شهرستان سمیرم؛ پرآب ترین شهر استان اصفهان
«سمیرُم» شهرستانی واقع در جنوب استان اصفهان و از قطب‌های توریستی و گردشگری این استان است. سمیرم از نظر منابع آبی و طبیعی بهترین شهرستان استان اصفهان است و به همین دلیل، طبیعت بکر و زیبایی هم در سراسر شهر مشاهده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این شهر و جاذبه‌های آن، در ادامه همراه کجارو باشید.
تاریخچه
سابقه تاریخی سمیرم، طبق تحقیقات تاریخ‌شناسان، به ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. سابقه تاریخی شهرنشینی سمیرم، مربوط به دوره هخامنشیان است. در جنوب این شهرستان، مزرعه‌ای به نام «کوره» وجود دارد که اکنون خرابه‌هایی از خانه‌ها و حتی حمام‌های آن به جا مانده است؛ این آثار به جا مانده را می‌توان دلیل بر شهر بودن سمیرم در آن زمان دانست، زیرا در دوران قبل از اسلام یکی از شاخص‌های شناخت شهر، وجود حمام بوده است. دلیل دیگر این ادعا، اطلاق نام کوره بر این منطقه است، چراکه هخامنشیان به شهر، کوره می‌گفتند. همچنین نام‌های قدیمی موجود در منطقه که در بیشتر آن‌ها از واژهای قدیم فارسی دری (مانند «کوه بهرز» شمال سمیرم با «هاله روی شعله آتش») استفاده شده هم دلیلی برای نشان دادن تاریخ و قدمت این شهر است.
مقاله‌های مرتبط:
وجود تعدادی آثار باستانی و از جمله سنگ نبشته و کتیبه میخی حک شده بر دل کوه‌ها و سنگ‌های استوانه‌ای که به «میل» معروف هستند، به دوران ساسانیان باز می‌گردند. این کتیبه‌ها نشان می‌دهند در عصر ساسانی، سمیرم در حد یک شهر بزرگ، وسعت و جمعیت داشته است. پس از دوره ساسانیان تا چندین قرن از وضعیت و تاریخ سمیرم آثار و اسنادی در دست نیست؛ اما آنچه از گزارش‌های تاریخی بر‌می‌آید، در دوره دیلمیان، سمیرم دارای دژی محکم و استوار بوده است.
این منطقه در دوره سلجوقیان نیز شهر نسبتا بزرگی بوده و قلعه‌ای استوار داشته و همچنین نقش مهمی در ارکان مدیریتی این سلسله ایفا کرده است. در دوران بعد، از جمله در عصر زندیه، سمیرم به‌علت نزدیکی و موقعیت حساسی که با شهر شیراز، پایتخت زندیه داشت، مورد توجه پادشاهان آن زمان قرار گرفت. در عصر قاجار منطقه در معرض تاخت و تاز قشون حکومتی بوده است و همچنین، عرصه رقابت و رویارویی دو ایل بزرگ بختیاری و قشقایی قرار گرفت. این شهر با گذشت فرازونشیب‌های بسیار، در سال ۱۳۲۵ از استان فارس جدا و تابع استان اصفهان شد و پس از آن در آبان ۱۳۲۹ شهرستان مستقل اعلام شد.
جغرافیا و اقلیم‌شناسی
شهرستان سمیرم با مساحت ۵۲۲۴ کیلومتر مربع و با ارتفاع متوسط ۲۴۰۰ متر از دریا، در مجاورت سه استان چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد و فارس واقع شده است. از شمال به شهرضا، از شرق به آباده و اقلید، از جنوب به یاسوج و از غرب به بروجن و لردگان محدود می‌شود. فاصله مرکز شهرستان تا اصفهان ۱۵۰ و تا تهران ۵۳۴ کیلومتر تخمین زده می‌شود. این شهر از نظر موقعیت قرارگیری، در حاشیه جنوب‌شرقی رشته کوه‌های زاگرس مستقر شده و رشته کوه‌های دنا به‌صورت حصاری در غرب و جنوب‌غربی آن کشیده شده است. همچنین سمیرم دارای آب وهوای کوهستانی با زمستان‌های سرد و پربرف و تابستان‌های خشک و معتدل است.
مکان‌ها و جاذبه‌های دیدنی
روستای خینه
«خینه» روستایی کهن در دامنه رشته کوه‌های دنا است. این روستا را کوچندگان ایل قشقایی و برای زمان استراحت کردن ساخته‌اند. اهالی این روستا ترک زبان هستند و تنها جمعیتی بالغ بر ۵۴۰ نفر دارد. چشمه و آبشار «کجو» با آبریز ۱۵۰ متری و چشمه زلال و پرآب «کلوخ شکنی» از نقاط طبیعی و دیدنی این روستا بشمار می‌روند.
روستا و آبشار آب‌ملخ
موقعیت جغرافیایی روستای «آب‌ملخ» به شکلی است که بیش از ۳ ساعت نمی‌توان خورشید را بالای سر روستا دید. روستای آب‌ملخ سرشار از چشمه‌سارهای گوارا و سرد و آبشارهای خروشانی است که آب خود را از ذوب شدن برف کوه دنا تأمین می‌کند. آبشار آب‌ملخ، یکی از عجیب‌ترین آبشارهای ایران است که ترکیبات خاص موجود در آب آن، تمام ملخ‌های مهاجم را در جا نابود می‌کند؛ به همین دلیل این روستا و چشمه، این نام را گرفته‌اند. به گفته اهالی روستا سال‌ها قبل، وقتی مزارع گندم روستاهای اطراف مورد تهاجم ملخ‌ها قرار گرفت، از آب این چشمه بزرگ برای دفع آفت استفاده و آن‌ها را یک‌جا نابود کردند.
آبشار آب‌ملخ از دو بخش تشکیل شده است؛ اولین قسمت آن سرچشمه آبشار است که از دل کوه بیرون می‌آید و بخش دیگر که در زیر سرچشمه آن قرار گرفته و طاقدیسی سبز رنگ است که مثل پل روی رودخانه «ماربر» خم شده است. پشت آبشار پرتگاه خطرناک و زیبایی وجود دارد که آب ملخ را به یکی از خطرناک‌ترین آبشارهای ایران تبدیل کرده است. بهترین زمان بازدید از آبشار آب ملخ فصل‌های بهار و تابستان است.
دریاچه سد حنا
دریاچه سد حنا در ۳۰ کیلومتری شهرستان سمیرم و ۱۹۰ کیلومتری جنوب شرق اصفهان واقع شده است. مساحت این دریاچه در طول سال متفاوت است و در مهر ماه ۵۲۰ هکتار و در اسفند ماه تا ۸۹۰ هکتار افزایش می‌یابد. عمق این دریاچه نیز متغیر بوده و از ۲ تا ۳۰ متر در نوسان است.
سد حنا در سال ۱۳۷۳ خورشیدی روی رودخانه‌ای به همین نام احداث شد که از سرشاخه‌های رودخانه کارون است. هدف از احداث این سد، جلوگیری از هدر رفتن آب رودخانه حنا و تأمین آب برای فعالیت‌های کشاورزی در اراضی نزدیک به آن بوده است. ایجاد دریاچه حنا و تقویت پوشش گیاهی منطقه حاشیه دریاچه سبب تجمع پرندگان و ایجاد محیط مناسبی برای زیست و تکثیر انواع حشرات و جانوران و افزایش غنای گونه‌ای و پتانسیل‌های زیستی، اقلیمی و هیدرولوژیکی منطقه شده و درمجموع چشم‌انداز طبیعی، زیبا و تفرج‌گاهی دلپذیر را به وجود آورده است.
غار یخ (یخ دنا)
«غار یخ» در روستای «خفر» و در ۶۵ کیلومتری جنوب سمیرم در ارتفاع ۳۸۵۰ متری میان قله‌های «قدوس» و «بیژن» قرار دارد. این غار یکی از غارهای دیدنی ایران است که در سال ۱۳۴۶ خورشیدی توسط کوهنوردان استان فارس کشف شد. این غار دارای آبشار و ستون‌های یخی بسیار جالب توجهی است که در انتهای آن، دریاچه زیبایی مملو از قطعات یخ شناور مشاهده می‌شود. از آنجا که درون غار دما بسیار پایین است، آبی که در غار جریان دارد یخ می‌زند و تمام طول سال این غار پوشیده از یخ می‌شود و به همین دلیل به این نام معروف شده است. اگرچه مسیر پیمایش غار فنی نیست، اما به‌دلیل یخی و لیز بودن مسیر باید با احتیاط انجام شود. بهترین زمان بازدید از غار اواخر فصل بهار و اوایل تابستان است.
کوه دالان‌ونک
کوه «دالان‌ونک» در فاصله حدود ۳۰ کیلومتری غرب سمیرم قرار دارد. ارتفاع این کوه ۳۴۹۲ متر از سطح دریا و دامنه‌های این کوه از انواع گیاهان دارویی پوشیده شده است. وجود خرس در این منطقه، نشان از بکر بودن آن دارد. در دامنه‌های شمالی این کوه، چشمه‌ای زیبا به نام «چشمه ناز» واقع شده است.
منطقه شکار ممنوع چشمه ناز ونک
منطقه «چشمه ناز ونک» يک مکان تقريبا كوهستانی و جزو رشته‌‌كوه‌های زاگرس است که از سردسير و پرآب‌ترین مناطق استان اصفهان محسوب می‌شود. ناز ونک از نظر پوشش گياهی دارای بيش از يک‌هزار گونه مختلف است. با عنایت به موقعیت جغرافیایی و قرار گرفتن ونک در دامنه سلسله جبال زاگرس، آب و هوای این منطقه متنوع و معتدل شده است. مناطقی که در ارتفاعات بالاتر واقع شده‌اند، دارای هوای سردتر و آن‌هایی که در کف دره‌ها هستند، دمای بالاتری دارند.
غار دنگزلو
غار «دنگزلو» در ضلع شمال‌شرقی کوه دنا و در حوالی روستایی به همین نام قرار دارد. این غار دارای جاذبه‌های فراوان از لحاظ قندیل‌های یخی است که هنوز به‌طور کامل هم جاذبه‌های آن شناسایی نشده است. به گفته کارشناسان، اگر از همه پتانسیل این غار استفاده بشود، به‌اندازه غار علیصدر همدان می‌توان از آن بهره‌برداری کرد.
آبشار پی دنی
آبشار پی‌دنی در شهرستان سمیرم جای گرفته است که در ماه‌های گرم سال، آب و هوای خنک و بهاری دارد. چنانچه از سمیرم به‌سمت جنوب‌شرقی جاده حنا و به طرف روستای خفر حرکت کنید، پس از ۷۵ کیلومتر و عبور از روستاهای حنا، «مورک» و «خینه» به روستای زیبا و سرسبز خفر در پای دامنه‌های شمالی پربرف دنا می‌رسید که مبدا حرکت‌تان به سوی آبشارهای «پی‌دنی» است. برای رسیدن به آبشار پی‌دنی از روستای خفر در ارتفاع ۲۱۸۵ کیلومتری از سطح دریا در امتداد رودخانه پرآب داخل روستا به‌سمت جنوب یا دره پی‌دنی، مسیر معروف آبشار خفر حرکت کنید.
در طول راه تا اولین آبشار، مسیر بسیار سر سبز و جذاب است. وجود دیواره‌های سنگی و انواع درختان روی این دیوار ها و صخره‌ها منظره زیبا و شگفت‌انگیزی به وجود آورده‌اند که در بعضی نقاط همراه با آبشارهای کوچک، مسیری به‌یادماندنی برای مسافران و کوهنوردان است. در پایین دره «قاشمستان»، آبشار میان دره‌ای تنگ قرار دارد که دو طرف آن را دیواره‌های بلند و عظیم سنگی فرا گرفته‌اند. آب آبشار حاصل ذوب شدن برف‌های مسیر دره و همچنین یخچالهای دره قاشمستان است که در تابستان به‌دلیل بالا رفتن میزان ذوب، پرآب‌تر می‌شود.
آبشار خفر
آبشار «خفر» سميرم در روستای خفر و در جنوبی شهرستان سمیرم، در دل کوه دنا قرار گرفته است و با بهره‌گیری از آب و هوای معتدل، آبشار بسیار دیدنی و وجود باغ‌های متنوع میوه، یکی از مناطق دیدنی اطراف اصفهان است که پتانسیل بالایی برای توسعه از طریق گردشگری به‌ویژه اکوتوریسم دارد. به‌دلیل واقع شدن این روستا در دامنه طبیعت زیبای رشته کوه دنا و آب و هوای کوهستانی منطقه، انواع گونه‌های گیاهی و جانوری در آن دیده می‌شود. وجود ۱۴ قله مرتفع‌تر از ۴۰۰۰ متر (قاشمستان بلندترین قله رشته کوه دنا با ارتفاع ۴۴۳۵ متر در نزدیکی این روستا قرار دارد) همچنین انواع یخچالهای طبیعی، آبشارهای متعدد و رودخانه‌های جاری شده از یخچال‌ها، چشم‌اندازهایی زیبا به‌وجود آورده است.
پارک دریاچه سمیرم
پارک دریاچه سمیرم یکی مراکز زیبای گردشگری این شهرستان است که به خاطر فضای سرسبز و زیبایش، گردشگران بسیاری را به خودش جذب می‌کند.
آبشار سمیرم
آبشار سمیرم را می‌توان یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های طبیعی گردشگری این منطقه و حتی کل استان اصفهان دانست. آبشار سمیرم گاهی (البته به‌ندرت) ارتفاعی بیش از ۷۰ متر پیدا می‌کند. آب اين آبشار از چشمه‌ساران و ارتفاعات بالادست آن سرچشمه می‌گیرد و از بالای تخته سنگ صخره‌ای صاف و عظیم به بیرون می‌جهد. در اطراف اين آبشار زيبا که از جهت طبيعی مكان بسيار ديدنی و جذابی است، محلی برای استراحت بازديدكنندگان در نظر گرفته شده که اين خود باعث جلب گردشگران بيشتر در اطراف اين آبشار شده است. همچنين گردشگران غير از اين آبشار می‌توانند از غاری كه نزديك آن وجود دارد نيز ديدن كنند. غار «اشکفت‌رز» با ورودی آبشار سمیرم دو کیلومتر فاصله دارد و از سقف و دیواره‌های غار آب فرو می‌ریزد.
اگر به این شهرستان زیبا سفر کرده‌اید یا قصد انجام این کار را دارید، نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
دیدگاه