غذاهای سنتی استان اردبیل (قسمت دوم)

در بخش اول غذاهای سنتی استان اردبیل، برخی از غذاهای رایج و سنتی این استان معرفی شد. در ادامه به معرفی تعداد دیگری از این خوراکی‌های لذیذ و بومی خواهیم پرداخت.

چیغیرتما نوعی غذای محلی و مخصوص استان اردبیل است که در برنامه‌ی غذایی بسیاری از شهرهای کشور نیز با نام‌های دیگری رایج و شناخته شده است. چیغیرتما در زبان آذری به‌معنای اضافه کردن تخم‌مرغ در آخرین مرحله‌ی طبخ غذا است که معمولا به املت گوجه‌فرنگی شهرت دارد. هرچند تنوع جالب و دوست‌داشتنی از انواع چیغیرتما در کشور توسط بانوان کدبانو و خوش‌ذوق ایرانی تهیه و طبخ می‌شود، مانند چیغیرتمای بوقلمون، دومبالان چیغیرتما و ...اما آنچه به‌عنوان غذای بومی و محلی استان اردبیل مشهور و شناخته شده‌ است، چیغیرتمای مرغ نام دارد. بانوان کدبانوی این استان زیبا و دوست‌داشتنی برای طبخ غذای محلی و سنتی خود، علاوه بر پیاز، روغن، تخم‌مرغ، گوجه‌فرنگی، نمک، فلفل و کره از مرغ نیز در طبخ آن استفاده می‌کنند که به چیغیرتمای مرغ معروف است. تهیه و آماده‌سازی این غذای سنتی بسیار آسان و لذت‌بخش است. پیشنهاد می‌کنیم، فرصت را از دست ندهید و در منزل چیغیرتمای مرغ اردبیل را تهیه و میل کنید. نوش جان...

تنوع آش و غذاهای آبکی در استان اردبیل جالب و ستودنی است. غذاهایی مقوی، سالم و در عین حال لذیذ و خوش‌عطر که هوش از سر هر انسانی خواهد برد. آش شیر یکی دیگر از غذاهای سنتی و بومی استان اردبیل است. البته آش‌‌ شیر در مناطق دیگری از کشور از جمله استان آذربایجان شرقی و شهرستان تبریز نیز به‌عنوان غذای بومی و سنتی محسوب شده و طرفداران بسیاری را از آن خود کرده‌است. قطعا کلسیم موجود در شیر برای سلامت استخوان‌های بدن لازم و ضروری است که می‌توان با میل کردن این آش خوشمزه به این مهم دست یافت. آشپزهای استان اردبیل با استفاده از شیر، گندم پوست‌شده، نخود، نمک، فلفل، گردو، کشمش و بادام به طبخ این غذای سنتی و بومی می‌پردازند. البته برخی از مادران هنرمند استان اردبیل با توجه به ذائقه‌ی افراد خانواده، مواد اولیه‌ی ترکیبی را اضافه یا حذف می‌کنند.

از مسائل ژنتیکی و موروثی که بگذریم، ذائقه‌های مختلف نسبت مستقیمی با اقلیم محل سکونت افراد خواهند داشت. وضعیت آب و هوا، پوشش گیاهی و مواد اولیه‌ی بومی از جمله عوامل دیگری است که در شکل گرفتن سلایق غذایی افراد، موثر و قابل‌توجه است. استان اردبیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و به‌دلیل نوع اقلیم مناسب خود، از تنوع غذایی منحصربه‌فردی برخوردار است. ترشی‌قرمه غذایی است محلی و سنتی استان اردبیل که احتمالا به‌دلیل استفاده از مواد اولیه‌ی آن به این نام شهرت یافته است. مادران و زنان کدبانو و هنرمند استان اردبیل با استفاده از پیاز، زردچوبه، گوشت قرمز، لوبیا چشم‌بلبلی، آلوچه‌ی خورشتی، زعفران و رب گوجه‌فرنگی این غذای محلی را تهیه و طبخ می‌کنند. مردم این خطه از سرزمین ترشی‌قرمه را با برنج، سبزی‌خوردن و ماست میل می‌کنند. البته می‌توان با توجه به ذائقه‌ی افراد خانواده، چاشنی‌های دیگری را با این غذای لذیذ و خوشمزه سرو کرد.

یارما یا بلغور گندم، از غلات مفید و تامین‌کننده‌ی مواد مغذی و مورد نیاز بدن انسان به شمار می‌آید. غذاهای متنوعی با استفاده از این ماده‌ی ارزشمند تهیه و طبخ می‌شود که می‌توان به انواع آش، پلو، دسر و شیرینی اشاره کرد. دمی‌یارما غذایی است سنتی و بومی استان اردبیل که به‌دلیل حضور بلغور گندم از طعمی دوست‌داشتنی و لذیذ برخوردار است. آشپزهای این استان با ترکیب موادی مانند: بلغورگندم، هویج، سیب‌زمینی، رب گوجه‌فرنگی، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، روغن، نمک، زردچوبه و فلفل به طبخ و تهیه‌ی این غذای خوش‌عطر و پرطرفدار بومی می‌پردازند. بلغور گندم به‌دلیل خواصی همچون تقویت سیستم دفاعی بدن، درمان یبوست، کمک به بهبود و تنبلی عملکرد روده‌ها و تاثیر فراوان در ترمیم سلول‌های پوستی همواره مورد توجه کارشناسان تغذیه و سلامتی قرار گرفته و یکی از بهترین مواد مصرفی خوراکی خواهد بود.

تاس‌کباب یکی از غذاهای اصیل ایرانی است که در دو نوع مختلف تاس‌کباب مرغ و گوشت تهیه و طبخ می‌شود. تاس‌کباب مرغ غذای سنتی و بومی استان اردبیل محسوب شده و به‌دلیل طعم و عطر فوق‌العاده‌ای که دارد، از محبوبیت فراوانی بین خانواده‌های این استان برخوردار است. ترکیب موادی مانند: گوشت سینه و ران مرغ، سیر، موسیر، زنجبیل تازه، پودر زیره، چوب دارچین، گردو، تخم‌ گشنیز، روغن زیتون، دارچین، عسل، گشنیز، زعفران و فلفل چیلی نتیجه‌ای شگفت‌انگیز و اشتهاآور درپی خواهدداشت و آن هم غذایی است لذیذ و خوشمزه به نام تاس‌کباب مرغ اردبیل که همراه نان، ماست و دیگر چاشنی‌های موردعلاقه‌ی مردم این خطه از کشور میل می‌شود. احتمالا به‌دلیل صرف زمان نسبتا زیاد و استفاده از مواد اولیه‌ی مختلف در تهیه و طبخ این غذای سنتی، دفعات کمتری را نسبت به سایر غذاهای مصرفی، در برنامه‌ی غذایی روزانه‌ی اعضای خانواده از آن خود کند. اما طعم شگفت‌انگیز و فوق‌العاده‌ی تاس‌کباب مرغ اردبیل، ارزش صرف زمان را خواهد داشت.

مصرف انواع گیاهان و گل‌های خوراکی، به بخشی از فرهنگ و آداب غذایی مردم سراسر جهان تبدیل شده است. با پیشرفت تکنولوژی در تمامی زمینه‌ها بویژه در بخش پزشکی، بررسی خواص گیاهان و سبزیجات خوراکی، امکان‌پذیر و میسر است. همین امر می‌تواند بشر را به استفاده از مواد غذایی سالم، مغذی و مفید راهنمایی و یاری دهد. در استان اردبیل نوعی آش محلی و سنتی تهیه و طبخ می‌شود که بانوان کدبانوی این استان با استفاده از نسترن وحشی آن‌ را آماده می‌کنند. گیلدیک آشی، نامی است که به این غذای سنتی اختصاص یافته و طرفداران خاص خود را دارد. آشپزهای استان اردبیل با استفاده از نسترن وحشی، آلبالوی خشک، آلوخشک، قیصی، حبوبات پخته ( نخود، لوبیاقرمز، عدس، لوبیاچیتی و لوبیاسفید)، کوفته ریزه تهیه شده با گوشت چرخ‌کرده، برنج، رشته‌ی آشی، روغن، نعناع، نمک، زردچوبه و گردو به طبخ این غذای لذیذ و سنتی می‌پردازند.

هویج یکی دیگر از مواد خوراکی مغذی و بسیار مفید است که همواره مصرف آن از سوی پزشکان و کارشناسان تغذیه و سلامتی، توصیه شده است. مهم‌ترین خاصیت هویج به‌دلیل ویتامین A موجود در آن است که از ویتامین‌های مورد نیاز بدن به شمار می‌آید. انسان‌ها نیز استفاده از این ماده‌ی شگفت‌انگیز را در اولویت‌های برنامه‌ی غذایی خود قرار داده و به روش‌های مختلفی آن‌ را مصرف می‌کنند. خورشت هویج یکی دیگر از غذاهای سنتی و اصیل استان اردبیل است که طرفداران بسیاری را در سراسر این استان از آن خود کرده‌است. البته ناگفته نماند که این غذا یکی از خوراک‌های محلی و سنتی شهر تبریز نیز محسوب شده و خانواده‌های بسیاری در این شهر زیبا و دوست‌داشتی به طبخ و تهیه‌ی آن می‌پردازند. می‌توان این غذا را با استفاده از هویج، گوشت قرمز، روغن، پیاز، زعفران، رب گوجه‌فرنگی، نمک، آبلیمو و آبغوره تهیه کرد.

غذایی بسیار مقوی و لذیذ که معمولا هنگام فصول سرد سال تهیه و مصرف می‌شود. این غذای سنتی یکی دیگر از خوراکی‌های محلی و بومی استان اردبیل محسوب می‌شود که به‌دلیل استفاده از شیره‌ی خرما و بلغور گندم بسیار مغذی و مناسب حفظ سلامت بدن به شمار می‌آید. البته این غذای اصیل در استان‌ آذربایجان نیز به‌عنوان غذایی محلی و سنتی شناخته می‌شود که علاوه بر فصول سرد سال یکی از غذاهای رایج طبخ‌شده در شب یلدا محسوب می‌شود. مردم استان اردبیل با استفاده از بلغور گندم، آرد، کره، شیره‌ی خرما، دارچین و شکر به طبخ و تدارک خشیل می‌پردازند. طعم شیرین این غذای بومی بسیار مطبوع و فوق‌العاده است. پیشنهاد می‌کنیم این خوراک دوست‌داشتنی را در منزل تهیه کرده و از میل کردن آن در کنار اعضای خانواده‌ی خود لذت ببرید.

در ارائه‌ی این مقاله سعی شد تا به معرفی برخی از راج‌ترین و محبوب‌ترین غذاهای سنتی و بومی استان اردبیل بپردازیم. امید است توانسته باشیم به این مهم دست یابیم. اگر علاقه‌مند به شیرینی‌های سنتی این استان زیبا و دوست‌داشتنی کشور هستید، منتظر مقالات بعدی کجارو باشید.

تهیه شده در کجارو