انتقاد وزیر راه از خدمات‌رسانی فرودگاه امام، قابل تقدیر است

مهندس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی اخیرا اعلام کرده بود که پروژه ۱.۲ میلیارد دلاری ترمینال ایرانشهر فرودگاه امام تا پایان امسال کار مناقصه و انتخاب سرمایه‌گذار آن به اتمام می‌رسد از اتمام کارهای قانونی ثبت شرکت شهر فرودگاهی و انجام تعیین محدوده منطقه‌های آزاد و ویژه در فرودگاه امام خمینی (ره) خبر داد. در فرودگاه امام خمینی (ره) چندین پروژه مهم از جمله ترمینال «سلام» با ظرفیت افزایش ۱۰ میلیون نفری مسافر و نیز پروژه ترمینال «ایرانشهر» با ظرفیت ۲۲ میلیون مسافر در دست انجام است که نهایتا ظرفیت فرودگاه را به بیش از ۳۰ میلیون مسافر در سال افزایش می‌دهد. آقای وزیر نیز از وضعیت نابسامان فرودگاه امام خمینی اخیرا انتقاد کرده و از این که ظرفیت سرویس‌دهی فرودگاه امام خمینی به مسافران،‌پنج میلیون مسافر در سال است در حالی که به چند میلیون بیش از این میزان خدمات می‌دهد، ابراز تأسف کرد. درواقع سطح سرویس‌دهی در فرودگاه امام با توجه به این حجم بالای مسافر پایین بوده و خدماتی که ارائه می‌شود در شأن مسافران نیست، این‌ها مقولاتی است که جناب وزیر در مصاحبه‌های اخیر با رسانه‌ها مورد تأکید قرار داده‌اند. البته ایشان تنها به نقد مشکلات موجود اشاره نکرده و راهکارهای عملیاتی را برای برون‌رفت از این چالش‌ها معرفی کردند.

(گزارش CHN از اعلام وزیر راه مبنی بر ارتقاء ظرفیت فرودگاه امام)

آخوندی بیان کرد: در این خصوص برنامه عملیاتی روزانه‌ای تهیه کرده‌ایم که تا پاییز سال آینده با بهسازی ترمینال موجود و ایجاد ترمینال «سلام» که هم‌اکنون بیش از ۳۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته، ظرفیت فرودگاه را به ۱۰ میلیون نفر افزایش دهیم و شرایط قابل قبولی را برای مردم عزیز ایجاد کنیم. کار ساخت ترمینال ایرانشهر از ماه آینده در دستور کار قرار می‌گیرد که امیدواریم با توسعه این ترمینال، خدمات‌رسانی به مسافران ایرانی  و هم‌چنین گردشگران خارجی که مهمانان ملت ایران هستند، با دقت و سرعت بیش‌تری دنبال شود. افزایش ظرفیت سرویس‌دهی بزرگ‌ترین فرودگاه ایران به این حجم از مسافر در حالی در دستور کار مقامات کشور قرار گرفته که طبق مفاد مندرج در برنامه پنج‌ساله ششم توسعه کشور، ظرفیت گردشگری ایران تا ۵ سال آینده می‌بایست به ۲۵ میلیون نفر افزایش یابد. بخشی از این ظرفیت حمل‌ونقل گردشگران را باید فرودگاه امام به دوش بکشد که ارتقای سطح خدمات‌رسانی در بخش نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به مخاطبان، به نظر می‌رسد کار مهمی است که در این فرودگاه باید انجام شود. البته جناب وزیر، سال گذشته نیز به ظرفیت‌های ضعیف فرودگاه امام به سرویس‌دهی به مسافران اشاره کرده بود. وی در اواخر اسفند سال گذشته در جمع خبرنگاران گفته بود که  فرودگاه امام (ره) از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. ظرفیت آن سالی پنج میلیون مسافر است اما در حال حاضر سالانه هشت میلیون مسافر در آن تردد می‌کنند که ۶۰ درصد بیشتر از ظرفیت پروازی آن است. وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که این فرودگاه در روز می‌تواند ۱۲۰ تا ۱۳۰ پرواز را عملیاتی کند ادامه داد: امروز مجبوریم به خاطر سفرهای نوروزی روزانه ۲۱۶ پرواز در فرودگاه امام خمینی (ره) را شاهد باشیم.

(گزارش اقتصادنیوز از انتقاد وزیر راه به ظرفیت‌های خدمات‌رسانی ضعیف فرودگاه امام)

وزیر راه درباره ظرفیت‌های فرودگاه امام معتقد بود: متأسفانه از سال ۸۵ تا به امروز که هشت سال از احداث فرودگاه امام می‌گذرد ترمینال جدیدی افتتاح نشده است و اگر همه ترمینال‌های آن احداث می‌شد برای تردد سالانه ۳۰ میلیون نفر مسافر ظرفیت‌سازی شده بود.

تاملی بر اظهارات وزیر راه در جلسه روز استیضاح

اگر می‌خواهیم درباره وضعیت حمل‌ونقل کشور در عرصه صنعت هوایی بدانیم،‌نباید راه دوری برویم. در زیر بخش‌هایی از اظهارات وزیر در جلسه داغ رو استیضاح رو مجددا مرور می‌کنیم:‌ ۱- صنعت هوایی کشور بیشترین آسیب را از تحریم دیده است. برنامه ما استفاده از ظرفیت‌های موجود کشور است، ما در کشور ۶۷ فرودگاه داریم که ۵۴ فرودگاه فعال است. همچنین بیش از ۱۱ سال است در سیستم ناوبری ایران سرمایه‌گذاری صورت نگرفته است. فرودگاه مهرآباد که در سال ۱۰ میلیون مسافر جابه‌جا می‌کند بیش از ۴۰ سال است که تعمیر اساسی نشده است. ۲-  عمر ناوگان هوایی ایران ۲۲ سال است و ما در حال حاضر برای نوسازی ناوبری ایران ۲۵۰ میلیون دلار داریم سرمایه‌گذاری می‌کنیم؛ این در حالی است که ۱۱ سال است سرمایه‌گذاری صورت نگرفته است. بعد از اتفاقات اوکراین ترافیک عبوری از آسمان ایران از ۵۰۰ به ۱۰۰۰ هواپیما افزایش یافته است. عبور دادن این‌ها سیستم ناوبری پیشرفته می‌خواهد و ما مفتخریم که این کار انجام شده و هیچ اتفاقی رخ نداده است. ۳-  شأن مردم بالاتر از وضعیت فعلی فرودگاه امام (ره) است. ترمینال ۲ فرودگاه امام به نام سلام ۱۰ ماه دیگر افتتاح می‌شود. من این گزارش را به معاون اول رئیس‌جمهور هم نداده بودم و اگر رئیس‌جمهور صحبت‌های من را بشنود برای اولین بار این خبر را دریافت می‌کند. ما بدون هرگونه اعتبار دولتی تلاش کردیم با ید توانای مردم و مهندسان و سرمایه‌گذاران این کار را انجام دهیم تا ظرفیت فرودگاه امام به دو برابر افزایش یابد. ۴- در سال جاری ترمینال ۲۲ میلیون نفری سلام با اعتبار بخش غیردولتی آغاز می‌شود. آیا فکر می‌کنید این‌ها اتفاقی انجام می‌شود؟ همچنین ۷ ترمینال بین‌المللی بزرگ دیگر در ایران در حال ساخت است. ما نیاز به خلق اعتماد در بخش خصوصی داریم تا در پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

(گزارش ایرنا از کاهش عمر ناوگان هوایی ایران به ۱۹ سال)

ناگفته پیداست که  شبکه حمل‌ونقل هوایی یکی از اصلی‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده صنعت گردشگری است و بخشی از هزینه‌های گردشگران را به خود اختصاص می‌دهد، گسترش صنعت توریسم منوط به توسعه امکانات حمل‌ونقل بخصوص افزایش توان شرکت‌هایی هوایی داخلی است زیرا بخش حمل‌ونقل هوایی کشور می‌تواند با ایجاد امکانات، دسترسی آسان، راحت، سریع و ایمن به نقاط مختلف و با فواصل زیاد سهم زیادی در جابه‌جایی گردشگران و رشد اقتصادی ایفا کند. از اسفندماه سال ۹۳ تا اواخر اردیبهشت‌ماه جاری ۱۷ فروند هواپیمای مسافری با بیش از ۴ هزار صندلی وارد ناوگان حمل‌ونقل هوایی کشور شده‌اند و هم‌اکنون تعداد صندلی‌های ناوگان حمل‌ونقل هوایی به بیش از ۲۶ هزار صندلی رسیده است. البته برای ارتقای کیفی و کمی سرویس‌دهی خدمات به مسافران هوایی در یک فرودگاه، تنها همین ساختار و بدنه فرودگاهی نیست که باید از سالن‌ها و امکانات خدماتی متنوعی برخوردار باشد. بلکه نیروهای نظامی، امنیتی، اطلاع‌رسانی، مشاوره‌ای، حمل‌ونقل داخلی و امثالهم نیز باید به مجموعه فعالیت‌های فرودگاه به همان نسبت اضافه شده و در خدمات‌رسانی فرودگاه به مسافران، نقش‌آفرینی اثربخش داشته باشند. تنها افزایش سالن‌ها و هم‌چنین اضافه کردن نیروهای خدماتی،‌امنیتی و تخصصی بر اساس چیدمان و کارکرد فرودگاه، اگرچه یک الزام در توسعه فرودگاه‌ها به شمار می‌رود،‌اما برای توسعه بهره‌وری و کیفیت خدمات، کفایت نمی‌کند. در مقوله توسعه فرودگاه‌های بین‌المللی در کشورهای مختلف جهان، بر اساس میزان سرویس‌دهی ماهانه و سالانه فرودگاه به پروازهای بین‌المللی و حجم مسافران و حتی تنوع ملیتی آن‌ها، برنامه‌ریزی‌های گوناگون و هوشمندانه‌ای صورت می‌گیرد تا ماحصل مأموریت فرودگاه، با رضایت مخاطبان همراه شود. در ایران نیز که قرار است تا ۵ سال آینده، بیش از ۳۶ میلیارد دلار درآمد از طریق جذب گردشگر به درآمد ملی افزوده شود، مقوله توسعه فرودگاه‌های کشور به‌خصوص موارد بین‌المللی،‌ اهمیت والایی پیدا می‌کند. ما باید برای بروز یک انقلاب در عرصه گردشگری خود در دوران پساتحریم و کاهش وابستگی اقتصاد کشور به دلارهای نفتی و جایگزینی آن به دلارهای سبز گردشگری آماده شویم. همه دستگاه‌های دولتی و خصوصی برای رسیدن کشور به نقطه‌های آرمانی در صنعت گردشگری و نقش‌آفرینی در رونق این عرصه، باید آماده باشند. صنعت گردشگری در کشور که با آرمان‌ها فاصله زیادی دارد و فعلا ایران را در طراز ممتازی در حوزه گردشگری قرار نداده، پتانسیل‌های بسیاری در ایران دارد که باید به آن توجه شود. توسعه فرودگاه‌ها و ارتقای خدمات آن در حوزه‌های موردنیاز، یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در عرصه صنعت گردشگری کشور می‌توان به آن اشاره داشت. فرودگاه‌ها و خدمات فرودگاهی، در خط مقدم (First Line) در عرصه صنعت خدمات (service industry) در حوزه صنعت گردشگری (tourism industry) به شمار می‌روند. اولین نقطه ورود گردشگران خارجی به یک کشور، فرودگاه‌ها هستند که مرز بین‌المللی شناخته می‌شوند. بالطبع، نخستین خدماتی هم که مسافران به‌محض ورود به کشور دریافت می‌کنند، خدماتی است که در فرودگاه به آن‌ها ارائه می‌شود و بخشی از آن در زمره تشریفات فرودگاهی است و بخشی دیگر، خدمات رفاهی است. چه در بخش خدمات تشریفاتی فرودگاهی (مانند کنترل گذرنامه – تحویل بار- بازرسی گمرکی و امثالهم) و چه در بحث خدمات رفاهی فرودگاهی (مانند تسهیلات حمل‌ونقل برون فرودگاهی، سرویس‌های بهداشتی، سرویس‌های غذایی و مشاوره‌ای)، فرودگاه باید از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های هوشمند موردنیاز برای پذیرایی از میهمانان را در اختیار داشته باشد.

پیشنهاداتی برای توسعه خدمات فرودگاه امام خمینی

توسعه خدمات‌رسانی به مسافران داخلی و بین‌المللی در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران با ساخت هتل بزرگی در روبروی این فرودگاه تسریع شده است و امیدواریم برای توسعه گردشگری در ایران،‌به جوانب مختلف آن بیش از قبل توجه شود. در ادامه، با توجه به اهتمام جناب وزیر راه به توسعه خدمات فرودگاهی به‌خصوص در فرودگاه امام، به نکاتی اشاره می‌کنیم. ۱-پرتال فرودگاه امام در نشانی ikia.airport.ir قرار دارد.

(تصویر ایندکس پرتال فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران)

این پرتال برای ارتقای سطح اطلاع‌رسانی به مخاطبان بین‌المللی به زبان‌های عربی،‌ انگلیسی و اسپانیولی نیز بارگذاری شود و همه اطلاعات ضروری را به این زبان‌های زنده دنیا ارائه کند. این موضوع برای ارتقای سطح اطلاعاتی و کیفیت ارائه خدمات اطلاع‌رسانی دیجیتالی به مخاطبان از اهمت بسیار زیادی برخوردار است. خدمات مختلفی هم بر اساس الگوبرداری از پرتال اینترنتی فرودگاه‌های بین‌المللی مطرح جهان نیز در این بخش قرار بگیرد که البته در روزهای بعدی نیز، پرتال تخصصی کجارو به این موضوع خواهد پرداخت. ۲-وزارت راه با همکاری شرکت‌های هواپیمایی ایرانی، خدمات دیجیتالی گسترده‌ای را در بسته ارائه خدمات به مخاطبان بیفزاید؛ مانند نصب اسکرین‌های دیجیتالی در روبروی صندلی هر مسافر تا قادر باشند، نیازهای اطلاعاتی و خدماتی خود را در داخل کابین هواپیما، از طریق سامانه‌های دیجیتالی مرتبط با این اسکرین‌ها دریافت کنند. ۳-کیوسک‌های اطلاع‌رسانی دیجیتالی در فرودگاه امام چه در سالن ترانزیت و چه در بخش عمومی فرودگاه، باید نصب شد تا مسافران ایرانی و بین‌المللی،‌نیازهای اطلاعاتی خود را از طریق صفحات لمسی (touch screen) نمایشگرها دریافت کنند. این خدمات اطلاع‌رسانی که self service هستند در بسیاری از فرودگاه‌های غربی مشاهده می‌شود.

(نمونه از کیوسک‌های دیجیتالی فرودگاهی – wayfinderkiosk.com)

(نمونه ای از کیوسک‌های فروش الکترونیکی بلیط در فرودگاه‌ها)

۴-به هر مسافری که در ایران و یا خارج از کشور، بلیت سفر از فرودگاه امام یا به فرودگاه امام را دریافت می‌کند، لینک و توضیحات مربوط به نصب اپلیکیشن فرودگاه امام داده شود. این اپ،‌می‌تواند درباره فرودگاه، پروازهای ورودی و خروجی، فرصت‌های گردشگری  در ایران،‌اطلاعات ضروری  سفر در داخل و خارج از کشور و مسائلی از این قبیل را به‌محض ورود یا خروج مسافر، ارائه دهد. این اطلاعات هم برای افرادی که قصد ترک ایران را دارند  و هم کسانی که قصد سفر به ایران از طریق فرودگاه امام هستند، ضروری تصور می‌شود. ۵-در توسعه ظرفیت‌های خدمات فرودگاهی امام خمینی،‌تلاش شود که از روندهای دیجیتالی در توسعه ظرفیت خدمات‌رسانی فرودگاه‌های جهان نیز الگوبرداری شود. فرودگاه بین‌المللی کوالالامپور مالزی، یکی از موارد است که تجربه موفقی است. جایگاه‌های digital self-check in در فرودگاه امام، پرستیژ خوبی به ظرفیت‌های خدماتی آن می‌دهد که در ارتقای استانداردها و رتبه‌های بین‌المللی آن نیز مؤثر است. در آینده دراین‌باره پرتال تخصصی کجارو بیش‌تر خواهد نوشت.

(تصویر خدمات کیوسکی کنترل خودکار گذرنامه - Automated passport control kiosks at Chicago O'Hare Airport)

دسترسی خدمات اینترنت در فرودگاه به مخاطبان، به‌صورت مشخصی تبلیغ و اطلاعات لازم به مسافران برای استفاده از این خدمات داده شود. ۷- خدمات فرودگاهی در فرودگاه امام تا حد امکان به ظرفیت‌های اطلاع‌رسانی دیجیتالی مجهز شود. ۸-کیوسک‌های اطلاع‌رسانی معرفی ایران به نام Welcome to Iran در فرودگاه امام با حضور حجم انبوهی از گردشگران خارجی که به‌زودی به کشور خواهند آمد، الزام است که باید به آن توجه داشت. این کیوسک‌ها به‌صورت مالتی مدیا و بر اساس نیاز کاربر و برنامه‌ریزی تعبیه‌شده برای آن، می‌تواند ساعت‌های فیلم درباره ظرفیت‌های گردشگری و فرهنگی ایران را در کنار اطلاعات محتوایی به زبان‌های مختلف دنیا ارائه کند. امیدواریم وضعیت فرودگاه امام به سمت‌وسوی قرارگیری در کلاس فرودگاه‌های بین‌المللی تا پیش از پایان دولت تدبیر و امید ادامه و شاهد رونق در این فرودگاه باشیم. اقتصاد درون‌زای برون‌گرا در مختصات اقتصاد مقاومتی، بخشی از آن در محتوایی است که در فوق به آن اشاره کردیم. همه این‌ها، توسعه صنعت گردشگری کشور را در عرصه خدمات فرودگاهی سبب می‌شود. فعالان بخش خصوصی و حتی دولتی ایران در عرصه حمل‌ونقل هوایی و ارائه خدمات فرودگاهی می‌توانند نقطه نظرات و پیشنهادات خود را دراین‌باره به سرویس خبری پرتال کجارو ارسال کنند. دنیای گردشگری ایران و جهان را با پرتال کجارو دنبال کنید.