دیدنی های چابکسر

در سفر به چابکسر از کجا دیدن کنیم؟

چابکسر یکی از بخش‌های شهرستان رودسر در استان گیلان است که دو دهستان به نام‌های اوشیان و سیاهکلرود دارد و مرکز آن، شهر چابکسر است. شهر چابکسر از شمال به دریای خزر، از شرق به شهرستان رامسر در استان مازندران، از جنوب به رشته کوه البرز و از غرب به بخش کلاچای از شهرستان رودسر محدود می‌شود. این شهر در مرز استان گیلان و مازندران در کوتاه‌ترین فاصله بین جنگل کوهستانی و دریا (حداکثر ۱,۳۰۰ متر) قرار دارد و همین ویژگی، آن را به یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری در شمال کشور با مناظری چشم‌نواز تبدیل کرده است.

شهر چابکسر با مرکز استان گیلان، شهر رشت حدود ۱۰۰ کیلومتر (دو ساعت رانندگی)، با مرکز استان مازندران، شهر ساری حدود ۲۷۰ کیلومتر (چهار ساعت و نیم) و با شهر تهران از مسیر جاده چالوس، ۲۲۰ کیلومتر (چهار ساعت و نیم) فاصله دارد. 

چابکسر در گذشته با نام «چابکنار» شناخته می‌شد که به‌معنای کنار دریا است؛ این نام به‌تدریج به چابکسر تبدیل شد. هفت کیلومتر ساحل ماسه‌ای، چشم‌اندازهای بکر جنگلی و آثار تاریخی و فرهنگی از جمله جذابیت‌های این شهر برای گردشگران هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و بازارهای محلی چابکسر را به شما معرفی کنیم.

چشمه دمکش

_{منبع عکس: وب‌سایت رهبال آسمان. عکاس: ناشناس}

چشمه دمکش در غرب چابکسر و در فاصله حدود هشت کیلومتری (۱۵ دقیقه رانندگی) از شهر در روستای فکجور اوشیان قرار دارد؛ چشمه‌ای که از قدیمی‌ترین جاذبه‌های این منطقه به شمار می‌آید و در ملکی شخصی متعلق به خانواده مهدوی واقع شده است. آب در این باغ از گودال بزرگی با عمق نامشخص در پای درخت افرا شبیه گردابی بیرون می‌ریزد، در پای درختان جاری می‌شود، سپس به طرف پایین‌دست روستا می‌رود و دیگر باغ‌های روستا را نیز سیراب می‌کند.

چشمه دمکش از گذشته از جاذبه‌های مطرح چابکسر بوده است؛ به‌طوری که اندیشمندانی همچون شیخ بهایی و گردشگرانی مانند رابینو در گذشته برای بازدید و بررسی ویژ‌گی‌های آن به این منطقه آمده‌اند. آب چشمه دمکش دارای خواص درمانی است و برای درمان برخی بیماری‌ها نظیر کم‌خونی و سنگ کلیه به کار می‌رود. جالب است بدانید چشمه دمکش در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است؛ چشمه‌ای که نام آن در لیست معدود چشمه‌های با آب بدون املاح در خاورمیانه به چشم می‌خورد. باران‌های زمستان و آب‌شدن برف‌ها در بهار تاثیر بسیاری روی میزان آب چشمه دارند؛ به همین دلیل، چشمه در زمستان و اوایل بهار در پرآب‌ترین حالت خود (دبی ۵۷۲ لیتر بر ثانیه) قرار دارد. تابستان‌ها، کم‌ آب‌ترین فصل چشمه دمکش با دبی حدود ۵۸ لیتر بر ثانیه است.

یکی از ویژگی‌های عجیب چشمه دمکش این است که جوشش این چشمه دائمی نیست و بدون هیچ علامتی، ناگهان متوقف می‌شود؛ در واقع ممکن است چند ساعت یا حتی چند روز، آبی از آن جاری نشود و چشمه کاملا خشک باشد؛ به همین دلیل، بسیاری از گردشگران، شانس نوشیدن آب آن را پیدا نمی‌کنند. تا به امروز هیچ دانشمندی دلیل قطع و وصل شدن آب چشمه را متوجه نشده است؛ به‌علاوه، هیچ زمان دقیقی برای قطع و وصل شدن جریان نیز در دست نیست. 

روستایی‌ها باور عجیبی درباره جوشش آب چشمه دمکش دارند؛ آن‌ها اعتقاد دارند برای آگاهی از زمان جوشش، باید به صدای طبیعت گوش کرد؛ زیرا فقط طبیعت است که می‌تواند از جوشش چشمه خبر بدهد. آن‌ها می‌گویند قبل از جوشش دوباره چشمه، دو نسیم خنک با فاصله زمانی کوتاهی از هم می‌وزند. کمی بعد از وزش نسیم، آب چشمه به‌آرامی جاری می‌‌شود.

پیاده‌روی در طبیعت اطراف چشمه دمکش، تماشای پوشش گیاهی و درختان سرسبز باغ، بازدید از چشمه بالادست در فاصله کوتاهی از چشمه دمکش، جنگل‌نوردی، عکاسی و پیک نیک از تفریحات محبوب گردشگران در این منطقه هستند. از امکانات رفاهی اطراف چشمه دمکش می‌توان به پارکینگ باغ، سرویس بهداشتی و آلاچیق اشاره کرد.

روستای فکجور

_{منبع عکس: وب‌سایت سپنجا. عکاس: ناشناس}

روستای فکجور (Fekejur)، واقع در دهستان اوشیان، از روستاهای کوچکی است که بازدید از آن، تجربه‌ای به‌یادماندنی برای شما رقم خواهد زد. بازدید از زمین‌های کشاورزی و باغ‌های مرکبات، تماشای زیبایی‌های روستا و مسیر رسیدن به آن، چشم‌اندازهای دریای خزر، مناظری از رشته‌کوه‌های البرز و بازدید از آستان امامزادگان آقا سیدمحمد و سیدنصرالله و امامزاده آقا سیدعباس از جمله تفریحات محبوب گردشگران در این منطقه هستند.

ییلاق جواهردشت

_{منبع عکس: خبرگزاری مهر. عکاس: ناشناس}

روستای ییلاقی جواهردشت در ارتفاع ۲,۵۰۰ متری از سطح دریا در دهستان سیاهکلرود واقع شده است؛ بهشتی زیبا که در تمام فصول به‌خصوص در روزهای گرم سال، گردشگران را به‌سمت خود می‌کشاند و در بیشتر روزهای سال، شاهد پدیده اقیانوس ابر است. 

قله بلند گیلان، کوه «سماسوس» با ارتفاع ۳,۶۷۸ متر از سطح دریا، که در مرز میان استان‌های گیلان و مازندران و مشرف به دریای خزر و در قسمت جنوبی جواهردشت قرار دارد، از پرطرفدارترین جاذبه‌های طبیعی این روستا است. مسیر پرپیچ و خم روستا (با عبور از روستاهای سیاهکلرود، قاسم آباد علیا و سفلا، گاوماست و چند روستای دیگر)، رودخانه «رحیم آباد»، آب و هوای فوق‌العاده، چشم‌اندازهای بی‌نظیر، مراتع و ارتفاعات روستا نظیر «ناصره دشت» و «لووه سر» با چشمه‌های فراوان و رودهای پر آب مانند «خشکه رود» و «سیاه لات»، شب‌های پرستاره و جنگل‌های هیرکانی از دیگر دلایل جذب گردشگران به این منطقه هستند.

از محبوب‌ترین تفریحات جواهر دشت می‌توان جیپ‌سواری در جاده‌های جنگلی و کوهستانی، طبیعت‌گردی در مراتع، اتراق در چشم‌اندازهای زیبا، عکاسی از مناظر بکر، صرف خوراک‌های محلی، تجربه قدم زدن در میان اقیانوس ابر، اقامت در کلبه‌های روستایی و دور از امکانات شهری و تماشای غروب را نام برد.

روستای سرولات

_{عکاس: محسن بهزادی منش}

روستای سرولات، روستایی با چند صد سال قدمت، واقع در دهستان اوشیان است که با مرکز شهر چابکسر، کمتر از هفت کیلومتر (۱۵ دقیقه رانندگی) فاصله دارد. این روستا با فضایی دنج، باصفا و ساده، چشم‌اندازهای بی‌نظیری در ارتفاع از جنگل، کوه‌ها، دریای خزر، باغ‌ها و زمین‌های پایین دست دارد و با وجود آب و هوایی دلپذیر با رطوبت کم، مردمانی مهمان‌نواز، غذاهای محلی لذیذ و طبیعتی رویایی، در سال‌های اخیر تبدیل به یکی از مقاصد پرطرفدار استان گیلان در میان گردشگران به‌خصوص در روزهای گرم سال شده است.

سرولات در کنار رودخانه‌های پرآب «آچی رود» و «کوروئه» و درست در ابتدای دامنه شمالی البرز و کوه سماموس در داخل یک دره واقع شده و راه ورودی روستاهای کوهستانی از قبیل جنگسرا، لیکلام، لیمه سرا، منه سئه، پشتاسران و چند روستای دیگر است. تماشای مناظر و چشم‌اندازهای بی‌نظیر در مسیر و در خود روستا، پیک نیک، پیاده‌روی و جنگل‌نوردی، عکاسی و شکم‌گردی در رستوران مشهور خاورخانم و دیگر غذاخوری‌های روستا از بهترین تفریحاتی هستند که می‌توانید در این منطقه به آن‌ها بپردازید.

روستای قاسم آباد

_{منبع عکس: ویکی پدیا. عکاس: Aghajanpour}

روستای قاسم آباد، واقع در دهستان اوشیان، از دیگر دیدنیهای چابکسر است که نام آن با فرهنگ و هنر منطقه گره خورده است. این روستا به‌عنوان مرکز تولید انواع پارچه‌های دست‌بافت رنگارنگ و لباس محلی گیلکی با نوارهای رنگی افقی شناخته می‌شود و مهم‌ترین پارچه تولیدی در آن، چادرشب نام دارد. چادرشب، چورشب یا لاوان نوعی پارچه پنبه‌ای، پشمی با ابریشمی است که در استان‌های گیلان و مازندارن روی دستگاهی دست‌ساز به نام پاچال به‌صورت محلی بافته می‌شود.

چادرشب‌های قاسم آباد عموما ذهنی‌باف هستند و نقشه ندارند. از طرح و نقش‌های چادرشب که همگی برگرفته از طبیعت هستند، می‌توان به شانه گل، قالی گل، گلیم گل، سرو گل، چهل چراغ، طرح پرند و بوته چرخ اشاره کرد. در گذشته، زنان شمالی در هنگام شالیکاری، چادرشب به کمر می بستند؛ اما امروزه از این محصول به‌عنوان رومیزی، پرده، روتختی و یقه و سرآستین لباس نیز استفاده می‌شود.

کیفیت و مرغوبیت محصولات تولیدی و اختصاص مراکز مختلف محلی به هنر چادرشب بافی، سبب شد تا روستای قاسم آباد در سال ۱۳۹۷ به‌عنوان روستای ملی چادرشب بافی ثبت شود. قاسم آباد پس از فشتکه خمام، روستای ملی حصیربافی، دومین روستای ملی صنایع دستی در استان گیلان است. جالب است بدانید که نام این روستا در سال ۱۳۹۸ با عنوان «روستای جهانی چادرشب بافی» در فهرست روستاها و شهرهای جهانی یونسکو نیز قرار گرفت.

_{منبع عکس: وب‌سایت یواسپیس. عکاس: ناشناس}

در حال حاضر، ۶۰۰ نفر از زنان روستای قاسم آباد به هنر چادرشب‌بافی اشتغال دارند و مراکز مختلفی نیز به‌منظور آموزش، معرفی و ترویج این هنر دستی نظیر خانه خلاقیت نساجی، کارگاه‌های چادرشب‌بافی، فروشگاه‌های صنایع دستی و موزه تخصصی چادرشب‌بافی راه‌اندازی شده‌اند. چادربافی، هنری با قدمت بیش از هزار سال است که علاوه بر قاسم آباد سفلی و علیا در برخی دیگر از روستاهای شرق گیلان و استان مازندران از جمله بندبن نیز دیده می‌شود.

رقص قاسم آبادی به‌همراه موسیقی مخصوص این منطقه نیز از شهرت فراوانی برخوردار است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بخش عمده‌ای از شهرت ملی و بین‌المللی این روستا به لباس‌های محلی قاسم‌آبادی بازمی‌گردد. کارخانه چای روستای قاسم آباد، کوچه باغ‌های زیبای روستا، چشم‌اندازهای بی‌بدیل از دشت، دریا و جنگل و قلعه بندبن از جاذبه‌های مطرح این منطقه به شمار می‌روند.

روستای لیمه سرا

_{منبع عکس: مجله جاباما. عکاس: ناشناس}

روستای لیمه سرا در نزدیکی روستای سرولات، بهشتی کوچک دیگری در چابکسر است که شهرت بسیاری در میان گردشگران دارد؛ روستایی با تفریحاتی چون شکم‌گردی، تماشای چشم‌اندازهای طبیعی در ارتفاعات که آب و هوایی پاک و دلپذیر دارد و باغ‌های پرتقال بسیاری را در خود جای داده است. این روستا تنها دو کیلومتر با سرولات فاصله دارد.

پلاژ گل سرخ چابکسر

_{منبع عکس: ویلارابط. عکاس: ناشناس}

پلاژ گل سرخ چابکسر یا پارک ساحلی گل سرخ، از پلاژهای مشهور استان گیلان است؛ پلاژی که در آن امکان شنا در فضایی امن و آرام با امکاناتی نظیر غریق نجات، دوش، سرویس بهداشتی، سوییت‌های اقامتی، سوپرمارکت و پارکینگ برای گردشگران مهیا شده است. در فصول داغ گردشگری و تعطیلات، انواع تفریحات آبی‌نظیر جت اسکی، پاراسل و غیره نیز در این پلاژ در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.

ساحل اوشیان

_{منبع عکس: مجله این تودی. عکاس: ناشناس}

ساحل روستای اوشیان در بخش اوشیان، یکی از زیباترین و رمانتیک‌ترین مناطق ساحلی چابکسر است؛ روستایی که شمال آن به دریا و جنوب آن به دامنه‌های کوه منتهی می‌شود و بیشتر مردم آن به کاشت برنج، کاشت مرکبات و کیوی مشغول هستند. از امکانات و دیگر جاذبه‌های روستای اوشیان می‌توان به اقامتگاه‌های بوم‌گردی، هتل‌های سنتی و یک مسجد تاریخی اشاره کرد.

در ساحل ماسه‌ای اوشیان، امکان تردد به‌صورت پیاده یا با خودرو وجود دارد. آب دریا در این منطقه به‌دلیل عمق بیشتر به نسبت ساحل رودسر با موج بیشتری به ساحل می‌رسد؛ موضوعی که محبوبیت این ساحل در میان گردشگران را بیشتر کرده است. در برخی روزهای سال، کافه‌ها و غذاخوری‌ها در ساحل اوشیان فعال هستند و به گردشگران سرویس می‌دهند.

پارک ساحلی گیشار قاسم آباد

_{منبع عکس: مجله این تودی. عکاس: ناشناس}

پارک ساحلی گیشار از خلوت‌ترین سواحل گیلان است که در جاده چابکسر به رودسر قرار دارد؛ پارکی که در تعطیلات نوروز و فصل تابستان، به محلی برای استراحت شبانه مسافران بین‌راهی و تفریح برای گردشگران در طول روز تبدیل می‌شود. آلاچیق، سوییت، کافی‌شاپ و سرویس بهداشتی از امکانات این پارک ساحلی هستند که تفریحاتی چون پیک نیک، قایق‌سواری، جت اسکی، پیاده‌روی و عکاسی را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.

روستای چایجان

_{منبع عکس:  ویکی پدیا. عکاس: Aammiinn۱۱}

روستای چایجان، واقع در دهستان سیاهکلرود، از روستاهای کمتر شناخته شده چابکسر است که به‌علت ساحلی بودن و نزدیکی به دریای خزر و دامنه‌های جنگلی در طول سال همواره آب و هوایی معتدل، رطوبتی بین ۷۵ تا ۹۵ درصد و بارندگی شدید دارد. از محصولات تولید شده در چایجان می‌توان به برنج، چای، مرکبات، حبوبات، کیوی، گل گاوزبان و انواع سبزی اشاره کرد.

تاریخچه این روستا به سال‌های دور بازمی‌گردد و نام آن در در کتاب «ولایات دارالمرز ایران (گیلان)» اثر «یاسنت لویی رابینو» (Hyacinth Louis Rabino)، سرکنسول دولت بریتانیای کبیر در شهر رشت در اوایل قرن بیستم میلادی، به چشم می‌خورد:

 چاجان، چایجان هم نامیده می‌شود. قسمتی از سیاهکلرود است و در مشرق رضی‌محله کنار جاده چابکسر به رامسر قرار دارد، این منطقه در نزدیکی چاجان جنگلی و زیبا است، محدود است. در پشت دهکده و میان کوه‌ها ییلاق‌های جوردشت واقع شده است که قلعه یا دهکده‌ای در آن دیده می‌شود و این قلعه به مقبره قدیمی نور عباس یا نقره عباس محدود است.

روستای میانده

_{منبع عکس: sinapress.ir. عکاس: ناشناس}

روستای میانده، واقع در دهستان اوشیان، از روستاهای بکر چابکسر است که جاذبه‌هایی نظیر مسجد جامع و بقعه آقا سید جعفر ابیض در آن قرار دارند؛ فردی که در میان مردم شهرستان‌های تنکابن، رامسر و رودسر از احترام ویژه‌ای برخوردار است.

بقعه روستای میانده در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بقعه متعلق به ابوالفضل (ابوطالب) جعفربن محمد، الثائر فی اللّه، فرمانروای علوی زیدی هوسم (نوه حسین الشاعر، و برادر حسن اطروش) است و قدمت آن به قرن نهم هجری قمری می‌رسد. این بقعه با پلانی مستطیلی شکل، دارای ابعاد ۸×۱۱ متر است و در هر چهار طرف آن ایوان‌هایی به عرض ۱۴۳ سانتی‌متر دیده می‌شوند؛ ازاره‌های دیوارهای آن نیز ۷۳ سانتی‌متر ارتفاع دارند.

در میان بقعه آقا سید جعفر ابیض، صندوقی با تزیینات کنده‌کاری و کتیبه‌هایی از آیات قرآن به خط نسخ به چشم می‌خورد که گفته می‌شود به دستور محمدسلطان (سلطان محمد کیا) ساخته شده‌اند؛ کتیبه‌هایی که تاریخ ۸۵۵ هجری قمری روی آن‌ها مشاهده می‌شود. در دو طرف درگاه ورودی بقعه، دو ستون چوبی با کتیبه وجود دارد که روی آن‌ها نام سازنده و کاتب نوشته‌ها حک شده است. خط کتیبه، اثر محمدکاظم کاتب طالقانی و سازنده‌ ستون‌ها استاد قلی توبنجانی است؛ تاریخ ساخت آن نیز به دوره مظفرالدین شاه قاجار و سال ۱۳۱۹ هجری قمری بازمی‌گردد.

قدیمی‌ترین کتیبه‌ موجود در بقعه آقا سید جعفر ابیض مربوط به سال ۸۴۲ قمری و اثر استاد علی بن استاد ابراهیم تمجانی است؛ کتیبه‌ای که به دستور سید محمد کیا، یحیی قاضی و نایب احمد و کاتب المعروف حاجی محمد ساخته شده است.

دهستان سیاهکلرود

_{جواهردشت. منبع عکس: mahyadhotapar.com. عکاس: ناشناس}

دهستان سیاهکلرود یکی از روستاهای تاریخی و زیبای شرق گیلان است که ۱۸ روستا به نام‌های چایخانسر، چایجان، کل محله، خشکلات، شاهمراد محله، سیاهکلرود، خیاط محله، باجی گوابر، سراگوابر، سجیدان، ناهار خورلات، پلطکله سر، مرسه، سیاهکش، تله میان، جواهردشت، جور محله و خان اله دارد. برخی از این روستاها از شهرت فراوانی بین گردشگران برخوردار هستند و برخی دیگر به‌عنوان مقاصد بکر و کمتر شناخته شده مطرح می‌شوند.

گردشگران بسیاری هر سال برای بازدید از مناظر زیبا و جاذبه‌های گردشگری سیاهکلرود نظیر رودخانه زیبای سیاهکلرود، باغ‌های مرکبات، کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده، ییلاق‌ها و جنگل‌های بکر، ماهیگیری در سرچشمه رود سیاهکلرود در فصل بهار و خرید عسل و مرکبات و لبنیات طبیعی و غیره به این منطقه سفر می‌کنند.

دهستان اوشیان

_{سرولات. منبع عکس: وب‌سایت ویلارابط. عکاس: ناشناس}

دهستان اوشیان با آب و هوایی مطلوب دارای ۴۸ روستا و منطقه به نام‌های لپاسرا، سرولات، هرات محله، شیخ‌ زاهد محله، کرات‌محله، دوران‌محله، دوگل‌سرا، هلوکله، فکجور، سورخانی، اوشیان، میانده، سول‌سرا، خشکاسرا، چملک‌سرا، ارزن‌پشته، ترک، ماسرک، تله‌سر، کلوچ گوابر، تله‌بن، چاشلم، جینگی، گرچه‌آب، مرگواز،  بینه‌پهلو، کوتاک، شین‌کوه، توساپشته، سیاه‌کش‌سرا، جنگ‌سرا، لیمه‌سرا، لیه‌کلان، شمشادپشته، پشتان‌سرا، کبوترآبکش، ملک، بورسرا، گرازان، سیاه‌کش، قاسم‌آباد سفلی (مرکز دهستان)، ملک میان، خانه‌سر، توسکامحله قاسم‌آباد، پایین‌محله قاسم‌آباد، بالامحله قاسم‌آباد، بندبن قاسم‌آباد و میش‌سرا است؛ دهستانی که زیباترین مناطق کوهپایه و سواحل دریای ماسه‌ای بخش چابکسر در آن قرار دارند.

قلعه بندبن

_{منبع عکس: سایت بلد. عکاس: ناشناس}

قلعه سنگی بندبن با برجی به ارتفاع ۱۲ متر یکی از مهم‌ترین و زیبا‌ترین آثار تاریخی استان گیلان به شمار می‌آید. قدمت این قلعه که در روستای زیبا و کوچک بندبن قرار دارد، به صدها سال پیش بازمی‌گردد. گفته می‌شود که ساکنان این منطقه از آن به‌عنوان قلعه دفاعی در برابر حملات دزدان دریایی استفاده می‌کردند و در نزدیکی آن گنجینه‌های بسیاری کشف شده‌ است. سنگ و ساروج از جمله مصالح به کار رفته در قلعه هستند؛ ترکیب خاصی که با وجود رطوبت شدید هوا، در حاشیه جنوبی دریای خزر، کماکان این بنا را پابرجا نگه داشته است. این قلعه دارای راهروها و دالان‌های ارتباطی متعددی است و حتی از قسمت زیرین آن می‌توان به محوطه بیرونی دسترسی داشت.

بنایی که امروز در روستای بندبن دیده می‌شود، بخشی از بنای اصلی قلعه بندبن است که برج نگهبانی آن، در بخش جنوبی قلعه و مشرف بر روستا کماکان سالم است. برج این قلعه سنگی، با قطر ۵٫۴ متر، هشت سنگ‌انداز سالم دارد. از خود قلعه تنها یک دیوار سنگی با ملاط گچ به طول پنج متر و به پهنای ۱٫۲ متر باقی مانده و متاسفانه بخش شمالی آن، توسط جویندگان گنج و غارتگران آثار تاریخی ویران شده‌ است. در حال حاضر، تنها راه دسترسی به قلعه بندبن از ضلع غربی آن است.

چهارشنبه بازار چابکسر

_{منبع عکس: خبرگزاری عصر ایران. عکاس: ناشناس}

چهارشنبه بازار چابکسر مانند دیگر بازارهای محلی شهرهای شمالی کشور از جاذبه‌های این منطقه به شمار می‌آید؛ بازاری با قدمت چند دهه که فروشندگان را از دهستان‌های اوشیان و سیاهکلرود و مناطق نزدیک در استان‌های گیلان و مازندران به‌ویژه از رودسر و رامسر به‌سمت خود می‌کشاند. از کالاهای عرضه‌شده در چهارشنبه بازار چابکسر می‌توان محصولات محلی مانند برنج، مرکبات، چای و مواد اولیه تهیه شده از شیر و همچنین پوشاک، مواد غذایی، حبوبات، لوازم منزل، وسایل تزیینی، پارچه، کیف و کفش و غیره را نام برد.

_{نویسنده: نگین توکلی}