کشف بخشی از سامانه آبرسانی مجموعه ارگ بم

اسدالله جودکی عزیزی، سرپرست هیئت کاوش باستان‌شناسی برج ۴۶ موسوم به شترگلو از کشف بخشی از سامانه آبرسانی مجموعه ارگ بم خبر داد. وی اعلام کرد که این سامانه آبرسانی، آب حمام عمومی شهر را از طریق مجرایی فرعی تامین می‌کرده است.

در این این بخش‌هایی از آنچه که در این مرحله تصور می‌شود سمت شمالی دروازه باشد نیز شناسایی شد.

به گفته‌ی وی،  شهر بم یکی از مهم‌ترین شهرهای تاریخی در جنوب شرق ایران است، و محور تاریخی این شهر مجموعه‌ای بزرگ و خشتی است که با نام «ارگ بم» شناخته می‌شود.  این ساختار، سیمای یکی از معدود و در عین حال مهم‌ترین شهرهای سنتی و تاریخی ایران را نمایش می‌دهد.

در ادامه گفت:

پس از زلزله‌ی دیماه سال ۱۳۸۲ خورشیدی، به‌رغم آسیبی که این مجموعه دید، امکانی فراهم شد تا پاره‌ای از ساختارهای معماری که پیش از آن شناخت کافی از آن‌ها وجود نداشت، مطالعه شوند.

یکی از این ساختارها برج بزرگی در میانه‌ باروی غربی شارستان است که در شمار برج‌های محیطی مجموعه عدد ۴۶ را دارد و پیش از آن به‌دلیل عبور یکی از مجراهای تاریخی آب که ساختاری از یک «شترگلو» را داشته است، به «برج شترگلو» معروف شده بود.

 نتایج مطالعات پژوهشگرانی چون هاینس گوبه، شهریار عدل و مسعود آذرنوش نشان داد که مجموعه ارگ بم ویژگی‌های ساختاری یک شهر هیپودامین (شطرنجی) را داراست که نمونه‌های زیادی از آن در بین‌النهرین و آسیای میانه شناسایی شده ‌است.

  برخی از این پژوهشگران بر این عقیده بودند که بدنه‌ شارستان ارگ بم نیز به‌ضرورت بایستی دارای چهار دروازه در سمت‌های چهارگانه باشد؛ با این فرض موقعیت برج ۴۶ "شترگلو" را به‌منزله‌ موقعیت دروازه غربی پیشنهاد کرده‌اند.

به‌جز شناخت موقعیت احتمالی دروازه، بررسی و مطالعه ساختار و سامانه آبرسانی در این جبهه ضرورتی بود که کاوش باستان‌شناسی این برج را توجیه می‌کرد.

او با اشاره به انجام مستندسازی این سازه در فروردین ماه سال جاری با همکاری وزارت فرهنگ ایتالیا گفت که پس از آن با اخذ مجوز از پژوهشکده باستان‌شناسی در اردیبهشت‌ و خرداد امسال مرحله‌ دوم مطالعات میدانی آغاز و پایان یافت.

این فصل از کاوش در برداشتن آوار ناشی از زلزله دی‌ماه ۱۳۸۲  و مستندسازی یافته‌های حاصل از آن سپری شد.

وی در نهایت اعلام کرد:

 تکمیل سیمای نخستین این بخش از مجموعه ارگ بم و شناسایی کامل سامانه شترگلو نیازمند برداشتن کامل آوار ناشی از زلزله، آوارهای تاریخی و کاوش کامل برج است که در فصول آینده به‌انجام خواهد رسید.