معابد پاتاداکال و ایهول؛ از گنجینه‌های پنهان هند

در قسمت جنوب غربی ایالت «کارناتاکا» (Karnataka) و در دره‌های نواحی نیمه‌خشک «باگالکوت» (Bagalkot) هند، تعدادی از معابد «چالوکیا» (Chalukya) از قرن‌ها پیش تاکنون پابرجا مانده‌اند که جزو معابد بودائی‌ها محسوب می‌شوند و بخشی از معابد پاتاداکال هستند. «مجموعه معابد پاتاداکال» (Group of Monuments at Pattadakal) چندان شناخته‌شده نیستند و یکی از میراث جهانی کمترشناخته‌شده‌ی یونسکو به شمار می‌روند. به همین دلیل این جاذبه یکی از مقاصد غیرمعمول مرموز هند برای گردشگران محسوب می‌شود.

در ایالت کارناتاکا ممکن است بازدید از منطقه‌ی تاریخی و هیجان‌انگیز «هامپی» (Hampi) را در برنامه‌ی سفر خود قرار دهید. در این منطقه شاهد چشم‌اندازی با تخته‌سنگ‌های فراوان، معابد کهن و ناحیه‌ی سلطنتی جذاب هامپی هستید. به همین دلیل این منطقه در میان تمام گردشگران محبوبیت خاصی دارد. در فاصله‌‌ی بسیار اندکی از منطقه‌ی ‌تاریخی هامپی، معابد «ایهول» (Aihole) و پاتاداکال قرار دارند که چندان شناخته‌شده نیستند؛ اما جاذبه‌هایی استثنائی به شمار می‌روند که بازدید از آن‌ها واقعا ارزش دارد. در این مقاله از کجارو قصد داریم شما را با معابد پاتاکادول و ایهول آشنا و به نکته‌هایی ضروری در رابطه‌ با سفر به این مناطق تاریخی اشاره کنیم.

تاریخچه معابدایهول و پاتاداکال

مجموعه معابد پاتاداکال شامل ۹ معبد هندو می‌شود که در قرن‌های هفتم و هشتم به‌دست «پادشاهان سلسله‌ی چالوکیان» (Chalukya kings) ساخته شده و زمانی پایتخت فرهنگی قلمروی سلسله‌ی چالوکیان و محل تاج‌گذاری پادشاهان این سلسله بوده است. مراسم تاج‌گذاری این سلسله، «پاتابیشیکَم» (Pattabhishekam) نام داشت و این نام برای شهر نیز انتخاب شده بود.

معابد مذکور تاریخچه و سرگذشت جالبی دارند. پادشاهان سلسله چالوکیان در برنامه‌ریزی مهارت بسیار زیادی داشتند و مرکزی برای بررسی معماری‌های مختلف (آزمایشگاه معماری) در ایهول تاسیس کردند و هدفشان از تأسیس چنین مرکزی، ایجاد نمونه‌های اولیه معابد نهایی بود که قصد داشتند آن‌ها را در پاتاداکال بسازند. معماران و هنرمندان سراسر هند سال‌ها در ایهول مشغول فعالیت بودند و معابد این بخش را با معماری بسیار عالی و هنرمندانه تکمیل کردند و پس از آن کار ساخت معابد پاتاداکال را هم به پایان رساندند.

مکان‌های دیدنی ایهول و پاتاداکال

معابد پاتاداکال با توجه به تلاش و برنامه‌های متعددی که برای ساخت آن‌ها تعیین شده بود، بسیار زیبا هستند. در ساخت این معابد، سبک‌های معماری جنوب و شمال هند به‌خوبی با یکدیگر ترکیب‌شده‌اند که به‌ترتیب به سبک‌های «دراویدی» (Dravida) و ناگارا (Nagara) معروف هستند و همین موضوع جذابیت آن‌ها را دوچندان کرده و باعث شده است به اثر تاریخی منحصربه‌فردی تبدیل شوند و به حق می‌توان آن‌ها را الماس‌های پنهان هند نامید.

بدون تردید در هنگام بازدید از معابد ایهول و پاتاداکال، برخی از معابد شاخص نظر شما را بیشتر به خود جلب می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به «معبد ویروپاکشا» (Virupaksha Temple)، «معبد مالی‌کارجون» (Mallikarjuna Temple) و «معبد گالگوناتو» (Galaganatha Temple) اشاره کرد.

معبد ویروپاکشا

معبد ویروپاکشا، بزرگ‌ترین معبد از مجموعه پاتاداکال محسوب می‌شود و به‌ احتمال زیاد شما را بسیار تحت تأثیر قرار می‌دهد. این معبد در اوایل قرن هشتم با سبک معماری دراویدا تأسیس و به یکی از خدایان هندوها یعنی «لرد شیوا» (Lord Shiva)، یکی از خدایان سه‌گانه‌ی هندی، اختصاص داده شد. این مجسمه‌ی شبیه به گاو، «ناندی» (Nandi) نام دارد و درست در سمت راست ورودی معبد قرار داده شده است.

مدت کوتاهی را می‌‌توانید در ورودی این معبد بایستید تا ببینید هندوها چگونه لرد شیوا را عبادت می‌کنند. حکاکی‌های فضای داخلی و خارجی این معبد، شما را شگفت‌زده می‌کند. تزیین‌های سنگی حکاکی شده آویزان از درها نیز تحسین شما را برمی‌انگیزد؛ اما پنجره‌های آن با نقوش معبد، بیش از هر بخش دیگری نگاه‌تان را به خود خیره می‌کنند. هر یک از این پنجره‌ها طراحی متفاوتی دارند و بیانگر داستانی جذاب هستند. در ضمن بازدید از سنگی که دربردارنده نماد «خدای خورشید» (Sun God) است، از دست ندهید.

معبد مالی‌کارجون

معبد مالی کارجون یا «سری برامارامبا مالی‌کارجون» (Sri Bhramaramba Mallikarjuna)، یکی دیگر از معابد پاتاداکال محسوب می‌شود که به سبک معماری دراویدا ساخته شده است. از این معبد تصاویر بسیار زیبایی ثبت شده است و گردشگران زیادی آن را سازه‌‌‌ی دوقلوی معبد ویروپاکشا می‌دانند. رنگ تیره‌ی این بنا به‌دلیل متضادبودن با رنگ آبی آسمان، تصاویر بسیار زیبایی برای عکاسی خلق می‌کند.

در این معبد ستون‌هایی وجود دارد که با جزئیات فراوان حکاکی شده‌اند و شامل تصاویری از دو داستان اصلی حماسی هندوها یعنی «رامایانا» (Ramayana) و «مهاباراتا» (Mahabharata) می‌شوند. تعدادی نقش برجسته‌ روی سنگ تراشیده شده است که از میان آن‌ها می‌توان به یکی از بخش‌های اصلی فلسفه‌ی هندوها یعنی «سامادرا مَنتَن» (Samudra Manthan) و «فصل طغیان اقیانوس» (churning of the ocean) و «ماهیشاسورا ماردینی» (Mahishasura Mardini) اشاره کرد.

معبد گالاگانانا

معبد گالاگاناتا که به‌عنوان معبد «گَلِگِشوورا» (Galageshwara Temple) نیز شناخته می‌شود، یکی از مطرح‌ترین معابد با معماری ناگارا در مجموعه معابد پاتاداکال است. دیوارهای آن دارای افسانه‌هایی از «پِنشتِنتِرا» (Panchatantra) هستند. پنشتنترا جزو متون کهن هندی و متشکل از داستان‌های کوتاه است که برای انتقال پیامی اجتماعی بیان‌ شده‌اند. اگر در  تور هند دارای راهنما شرکت کنید، راهنماها توضیح‌هایی در مورد این متن بیان می‌کنند؛ البته اکثر تورهای این معابد دارای راهنما هستند.

در اطراف این معبد، مسیری سرپوشیده قرار دارد. هندوها در یکی از مراسم‌های مذهبی خود، به‌صورت دایره‌وار دور مکانی مقدس می‌چرخند. این مراسم جزو مراسم کهن هندی‌ها محسوب می‌شود و برای تداعی‌ این موضوع در ذهن زائران، مسیر مذکور به این شکل طراحی شده است.

در میان معابد پاتاداکال، ستون یکپارچه‌ای دیده می‌شود که نیمی از آن شکسته شده است و تصاویری از دوران فرمانروایی دو پادشاه سلسله‌ی چالوکیان یعنی «ووجویادیتووا» (Vijayaditya) و «ویکیرمادیتووا» (Vikramaditya) روی آن نقش بسته شده که گواهی بر جنگ‌های زیاد و پیروزی‌های آن‌ها است.

سایر جاذبه‌ها

از دیگر معابد مهم در این مجموعه می‌توان به «معبد سانگامیشوآرا» (Sangameswara Temple)، «کاداسیدِشور» (Kadasiddheswara Temple)، جامبولینگِشور (Jambulingeswara Temple)، چَندراشِکورا (Chandrashekhara Temple)، «پاپوناتو» (Papanatha Temple) و سایر معابد مشابه که تعداد آن‌ها کم هم نیست، اشاره کرد.

شما می‌توانید علاوه بر دیدن معابد پاتاداکال، بازدیدی هم از شهرهای ایهول و «بادامی» (Badami) داشته باشید که فاصله‌ی اندکی با این معابد دارند. بادامی، به‌‌خاطر صخره‌های تراشیده‌شده‌اش شهرت دارد و ایهول هم به آزمایشگاه معماری آیهو معروف است.  

سوژه‌های عکاسی

مجموعه معابد پاتاداکال، بهشتی بی‌نظیر برای عکاسان هستند. رنگ تیره‌ی معابد ساخته‌شده از سنگ‌های رسوبی و پس‌زمینه‌ی آبی و سبز، سوژه‌ی بسیار نابی برای عکاسی به حساب می‌آیند. علاوه بر این ترکیب سبک‌های معماری دراویدا و ناگارا نیز می‌تواند باعث ایجاد تصاویر جذابی شود.

معابد ویروپاکشا و مالیکارجونا نیز برای ثبت تصاویر ناب مناسب هستند. تزیین‌های آویزان‌شده به درها، حکاکی‌های دیوارها با جزئیات فراوان، پنجره‌های منقوش با طراحی‌های جالب و تندیس گاو شیوا توجه بسیاری از عکاسان را به خود جلب می‌کند. اگر از پشت این تندیس عکس بگیرید، چشم‌اندازی از قلمروی چالوکیا در شهر باستانی بادامی نیز در قاب دوربین‌تان ثبت خواهد شد.

توصیه می‌کنیم بازدید از معابد پاتاداکال را به بعد از زمان پایان فصل بارش باران‌های موسمی موکول کنید؛ زیرا در این ایام از سال این منطقه سرسبز و آسمان کاملا آبی می‌شود. اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید حواصیل‌های بزرگ را نیز در باغ‌ها ببینید. مجموعه معابد یادشده به‌دلیل اینکه در مناطق دوردستی واقع‌ شده‌اند، بازدیدکنندگان کمی دارند و در نتیجه جمعیت زیادی مزاحم عکاسی شما نمی‌شوند. تصاویر این مقاله در ماه اکتبر (ماه آبان تا ۱۰ آذر) گرفته شده است.

کجا اقامت کنیم؟

پاتاداکال، شهر کوچکی است و اقامتگاه‌های آن‌چنانی ندارد؛ به همین دلیل گردشگران شهر بادام را که در ۲۲ کیلومتری پاتاداکال واقع شده است، بیشتر برای اقامت انتخاب و از معابد شهر باستانی پاتاداکال تنها در قالب سفری یک‌روزه بازدید می‌کنند. بادامی، هتل‌های خانواده‌پسند و مجلل با غذاخوری‌های مناسبی دارد؛ به‌عنوان‌ مثال کارکنان هتل «کِلارکز این بادامی» (Clarks Inn Badami) خدمات خوبی ارائه می‌دهند و هتل «KSTDC Hotel Mayura Chalukya» مقرون‌به‌صرفه‌ محسوب می‌شود.

در ضمن می‌توانید شهر هامپی را نیز برای اقامت انتخاب کنید. فاصله‌ی زمانی این شهر با معابد پاتاداکال، سه ساعت است. هتل‌های «بازار هامپی» (Hampi Bazaar) و مناطق «هاسپِت» (Hospet) و «کَمالاپور» (Kamalapur) در این شهر، گزینه‌های خوبی برای اقامت محسوب می‌شوند. در صورت اقامت در هتل‌های شهر، صبح زود به‌سمت معابد پاتاداکال حرکت کنید تا بیشترین استفاده را از وقتتان ببرید.

چگونه خود را به پاتاداکال برسانیم؟

پاتاداکال دارای فرودگاه یا ایستگاه راه‌آهن نیست؛ بنابراین بهترین روش برای رسیدن به این شهر استفاده از قطار یا خودروی شخصی است.

فرودگاه‌ها

نزدیک‌ترین فرودگاه محلی به مجموعه معابد پاتاداکال، «فرودگاه بلگایوم» (belgaum airport) است که ۱۵۰ کیلومتر با این معابد فاصله دارد. «فرودگاه‌ بنگلور» (bengaluru airport)، «فرودگاه بین‌المللی چاتراپاتی شیواجی» (Chhatrapati Shivaji Maharaj International Airport) در بمبئی و «فرودگاه راجیو گاندی» (Rajiv Gandhi International Airport) در حیدرآباد پرواز مستقیم به فرودگاه بلگایوم دارند. «فرودگاه بین‌المللی دابولیم» (Dabolim Airport) در جزیره‌ی گوا، یکی دیگر از فرودگاه‌های بین‌المللی نزدیک به این معابد است.

سفر با خودرو

تاکسی‌گرفتن، ارزان‌ترین و راحت‌ترین راه برای رسیدن به معابد پاتاداکال است. بیشتر هتل‌ها تاکسی برای رفت‌وبرگشت به این معابد دارند؛ اما توصیه می‌کنیم برای صرف هزینه‌ی کمتر از تاکسی‌های اینترنتی «اُلا» (Ola) و «اوبر» (Uber) استفاده کنید.

راننده‌های تاکسی این منطقه بدون دریافت هیچ پول اضافه‌ای، درست مثل راهنمایان تور، اطلاعات جالبی را به شما می‌گویند. اگر راننده‌ی تاکسی‌تان فردی اجتماعی و پرانرژی باشد، می‌توانید خود را برای شنیدن‌ حکایت‌های محلی آماده کنید.

حمل‌ونقل عمومی

از تمام شهرهای بزرگ می‌توانید خود را با قطار به بادامی برسانید و از آنجا هم با اتوبوس به‌سمت معابد پاتاداکال حرکت کنید. این اتوبوس‌ها حرکت خود را از ایستگاه اصلی شروع می‌کنند.

هزینه‌ی بازدید

قیمت بلیط ورودی مجموعه معابد پاتاداکال برای هندی‌ها ۴۰ روپیه و برای خارجی‌ها ۶۰۰ روپیه معادل ۹ دلار آمریکا است. در صورت تمایل برای عکاسی باید ۲۵ روپیه دیگر نیز بپردازید. در ورودی مجموعه، راهنماهای مسلط به زبان انگلیسی (وابسته به دولت هند) با لباس یکدست سفید مشخص شده‌اند که با پرداخت ۳۵۰ روپیه معادل پنج دلار می‌توانید از راهنمایی‌ها و توضیح‌های مهم و مفید آن‌ها بهره‌مند شوید. مطمئن باشید از انجام این کار پشیمان نخواهید شد. این راهنماها تاریخچه‌ی کاملی از مجموعه را بیان می‌کنند و حکاکی‌ها و مجسمه‌هایی را به شما نشان می‌دهند که ممکن است خودتان اصلا متوجه آن‌ها نشوید.

هزینه‌ی اجاره‌ی خودرو از دو شهر بادامی و هامپی برای رفت‌وبرگشت به معابد پاتاداکال معمولا بین ۳,۵۰۰ تا ۴,۵۰۰ روپیه معادل ۵۰ تا ۶۵ دلار آمریکا است. اجاره‌ی خودرو، یکی از بهترین روش‌ها برای رفت‌وآمد در این مسیرها به شمار می‌رود.

آب‌وهوا

مجموعه معابد پاتاداکال در منطقه‌ی خشک «فلات دکن» (Deccan Plateau of India) واقع شده‌اند. دمای این منطقه از اوسط اسفند تا اوایل خرداد (مارس تا می) افزایش می‌یابد و به ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد؛ اما از اوایل آذر تا اسفند (دسامبر تا فوریه)  دمای دل‌پذیری بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد پیدا می‌کند و در ماه‌های بارش باران‌های موسمی یعنی از اوایل تیر تا مهر (ژوئیه تا سپتامبر) به منطقه‌ای پربارش و سرسبز تبدیل می‌شود.

بهترین زمان بازدید از معابد پاتاداکال، از اوایل مهر تا اوایل بهمن (اکتبر تا فوریه) است که هوای منطقه خنک می‌شود. در این زمان سرسبزی مناطق اطراف نیز می‌تواند سفر شما را لذت‌بخش‌تر کند.

توصیه‌هایی برای بازدید از معابد پاتاداکال

اگر نمی‌خواهید از دست‌فروشان محلی اطراف مجموعه غذا بخرید، حتما آب و غذا همراهتان داشته باشید. سرویس بهداشتی هم در محوطه وجود دارد؛ البته یافتن سرویس فرنگی کمی دشوار است. فروشگاه‌هایی نیز در این منطقه دیده می‌شوند که می‌توانید از آن‌ها سوغاتی‌های ارزان‌قیمتی بخرید.

کلاه و عینک آفتابی هم همراهتان باشد؛ مخصوصا اگر بخواهید هنگام ظهر از مجموعه بازدید کنید؛ در ضمن معابد مذکور بسیار به هم نزدیک هستند و پیاده‌روی زیادی بین آن‌ها ندارید. از سوی دیگر بیشتر زمان بازدیدتان صرف دیدن فضای داخلی معابد می‌شود که نسبت به محیط اطراف خنک‌تر هستند.

طبق گفته مسئولان یونسکو، معابد پاتاداکال نمادی شاخص از هنر برجسته امپراتوری چالوکیا در قرن هفتم و هشتم به شمار می‌روند. ترکیب سبک معماری شمال و جنوب هند تأثیرگذار و منحصربه‌فرد است؛ به همین دلیل هر زمانی به هند سفر کردید، حتما باید از این مجموعه معابد را در برنامه خود بگنجانید.

یکی دیگر از مزایای معابد پاتاداکال، خلوتی آن نسبت به سایر جاهای دیدنی هند است. همان طور که قبلا گفتیم این معابد را می‌توان جزو ارزشمندترین میراث جهانی یونسکو در هند و الماس‌های پنهان این کشور نامید؛ زیرا هم در مناطق دوردستی واقع‌ شده‌اند و هم در میان گردشگران چندان شناخته‌شده نیستند.