آیا رفتار گردشگران بدتر شده است؟ (قسمت اول)

این روزها ماجراهایی از شنای فردی برهنه در کانال‌های ونیز تا راه‌افتادن به‌دنبال گیشاها در خیابان‌های ژاپن به گوش می‌رسد که گردشگران را به تیتر خبرها تبدیل کرده است. این‌طور به نظر می‌رسد که هر هفته خبر جدیدی از رفتار هنجارشکن گردشگران در مکان‌های مشهور یا دورافتاده منتشر می‌شود. در گذشته گردشگران را به چشم یک منبع درآمد دلپذیر می‌دیدند و هنوز هم در برخی نقاط دنیا این رویه ادامه دارد؛ با این حال، ظاهراً در عصری زندگی می‌کنیم که مسافرت، مشکل‌آفرین شده است. اما آیا واقعا رفتار گردشگران با گذشت زمان بدتر شده یا این موضوع پیامد اجتناب‌ناپذیر سفرهای بیشتر و بیشتر ما در دنیای امروز است؟

شکی نیست که طی یک قرن گذشته، گردشگری به میزان چشمگیری افزایش یافته است. طبق اعلام سازمان جهانی گردشگری، سال قبل تعداد گردشگران بین‌المللی رکورد ۱٫۴ میلیارد نفر را زد که در مقایسه با سال ۲۰۱۷ افزایش ۶ درصدی را نشان می‌دهد. در سال ۱۹۷۰ و قبل از اینکه مسافرت‌ها به‌واسطه‌ی ایرلاین‌های کم‌هزینه رونق یابد، تعداد گردشگران به ۱۶۶ میلیون نفر خلاصه می‌شد. کمی عقب‌تر از آن، در سال ۱۹۵۰ این تعداد حتی به ۲۵ میلیون نفر می‌رسید.

نقش گردشگری در اقتصاد جهانی نیز اهمیت زیادی پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۸، گردشگری حدود ۱٫۷ تریلیون دلار یا حدود دو درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌داد. طبق اعلام سازمان جهانی گردشگری، فرانسه معروف‌ترین کشور برای مسافرت به شمار می‌رود و پس از آن، اسپانیا، آمریکا، چین و ایتالیا قرار دارند. با این حال، تعدادی از مقاصد گردشگری دنیا، قربانی همین شهرت و محبوبیت‌شان شده‌اند.

بسیاری از شهروندان ونیز به‌واسطه‌ی اورتوریسم، محل زندگی خود را ترک کرده‌اند؛ به همین دلیل مقامات این شهر ایتالیایی و مقاصدی مثل ایبیزا و بارسلونا برای مقابله با اثرات مخربی همچون کمبود آب و آلودگی زباله تصمیم به اتخاذ مالیات گردشگری گرفته‌اند. موارد متعدد رفتار نامناسب گردشگران که باعث جلب‌توجه شده‌اند نیز وضعیت را بدتر کرده‌اند. با این حال، پروفسور پزولو، متخصص گردشگری و نویسنده‌ی کتاب «گردشگری سمی»، اذعان می‌کند که این اتفاقات موضوعات جدیدی نیستند. او اضافه می‌کند:

از زمانی که انسان‌ها مسافرت می‌کنند، فرهنگ‌ها دچار آسیب شده‌اند و محیط‌زیست، تاوان زیادی داده است. امروزه تعداد بیشتری از مردم به مقاصد گردشگری دورتر دسترسی دارند، اما مطمئن نیستم که رفتارشان بدتر شده باشد. داستان‌های امیدبخشی از مشارکت مردم و احیای محیط‌زیست به گوش می‌رسد.

در ماه اوت، سابینا دولزالوا و ژنک اسلوکا، پس انتشار فیلمی از حضورشان در معبد بجی در جنگل میمون مقدس در اوبود بالی، مجبور شدند برای رفتار نامناسبی که داشتند، علناً عذرخواهی کنند. حادثه‌ی ناخوشایند دیگر مربوط به فیلمی از پنج مرد استرالیایی برهنه در خیابان‌های بالی اندونزی بود که انتقادات گسترده‌ای را به‌همراه داشت و متعاقب آن مقامات، پیشنهاد اخراج گردشگران ناهنجار از این جزیره را مطرح کردند. انجمن گردشگری بالی گفته‌ که دولت در حال تهیه‌ی قانون جدیدی برای نظارت بر رفتار گردشگران مقاصد معروف گردشگری اندونزی است. با این همه، هیچ نشانه‌ای مبنی بر افزایش بدرفتاری گردشگران وجود ندارد. هری راچمات ویدجاجا، معاون مدیریت بحران گردشگری در وزارت گردشگری اندونزی، می‌گوید:

در حال حاضر، هیچ آماری وجود ندارد که به افزایش بدرفتاری گردشگران اشاره داشته باشد. با این حال، در عصر دیجیتال هستیم و هر اتفاقی به‌سرعت وایرال می‌شود، در نتیجه همین موضوع این ذهنیت را به وجود آورده که تعداد رفتارهای نامناسب گردشگران بیشتر شده است. چنین اتفاقاتی نشان می‌دهند که نیروهای امنیتی و صنایع گردشگری باید روند آموزش فرهنگ و آیین‌های محلی را به گردشگران ادامه دهند. ناهنجاری‌های اخیر گردشگران در بالی احتمالاً ناشی از عدم‌آگاهی و عدم‌درک باورها و ارزش‌های مردم جزیره بوده است.

میشل اوریگان، سخنران ارشد دانشگاه بورنموث و استادیار سابق مؤسسه‌ی مطالعات گردشگری در ماکائو، معتقد است که روند اشتراک‌گذاری این دست از ویدئوها در شبکه‌های اجتماعی فقط باعث بدترشدن رابطه‌ی گردشگران و مردم محلی می‌شود. او ادامه می‌دهد:

در صورت وایرال شدن یک ویدئوی ناهنجار از گردشگران، سیاست‌مداران مجبور به واکنش می‌شوند؛ مشابه اتفاقی که در ونیز افتاد و عکس دو گردشگر آلمانی هنگام درست‌کردن قهوه روی پله‌های پل ریتالو منتشر شد و آن‌ها مجبور به پرداخت ۱۰۴۰ دلار جریمه شدند. اَنگ‌زدن و خجالت‌زده‌کردن مردم، کاهش حمایت جامعه از گردشگران را به‌دنبال دارد و باعث ایجاد دیدگاه «ما» و «آن‌ها»‌ می‌شود. همه کشورها می‌خواهند که بهترین گردشگران را داشته باشند؛ اما همین امر باعث شکل‌گیری سیستمی می‌شود که در آن گردشگر بد و گردشگر خوب به وجود می‌آید، موضوعی که فقط می‌تواند اوضاع را بدتر کند.

آیا وضع مقررات، رفتار گردشگران را بهتر می‌کند؟

شهر رم یکی از چندین مقصد معروف گردشگری به شمار می‌رود که به‌منظور کاهش رفتارهای نامناسب، یک سری دستورالعمل برای گردشگران وضع کرده است. مقامات این شهر در سال ۲۰۱۸، قوانینی راجع به ممنوعیت مصرف برخی نوشیدنی‌ها و آب‌تنی در فواره‌های شهر وضع کردند. علاوه بر این، خوردن میان‌وعده در مکان‌های عمومی و نشستن روی پله‌های اماکن تاریخی نظیر اسپانیش اِستِپز برای گردشگران ممنوع شد. سارا ورده، بنیان‌گذار «Rome Tour Guide» که تورهای رم و واتیکان را ترتیب می‌دهد، ضمن تأکید بر لزوم چنین قوانینی، می‌گوید که رفتار گردشگران تاثیر منفی بر شهر داشته است. او می‌افزاید:

در ماه‌های ژوئیه و اوت، این شهر به یک فاضلاب بزرگ تبدیل می‌شود، مردم هیچ اهمیتی به قوانین نمی‌دهند و همین ماجرا شهر را به‌سمت ویرانی می‌برد. تقریبا حدود دو دهه در صنعت گردشگری فعالیت می‌کنم و شاهد موارد متعددی از رفتارهای ناهنجار مسافران بوده‌ام. از آن جمله می‌توانم به استفراغ یکی از گردشگران روی پله‌های موزه‌های واتیکان اشاره کنم. به اعتقاد من، این رفتارها به‌نوعی باعث کاهش جذابیت رم شده‌اند. رم به شهری تبدیل شده است که دیگر نمی‌توان گردشگران را کنترل کرد و ظاهراً رفتارشان با گذر زمان بدتر شده است.

نیوزیلند، یکی دیگر از مقاصد گردشگری دنیا به حساب می‌آید که برای گردشگران، قانون وضع کرده‌ است و برای مقابله با مشکلات مربوط به گردشگران نظیر رانندگی‌های بی‌ملاحظه، زیرپاگذاشتن روش‌های کمپینگ و بی‌توجهی به امنیت در فضای باز، از مسافران می‌خواهد که به سوگندنامه‌ی نیوزیلند (Tiaki Promise) متعهد شوند.

برخی از بخش‌های کرواسی نیز تصمیم به اجرای آیین‌نامه‌های رفتار گرفته‌اند. این کشور اروپایی که چهار میلیون نفر جمعیت دارد، در سال ۲۰۱۸ پذیرای حدود ۱۸٫۷ میلیون گردشگر بود که نشان می‌دهد سرانه‌ی گردشگری این کشور بیشتر از بسیاری از مقاصد گردشگری دنیا است. کرواسی نیز درست مشابه ونیز به‌شدت تحت‌تاثیر کشتی‌های کروز است و انتظار دارد که فقط همین امسال تعداد گردشگران دوبرونیک به ۵۰ هزار نفر برسد. بسیاری از مقاصد گردشگری معروف کرواسی نظیر اسپلیت و دوبرونیک، قوانین یا دستورالعمل‌هایی برای گردشگران وضع کرده‌اند. از آن جمله می‌توان به پوشیدن لباس مناسب در مناطق تاریخی و راهنمای کلی بهترین روش‌ها برای اجتناب از تخطی از قانون اشاره کرد. اینا رودین، مدیر آمریکای شمالی در اداره‌ی ملی گردشگری کرواسی می‌گوید:

به‌طور کلی دستورالعمل‌های رفتاری، ابزاری برای اطلاع‌رسانی هستند که رفتار قابل‌قبول در مقاصد گردشگری را به اطلاع گردشگران می‌رسانند.

اگر قصد سفر دارید، همیشه می‌توانید برای خرید بلیط هواپیما با استفاده از موتور جست‌و‌جوی پرواز کجارو پایین‌ترین قیمت بلیط‌ها را از بین فروشنده‌های معتبر مشاهده کرده و بلیط سفر خود را ارزان‌تر از همه‌جا تهیه کنید.