روزشمار: ۳۰ اسفند؛ جشنواره شکوفه گیلاس، ژاپن

هانامی اولین بار در دوره نارا بین سال‌های ۷۱۰ تا ۷۹۴ میلادی در بین اشراف مرسوم شده است. در ابتدا دیدن شکوفه‌های آلو مرسوم بوده اما در دوره هِی‌آن (سال‌های ۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی) شکوفه‌های گیلاس جایگزین شکوفه‌های آلو شده است. از دوره ادو هانامی در بین عموم مردم رایج شد و امپراتور توکوگاوا یوشیمونه هشتمین امپراتوردوره ادو جهت تشویق مردم و ترویج بیشتر هانامی دستور کاشت گستردهٔ درختان گیلاس را در سراسر کشور صادر کرد.

در ژاپن، شکوفه درخت گیلاس را «ساکورا» می‌نامند. این شکوفه‌ها معمولا به گیلاس تبدیل نمی‌شوند و بیشتر جنبه زیبایی دارند. ساکورا درختی دوست‌داشتنی در ژاپن است و هر بهار در پارک‌های این سرزمین جشنواره شکوفه‌های گیلاس برگزار می‌شود.

حال روزهایی از سال را تصور کنید که پهنه وسیعی از پارک‌های جنگلی صورتی رنگ می‌شود. شاید از خود بپرسید این روزهای رویایی در کجا اتفاق می‌افتد؛ کشور ژاپن پاسخ شما خواهد بود. تاریخ برگزاری جشنواره شکوفه‌های گیلاس بر اساس زمانی که شکوفه‌ها باز می‌شوند، متغیر است. نه فقط مردم ژاپن بلکه گردشگران از سراسر دنیا، از اوایل ماه ژانویه انتظار شکوفه‌ها را می‌کشند. در اصل هانامی مراسمی است که قدمتش به قرن‌ها قبل بازمی‌گردد و منظور رفتن به معبد و زیارتگاه‌ها، گردش دسته جمعی و برگزاری پیک‌نیک در زیر درختان پرشکوفه گیلاس است.

درختان گیلاس عموما از اواخر مارس تا اوایل می به شکوفه می‌نشینند. شکوفه دادن درختان معمولا از شهر اکیناوا و در اواخر ماه ژانویه آغاز و رفته رفته به سمت مناطق شمالی گسترش می‌یابد به طوری که توکیو و کیوتو اواخر مارس تا اوایل آوریل شاهد به گل نشستن درختان گیلاس هستند و تنها چند هفته بعد شهر هوکایدو میزبان هانامی است به همین دلیل مردم نسبت به این تغییرات بسیار حساس بوده و به اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان هواشناسی توجه می‌کنند تا این رویداد سالیانه را به هیچ عنوان از دست ندهند.

شرکت در این مراسم از چنان اهمیتی برخوردار است که سرویس‌های خبری داخلی این کشور در مورد زمان شروع و نقشه باغات مختلف به ارائه گزارش می‌پردازند. درختان گیلاس در بعضی مناطق ژاپن، منظره منحصربه‌فردی را ایجاد می‌کنند؛ پارک شینجوکو گیوئن در توکیو یکی از این موارد است. قدم زدن در زیر سایه درختان صورتی، شرکت در جشن‌ هانامی‌ را در برنامه بسیاری از گردشگران قرار داده است.

درختان گیلاس را می‌توان در جای جای ژاپن یافت، اکثر مدارس و ساختمان‌های دولتی اقدام به کاشت این درختان می‌کنند و از آنجایی که سال مالی و تحصیلی هر دو در ماه آوریل شروع می‌شوند، معمولا اولین روز کار و مدرسه با جشنواره ساکورا هم‌زمان است. پس ابتدای بهار بهترین زمان برای سفر به کشور ژاپن و مشاهده این جشن زیبا است که تقریبا در اواسط ماه می به پایان می‌رسد.

مناظر باغ‌های درختان گیلاس که کاملاً به شکوفه نشسته است، منظره ای به شکل ابرهای زمینی ساخته شده از گل را در معرض تماشا قرار می دهد. مراسم هانامی (تماشای گل‌ها) عبارت است از برگزاری یک ضیافت پیک نیکی در میان درختان به شکوفه نشسته و این ضیافت‌ها با روییدن اولین شکوفه‌ها بر روی درختان آغاز می شود و تا زمانی که هنوز آخرین شکوفه‌ها بر روی درختان باقی هستند، ادامه می‌یابد. هم برگزاری ضیافت‌های روزانه و هم مهمانی‌های شبانه در زیر نور مهتاب رایج است؛ جمعیت در حالی‌که خوش و بش می‌کنند به پارک‌ها سرازیر می‌شوند. در هر کجای ژاپن که یک درخت گیلاس به شکوفه نشسته باشد، می‌توانید از مراسم هانامی لذت ببرید، اما برخی از آنها طی قرن‌ها نسبت به سایر مکان‌ها از شهرت بیشتری برخوردار شده‌اند.

بازدید از ژاپن در فصل ساکورا، لذتی نادر به شمار میآید و به شما توصیه می‌کنیم که حتماً در این فصل به این کشور سفر کنید. گرچه در این فصل هوا سرد و مرطوب است، اما هتل‌ها پر از مسافر است؛ خیابان‌ها به خاطر حضور افرادی که برای خوشگذرانی به این شهر آمده اند، مسدود هستند و منظره شکوفه‌های زیبا و ظریف و تاثیر سرمست‌کننده آنها بر مردم، امکان تجربه شگفت‌انگیزی را فراهم می‌کند. اگر از سایر جاذبه‌های گردشگری مشهور این کشور نیز بازدید کنید، راه‌های بیشتری برای لذت بردن از شکوفه‌های گیلاس را پیش رو خواهید داشت.

روند کند شکوفه دادن درخت‌های گیلاس به طور کسل کننده‌ای از طرف سازمان هواشناسی کشور ژاپن دنبال می‌شود و این روند از جنوب این کشور آغاز و به سمت شمال آن حرکت می‌کند چون دمای گرم‌تر به شکوفه دادن درختان کمک می‌کند. آخرین فرصت برای لذت بردن از تماشای این شکوفه‌ها معمولاً در بخش‌های خنک‌تر شمالی ژاپن همچون جزیره هوکایدو است. معمولاً در شهرهای توکیو و کیوتو، شکوفه‌های گیلاس بسته به شرایط آب و هوایی سال، گاهی بین ماه‌های مارس و آوریل روی درختان پدیدار می‌شوند.

مراسم این جشنواره‌ها شامل هنرهای نمایشی، موسیقی، رژه، فانوس، غذاهای ویژه، و دوره‌گردانی است که کالاهای دست‌ساز می‌فروشند. این جشن‌ها در طول روز جریان دارند و زمانی که شب از راه می‌رسد، غالباً بیشتر به یک خوشگذرانی حسابی تبدیل می‌شود.

افراد سالخورده ژاپن گاهی تصمیم می‌گیرند تا به باغ‌های آلوی این کشور بروند تا در عوض شکوفه‌های گیلاس، شکوفه‌های آلو را تماشا کنند، چون این مناطق اغلب خلوت‌تر و کم سر و صداتر هستند.

نحوه گفتن «به سلامتی» و برخی از آداب نوشیدن به زبان ژاپنی را یاد بگیرید، چون شاید به این مراسم دعوت شوید.

از آنجا که شکوفه‌های گیلاس زیبا و عمر آنها کوتاه است (شکوفه ها اغلب بیشتر از دو هفته دوام ندارند) این زیبایی به دلیل ناپایداری آن، ارزش نمادین پیدا کرده است. شکوفه‌های گیلاس غالباً در آثار هنری و حتی خالکوبی‌هایی که ایده «مونو نو آهاره» ژاپن (احساس همدردی نسبت به همه چیز یا حساسیت به فانی بودن) یا تحقق این آرزو که هیچ چیز برای همیشه باقی نمی‌ماند، را به تصویر می‌کشند، نمود دارد.

غذای ویژه جشنواره

هیچ یک از ضیافت های تماشای شکوفه های گیلاس بدون غذای رنگارنگ هانامی بنتو تکمیل نمی‌شود. قوطی‌های این بنتوهای خوشمزه که توسط سرآشپزهای حرفه‌ای و آشپزهای خانگی سراسر ژاپن برای مشتریان و عزایزانشان تهیه می‌شود، سرشار از نعمت‌های این فصل هستند. این غذاها به منظور به نمایش گذاشتن نه تنها شکوفه‌های گیلاس بلکه فرا رسیدن فصل بهار تهیه می‌شوند و صورتی، قرمز و نارنجی رنگ‌های غالب این غذاها هستند. بدین ترتیب، معمولا در تهیه بنتوها از مواد زیر استفاده می‌شود:

میگو، ماهی سالمون، ساکورادی (ماهی آزاد صورتی)، سوشی، کابوچا (کدو حلوایی) و هویچ آب‌پز، و ساکورا موچی: کوفته‌های برنجی شیرین صورتی بلوری پر از آنکو (خمیر شیرین لوبیا) و پیچیده شده در ترشی برگ شور ساکورا (گیلاس).

جشنواره شکوفه های گیلاس در سرتاسر ژاپن برگزار می‌شود ولی بهترین آنها در منطقه یوشینو در استان نارا است و نقاط مشهور بسیاری مشرف به باغ‌های درختان به شکوفه نشسته گیلاس در توکیو از جمله پارک اوئنو، پارک آسوکایاما، رودخانه مگورو، پارک چیدوریگافوچی و غیره.

در همین روز:

• مانتره سپند روز یا انارام روز (آخرین روز سال)
• درگذشت نیوتن، فیزیکدان معروف (۱۷۳۷ میلادی)
• روز ملی و استقلال كشور آفريقایی «تونس» (۱۹۵۶ میلادی)
• روز جهانی شعر
• روز جهانی زبان فرانسوی