای سنتی می‌پردازند.

ماش ماشک

این غذای سنتی نیز به‌عنوان غذای رژیمی در بین خانواده‌های استان قم، شناخته شده است. طبق نظریه‌ی کارشناسان تغذیه، به‌دلیل داشتن کالری نسبتا کم این غذا، خوردن آن به افرادی با اضافه‌ی وزن یا در حال رژیم توصیه می‌شود. همچنین به‌دلیل حضور هویج، ماش و پیاز که از منابع مهم تامین فیبر بدن است، یکی از غذاهایی است که می‌تواند کمک شایانی در پیشگیری یا کنترل بیماری‌هایی نظیر دیابت و چربی خون، داشته باشد. مردم استان قم برای طبخ ماش ماشک از ماش، هویج قمی، گوشت، نمک، فلفل و زردچوبه استفاده می‌کنند.

ماشاب

از دیگر آش‌های سنتی در رژیم غذایی مردم استان قم محسوب می‌شود. این غذا نیز، نمونه‌ی کاملی از یک خوراکی مقوی و سرشار از فیبر و مواد مورد نیاز بدن انسان به شمار می‌آید. غذایی فوق‌العاده خوش‌طعم، خوش‌بو و لذیذ که از طرفداران بسیاری نیز برخوردار است. مردم این شهر با استفاده از ماش، لوبیا چشم بلبلی، پیاز، نمک، زردچوبه، عدس، سیب‌زمینی، برنج، گندم، فلفل، آب گوشت و کشک و نعنا داغ به تهیه‌ی این غذای مقوی می‌پردازند.

دمپختک قمی

دمپختک یا دم‌پختی یکی از غذاهای سنتی استان قم محسوب می‌شود. این غذا علاوه بر طعم و عطر فوق‌العاده‌ای که دارد از طرفداران بسیاری نیز برخوردار است. سالاد شیرازی، پیاله‌ای از ترشی لیته یا ترشی مخلوط و پیاله‌ای از ماست با سبزی‌خوردن، از جمله خوراکی‌هایی هستند که در کنار میل کردن این دمپختک عالی و لذیذ، سرو می‌شوند. البته گاهی اوقات مردم استان قم، با پختن نیمروی زرده طلایی و قرار دادن آن روی دمپختک، طعم بی‌نظیری به آن می‌بخشند. آن‌ها برای تهیه‌ی این غذای فوق‌العاده لذیذ و راحت از برنج، لپه باقالای زرد، زعفران دم‌کرده، پیاز، زردچوبه، نمک، کره، روغن و فلفل استفاده می‌‌کنند. نوش جان.

مغزابه

مغزابه یا مغزآب، یکی دیگر از غذاهای سنتی و محلی استان قم محسوب می‌شود. غذایی که از نظر تامین انرژی بدن انسان به‌دلیل حضور گردو، بسیار مقوی و قابل‌توجه کارشناسان غذایی قرار گرفته است. مردم استان قم، برای طبخ این غذای لذیذ و دوست‌داشتنی از گردو، چغندر، بادمجان، دوغ کشک، نعنا خشک، پیاز، نخود، روغن، نمک و زردچوبه استفاده می‌کنند. قطعا از ترکیب این مواد مغزی و خوش‌طعم، جز غذایی لذیذ و دل‌پسند، انتظار دیگری نباید داشت.

پتله پلو

پتله‌ پلو، غذایی سنتی و متعلق به روستای زبزگان از توابع دستجرد است. این غذای محلی بسیار لذیذ بوده و از طرفداران بسیاری بین مردم روستا نشین استان قم، برخوردار است. شاید اکثر جوانان امروز این استان، حتی نام آن‌ را هم نشنیده باشند، ولی اگر از سالمندان استان قم بپرسیم، قطعا با میل و رغبت و به‌طرز کاملا اشتهاآوری از این غذای خوشمزه تعریف می‌کنند. آن‌ها این غذا را با استفاده از برنج، بلغور گندم، سیب‌زمینی، پیاز، عدس، کشمش، روغن، فلفل، نمک، زردچوبه و زعفران تهیه می‌کنند. از نکات مهم در مورد این غذا، می‌توان به خاصیت فوق‌العاده‌ی آن اشاره کرد که بنابر نظر کارشناسان تغذیه، برای کاهش یا جلوگیری از امراض قلبی و چربی خون به‌دلیل حضور زعفران بسیار مفید بوده، برای افراد چاق بسیار کم کالری و حاوی آهن به‌دلیل عدس مصرف شده در تهیه‌ی آن است. عطر و بوی زعفران در کنار طعم شیرین کشمش و بلغور پخته شده‌ی گندم، لذیذ و دوست‌داشتنی به نظر می‌رسد.

اشکنه‌ی سیب‌زمینی

اشکنه در انواع مخلتف و با روش‌های متفاوتی تهیه و طبخ می‌شود. تنوع جالبی از آن نیز در استان‌های سراسر کشور، به‌عنوان غذایی سنتی و محلی طبخ و مورد استفاده‌ی مردم قرار می‌گیرد. اما اشکنه‌ی سیب‌زمینی مختص مردم استان قم بوده و به‌عنوان غذای محلی این استان شناخته شده است. آن‌ها برای تهیه‌ی این غذای محلی از سیب‌زمینی، پیاز، تخم‌مرغ، شنبلیله، آرد، روغن، نمک، زردچوبه، آب و نمک استفاده می‌کنند. البته با توجه به ذائقه‌ی اعضای خانواده، ممکن است تغییراتی در مواد اولیه‌‌ی این غذا، ایجاد شود که تاثیر چندانی در طعم اصلی آن، ایجاد نمی‌کند. این خوراک مقوی، غالبا در فصول سرد سال مانند پاییز و زمستان مصرف می‌شود.

قاقاناخ (قیقاناخ: نوعی خاگینه)

در شهرهای مختلف کشور، خاگینه یا قاقاناخ‌هایی به روش‌های مختلف طبخ می‌شود. در استان قم نیز با توجه به ذائقه و سلیقه‌ی افراد خانواده، این غذا با کمی تفاوت نسبت به سایر استان‌های کشور تهیه می‌شود. غذایی که به‌عنوان خوراک محلی و سنتی استان قم، محسوب می‌شود. قاقاناخ که غذایی خوش‌طعم، دوست داشتنی و بسیار پرطرفدار در بین مردم استان قم است، بسیار ساده و در مدت زمانی کوتاه تهیه و آماده می‌شود. شاید از دلایل محبوبیت این غذا، سرعت تهیه‌ی بالای آن است. مردم این استان با ترکیب موادی چون شیر، تخم‌مرغ، آرد سفید سبوس‌دار، پیازچه خشک شده، زردچوبه و روغن به طبخ این غذای فوق‌العاده می‌پردازند. متخصصان تغذیه به‌دلیل انرژی و کالری زیاد، آنرا به افراد با اضافه وزن بالا توصیه نمی‌کنند. همچنین این غذا به‌دلیل وجود شیر و تخم‌مرغ از میزان قابل‌توجهی پروتئین برخوردار است که برای کودکان با وزن پایین، پیشنهاد بسیار خوب و مناسبی است.

آبگوشت یخنی بادمجان

آبگوشت یخنی بادمجان از دیگر غذاهای سنتی تهیه شده در استان قم است. خوراکی از خانواده‌‌ی آبگوشت، سرشار از پروتئین حیوانی به‌دلیل حضور گوشت و پروتئین گیاهی به خاطر حبوبات مصرفی از بهترین گزینه‌های پیشنهادی به کودکان در حال رشد، نوجوانان و زنان باردار و شیرده خواهد بود. البته مصرف این غذا به میزان زیاد، به افراد با اضافه وزن بالا توصیه نمی‌شود. مردم این استان برای تدارک آن به گوشت، عدس، لوبیا‌چیتی، به، بادمجان، پیاز، آب انار، نمک و ادویه‌ نیاز دارند. به‌رغم پروتئین  فراوانی که در این غذا یافت می‌شود، به‌دلیل حضور استروژن موجود در لوبیا چیتی و نخود مصرف بیش از حد آن به خانم‌ها توصیه نمی‌شود.

کوفته‌ی قمی

در سراسر کشور، با توجه به اقلیم و فرهنگ غذایی مردم، کوفته‌های متنوع با مواد اولیه‌ی مختلفی تهیه و طبخ می‌شود. در رژیم غذایی مردم استان قم نیز نوعی کوفته‌ی سنتی وجود دارد که به نام کوفته‌ی قمی مشهور است. غذایی کاملا بومی و بسیار لذیذ و خوش‌عطر که علاقه‌مندان بسیاری را نیز در سراسر استان، از آن خود کرده‌ است. آن‌ها برای تهیه‌ی این غذای خوشمزه از برنج پخته، سبزی کوکویی تازه، شوید، ترخون خشک، شنبلیله خرد شده، نخود فرنگی یا باقلای سبز، گوشت چرخ‌کرده (ترجیحا بدون چربی)، پیاز، روغن، رب گوجه‌فرنگی، آبغوره، سیر و ادویه استفاده می‌کنند. طعم ترش این غذا، لذتی به‌یادماندنی را برای اعضای خانواده، به یادگار خواهد گذاشت. توصیه می‌کنیم هنگام سفر به استان قم، حتما از این غذای عالی، میل کنید.

استان قم همانند بسیاری از استان‌های کشور عزیزمان ایران، از غذاها و خوراک‌های سنتی بسیار زیادی برخوردار است. اما آنچه در این مقاله ارائه شد، مشهورترین و در واقع رایج‌ترین غذاهای سنتی این استان به شمار می‌روند. با توجه به معرفی خوراک‌های سنتی این خطه از کشور، اگر علاقه‌مند به آشنایی با شیرینی‌های سنتی مردم این استان نیز هستید، منتظر مقاله‌ی بعدی کجارو باشید.

منبع: تهیه شده در کجارو