گشایش مجهزترین سالن موزه ای تمبر ایران در موزه ملی ملک
مجهزترین و پیشرفتهترین سالن موزهای تمبر در ایران با نمایش ۵۰۰ تمبر منحصربهفرد تاریخی ایرانی و خارجی در موزه ملی ملک کار خود را آغاز میکند.
سالن تمبر کتابخانه و موزه ملی ملک با بهرهگیری از سناریوی محتوایی، ویترینهای حرفهای، فناوریهای نوین اطلاعرسانی همچون تاچاسکرین و ابزارهای جذاب چندرسانهای و سرانجام، نمایش و گرافیک محیطی چشمنواز، در قامت یک سالن موزهای با کارکرد و گرایش تعامل با مخاطب، همزمان با نمایش تمبرهای منحصربهفرد، ارزشمند و تاریخی ایران و جهان در چارچوب استانداردهای جهانی با بهرهگیری از توان کارشناسی و تکنیکی متخصصان ایرانی، فصلی نو در گستره موزهای ایران میگشاید. کتابخانه و موزه ملی ملک، در طراحی و ساخت این سالن استاندارد و جدید، هدفهایی چون گسترش فضاهای نمایشگاهی و ایجاد فرصت بیشتر برای ارائه و نمایش گنجینههای نادیده آثار تاریخی خود را در نظر داشته است.
مقالههای مرتبط:
کتابخانه و موزه ملی ملک، با طراحی و ساخت سالنهای جدید موزهای در ساختمان این گنجینه در محوطه تاریخی باغ ملی تهران، سالن تمبرهای تاریخی خود را، بهعنوان نخستین سالن نوبنیاد موزهای در این موقوفه، با ویژگیهایی چون «بهرهگیری از طراحی نور استاندارد موزهای در داخل کشور برای نخستین بار»، «ساخت ویترینهای موزههای توسط متخصصان داخلی»، «چیدمان روایتمحور و تعاملی» و «بهرهگیری از فناوریهای نوین چندرسانهای»، با حضور دوستداران فرهنگ، هنر و تاریخ ایرانی- اسلامی و کارشناسان برجسته تمبر در ایران افتتاح میکند.
سالن تمبرهای تاریخی کتابخانه و موزه ملی ملک، در طبقه دوم ساختمان این گنجینه، مجموعهای از تمبرهای شاخص و برجسته موجود در گنجینه تمبرهای کتابخانه و موزه ملی ملک از دورههای گوناگون را در بر میگیرد. اشیای این سالن، نخستین تمبرهای تاریخ ایران، تمبرهای دورههای قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی، تمبرهای مالی، خارجی و اتحادیه جهانی پست، تمبرهای ویژه (روچاپ، اشتباه چاپ و دندانه) و پاکت و کارت پستال را در بر میگیرند. حدود ۵۰۰ تمبر تاریخی در این سالن -از مجموعه بیش از ۵۰ هزار تمبر تاریخی در گنجینه آثار تاریخی کتابخانه و موزه ملی- با بهرهگیری از سازههای مدرن بهویژه ویترینهای ساختهشده بر اساس طرحهای نوین، بههمراه توضیحات کارشناسی در چیدمانی جذاب به نمایش درمیآیند. کتابخانه و موزه ملی ملک، در عملیات عمرانی و طراحی داخلی این سالن کوشیده است از کارشناسان و متخصصانِ آشنا با استانداردهای روزآمد در زمینههای طراحی و آمادهسازی تالارهای نمایشگاهی و موزهای بهره گیرد. همچنین بهکارگیری ابزارهای نوین و تکنیکهای جدید ارائه و نمایش آثار موزهای در آمادهسازی فضاهای این سالن مورد توجه بوده است.
داستان تمبر از سال ۱۸۴۰ میلادی در لندن آغاز میشود؛ از تکه کاغذ سیاه و کوچک با تصویر ملکه الیزابت به ارزش یک پنس که بعدها به تمبر پنی سیاه معروف شد. نوزده سال بعد، ناصرالدین شاه در سفر به اروپا این محصول جدید صنعت پست را دید، پسندید و در بازگشت به ایران گروهی را مامور کرد همانند کشورهای اروپایی «پوستخانه ممالک محروسه ایران» را صاحب تمبر کنند. داستان صد و پنجاه ساله تمبر ایران بدینترتیب در سال ۱۲۴۷ خورشیدی آغاز شد و این قصه همچنان ادامه دارد.
نخستین تمبر ایران نام خود را از واژه فرانسوی Timbre گرفت؛ اصطلاح «تمبر پستی» برگردانی از عبارت فرانسوی Timbre Postal یا Postal stamp انگلیسی است. تمبر و همه واژگان هممعنای آن در زبانهای دیگر اما در واقع یک مدرک برای پیشپرداخت خدمات پستی را نشانگرند. این کاغذ کوچک بهادار، گاه دندانهدار، گاه بدون دندانه، با نوشتهها و تصویرهای گوناگون، رفتهرفته میان همه کشورها به رسمیت شناخته شد و با گسترش «اتحادیه جهانی پست» همانند یک پیامرسان جهانی نامهها را در سراسر جهان همراهی کرد.
نخستین تمبرهای ایران و جهان، پنی سیاه و سری باقری، بر تکهای کوچک از کاغذ چسبدار و بهصورت تکرنگ منتشر شدند، اما هرچه گذشت بر تنوع تمبرها افزوده شد؛ اندازهها بزرگ و کوچک شدند، گاه دندانه آمد و رفت، گاه نیز رنگها زیاد و کم شد. چندی بعد تمبرهای یادبودی از جنس طلا یا نقره، باب شد و این آغازی برای تولد تمبرهایی با جنس متفاوت بود. پیشرفت در صنعت چاپ نیز چهره تمبر را بیش از پیش دگرگون کرد؛ بهرهگیری از فناوریهای نوین بهجای چاپ سنگی یا لیتوگراف، مسیری تازه در جهان تمبر گشود، تا آنجا که امروزه در سراسر جهان تمبرهایی میتوان سراغ گرفت که جز کاغذ و رنگ، از مواد دیگر نیز تشکیل شدهاند، یا مادهای دیگر در آنها جایگزین کاغذ و رنگ شده است؛ از نخ و پارچه و ابریشم گرفته تا فلس ماهی و حتی ذرات یک شهاب سنگ آسمانی؛ گاه با طراحی دوبعدی و زمانی نیز سه بعدی!
با انتشار رواج تمبر در جهان، دوستداران این پدیده فرهنگی از سالهای میانی سده هجدهم میلادی، مجموعههایی از این اثر کوچک اما دوستداشتنی و جذاب گرد آوردند. ایران نیز از آغاز، همراه و همسفر این مسیر و کاروان بوده است. حاج حسین آقا ملک، یکی از بزرگترین مجموعهداران تاریخ معاصر ایران به شمار میآید که گنجینهای ارزشمند و یگانه، از تمبرهای ایران و جهان، در کنار نسخههای خطی و دیگر آثار تاریخ گرد آورد و سرانجام بر آستان قدس رضوی کرد تا همگان از آن بهره گیرند.
کتابخانه و موزه ملی ملک، مشتاقانه، همه دوستداران فرهنگ و تاریخ ایران را به حضور در مراسم گشایش سالن تمبرهای تاریخی در این گنجینه فرامیخواند. این مراسم در روز پنجشنبه ۱۲ امرداد ۱۳۹۶ خورشیدی، ساعت ۱۶:۳۰، همزمان با آیین گرامیداشت میلاد امام رضا علیهالسلام و اختتامیه نهمین جشنواره فرهنگی- هنری ماه هشتم در ساختمان این گنجینه به نشانی «تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد» برگزار میشود.
دیدگاه