کدام صنایع دستی یزد را برای سوغات بخریم؟

شهر یزد را به‌عنوان «عروس کویر» ایران می‌شناسند و مملو از جاذبه‌های دیدنی، غذاهای خوشمزه و مردم خون‌گرم و صمیمی است. علاوه بر بادگیرهای مشهورش که در تمام شهر دیده می‌شود و لهجه‌ی آهنگین شگفت‌آور مردم،‌ سوغاتی‌های منحصربه‌فردی نیز در یزد وجود دارد که با خرید آن‌ها می‌توانید خاطره‌ای لذت‌بخش را برای خودتان رقم بزنید. با ما همراه باشید تا تعدادی از بهترین سوغات ایران در این شهر را به شما معرفی کنیم.

اگر تمایل دارید سفری برنامه‌ریزی شده و راحت به یزد داشته باشید، می‌توانید از میان فهرست تورهای ده‌ها آژانس معتبر در کجارو، قیمت انواع تورها به مقصد دلخواه‌تان را مقایسه و از طریق آژانس‌های همکار کجارو، تور ارزان یزد را خریداری کنید.

شمد

شَمَد یکی از صنایع دستی بافتنی ایران است که از پنبه یا ابریشم ویسکوز تهیه می‌شود. در شمدبافی از نقوش خاصی استفاده نمی‌کنند و معمولا دارای طرح‌های ساده یا چهارخانه هستند. از آنجا که یزد، پنبه‌های خوبی دارد، شمدهای آن نیز معروف بوده و کاربرد آن بیشتر به‌صورت روانداز در هوای معتدل و تابستانی است. علاوه بر این، پهلوانان زورخانه نیز هنگام گرم‌کردن آن را روی شانه‌های خود می‌اندازند و از شمد در اندازه‌های کوچک برای آشپزخانه نیز استفاده می‌شود. با توجه به لطافتی که دارد، شست‌وشوی آن بسیار ساده است و به‌خاطر مواد به‌کاررفته در آن تغییر اندازه نمی‌دهد. در میان عشایر نیز شمدبافی بسیار رواج دارد و از آن به‌عنوان وسیله‌ای جهت پوشاندن کمر زنان یا رواندازهای سبک استفاده می‌کنند.

طلا

طلای شهر یزد معمولا ۲۲ یا ۲۴ عیار است و به همین دلیل شهرت زیادی دارد. برای خرید طلا می‌توانید قدمی در بازار طلا بزنید و از بین طرح‌ها و سبک‌های متفاوت انتخاب کرده و چانه‌زدن را فراموش نکنید یا حداقل با کسی به خرید بروید که فوت‌و‌فن چانه‌زدن را بداند.

از مصنوعات طلای یزد که شاید در برخی استان‎‌های دیگر کشور نیز ساخته شوند؛ ولی مختص یزد هستند، می‌توان به زنجیرهای چینابی، هل و گل، خشخاشی و رنجیر پوست ماری، کونیک و نمونه‎های جدیدی مانند مصنوعات ملیسه اشاره کرد.

ترمه

ترمه، از سوغات مشهور ایران، پارچه‌ی ابریشمی نفیسی است که روی آن با دست کار شده است. هنر ترمه‌دوزی یا ترمه‌بافی حدود چهار صد سال قدمت دارد و یادگاری نیک از نیاکان زرتشتیان کهن این شهر است. انواع مختلف محصولات ترمه عبارت‌اند از شال بندی، شال چارقدی، شال راه‌راه، شال اتابکی، شال محرمات، شال رضایی، شال کشمیری، شال یزدی و…، هرچند که امروزه محصولات مختلفی نظیر کیف و کفش و رومیزی و کیسه‌ی جواهرات نیز از آن تهیه می‌شود. تار و پود ابریشمی و نخی این ترمه‌ها همراه با نقش‌ونگار زیبای آن می‌تواند سوغاتی ماندگار برای عاشقان این صنایع دستی باشد. از آنجا که ترمه قیمت بالایی دارد، حتما به یاد داشته باشید که ترمه را از ترمه‌فروشی‌های معتبر و مطمئن یزد تهیه کنید.

سرامیک و سفال

سرامیک و سفال پیشینه‌ای طولانی در ایران دارند و موزه‌ی ملی ایران یا موزه‌ی آبگینه و سفالینه در تهران مهر تأییدی بر این ادعا هستند. امروزه شهرهایی مثل لالجین،‌ میبد و نطنز همچنان به روال سنت باستانی خود ظروف را با دست رنگ‌آمیزی و تزیین می‌کنند. شهر میبد در نزدیکی یزد قرار دارد و به‌راحتی می‌توان ظروف سفالی زیبایی را از میبد یا شهر یزد به‌عنوان سوغات تهیه کرد. سفال‌های این خطه به‌شکل‌های سفال ساده‌ی بدون لعاب، سفال لعاب‌دار و کاشی و سرامیک عرضه می‌شوند و نقوش بسیار دیدنی و البته منحصربه‌فردی نظیر تاج، کوهک، چادر شبی، کله قوچی، بازوبندی، قندی، لوزی، زلف عروس، پیچ دو قلمه، سوزنی، طاق نصرت، چیت، کوه دار، اسب‌سوار و... دارند که در تمام دنیا بی‌نظیر است.

نقش‌های اصیل مرغ و ماهی و خورشید خانم از رایج‌ترین نقوشی هستند که بر سفال‌های میبد دیده می‌شود. وجه قابل تمایز سفال یزد از سفال سایر مناطق ایران یا حتی تمام دنیا، رنگ‌های زیبا و جذاب این نوع سفال‌ها هستند. سفال یزد، عموماً از رنگ‌های آبی، زرد و سبز تشکیل شده که با خط باریک مشکی طرح مورد نظر روی آن‌ها نقش بسته است.

مس

شهر یزد و کرمان را به‌خاطر ظروف مسی‌شان می‌شناسند،‌ پس اگر به‌دنبال هر نوع مصنوعات مسی هستید، سری به بازار قدیمی مسگری بزنید. از قوری و کتری مسی گرفته تا فنجان و وسایل تزیینی در این بازار به فروش می‌رسد. تولیدات این هنردستی در قدیم سينی، کماجدان، لگن، ملاقه، کفگير و... بوده است، اما با تغییر سبک زندگی، امروزه اندازه و نوع تولیدات مسی نیز تغییر کرده است و شاهد تولید محصولات متنوع ظروف مسی در اشکال تزیینی نظیر ساعت، کشکول، مرغ و ماهی، اشکال تخت جمشید، گل وبوته با برجسته‌کاری‌های ترمه و... هستیم. حتی اگر قصد خرید هم نداشته باشید، قدم‌زدن در این بازار تجربه‌ای منحصربه‌فرد برایتان خواهد بود، چراکه می‌توانید از نزدیک نحوه‌ی تولید این اقلام مسی، چکش‌کاری‌ها و سفیدکردن مس را ببینید.

دارایی بافی

دارایی‌یافی یکی دیگر از صنایع دستی یزد است که قدمت زیادی در این منطقه دارد، هرچند امروزه به فراموشی سپرده شده است و به‌سختی در دل کوچه و بازار یزد می‌توان نشانی از آن پیدا کرد. دارایی‌بافی یزد که قدمتی ۸۰۰ ساله دارد، بافت نوعی پارچه با در هم تنیدن تار و پودهایی از جنس نخ و ابریشم است که الیاف آن قبل از گره‌زدن رنگرزی شده است. در مورد وجه تسمیه‌ی این نام، باور عامه چنین است که چون افراد متمول قدرت خرید این پارچه را داشته‌اند، به آن دارایی گفته‌اند؛ اما این واژه معادل کلمه «ایکات» مالایی به معنی بستن یا گره زدن یا پیچاندن است که روشی کهن برای تولید پارچه منقش در جزایر مالی، سومبا، سوماترا و برنئو در منطقه اندونزی بوده است.

پارچه‌ی دارایی در گذشته برای رولحافی، بقچه، بقچه سوزنی و آستری لحاف بوده است و اکنون بیشتر برای روتختی و رومیزی‌های سنتی استفاده می‌شود. پارچه‌های دارایی در سا‌ل‌های گذشته تماماً از ابریشم طبیعی بوده و از رنگ‌های سنتی و گیاهی نیز در آن استفاده می‌شد؛ ولی در حال حاضر نخ ویسکوز برای تار و از ابریشم مصنوعی یا ویسکوز برای پود به‌کار می‌رود.

زیلوبافی

زیلو که بافت آن در استان یزد و به‌خصوص در شهری چون میبد از جایگاهی والا برخوردار بوده است، از قدیمی‌ترین محصولات صنایع دستی استان به شمار می‌رود، به‌طوری که قدمت آن در میبد به پیش از اسلام می‌رسد و حتی گفته می‌شود که زیلو از ابداعات این خطه بوده و گسترش بافت آن به‌وسیله‌ی استادکاران میبدی صورت گرفته است. نفیس‌ترین زیلوی میبد نیز متعلق به قرن ۱۲ هجری قمری است که روی آن ۲۴ سجاده طراحی شده و در حاشیه‌ی آن نام واقف و تاریخ ۱۱۸۸ هجری قمری نقش بسته است.

استاد کار زیلوباف معمولا نقوش آن را که بیشتر نقوش هندسی هستند، به‌صورت ذهنی بر دار زیلوبافی پیاده می‌کند. رنگ‌هایی که در زیلوبافی به‌کار می‌روند، به ۳ رنگ محدود می‌شوند که تماماً گیاهی هستند و از روناس (رنگ قرمز)، نیل (رنگ آبی) و پوست گردو (رنگ قهوه‌ای) در ساخت آن‌ها استفاده می‌شود. این رنگ‌ها مقاومت بالایی دارند و در برابر اشعه‌ی نورخورشید در مناطق کویری به‌خوبی دوام می‌آورند. در زيلوبافی به‌دلیل استفاده از پنبه به‌عنوان عنصر اوليه بدون پرز در بافت، سلامتی بافنده و مصرف‌كننده به مخاطره نمی‌افتد، در‌صورتی كه پشم در قالی‌بافی سبب بروز بيماری‌های دستگاه تنفسی می‌شود.

برای سفر به این شهر زیبا و بازدید از جاهای دیدنی یزد می‌توانید بهترین و ارزان‌ترین بلیط هواپیما را در کجارو جست‌و‌جو کرده و تهیه کنید، چراکه جست‌و‌جوی آسان و تنوع قیمت بلیط‌ها از ده‌ها فروشنده معتبر، به شما این امکان را می‌دهد تا ارزان‌ترین بلیط به مقصد موردنظرتان را پیدا کنید.