مرگ دریاچه ارومیه در ازای پرورش سیب و چغندر قند!
با اینکه تراز دریاچه ارومیه همچنان در حال پایین آمدن است و تراز فعلی دریاچه با کمترین تراز ثبت شده برای آن در ۵۰ سال گذشته، تنها ۲۳ سانتی‌متر فاصله دارد، اما همچنان از ارومیه تا مهاباد به‌سمت جنوب دریاچه و از ارومیه تا سلماس در شمال، باغات جدیدالاحداث سیب و زمین‌هایی به چشم می‌خورد که تا کیلومترها زیر کشت رفته است.
بر اساس اعلام ستاد احیای دریاچه ارومیه، تراز فعلی دریاچه با کمترین تراز ثبت شده برای آن در ۵۰ سال گذشته، تنها ۲۳ سانتی‌متر فاصله دارد و در مقایسه با سال قبل در همین زمان حدود ۱۰ سانتی‌متر هم کاهش داشته است.
یکی از روستاییان روستای آغ زیارت از توابع شهرستان سلماس در حاشیه دریاچه ارومیه می‌گوید:
از پیکره خشک و شوره‌زار‌های وسیع دریاچه و برخی مناطق پیرامونی آن نیز نشان می‌دهد که اوضاع دریاچه ارومیه رو به وخامت است.
اوضاع به‌قدری نگران کننده است که مساحت دریاچه حدود ۲۷۰ کیلومتر نسبت به سال گذشته در همین زمان کمتر شده و میزان آب موجود در دریاچه نیز با کاهش حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعبی نسبت به سال قبل به کمتر از یک میلیارد مترمکعب در حال حاضر رسیده است. دریاچه در عطش آب می‌سوزد اما به رغم مصوبات دولت و ستاد احیا، برای ممنوعیت افزایش سطح زیر کشت، همچنان گزارش‌ها از افزایش سطح زیر کشت اراضی زراعی و باغی در استان آذربایجان غربی حکایت می‌کند.
دریاچه تا کیلومترها پسروی کرده و بیش از ۳۰ هزار هکتار کانون‌های بحرانی بیابانی در حاشیه دریاچه که از چند سال قبل شروع به گسترش کرده‌اند همچنان موجی از نگرانی‌ها را در منطقه دامن زده است، در منطقه «جبل کندی» که زمانی جزو پیکره آبی دریاچه بود حالا شدت پیشروی ماسه‌های روان به‌قدری زیاد است که نیروهای منابع طبیعی امسال به‌جای کاشت نهال و بوته برای تثبیت شن‌های روان مجبور به ایجاد بادشکن برای جلوگیری از حرکت ماسه‌های روان شدند.
شگفت آور اینکه بر اساس اعلام مسئولان جهاد کشاورزی استان آذربایجان غربی در رسانه‌ها، میزان تولید سیب در این استان که محصولی با نیاز آبی نسبتاً بالا محسوب می‌شود از ۶۸۸ هزار تن در فاصله یکی دوسال به بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در حال حاضر رسیده است.
«مسعود تجریشی» سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌گوید:
هم‌اکنون جمع‌بندی ما این است که آب مصرفی کشاورزی را با اقدامات مدیریتی می‌توان کاهش داد ولی بعد از آن تنش وارد می‌شود. بنابراین وزارت جهاد کشاورزی باید با کشاورزان وارد مذاکره شود که چه الگوی کشتی انجام دهند اما متأسفانه این بخش هم‌اکنون به‌عنوان یک چالش مطرح است. همین نقطه ضعف باعث شده طی دو سال، کشت چغندر قند از ۲۹ هزار هکتار به ۳۶ هزار هکتار برسد.
سؤال این است که اگر جمع‌بندی حاکمیت این است که افزایش سطح زیر کشت محصولات آب‌بر به ضرر مردم و اقتصاد منطقه و دریاچه است چرا این اتفاق می‌افتد؟ چه عاملی باعث می‌شود وزارت نیرو برود پایین دست حسن‌لو ۲۰۰ هکتار کشت آبی چغندر قند افزایش دهد؟»
«پرویز آراسته» مدیرکل محیط زیست استان می‌گوید:
امسال حدود ۲ درجه سانتی‌گراد دمای هوا افزایش داشت که این امر موجب تبخیر آب دریاچه شد ضمن اینکه میزان مصرف در بخش کشاورزی همچنان بالاست چون بسیاری از اراضی دیمی که قبلاً با بارندگی آبیاری و کشت می‌شد حالا به کشت آبی تبدیل شده یا با انتقال آب از طریق لوله آبیاری می‌شوند یا با چاه یا با تانکر.
آراسته می‌گوید:
باید از حرص اقتصادی‌مان کم کنیم تا دریاچه ارومیه احیا شود، مشکلی که امروز برای دریاچه ارومیه پیش آمده ناشی از فعالیت‌های انسانی بوده بنابراین لازم است رفتارمان را در میزان مصرف آب در بخش کشاورزی و نگرش‌مان را در بخش توسعه تغییر دهیم.
او ادامه می‌دهد که طبیعی است با این وضع افزایش دمای هوا، کاهش منابع آب و روند پراشکال تخصیص اعتبارات و مصرف بی‌رویه دیگر نمی‌توان دریاچه‌ای با وسعت ۵ هزار کیلومتر مربع همچون ۲۰ سال گذشته داشته باشیم اما می‌توانیم با همین شرایط دریاچه را به سطح تراز اکولوژیک که ۴ متر بالاتر از سطح تراز کنونی است در مدت زمان برنامه‌ریزی شده برسانیم اگر همه ما عمق بحران را درک و اقدام کنیم. اما با این روندی که چاه‌های غیر مجاز را می‌زنند و میزان تولید چغندر افزایش می‌یابد کار واقعاً سخت می‌شود و عوارض این اقدامات در آینده خودش را نشان می‌دهد.
بنابراین باید مردم و مسئولان و کشاورزان همه با هم دست به دست هم بدهند و مشکلات را حل کنند.
دیدگاه